UTULIKILO WA MIKANDA HA INTERNET wa Watchtower
Watchtower
UTULIKILO WA MIKANDA HA INTERNET
Chokwe
  • MBIMBILIYA
  • MIKANDA
  • KUKUNGULUKA
  • mwbr18 Fevereiro ma. 1-11
  • Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono Wetu ni Mulimo Wetu

Kukushi nichimwe chinema.

Lisesa, kwasoloka kapalia ha kwazulula chinema.

  • Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono Wetu ni Mulimo Wetu
  • Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu—2018
  • Mitwe ya Yikuma
  • FEVEREIRO 5-11
  • FEVEREIRO 12-18
  • FEVEREIRO 19-25
  • “Iya Wakunyonga Ngwe Chize Yena Wakunyonga?”
  • FEVEREIRO 26–MARÇO 4
Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono ni Mulimo Wetu—2018
mwbr18 Fevereiro ma. 1-11

Yilwekelo ya Malongeso a Mukanda Wakuzachisa ha Kukunguluka cha Mwono Wetu ni Mulimo Wetu

FEVEREIRO 5-11

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | MATEU 12-13

“Chishima cha Tiliku ni Mwambu Wamokomoko”

(Mateu 13:24-26) Yaatela chishima chikwo ngwenyi, Wanangana wa malilu walifwa ngwe mutu yoze hakuwa mbuto yipema mu munda wenyi. 25 Alioze shimbu atu achili mutulo, mukwa kole yeza yakuwa mwambu wamokomoko hakachi ka tiliku, mba yaya kwenyi. 26 Alioze muze mafwo hasoka nikwima mbuto, hohene mwambu wamokomoko yiusoloka nawa.

w13 15/7 9-10 ¶2-3

“Nyingikenu, Yami Hamuwika ni Yenu Nguli Matangwa Eswe”

2 Yuma yize yalingiwile mu munda wa njimi yinasolola chize ni mashimbu waze Yesu te makahandununa chizavu cha tiluku, akwa-Kristu akuwayisa, ni atu akwo, waze makayula no mu Wanangana wenyi. Kukuwa chaputukile ku Pentekoste ya  33 M.J. Kuhandununa chacho muchikahwa muze akwa-Kristu akuwayisa waze achili ni mwono ha matangwa wano akusula makatambula chilayi cho chakasula mu malilu. (Mat 24:31; Uso 7:1-4) Ngwe chize kalayi yoze wakumana ha mulundu hanga atale yeswe yize yinalingiwa, chizechene nawa chishima chino chinasolola yuma yize te muyilingiwa hakupalika cha 2,000 a miaka. Kunyonga lietu, yuma yika yize yinalingiwa hakutwala ku Wanangana twakumona? Chishima chinasolola mashimbu akukuwa, kukola, ni mashimbu akucha. Alioze, chikuma chino muchishindakenya chinji ha mashimbu akucha.

MUSHI LIA UFUNGE WA YESU

3 Ha sekulu yamuchaali M.J., “mwambu wamokomoko yiusoloka” muze akwa-Kristu asaki asolokele mu munda. (Mat 13:26) Ku sekulu yamuchiwana, mwambu wamokomoko akwa-Kristu asaki, kapwile anji kuhiana akwa-Kristu akuwayisa. Twiwulukenu ngwetu, ha chishima chino, akwa-kucha ketele kuli mwata wo hanga achize mwambu wamokomoko. (Mat 13:28) Kuchi mwata wo aakumbulwile?

(Mateu 13:27-29) Ndungo ja mwenya zuwo yeza kuli iye ngwo, Mwene, kunuakuwile mbuto yipema mu munda we, nyi? Mba kulihi kunakatuka mwambu wa mokomoko? 28 Iye yamba kuli ayo ngwenyi, Mukwa kole halinga chino. Ndungo yamba kuli iye ngwo, Nunazange tuye, tukautukule, nyi? 29 Alioze yamba ngwenyi, Ka, kuchina hanji muze munutukula mwambu wamokomoko munutukula tiliku kumuwika.

w13 15/7 10 ¶4

“Nyingikenu, Yami Hamuwika ni Yenu Nguli Matangwa Eswe”

4 Muze Yesu ahanjikile hakutwala ku tiliku ni mwambu wamokomoko, iye yamba ngwenyi: “Echenu yeswe yiali yitatuke hamuwika ndo ku kucha.” Shimbi yino yinasolola ngwo, chize ku sekulu yitangu ndo musono, kuchili akwa-Kristu akuwayisa hano hashi waze anatese ni tiliku. Hakupalika cha mashimbu Yesu kasolwele umwenemwene wacho kuli tumbaji jenyi hakwaalweza ngwenyi: “Nyingikenu, yami hamuwika ni yenu nguli matangwa eswe ndo kumanunuka cha miaka.” (Mat 28:20) Ha chino, Yesu te mafunga akwa-Kristu akuwayisa matangwa eswe ndo kusongo. Alioze, amu kwoka cha akwa-Kristu waze anatesa ni mwambu wamokomoko chapwile chinene chinji kuhiana akwa-Kristu akuwayisa, kashika kutwanyingikine pundu waze apwile ni kulinga chihanda cha chizavu cha tiliku ha mashimbu jacho. Alioze, muze mwaka wa kucha te kanda uchiheta, chizavu cha tiliku yichipwa kunyingika. Kuchi achinyingikine?

