Túmúnú Seni Mochenin ewe Letip
Ewe Paipel a apasa: “Letipen aramas a fokun atuputup lap seni mettoch meinisin, a unusen ingau.” (Jer. 17:9) Lupwen letipach a kon mocheniaiti och mettóch, sia kan ekiekietá och popun sipwe tongeni apwénúetá ach mochen.
Ewe Paipel a éúréúrakich: “Seni lon lelukan a towu ekiek mi ngau, ekiekin ninni, lisowu, mocheisou, solä, chofona me aitengaua aramas.” (Mat. 15:19) Letipach a tongeni asolakich me etipetipakich le ekieki pwe esor ngawen ach féri och mettóch mi ú ngeni letipen Kot. Iwe, eli sise fen tepereni pwe sia fen tupuló me mwen ach féri och féffér mi mwáál. Met epwe tongeni álisikich le silei mochenin letipach me mwen ach sipwe mwáálliló?
IFA USUN KOPWE SILEI MOCHENIN LETIPOM?
Álleani Paipel iteiten rán me ekilonei.
Ewe aposel Paulus a makkeei: “Pun än Kot kapas a manau o manaman, a ken seni efoch ketilas mi seisei me rüepek. A tililong lon manauach o aimwüfeseni letipach me ngünüch.” Án Kot pwóróus mi mak lón Paipel “a pwal apwüngü mochen me ekiekin letipen aramas.” (Ipru 4:12) Ach etittina pwisin kich fán saramen ewe Paipel, epwe tongeni wesewesen álisikich le silei mochenin letipach. A ifa me watteen lamoten ach álleani án Kot we Kapas iteiten rán me ekilonei minne a apasa pún sipwe eáni án Kot ekiek!
Ach ekketiwa án Paipel fén me akkapwénúetá an kewe kapasen emmwen epwe kkúú mwelien letipach, ewe méngúngúún letip mi wisen “pwarata.” (Rom 9:1, TF) Méngúngúún mwelien letipach a tongeni eppetikich ach sisap kúnetipingen ren ach kewe féffér mi mwáál. Pwal och, Paipel a masou ren chómmóng pwóróusen aramas mi tongeni “eu kapasen fön fän itach.” (1 Kor. 10:11) Ach káé seniir epwe tongeni eppetikich seni ach poputá fetáleló wóón ewe al mi ngaw. Iwe, itá met sipwe féri?
Tingorei Kot epwe álisuk pwe kopwe silei mochenin letipom.
Jiowa a kan etittina are “sotuni leluken aramas.” (1 Kron. 29:17) A tekia seni letipach me a “silei mettoch meinisin.” (1 Joh. 3:20) Sise tongeni otupu Kot. Ika sia uwawu meefiach ngeni Jiowa, ach lólilen me ach kewe mochen, iwe, epwe álisikich le mirititi mochenin letipach. Sia pwal mwo nge tongeni tingorei an epwe ‘föri loch eu leluk mi limöch.’ (Kölf. 51:10) Ina minne iótek a kon lamot ren ach sipwe silei mochenin letipach.
Aúselingéch lón án Chón Kraist kewe mwich.
Ach aúselingéch ngeni met a katowu lón án Chón Kraist kewe mwich a tongeni álisikich le wenechar le etittina masouen letipach. Inaamwo ika sise kan káé mineféén pwóróus lón iteiten ekkewe mwich, nge ika sia fiffiti sipwe weweéchúti ekkewe kapasen emmwen lón Paipel, me ekkewe minen áchechchem repwe álisikich le etittina mochenin letipach. Lón ach amúrinnéló napanapach me lón letipach, a pwal lamot meefien pwiich kewe ra uwawu atun mwich. (SalF. 27:17) Ika sia áimukicheló seni ewe chiechifengen lón án Chón Kraist kewe mwich, sipwe tongeni feiengaw. A tongeni emmwenikich le pwisin ‘chök kütta ach mochen.’ (SalF. 18:1) Ina popun sipwe tipachem le pwisin eisinikich, ‘Ua fen eérenaaló le fiti meinisin ekkewe mwich me kúna feiéch seniir?’—Ipru 10:24, 25.
