“Kopwe Echeni Chon Arum Usun Chök Püsin Om Echenuk”

1, 2. (a) Ifa ewe oruuen allúk mi aúchea seni meinisin me ren Jesus? (b) Ikkefa ekkewe kapas eis sipwele káé usun?

EMÉN Farisi a mochen ssárei Jesus ren an eisini: “Sense, meni allük a kon aüchea seni meinisin?” Usun met sia káé lón ewe lesen mwen ei, Jesus a pélúweni pwe “ewe allük mi lap me aüchea seni meinisin” iei: “Kopwe echeni ewe Samol om Kot ren unusen lelukom, ren unusen ngünum pwal ren unusen ekiekum.” Jesus a pwal erá: “Ewe aruuen allük mi fokun aüchea a usun chök ewe aeuin: ‘Kopwe echeni chon arum usun chök püsin om echenuk.’”​—Mat. 22:34-39.

² Jesus a erá pwe mi lamot sipwe tongei chón óruch usun chék ach tongei pwisin kich. Ina minne, sipwe pwisin eisinikich: Ié wesewesen chón óruch? Ifa usun sia tongeni pwáraatá pwe sia tongei chón óruch?

IÉ WESEWESEN CHÓN ÓRUCH?

3, 4. (a) Menni kapas áwewe Jesus a eáni pwe epwe pélúweni ewe kapas eis “Iö chon ori?” (b) Ifa usun ewe re Samaria a álisi ewe mwán chón solá ra angei seni pisekin, awata me likitaló pwe a arap ngeni máló? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

³ Eli sia ekieki pwe chón óruch, ina i ewe emén imwan mi kkan ngeni imwach, emén chiechiach mi álilliséch ngenikich. (SalF. 27:10) Nge nengeni met Jesus a erá lupwen emén mwán a eisini: “Iö chon ori?” A pélúweni ren an eáni ewe kapas áwewe usun ewe re Samaria. (Álleani Lukas 10:29-37.) Eli sipwe ekieki pwe ewe souasor chón Israel are ewe chón Lefi epwe kirekiréch ngeni ewe mwán ekkewe chón solá ra angei seni pisekin, awata me likitaló nge a arap ngeni an epwele máló. Iwe nge, ra chék éménúngaw seni me rese álisi. Nge ewe a álisi, i emén re Samaria, ekkewe aramas ra súféliti ewe Allúkún Moses nge chón Jus ra fókkun oputer.​—Joh. 4:9.

⁴ Ewe re Samaria a álisi ewe mwán ren an epiti kinásan kewe ren lé me wain. A likiti rúúeféú féún moni lón ewe imwen waséla fán iten túmúnún ewe mwán, ena moni ina epwe úkúkún peioffun emén chón angang ruu rán. (Mat. 20:2) Iwe, a fókkun ffat ika ié wesewesen chón órun ewe mwán mi feiengaw. Án Jesus kapas áwewe a áiti ngenikich ach sipwe kirekiréch me tongei chón óruch.

5. Ifa usun néún Jiowa kewe chón angang ra pwáraatá tong ngeni chón órur kewe mwirin ewe taifun itan Sandy?

⁵ Fán chómmóng a weires ach sipwe kúna ewe esin aramas mi kirekiréch usun ena re Samaria, nge ákkáeúin lón ekkeei “ränin lesopolan” pún chómmóng rese pwáraatá tong, ra lingeringerikkái, me ra oput minne mi múrinné. (2 Tim. 3:1-3) Áwewe chék, iei met a fis lupwen ewe taifun itan Sandy a atai New York City lón ewe October 2012. Eú kinikin lón ena leeni a fókkun osupwang, nge chón solá ra solááni pisekin ekkewe aramas ra fen weires pún ese chúen wor ar fiifi, minen epwichikkareer, me pwal ekkóch mettóch mi lamot ngeniir. Nge lón chék pwal ena leeni, Chón Pwáraatá Jiowa ra akkóta ar angangen álillis pwe repwe tongeni ataweei osupwanger me pwiir kewe me pwal ekkóch aramas. Chón Kraist ra kan ina usun pún ra tongei chón órur kewe. Ikkefa pwal ekkóch alen ach sipwe tongeni pwáraatá tong ngeni chón óruch?