(Mateu 13:30) Echenu yeswe yiali yitatuke hamuwika ndo ku kucha: ha mwaka wa kucha mungukamba kuli akwa kucha ngwami, Kungikenu hatangu mwambu wamokomoko, nuukase yichita mukuyocha; alioze nukakungile tiliku mu machila jami.’”

w13 15/7 12 ¶10-12

“Nyingikenu, Yami Hamuwika ni Yenu Nguli Matangwa Eswe”

10 Chitangu, kukunga cha mwambu wamokomoko. Yesu kambile ngweyi: “Ha mwaka wa kucha mungukamba kuli akwa kucha ngwami, Kungikenu hatangu mwambu wamokomoko, nuukase yichita.” Ha kupalika cha mwaka wa 1914, angelo yaputuka ‘Kukunga’ akwa-Kristu waze anatesa ni mwambu wamokomoko ni kwaahandununa ni akwa-Kristu akuwayisa “ana ja wanangana.”—Mat 13:30, 38, 41.

11 Muze mulimo wa kukunga te unanungu, kalisa wa yizavu yino yaali yaputuka kusoloka. (Uso. 18:1, 4) Ha mwaka wa 1919, yikusoloka pundu ngwo, Babilonia Yinene yalimbukile. Yika yakuhandununa akwa-Kristu amwenemwene ni asaki? Mulimo wa kwambujola. Tusongo waze apwile hakachi ka akwa-Kulilongesa Mbimbiliya, yaputuka kukolweza mandumbu hanga ambujole Wanangana. Chakutalilaho, ha mwaka wa 1919 yafwambwisa kamukanda kanambe ngwo, Whom the Work Is Entrusted (Iya Ahele Mulimo wa Kwambujola), kaze kakolwezele akwa-Kristu eswe akuwayisa hanga ambujole ku zuwo ni zuwo. Kamukanda kacho kambile ngwo: “Mulimo uno unasoloka ngwe unene, alioze uli mulimo wa Mwene, ni ukwaso wenyi mutuhasa kuulinga. Kashika yena uli ni chiteli cha kulinga mulimo uno.” Yika akwa-kulilongesa Mbimbiliya alingile? Chize ha mashimbu jacho, A Torre de Vigia (yize tunavuluka musono ngwo kaposhi wa Kutalila) kahanjikile ha chikuma chacho, ha mwaka wa 1922, akwa-Kulilongesa Mbimbiliya yatambwisa mulimo wo wa kwambujola. Ha mashimbu akehe wika kwambujola cha ku zuwo ni zuwo yichipwa jila yize akwa-Kristu wano ashishika te akwambulwila chinji, ndo musono.

12 Chamuchiali, kukunga tiliku. Yesu yatuma angelo jenyi ngwenyi: “Nukakungile tiliku mu machila jami.” (Mateu 13:30) Chize ha mwaka wa 1919, akwa-Kristu akuwayisa kakwakungila mu Chikungulwila. Kuli akwa-Kristu akuwayisa waze makapwa hano hashi ha matangwa akusula cha yuma yamokono, kukunga cho chakasula muchikalingiwa muze makatambula kwononona cho mu malilu.—Danie. 7:18, 22, 27.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Mateu 12:20) Lumbungu wa kufwenya kechi kamumakuna, ni muya wa ndeya uze wakuneha mwishi kechi kaujima, ndo masolola upatwilo ukakumbe.

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 12:20

Muya wa ndeya uze wakuneha mwishi: Ndeya yize apwile ni kuzachisa chinji, yapwile chimwe chikwachilo chikehe cha uma cha ndi ni maji. Muya te kakuwusa mu maji hanga kahia kachine kujima. Liji lia Ngregu “muya wa ndeya uze wakuneha mwishi” linalumbunuka muya uze unafwambwisa mwishi, mumu uli ni kahia, alioze kahia kacho kanayi ni kujima. Uprofeto uli ha Izaia 42:3 unahanjika hakutwala ku keke ya Yesu ngwo, iye te kechi kujima kutalatala chikehe chize atu waze apwile ni kuhungomiona apwile nacho.

(Mateu 13:25) Alioze shimbu atu achili mutulo, mukwa kole yeza yakuwa mwambu wamokomoko hakachi ka tiliku, mba yaya kwenyi.

w16.10 32

Yena te unachinyingika nyi?

Shina chili umwenemwene ngwo, kushakulu umwe mutu te mahasa kulima katanda mu munda wa mukwo?

KULITA ni Mateu 13:24-26, Yesu kambile ngwenyi: “Wanangana wa malilu walifwa ngwe mutu yoze hakuwa mbuto yipema mu munda wenyi. Alioze shimbu atu achili mutulo, mukwa kole yeza yakuwa mwambu wamokomoko hakachi ka tiliku, mba yaya kwenyi. Alioze muze mafwo hasoka nikwima mbuto, hohene mwambu wamokomoko yiusoloka nawa.” Amwe akwa-kusoneka kakuhangulula ngwo chishima chino chakakatukile ha yuma yamwenemwene, alioze, kulita ni mikanda yikulu ya A-Roma, yinasolola ngwo, chuma chamutapu au, te chakulingiwa.

Umwe mukanda unalumbununa Mbimbiliya unambe ngwo: “Kulita ni shimbi ja A-Roma, te mulonga unene kukuwa katanda mu munda wambala, chipwe ngwe kanafwetesa upi ni upi. Ha mukunda wa shimbi yino, chinasoloka ngwe yuma yacho te kuyishi kulingiwa chinji. Alastair Kerr umwe mukwa-mana, kalumbunwine ngwenyi, ha mwaka 533, M.J, Mwanangana wa A-Roma Justino katuhwishile umwe mukanda wa Digesti, mukanda wacho, te wahanjikile hakutwala ku shimbi ya A-Roma, nawa hapwile maliji ja akwa-kulilongesa shimbi (ha miaka 100-250 M.J.). Kulita ni mukanda wacho (Digest, 9.2.27.14), Ulpian umwe wa kuli akwa-kulilongesa shimbi, kahanjikile hakutwala ku chikuma cha Mwanangana wa A-Roma chize chalingiwile ha sekulu yamuchiali. Yamba ngwenyi, katanda kamukuwile mu munda wa umwe mutu, yapihisa mbuto yeswe mu munda. Mu mukanda wacho, mwapwile shimbi jize te jakusambisa mukwa-munda hanga amufwete mbongo kuli mukwa-kole wenyi, hamukunda wa mbuto jize apihisa.