LETIPACH EPWE EMMWENIKICH NGENI IA?
Letipach a tipachem solá, a tongeni erikikicheló lón chómmóng kinikinin manawach. Sipwe etittina rúáánú me leir. Ikkeei: ekiekich usun pisek, únnún sakaw, kefilin chienach me filiach wóón ach minen apwapwa.
Ekiekich usun pisek.
Esor ngawen ach mochen ataweei osupwangach lón pekin aion. Iwe nge, Jesus a éúréúrakich usun ach kon alamota pisek. Lón eú me lein án Jesus kewe kapas monomon, a etiwakich le ekieki usun pwóróusen emén mwán mi pisekisek, mi ur an kewe leenien isoisen uwaan fénúan we. Iwe, ese chúen wor ia epwe isoni ie uwaan fénúan we lón pwal ewe fansoun rás. A ekiekin atomwaaló an kewe leenien iseis me aúetá ekkóch mi watte seni. A ekieki: “Ikenan üpwe iseis ai kewe föün wiich me piseki meinisin. Mürin üpwe üreni ngüni: Ngüni, a wor chomong mettochumw, a naf ngonuk lon chomong ier. Kopwe manau fän kinamwe. Kopwe momongö o ükün o pwapwa.” Iwe nge, ei mwán mi pisekisek ese mirititi eú mettóch mi lamot: Manawan epwe tongeni muchúló lón chék ena pwinin.—Luk. 12:16-20.
Lón ach sia feffetál ngeni chinnap, eli sipwe poputá le ekiekin anúkúnúkéchúeló manawach lupwen sia tori fansoun chinnap, iwe, sia tongeni ekieki pwe esor ngawen ach sipwe angangoló pwal mwo nge atun ekkewe kulókun mwich are poputá le etiwaaló wisach kewe wisen Chón Kraist. Itá sisap túmúnúkich seni ena ekiek? Are eli kich sáráfé me sia mirititi pwe angang ngeni Jiowa full-time a lamot seni meinisin, nge iei mwo, sise pioneer pún sia meefi pwe sipwe akkomw anúkúnúkéchúeló manawach. Iwe, itá sisap fen achocho iei pwe sipwe pisekisek me ren Kot? Pún ié mi silei ika sipwe manaw are sisap manaw lesor?
Únnún sakaw.
Än Salomon Fos 23:20 a erá: “Kosap chiechi ngeni ekewe mi ünümong wain.” Ika a péchékkúl án emén mochen ún sakaw, epwe tongeni meefi pwe esor ngawen an epwe ún iteitan. Eli epwe apasa pwe an ún sakaw a ekinamwei nge esap ren an epwe únnúpuchuló. Nge ika sia meefi pwe mi lamot ngenikich sakaw ren ach sipwe meefi kinamwe, iwe, eli a lamot sipwe etittina mochenin letipach.
Kefilin chienach.
Pwúngún pwe epwe wor atun sipwe chiechi ngeni ekkewe chón lúkún, áwewe chék lón sukul, angang are lupwen sia afalafal ngeni aramas. Iwe nge, mi sókkóló ika sia kon chiechiéch ngeniir pwal mwo nge pwipwi ngeniir. Sipwe ekieki pwe ese pwal wor ngawen ena pún iir aramas mi múrinné? Ewe Paipel a éúréúrakich: “Ousap püsin atupukemi: ‘Chiechi ngeni aramas mi ngau a angauala manauach.’” (1 Kor. 15:33) Usun chék ekis limengaw a tongeni elimengawaaló ewe konik mi liméch, chiechi ngeni chókkewe rese angang ngeni Kot epwe tongeni angawaló ach riri ngeni Kot me etipetipakich le eáni án chón ei fénúfan ekiek, féffér, ar fós me fouteni fouter.