ALEN ACH SIPWE PWÁRAATÁ TONG NGENI CHÓN ÓRUCH

6. Ifa usun sia pwáraatá tong ngeni chón óruch lupwen sia fiti ach angangen afalafal?

⁶ Álisi aramas ren ewe Paipel. Sia féri ena ren ach áiti ngeniir ar repwe kúna ‘pöchökülen letiper mi torikich seni ekewe Toropwe mi Pin.’ (Rom 15:4) Lón ach angangen afalafal sia pwáraatá tong ngeni chón óruch lupwen sia áiti ngeniir ewe enlet seni Paipel. (Mat. 24:14) A ifa me aúchean wisach le esilefeili pwóróusen ewe Mwú mi feito seni ewe Kot, ‘i popun ach apilükülük’!​—Rom 15:13.

7. Ifa án Jesus we kapasen pesepes usun féfférúch ngeni aramas, me ifa usun sipwe feiéch lupwen sia apwénúetá ena pesepes?

⁷ Apwénúetá án Jesus ei kapasen pesepes. Lón án Jesus we Afalafal Wóón ewe Chuuk, a eáni ei pesepes: “Oupwe föri ngeni aramas usun mine oua mochen repwe föri ngenikemi. Pun iei masouen än Moses kewe allük me än ekewe soufos kapasen kait.” (Mat. 7:12) Lupwen sia apwénúetá ena pesepes, féfférúch a tipeeú ngeni “än Moses kewe allük” (Keneses tori Tuteronomi) me áitien “ekewe soufos” (ekkewe puken oesini lón ewe Tesin Ipru). A ffat me ren minne a mak lón ekkena puk pwe Kot a kan efeiéchú chókkewe mi tongei aramas. Áwewe chék, lón ewe puken Aisea, Jiowa a erá pwe epwe “afeiöchü ewe aramas” mi “eäni pwüng o föri mine a let.” (Ais. 56:1, 2) Enlet, sia fókkun feiéch pokiten sia pwáraatá ach tong ngeni chón óruch kewe.

8. Pwata sipwe tongei chón oputakich, iwe met a tongeni fis ika sia féri ena?

⁸ Tongei chón oput en. Jesus a erá: “Oua fen rongorong pwe ekewe sensen lamalam ra apasa, ‘Kopwe echeni chon arum, nge kopwe oput chon oputom.’ Nge ngang üpwe ürenikemi: Oupwe echeni chon oputakemi o iotek fän iten chokewe mi ariaföüükemi, pwe oupwe wiliti nöün Sememi mi nom läng.” (Mat. 5:43-45) Aposel Paulus a pwal makkeei: “Are chon oputom a echik, kopwe amongöü, nge are a kaka, kopwe aünü.” (Rom 12:20; SalF. 25:21) Me ren ewe Allúkún Moses emén epwe álisi néún chón oputan man ika a turuló fán osan mi chou. (Eks. 23:5) Ika chókkewe mi fen koputfengen ra ina usun, iwe eli repwe chiechiéchfengen. Pokiten ekkewe Chón Kraist ra pwáraatá tong, chómmóng me lein chón koputer kewe a siwil ekiekiir usur. Ika sia tongei chón oputakich, pwal mwo nge chókkewe ra eriáfféúkich, epwele fen ifan me pwapwaach ika ekkóch leir ra wiliti néún Jiowa chón angang!