Yuma yacho te yakulingiwa mu Wanangana wa A-Roma, yino yinasolola ngwo chikuma chize Yesu ahanjikile ha chishima chenyi te chakulingiwa ku mwono wa atu.

Kutanga Mbimbiliya

(Mateu 12:1-21) Ha matangwa aze Yesu yapalika mu minda ha tangwa lia Sambata; tumbaji twenyi hevwa zala, kashika yaputuka kuhulula mitwe ya tiliku alie. 2 Alioze A-Fwariseu ha kuchimona, yamba kuli iye ngwo, Tala tumbaji twe kanalinga chize kuchatelele ni shimbi kulinga ha tangwa lia Sambata. 3 Alioze iye yamba kuli ayo ngwenyi, Kunwatangile chize alingile Ndawichi, muze evwile zala, ni waze apwile hamwe nenyi, nyi? 4 Wanjilile mu zuwo lia Zambi, alile mbolo ja kutumbieka, jize shimbi kuyamutayijile kulia iye, chipwe waze apwile hamwe nenyi, alioze asasendote wika. 5 Hanji kunwatangile mu shimbi ngwe ha masambata, asasendote mu Tembele kakutangula Sambata hindu keshi chitela, nyi? 6 Alioze ngunambe kuli yenu ngwami, umwe munene wahiana Tembele kuno kwali. 7 Alioze nyi kachi nwanyingikine chize chinalumbunuka ngwo, Ngunazange keke hi chitapo ko, kachi kunwahishile waze keshi chitela. 8 Mumu mwe Mwana Mutu iye mwe Mwenya Sambata. 9 Yakatukako, yanjila mu sunangonga yo. 10 Kumanyi, mwapwile mutu ni kwoko lia kusosewa. Hanga amusume mulonga, yamuhula ngwo, Muchilita ni shimbi kuwuka ha tangwa lia sambata, nyi? 11 Iye yamba kuli ayo ngwenyi, Mutu muka hakachi kenu, yoze mapwa ni panga umuwika, nyi kachi maholokela mu wina ha tangwa lia sambata, kechi kumukwata akamuchizemo? 12 Mba mutu kahianyine chikolo panga, nyi? Chocho kevwe chinalite ni shimbi kulinga kanawa ha tangwa lia sambata. 13 Hohene yamba kuli mutu ngwenyi, Olola kwoko lie. Mba yaliolola; nelio liahindukile lingunu ngwe likwo. 14 Alioze A-Fwariseu yatuhuka amutwamine punga chize mahasa kumwonwona. 15 Alioze Yesu ha kuchinyingika yaya kweka, ni mbunga yinji ya atu yamukaula; Iye yaawuka eswe. 16 Alioze yaakanjisa chikolo kanda akamusolola 17 Hanga chikamanunuke chize ahanjikile ku kanwa lia profeta Izaia ngwenyi, 18 Kavumbi kami yoze hingunamutongola; Ngunamuzange chikolo, yoze muli iye mbunge yami yinawaha: kumungukasa Spiritu wami hali iye, mba kumakambujola upatwilo kuli akwa mavungu. 19 Kechi kalitachika, chipwe kechi kakololoka; mba niumwe makevwa liji lienyi mu matapalo. 20 Lumbungu wa kufwenya kechi kamumakuna, ni muya wa ndeya uze wakuneha mwishi kechi kaujima, ndo masolola upatwilo ukakumbe. 21 Ku jina lienyi akwa mavungu kumakatalatala.”

FEVEREIRO 12-18

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | MATEU 14-15

“Kulisa Anji Kupalikila Muli Atu Akehe”

(Mateu 14:16, 17) “Alioze Yesu yamba kuli ayo ngwenyi, Kuchatambile kuya; ahenu kulia. 17 Yamba kuli iye ngwo, Mbolo jitano ni yishi aali wika tuli najo kuno.”

w13 15/7 15 ¶2

Kulisa Anji Kupalikila Muli Atu Akehe

2 Muze amwene mbunga ya atu, Yesu yevwila keke, kashika awukile amwe waze te anayiza hakachi ko, ni kwaalongesa hakutwala ku Wanangana wa Zambi. Muze te kunayi ni kutoka, tumbaji yalweza Yesu hanga ashike atu aye ku yihunda yize te yili hakamwihi alande kulia. Alioze Yesu yalweza tumbaji jenyi ngwenyi: “Ahenu kulia.” Ayo kota kakomokene ha mukunda wa maliji jacho, mumu kulia chize apwile nacho te chikehe—o kapwile wika ni mbolo jitano ni yishi aali.