Filiach wóón ach minen apwapwa.
Ekkewe minen computer ra suuki ngenikich sókkópaten minen apwapwa me kunou, nge lap ngeniir ese fich ngeni Chón Kraist. Paulus a makkeei: ‘Ousap kakapas lefilemi usun sokkun limengau meinisin.’ (Ef. 5:3, TF) Met epwe fis ika letipach a pwapwaiti le katol me aúseling ngeni och mettóch mi limengaw? Eli sipwe meefi pwe a lamot ngenikich meinisin ach sipwe asésé are kunou, me epwe pwisin filien emén me emén ifa usun epwe féri ena. Nge sipwe lefareni án Paulus we kapasen fén me sisap mut ngeni limengaw an epwe elimengawakich ren met sia katol are aúseling.
SIA TONGENI FÉRI EKKESIWIL
Ika sia fen tup ren otuputupun ewe letip me sia fen eérenaaló le ekieki pwe esor ngawen ach féri mettóch mi mwáál, sia tongeni féri ekkesiwil. (Ef. 4:22-24) Ekieki ekkeei ruu pwóróus.
A lamot ngeni Miguela an epwe siwili an ekiek usun pisek. A erá: “Ám me pwúlúwei we me néúm we át, aua kan nónnóm lón eú fénú mi kon alamota ach sipwe néúni mineféén minen computer me metakkan. Ua pwal eáni ena esin ekiek pwe mi tufich ai upwe akkachómmóngaaló piseki, nge use pwal ttur ren tongen pisek. Ló, ló, ló, ua mirititi pwe use tongeni menemenéch lón ai kakkamé pisek. Ua iótek ngeni Jiowa ren met ua eáni ekiek me minne letipei a mocheniaiti. Ua affata ngeni pwe ai famili a mochen angang ngeni seni unusen letipem. Iwe, aua filatá pwe aupwe ámecheresaaló nónnómun manawem me mwékút ngeni eú leeni mi wor osupwangen chón afalafal ie. Ekiseló chék mwirin aua pioneer. Iei aua mirititi pwe esor lamoten watteen pisek ren ám aupwe wenewenen pwapwa.”
Pwóróusen Lee a pwáraatá pwe an wenechar le etittina pwisin i a álisi le sú seni chiechian kewe mi ngaw. Iei alón: “Aua kan chufengen me chienei kewe chón business seni fénúen ekis. Ua silei pwe epwe wor watteen únnún sakaw lón ekkena sókkun mwich, nge ua fókkun pwapwaiti le fiti. Fán chómmóng, arapakkan ua únnúpuchuló, nge mwirin ua niamam. Ua meefi pwe a lamot upwe etittinafichi letipei. Ekkewe kapasen emmwen seni án Kot we Kapas me seni ekkewe elter, ra álisiei le mirititi pwe ua wesewesen pwapwaiti ai chiechi ngeni chókkewe rese tongei Jiowa. Iei, ua achocho le féri ai business wóón phone pwe epwe kisikisiló ai chiechi ngeni chienei kewe chón business.”
Mi lamot sipwe wenechar ngeni pwisin kich me silei mochenin letipach. Lón ach féri ena, mi lamot sipwe kútta án Jiowa álillis lón iótek me chechchemeni pwe i ‘a silei mine a monomon me lon lelukach.’ (Kölf. 44:21) Kot a pwal awora an we Kapas pwe epwe usun eú kilas sipwe orikich lón. (Jas. 1:22-25) A pwal fókkun lamot ekkewe kapasen fén me áchechchem seni néúch kewe puk me ach kewe mwich, án Chón Kraist! Ren ekkeei minen álillis, sia tongeni túmúnú letipach me feffetál wóón ewe alen pwúng.
a A siwil iter.