9. Met Jesus a apasa usun ach sipwe kinamwefengen me emén pwiich?

⁹ “Oupwe achocho ngeni ämi oupwe kinamwefengen me aramas meinisin.” (Ipru 12:14) Ei pesepes a pwal fókkun weneiti pwiich kewe Chón Kraist pún Jesus a erá: “Are kopwe wätä om asor ngeni Kot won ewe rongen asor, o ikenan ka chechemeni pwe pwiüm a chou ngonuk, kopwe likiti om we asor mwen ewe rongen asor o liwinla, pwe kopwe achä ngonuk pwiüm. Mürin kopwe liwinto o wätä om we asor won ewe rongen asor.” (Mat. 5:23, 24) Kot epwe efeiéchúkich lupwen sia pwáraatá tong ngeni pwiich we me mwittir efisi kinamwe lefilach.

10. Pwata a lamot ach sisap chón kútta mwáállin aramas?

¹⁰ Sisap emén chón kútta mwáállin aramas. Jesus a erá: “Ousap apwüngü aramas, pwe Kot esap apwüngükemi. Pun Kot epwe apwüngükemi won ewe chök lapalap oua apwüngü aramas won. Epwe eäni ngenikemi ewe chök aükük oua eäni ngeni aramas. Pwota ka küna ewe kükün pipi mi nom lon mesen pwiüm, nge kosap mefi ewe irä lon püsin mesom? Epwe ifa usun om kopwe tongeni üreni pwiüm, ‘Kopwe mwüt ngeniei ai üpwe uwau ewe kükün pipi mi nom lon mesom,’ lupwen a wor ewe irä lon püsin mesom? En eman chon likatuputup! Kopwe akomwen uwawu ewe irä seni lon mesom, iwe, mürin kopwapw tongeni künafichi om kopwe uwawu ewe kükün pipi seni lon mesen pwiüm.” (Mat. 7:1-5) A ifa me échún ei kapas áwewe a áiti ngenikich ach sisap esiita án ekkewe ekkóch mwáál mi kisikis, pwe eli a wor ach kewe mwáál ra fen kon watte seni ar!

EWE NAPANAP MI MÚRINNÉ SENI MEINISIN LE PWÁRAATÁ TONG

11, 12. Ifa usun sipwe pwáraatá ach tong ngeni chón óruch lón ewe napanap mi múrinné seni meinisin?

¹¹ Sia mochen pwáraatá tong ngeni chón óruch lón ewe napanap mi múrinné seni meinisin. Usun chék Jesus, sia afalafala ewe kapas allim usun ewe Mwú. (Luk. 8:1) Jesus a ewisa ngeni néún kewe chón káé ar repwe “asoulängala chon ekewe mwü meinisin.” (Mat. 28:19, 20) Ach achocho le apwénúetá wisach, sia álisi chón óruch ar repwe sú seni ewe al mi chémmóng mi ale ngeni máló me poputá fetál wóón ewe al mi ale ngeni manaw. (Mat. 7:13, 14) Jiowa epwe fókkun efeiéchú ach angang weires.

¹² Usun chék Jesus, sia álisi aramas le weweiti lamoten ar repwe ririéch ngeni Kot. (Mat. 5:3) Sia féri wisach le áiti ngeniir “än Kot we Pworausen Manau.” (Rom 1:1) Nge chókkewe ra etiwa lón letiper pwóróusen ewe Mwú ra chásefál ngeni Kot me ren Jesus Kraist. (2 Kor. 5:18, 19) Ina minne, ach fiti ei angangen afalafala ewe kapas allim a pwáraatá pwe sia tongei chón óruch lón ewe napanap mi múrinné seni meinisin.