(Mateu 14:18, 19) Iye yamba ngwenyi, jinehenu kuno kuli yami. 19 Yambila mbunga atwame hamwambu, yanda je mbolo jitano ni yishi aali, nikuhetula meso jenyi kwilu yawahisa mbolo, yajipalula, yajihana kuli tumbaji, mba tumbaji yajihana ku mbunga.

w13 15/7 15 ¶3

Kulisa Anji Kupalikila Muli Atu Akehe

3 Ha mukunda wa keke yize evwile, Yesu yalinga chikomokeso—kachisonekene kuli akwa-Evanjelu awana. (Marku 6:35-44; Luka 9:10-17; Yoano 6:1-13) Yesu kalwezele tumbaji jenyi hanga ete kuli mbunga atwame ha mwambu ni kulitela mu yizavu ya 50 ni 100. Mba muze hayiwahisa, iye yaputuka kuteta mbolo ni kuteta yishi hanga ayihane. Shimbu iye mwene ahane kulia kuli atu, Yesu yachihana “kuli tumbaji twenyi, hanga ajitumbike kumeso jo.” Kulia chino chachikomokeso, chapwile chinji yichitakana kuli atu eswe! Achinyonga kama: Yesu kalishile anji kupalikila muli atu akehe—tumbaji jenyi.

(Mateu 14:20, 21) Eswe alile nikukuta; mba yanda yipalupalu yize yasalileho, kumi ni yipakila yiali. 21 Waze alile, apwile ngwe tununu atano a malunga, kuwezako mapwo ni ana.

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 14:21

kuwezako mapwo ni ana: Ha chikomokeso chino, Mateu wika mwe wakutongola mapwo ni ana. Kota unji wa atu waze alishile kupalikila mu chikomokeso chino kapwila anji kuhiana 15,000.

w13 15/7 15 ¶1

Kulisa Anji Kupalikila Muli Atu Akehe

ACHINYONGA ha chino. (Tanga Mateu 14:14-21.) Muze te hikwasala hakehe hanga alinge Chizomboka cha ha mwaka wa 32  M.J. Mbunga ya atu kuhiana 5,000, malunga, mapwo ni ana, kali ni Yesu hamwe ni tumbaji jenyi ku chimwe chihela hakamwihi ni puya ya Mbeteseta, chihunda chikehe cha ku sango ku sesa lia Kalunga lwiji wa Ngalileya.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya muMbimbiliya

(Mateu 15:7-9) Enu yilembese, Izaia wa profetezele kanawa ha kutwala kuli yenu ngwenyi, 8 Wano atu kakungulemesa ni mivumbo yo; Alioze mbunge jo kusuku jili ni yami. 9 Alioze kakunguwayila chamokomoko, Nikutenga ndongo ja atu jikapwe shimbi ja Zambi.

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 15:7

yilembese: Liji lia Ngregu hy·po·kri·tesʹ te liatala hali akwa-yiheho A-Ngrengo (kulutwe hali A-Roma) apwile ni kuzala mukishi hanga alumune liji. Mba hi kulutwe yaputuka kulizachisa ngwe chilweza hanga avuluke atu waze akwalumuna yitanga yo yipema hanga yipwe yipi. Hano Yesu kanasanyika tusongo A-Yunda ngwenyi, “yilembese.”—Mat 6:5, 16.

(Mateu 15:26) “Aye yakumbulula ngwenyi, Kuchawahile kuchiza mbolo ya ana ni kuyimbila kuli tuwa.”

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 15:26

ana . . . tuwa: Kulita ni Shimbi ya Monse tuwa kapwile tushitu a luchisa, Yisoneko kanji-kanji yakuvuluka tuwa ngwe, tushitu waze keshi ni ulemu. (Lev 11:27; Mat 7:6; Fwp 3:2; Uso 22:15) Alioze, kulita ni mukanda wa Marku (7:27) ni Mateu, Yesu hakuzachisa liji “tuwa” hanji “kawa wa ku zuwo” te kanalitese ni keke yize atu akusolola ha kufunga tuwa. Kota yino yinasolola ngwo, Yesu kazachishile liji lino hanga asolole zango lize A-Ngresia te akwete hali tuwa. Ha kutesa A-Izalele ni “ana,” alioze waze te hi A-Yunda ko ni “tuwa,” Yesu te kanasolola yuma yize atamba kulemesa. Ku zuwo kuze kuli ana ni tuwa ana katamba kulia chitangu kuhiana tuwa.

Kutanga Mbimbiliya

(Mateu 15:1-20) Henaho alongeshi a shimbi ni A-Fwariseu a ku Yerusaleme yeza kuli Yesu ngwo, 2 Kuchi te tumbaji twe akutangula ndongo ja makulwana? Mumu keshi kusana ku moko muze malia. 3 Yaakumbulula ngwenyi, Kuchi te ni yenu nawa, nwakutangula liji lia Zambi mumu ha ndongo jenu? 4 Mumu Zambi wahanyine shimbi ngwenyi, Lemesa tatenu ni noko: chikwo nawa, yoze mahanjika yipi hali tato hanji naye, akafwe. 5 Alioze yenu nwakwamba ngwenu, Mweswawo mamba kuli tato hanji kuli naye ngwenyi, Chize te muhasa kutambula kuli yami hinachilambula kulu kuli Zambi. 6 Chocho yenu nunambe ngwenu, kuchamutambile kulemesa nyi chimwe tato hanji naye. Hinunalelesa liji lia Zambi mumu ha ndongo jenu. 7 Enu yilembese, Izaia wa profetezele kanawa ha kutwala kuli yenu ngwenyi, 8 Wano atu kakungulemesa ni mivumbo yo; Alioze mbunge jo kusuku jili ni yami. 9 Alioze kakunguwayila chamokomoko, Nikutenga ndongo ja atu jikapwe shimbi ja Zambi. 10 Yatambika mbunga eze kuli iye, yamba kuli ayo ngwenyi Ivwenu, nuse chinyingi. 11 Hi chize ko muchinjila mu kanwa muchipihisa mutu; alioze chize muchituhuka mu kanwa, chino muchipihisa mutu. 12 Henaho tumbaji twenyi yeza, yamba kuli iye ngwo, Unanyingika, nyi? A-Fwariseu muze hevwa liji lino, yevwa kupiha. 13 Alioze yaakumbulula ngwenyi, Mitondo yeswe yize Tata wa mwilu katumbile kumakayitukula. 14 Ahichikenu: tupuputa kanafupu kusongwela tupuputa, nyi kachi kapuputa masongwela kapuputa, eswe aali ku makalimbukila mu wina. 15 Petulu ya mukumbulula ngwenyi, Tulumbunwilenu chishima chino. 16 Iye yamba ngwenyi, Ni yenu nawa hindu kunushi malinjekela, nyi? 17 Kuma kunushi kunyingika, cheswacho muchinjila mu kanwa muchipalika mu jimo, machimbila mu musenge? 18 Alioze yuma yize muyituhuka mu kanwa muyituhuka mu mbunge; yenayo yakupihisa mutu. 19 Mumu mu mbunge mwakutuhuka manyonga api, ni ungalwe, ni utanji, ni upangala, ni wiji, ni shindakenyo ya mahuza, ni kushililika. 20 Yino yuma yakupihisa mutu, alioze kulia ni moko keshi kusana kuchishi kupihisa mutu.”

FEVEREIRO 19-25

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | MATEU 16-17

“Iya Wakunyonga Ngwe Chize Yena Wakunyonga?”

(Mateu 16:21, 22) Chize ku matangwa aze Yesu yaputuka kulweza kuli tumbaji twenyi, ngwe chamutamba kuya ku Yerusaleme, akevwe lamba linji kuli makulwana ni asasendote akwa lutwe ni longeshi a shimbi, akamushihe, ni ha tangwa liamuchitatu akahinduke. 22 Petulu yamutwala ku tenga, yaputuka kumwambila ngwenyi, Zambi anuvwile keke, Mwene: chino kuchichi kapwa kuli yenu, nichimwe.”

w07 15/2 16 ¶17

Malunga—Ningikenu Wata wa Kristu

17 Ha mashimbu amwe, Yesu kalwezele apostolo jenyi ngwenyi, te katamba kuya ku Yerusaleme, kuze te makamuhungumiona kuli “makulwana ni asasendote akwa lutwe ni longeshi a shimbi, akamushihe, ni ha tangwa liamuchitatu akahinduke.” Ha chino, Petulu yasanyika Yesu kutenga yaputuka kumukumika, ni kwamba ngwenyi: “Zambi anuvwile keke, Mwene: chino kuchichi kapwa kuli yenu, nichimwe.” Chino chinasolola ngwo, keke ya Petulu te yinamupiangula. Te katamba kumufumba. Kashika Yesu amwambile ngwenyi: “yako ku nyima yami, Satana: uli chitalingiso kuli yami: mumu wakunyonga yuma ya atu, hi yuma ya Zambi ko.”—Mateu 16:21-23.

(Mateu 16:23) “Alioze Yesu yatewulukila kuli Petulu ngwenyi, yako ku nyima yami, Satana: uli chitalingiso kuli yami: mumu wakunyonga yuma ya atu, hi yuma ya Zambi ko.”

w15 15/5 13 ¶16-17

Kanyamenu—Mumu Satana Kanafupu Yoze Maumbula!

16 Satana mahasa kupiangula chipwe kavumbi wa Zambi yoze walihana ni mbunge yeswe mu mulimo wa Yehova. Chakutalilaho, achinyonga muze Yesu alwezele tumbaji twenyi ngwenyi kwasala hakehe amushihe. Postolo Petulu yamba kuli Yesu ngwenyi: ‘Zambi anuvwile keke. Mwene: chino kuchichi kapwa kuli yenu, nichimwe.’ Yesu yakumbulula Petulu ngwenyi: ‘Sosoloka kunyima yami, Satana.’ (Mateu 16:22, 23) Mumu liaka Yesu wambile kuli Petulu ngwenyi, “Satana”? Mumu Yesu te kananyingika yize te muyilingiwa. Te kwasala hakehe ashihe Yesu ngwe chitapo cha ukuule ni kusolola ngwo Ndiapu kali mukwa-mahuza. Wano kapwile mashimbu akalu chinji waze te Yesu katambile ‘kulivwila mwene keke’. Satana kachi kawahililile chinji nyi Yesu te mecha kukeya.

17 Songo lia yuma ya mwakono hiliakundama, kashika ni yetu tuli ha mashimbu akalu. Satana kanazange hanga tulivwile yetwene “keke” ha kufupa lufuma wa hano hashi. Iye kanazange hanga tuvulame ngwetu tuli ku matangwa akusula ni kwecha kukeya. Kanda twecha chino chilingiwe! Alioze twatamba ‘kukeya.’ (Mateu 24:42) Kanda tutayiza mahuza a Satana akwamba ngwo, songo lichili kusuku hanji ngwo kulichikwiza.

(Mateu 16:24) ‘Hohene Yesu yamba kuli tumbaji twenyi ngwenyi, Nyi kachi umwe mazanga kwiza kuli yami, akalitune iye mwene, akazundule mutondo wenyi wa lamba, angukaule [NM].

w06 1/4 23 ¶9

“Yeenu Nukatayise Tumbaji, Nikuapapachisa”