13. Met ka meefi atun ka asukula aramas usun Jiowa?

¹³ Ika sia chuursefáli aramas me káé ngeniir ewe Paipel fán lipwákéch, sia pwapwa lón ach álisiir pwe repwe etipeeúfengeni manawer me án Kot kewe allúk mi pwúng. Neman ewe chón káé a tongeni féri watteen siwil lón manawan. (1 Kor. 6:9-11) A chúng letipach ach kúna án Kot álisi chókkewe mi fich ngeni manaw le féri siwil lón manawer me wiliti chiechien Kot. (Föf. 13:48) Ren chómmóng leir ra lichippúng me mwan nge iei ra pwapwa, are ra choutiw ren watteen aúrek nge iei ra lúkúlúk wóón Semach we lón láng. A ifa me échún ach kúna feffeitáán ekkena mineféén chón fel ngeni Kot! A eú feiéch ach pwáraatá tong ngeni chón óruch ren ach fiti ei angang mi kkóló aúchean.

ÁN PAULUS ÁWEWEEI EWE NAPANAP TONG

14. Lón pwisin óm kapas, áweweei ewe napanap tong me ren 1 Korint 13:4-8.

¹⁴ Ika sia apwénúetá minne Paulus a makkeei usun tong, iwe epwe chókúkkúnúló ach kewe osukosuk, epwe atoto ngenikich pwapwa me án Jiowa kewe feiéch. (Álleani 1 Korint 13:4-8.) Sipwe nengeni met Paulus a erá usun tong me ppii ifa usun sia tongeni apwénúetá minne a apasa lón féfférúch ngeni chón óruch kewe.

15. (a) Pwata a lamot sipwe mosonottam me kirekiréch? (b) Met popun sipwe ttiisenikich lólówó me sikesik?

¹⁵ “Chen a mosonotam o kirikiröch.” Kot a mosonottam me kirekiréch ngeni aramas mi tipis, iwe mi pwal lamot sipwe mosonottam me kirekiréch ngeni aramas lupwen ra mwáálliló, súfélúngaw are pwal mwo kirikiringaw ngenikich. “Chen esap lolowo,” iwe ika sia eáni ena esin tong mi enlet sisap mocheniaiti minne a nóm ren ekkóch aramas are lólówóiti wiser kewe lón ewe mwichefel. Pwal och, ika a nóm rech ena tong, sisap sikesik are lamalam tekia, pún “meselamalamtekia me tipelamalamtekia ekei sokun föför ekewe aramasangau ra tipis ren.”​—SalF. 21:4.

16, 17. Ifa usun sipwe apwénúetá alon 1 Korint 13:5, 6?

¹⁶ Tong esap féri minne a ássáw. Ika sia tongei chón óruch, sisap kapas chofona ngeni, soláái seni mettóchun are fér ngeni och mettóch mi atai án Jiowa kewe allúk me kapasen emmwen. Tong epwe pwal amwékútúkich ach sisap chék ekieki pwisin feiéchúch nge sipwe pwal ekieki feiéchún ekkewe ekkóch.​—Fil. 2:4.

¹⁷ Tong mi enlet esap mwittir ngeni song. Ika emén a eáni ena esin tong “esap ekieki o chechemeni mine eman a mwäl ngeni won,” are makketiw iteiten féffér mi ngaw aramas ra féri ngeni. (1 Tes. 5:15) Ika sia amwéchú ach song, sisap tongeni apwapwaai Kot pún usun itá sia sonifengeni émwúch mi char mi chék tongeni mwittir ngetetá me efeiengawakich me ekkewe ekkóch. (Lif. 19:18) Ika ena esin tong a nóm rech, sipwe pwapwaesini minne mi enlet nge sisap “pwapwaäsini mine a ngau,” pwal mwo nge ika emén mi oputakich a kúna riáfféú are kúna pwúngúngaw.​—Álleani Än Salomon Fos 24:17, 18.