9 Yika chinalumbunuka kukaula chilweza cha Yesu ha kulinga upale wa Zambi? Yesu kalweze tumbaji jenyi ngwenyi: ‘Nyi kachi umwe mazanga kwiza kuli yami, akalitune iye mwene, akazundule mutondo wenyi wa lamba, angukaule.’ (Mateu 16:24) Yesu katongwele yuma yitatu yize twatamba kulinga. Chitangu, ‘kulituna’ yetwene. Chinalumbunuka kulituna kulinga uple wa yetu ene, ni manyonga jetu awuhenge ni kuzo, hanga tukaule yiyulo ni usongwelo wa Zambi. Chamuchaali, ‘kuzundula mutondo wetu wa lamba.’ Ku matangwa a Yesu mutondo wa lamba te wakulumbunuka sonyi ni lamba. Kashika, amu tuli akwa-Kristu, twakutayiza kumona lamba hamukunda wa kwambujola sango jipema. (2 Timoteu 1:8) Chipwe ngwe atu ahano hashi kakutukekuna hanji kutuhungumiona, ngwe chize Yesu alingile ni yetu ‘twakulelesa sonyi’ nawa twakuwahilila ha kunyingika ngwetu, tunevwisa Zambi kuwaha. (A-Hepreu 12:2) Kashika, tunazange kukaula Yesu “matangwa eswe.”—Samu 73:26; 119:44; 145:2.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Mateu 16:18) Ni yami nawa ngunambe kuli yena ngwami, Yena uli Petulu, ni ha liwe lino mungukatunga chikungulwila chami, mba yajilo ya muma mwa afu kuyichi kakumbaho.

nwtsty chikuma chakulilongesa ha Mat 16:18

Yena uli Petulu, ni ha liwe lino: Liji lia Ngregu peʹtros linalumbuka “chihanda cha liwe, hanji liwe.” Hano kanatongolaho jina lienyi (Petulu), linakatuka mu Ngregu, linalite ni jina lize amuhele kuli Yesu ngwo, Semone. (Yoa. 1:42) Jina peʹtra mulihasa kulumbunuka “liwe,” fundamento ya mawe. Liji lino lia Ngregu liakusoloka nawa ha yisoneko yino, Mat 7:24, 25; 27:60; Lu 6:48; 8:6; Ro 9:33; 1Ko 10:4; 1Pe 2:8. Petulu te keshi kulimona ngwe kali liwe lize Yesu te matungila chikungulwila chenyi, iye kasonekene maliji ali ha 1Pe 2:4-8 ngwo, Yesu kali “liwe lia lutwe lia mbango,” lize mwene Zambi asakwile. Nawa, postolo Paulu kanavuluka Yesu ngwo, “fundamentu” nawa ngwo “liwe lia uspiritu.” (1Ko 3:11; 10:4) Kashika Yesu azachishile liji liacho ha kwamba ngwenyi: ‘Yena mwe naluka jina lia Petulu, Chihanda cha Liwe, mumu hiwanyingika umwenemwene hali Kristu, “liwe lino,” lie te mulipwa fundamentu ya chikungulwila cha akwa-Kristu.’

Chikungulwila: Chino chili chisuho chitangu atongola liji lino lia Ngregu ek·kle·siʹa. Liji lino linakatuka mu maliji aali a Ngregu, ek, linalumbunuka “haze” ni ka·leʹo, linalumbunuka “kusanyika.” Maliji wano kanatale ha chimwe chizavu cha atu waze akusanyika hanga alinge umwe mulimo hanji chuma. (Tala Glossário.) Alioze ha chikuma chino, Yesu kahanjikile hakutwala ku kutunga cha chikungulwila cha akwa-Kristu, muli akwa-Kristu akuwayisa, waze ali ngwe, “liwe lia mwono” ‘ananutungu kupwa zuwo lia uspiritu.’ (1Pe 2:4, 5) Mu Ngregu liji lino liakusoloka chinji mu Septuaginta, nawa linalite ni liji lia Hepreu anavuluka ngwo, “chikungulwila,” lize kanji-kanji liakulumbununa vungu lia atu ja Zambi. (Shi 23:3; 31:30) Mu mukanda wa Yili. 7:38, A-Izalele muze akatukile mu Engitu te kakwavuluka ngwo, “chikungulwila.” Chizechene nawa, akwa-Kristu waze “asanyikine haze” hanga “akatuke mu milima ya hashi” apwe mu “chikungulwila cha Zambi.”—1Pe 2:9; Yoa. 15:19; 1 Kori. 1:2.

(Mateu 16:19) Kumungukakwaha sapi ja wanangana wa malilu; ni cheswacho mukasa hano hashi hanachikase kulu mu malilu: mba cheswacho mukasulula hano hashi hanachikasulula kulu mu malilu.”

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 16:19

sapi ja Wanangana wa malilu: Mu Mbimbiliya, waze akwaaha sapi, chekwamba, ayo kawaaha chiteli chinene. (1 Sango 9:26, 27; Iza 22:20-22) Liji “sapi” linalumbunuka utumino hanji chiteli. Petulu te mazachisa “sapi” jize amwehele hanga azulwile A-Yunda (Yi 2:22-41), A-Samaria (Yi 8:14-17), ni Akwa-mavungu (Yi 10:34-38) jila yakupwa ni uhashi wa kutambula spiritu ya Zambi, yize te muyaakwasa kunjila mu Wanangana wa mu malilu.

Kutanga Mbimbiliya

(Mateu 16:1-20) A-Fweriseu ni A-Satuseu yeza kuli iye, nikumweseka, yamwita aalweze chilayi cha mwilu. 2 Alioze yaakumbulula mgwenyi, Muze mukupwa chingoloshi, nwakwamba ngwenu, Hamene tangwa lipema, mumu lilu linachili. 3 Ha chimene ngwenu, Musono kangonga, mumu lilu linachili, linavunduka. Yilembese, nunanyingika kusa chinyingi ku yuma ya malilu alioze kunwanyingikine kusa chinyingi ku yilayi ya miaka. 4 Chisemuko cha ungulungulu kanda cha utanji muchifupa chilayi: alioze chilayi kechi kaahacho, shina chilayi cha profeta Yona. Yaahichika, yakatukako. 5 Tumbaji twenyi yaheta mu sali, alioze yavulama kumbata mbolo. 6 Yesu yamba kuliayo ngwenyi, Talenu kanawa, keyelenu futunwiso ya A-Fwariseu ni ya A-Satuseu. 7 O aliambile hakachi ko ngwo, Mumu te kutwambachile mbolo.8 Yesu ha kuchinyingika, yamba ngwenyi, Yenu akwa ufulielo ukepe, kuchi te nunaliambe hakachi kenu ngwenu, mumu kutushi mbolo? 9 Kanda chinulumbunuka, nyi? Chipwe kunwewulukile mbolo jize jitano hali tununu atano ni yize yipakili nwanjile, nyi? 10 Chipwe mbolo shimbiali hali tununu awana ni yize yiseke nwanjile, nyi? 11 Kuchi te kuchanulumbunukine? Chahanjikile kuli yenu ha kutwala ku mbolo. Alioze ngwami keyelenu futunwiso ya A-Fwariseu ni ya A-Satuseu. 12 Mba hichalumbunuka ngwe hamba kukeyela hi futunwiso ya mbolo ko, alioze longeso lia A-Fwariseu ni lia A-Satuseu. 13 Ha kuheta ku chifuchi cha Sesarea-Fwilipu; Yesu yahula tumbaji twenyi ngwenyi, Atu kuchi akunguvuluka yami mwwe Mwana Mutu? 14 Yamba ngwo, amwe mgwo, Yoano Chipapachisa; akwo ngwo, Eliya, akwo ngwo, Jeremia, hanji umwe wa kuli aprofeta. 15 Iye yamba kuli ayo ngwenyi, Alioze yenu, kuchi nwakunguvuluka? 16 Semone Petulu yamukumbulula ngwenyi, Yenu mwe Kristu, mwe Mwana wa Zambi ya mwono. 17 Yesu yamukumbulula ngwenyi, Kuwawaha yena Semone mwana Yona, musunya ni manyinga kuyachisolwele kuli yena, alioze Tata yoze uli mu malilu. 18 Ni yami nawa ngunambe kuli yena ngwami, Yena uli Petulu, ni ha liwe lino mungukatunga chikungulwila chami, mba yajilo ya muma mwa afu kuyichi kakumbaho. 19 Kumungukakwaha sapi ja wanangana wa malilu; ni cheswacho mukasa hano hashi hanachikase kulu mu malilu: mba cheswacho mukasulula hano hashi hanachikasulula kulu mu malilu. 20 Mba wakanjishile tumbaji twenyi kanda amba kuli niumwe ngwo, iye mwe Kristu.

FEVEREIRO 26–MARÇO 4

YIKUMA YILEMU YA MU LIJI LIA ZAMBI | MATEU 18-19

“Twatamba Kukeya, Hanga Tuhone Kutalingisa Akwetu ni Yetu Ene”

(Mateu 18:6, 7) Alioze mweswawo matalingisa umwe wa kuli wano akepe a kufuliela yami, shinoho akamujike liwe linene lia kutwa nalio ha kota yenyi, akamushimbamise mu jinga lia kalunga-lwiji. 7 Lamba kuli akwa hashi mumu ha yitalingiso! Mumu yitalingiso kumuyikeza, hindu lamba kuli yoze mutu maneha chitalingiso.

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 18:6, 7

liwe linene lia kutwa nalio anashinjika kuli chimbulu: Hanji “liwe linene.” Linalumbunuka “liwe linene lia chimbulu.” Liwe liacho, kota liapwile lia 4-5 m (utowhe walio) nawa te liamuundu, liapwile lilemu chinji kashika te akulimbata kuli chimbulu.

yitalingiso: Unumbunwiso utangu wa liji lia Ngregu skanʹda·lon, “yitalingiso,” mulihasa kulumbunuka umwe muheto; amwe kakwamba ngwo, te wapwa ngwe umwe mukunyi. Liji lino kanji-kanaji, liakushindakenya ha yikwiko yeswe yize muyihasa kuhukanyisa hanji kulimbula mutu. Alioze, hakutwala ku yitanga ya atu, liji lino mulihasa kushindakenya hali mutu yoze malinga yuma yize muyihasa kutalingisa akwo alinge yuma ya shili. Mu Mat 18:8,9, liji skan·da·liʹzo, linalumbunuka “kutalingisa,” mulihasa kunumbunuka nawa “kambwila; ya kulinga shili.”

nwtsty yinema

Liwe Linene

Liwe liacho te kakulizachisa hanga atwe nalio masangu, ni mawundu a olevwe hanga alinge maji. Mawe amwe kapwile akehe-akehe hanga ahase kutwa no ni moko, alioze akwo kapwile anene chinji, kashika te akwashinjika kuli yimbulu. Kota limwe mulihasa kupwa ngwe, lize Samasone anungwinyine A-Filistea. (Kuyu. 16:21) Liwe lia kutwa nalio akushinjika kuli tushitu te kalilizachisa chinji, hi wikako kuli A-Izalele, alioze ni mu Wanangana wa A-Roma.

Liwe lia kutwa nalio linene ni likehe.

Liwe linene ngwe lize anasolola hano mahasa kulishinjika kuli kashitu, ngwe chimbulu, ni kutwa nalio masangu hanji mawundu a olevwe. Liwe linene kota liapwile lia 4-5m (ha utohwe walio) nawa te kakulipwisa linene chinji hanji likehe.