18. Met sia káé usun tong seni 1 Korint 13:7, 8?

¹⁸ Nengeni met Paulus a pwal apasa usun tong. A erá pwe tong a “engila fän mettoch meinisin.” Ika emén a tipis ngenikich me a omusomus ngenikich, tong epwe amwékútúkich le omusaaló an tipis. Tong a “lükü meinisin” lón án Kot we Kapas me sia kilisou ren met Kot a kan awora fán iten péchékkúlen ach lúkú. Tong a “apilüküni meinisin” met a mak lón Paipel me amwékútúkich le apwóróusa ngeni ekkóch ewe popun sia ápilúkúlúkéch. (1 Pet. 3:15) Sia pwal iótek me ápilúkúlúkéch lupwen sia nóm fán weires. Tong “a tipeppos fän mettoch meinisin.” A tipeppós fán án ekkewe ekkóch tipis ngenikich, eriáfféwú mwáálikich are pwal ekkóch sóssót. Pwal och, “chen epwe nonomola tori feilfeilachök.” Chókkewe mi álleasochis repwe pwáraatá ena esin tong tori feilfeiló chék.

SÓPWELÓ LE TONGEI CHÓN ÓRUM USUN ÓM TONGEI PWISIN EN

19, 20. Menni kapasen fén lón Paipel itá epwe amwékútúkich le sópweló ach pwáraatá tong ngeni chón óruch?

¹⁹ Ka tongeni sópweló le pwáraatá óm tong ngeni chón órum ren óm akkapwénúetá án Paipel kapasen emmwen. Ena esin tong ese lifilifil aramas, sisap chék tongei pwisin chón fénúach. A pwal lamot sipwe chechchemeni alon Jesus ei: “Kopwe echeni chon arum usun chök püsin om echenuk.” (Mat. 22:39) Kot me Jesus Kraist ra mochen ach sipwe tongei chón óruch. Ika a wor atun a weires ach sipwe pwáraatá ach tong ngeni chón óruch, sipwe kútta án Kot emmwen me ren an we manaman mi fel. Ika sia féri ena, Jiowa epwe efeiéchúkich me álisikich.​—Rom 8:26, 27.

²⁰ Ewe allúk pwe sipwe tongei chón óruch usun ach tongei pwisin kich a iteni “alluk mi murinno.” (Jas. 2:8, Testament Mi Fö) Mwirin án Paulus fós usun ekkóch allúk lón ewe Allúkún Moses, a pwal erá: “Ekei allük meinisin me pwal ekewe ekoch ra nom fän ewe eu chök allük, ‘Kopwe echeni chon arum usun püsin om echenuk.’ Are oua echeni eman, ousap fokun föri och föför mi ngau ngeni. Ren ämi echeni aramas oua apwönüetä ekewe Allük meinisin.” (Rom 13:8-10) Ina popun a lamot sipwe sópweló le pwáraatá tong ngeni chón óruch.

21, 22. Pwata a lamot sipwe tongei Kot me chón óruch kewe?

²¹ Lupwen sia ekilonei lamoten ach sipwe pwáraatá tong ngeni chón óruch, mi éch sipwe ekieki alon Jesus ei usun Seman we, a erá: “Pun i a atötai förian akkar won ekewe aramasangau me aramasöch, nge a apüngatiu üt won chon pwüng me chon pwüngingau.” (Mat. 5:43-45) Mi lamot sipwe pwáraatá tong ngeni chón óruch ese lifilifil ika i emén chón pwúng are chón pwúngúngaw. Usun met sia fen káé lón ekkewe parakraf akkomw, sia tongeni pwáraatá ena esin tong ngeni chón óruch kewe ika sia áiti ngeniir ewe kapas allim usun ewe Mwú. A ifan me watteen ewe feiéch epwe toriir ika ra etiwa ewe kapas allim!

²² A chómmóng popun ach sipwe tongei Jiowa ren unusen letipach, manawach me ekiekich. Sia pwal tongeni pwáraatá tong ngeni chón óruch lón chómmóng napanap. Ika sia pwáraatá tong ngeni Kot me chón óruch kewe, iwe, sia álleasochisi met Jesus a apasa usun ekkewe allúk mi aúchea seni meinisin. Nge ewe a kon lap seni ena, sia apwapwaai Semach we mi tong lón láng, Jiowa.