(Mateu 18:8, 9) Nyi kachi kwoko lie hanji kulu lie mulikutalingisa, liteteko ulimbile: shinaho unjile mu mwono chilema hanji kahundu, kuchina makambila mu kahia ka mutolo ni moko je aali ni molu aali. 9 Nyi kachi liso lie mulikutalingisa, litombongonemo ulimbile: shinaho unjile mu mwono kafwaliso, kuchina makumbila mu kahia ka mutolo ni meso aali,” hanji Ngahena.

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 18:9

Kahia ka mutolo: Liji lino geh hin·nomʹ, linakatuka mu limi lia Hepreu, linalumbunuka “mungulunga wa Hinome,” uze te watwama ku Sango ni Uto ya Yerusaleme. (Tala chizulie ha Ap. B12, “Yerusaleme ni Yihela Yize Yamusulangana) Ha mashimbu a Yesu, mungulunga wacho te kakuutenga chihela cha kwochela yiswaswa, kashika liji “Kahia ka Mutolo” hanji Ngahena, te chilayi cha unongeso.

nwtstg Glossário

Ngahena

Jina lino lia Ngregu linalumbunuka Mungulunga wa Hinome, uze te watwama ku sango ya Yerusaleme yikulu. (Jer 7:31) Uprofeto wambile ngwo, chihela chino te mapwa ni kumbilamo mijimba ya atu. (Jer 7:32; 19:6) Kutushi ni shindakenyo yinasolola ngwo atu hanji tushitu te kakwambila mu Ngahena hanga oche ni mwono hanji kwaamwesa lamba. Kashika, chihela chacho te kuchishi kulumbunuka ngwo, kakusamo mijimba ya atu hanga yiweme ni kahia ha miaka yeswe. Alioze, Yesu ni tumbaji jenyi kazachishile liji Ngahena hanga asolola lamba lia mutolo lize linalumbunuka “kufwa chamuchiali” hanji kunongesa.—Uso 20:14; Mat 5:22; 10:28.

nwtsty yikuma yakulilongesa Mat 18:10

kakumona ku meso ja Tata: Hanji “kakumona Tata.” Mumu ayo kakukundama kuli Zambi, angelo wika e mahasa kutala ku meso ja Zambi.—Kut 33:20.

w10 1/11 16

Chize Angelo Akutukwasa

Yesu kambile ngwo angelo kali ni chiteli cha kufunga tuvumbi a Zambi ku ufulielo. Kashika, muze Yesu atowezele tumbaji jenyi ehuke kutalingisa akwo, iye yamba ngwenyi: “Kanyamenu, kanda nulelesa umwe wa wano akepe: mumu ngunambe kuli yenu ngwami, Angelo jo mu malilu kakumona matangwa eswe meso ja Tata yoze uli mu malilu.” (Mat 18:10) Ha kwamba chino, Yesu te kaso kwamba ngwenyi, hita kambaji wenyi kali ni mungelo yoze wakumufunga. Alioze, te kanasolola ngwenyi, angelo waze akukalakala ni Zambi, kakuzanga hita mukwa-Kristu mu chikungulwila.

Kuhengwola Yikuma Yilemu ya mu Mbimbiliya

(Mateu 18:21, 22) Hohene Petulu yeza kuli iye ngwenyi, Mwene, yisuho yingahi ndumbwami manguvulumuna, ni yami mungumukonekena; ndo yisuho shimbiali, nyi? 22 Yesu yamba kuli iye ngwenyi, Chambile ngwami, Ndo yisuho shimbiali, alioze ngwami, Ndo makumi shimbiali a yisuho ha shimbiali.”

yikuma yakulilongesa ha Mat 18:22

Yisuho 77: Chekwamba, “makumi shimbiali a yisuho ha shimbiali.” Maliji wano a Ngregu mahasa nawa kulumbunuka “70 ni 7” (yisuho 77) hanji “70 ha yisuho 7” (yisuho 490). Kwalula chino tunachiwana nawa mu Septuaginta ha Upu 4:24, chinalita nawa ni liji lia Hepreu “yisuho 77.” Chipwe ngwe atu kananyingika kwalula chino mu majila alisa, alioze amu anafunyina lusona shimbiali kanji-kanji kanalite ni “mashimbu eswe” hanji “kushi songo.” Ha kulweza Petulu mu yisuho 7 ni 77, Yesu te kanalumbunwina tumbaji jenyi ahone kwalula yisuho ya kukonekena. Alioze, Talmude mukanda wa A-Babilonia (Yoma 86b) unambe ngwo: “Mutu nyi malinga shili chisuho chitangu, chamuchaali ni chamuchitatu, mamukonekena, alioze chamuchiwana katambile kumukonekena.”

(Mateu 19:7) O yamba kuli iye ngwo “Nyi chocho kuchite kevwe Mose wayulile ngwenyi, Akamwehe mukanda wa kulakula, mba amweche?”

nwtsty yikuma yakulilongesa ha Mat 19:7

mukanda wa kulakula: Hanji mukanda wa kushiha nawo ulo. Lunga yoze te mafupa kulilakula ni mukwo-pwo te katamba kululieka umwe mukanda wa nguvulu, ni kufupa yiyulo kuli makulwana, Shimbi te yakuhana mashimbu kuli mutu hanga anyonge ha chiyulo chacho chilemu. Shimbi yacho te yakukwasa atu hanga ehuke ndako ja kulilakula, nawa te yakukwasa chinji mapwo ni kwaafunga muze akwaasopesa. ( Shi 24:1) Alioze ha matangwa ja Yesu, mangana a mangeleja kapwishile chashi kupwa ni mukanda wa kulakula. Yosefe mukwa sango ja yishima ya ku sekulu yitangu, umwe Ka-Fariseu yoze te hanalilakula, yamba ngwenyi, te kakutayiza atu hanga alilakule ha “mulonga weswao (nawa milonga yacho te yakulingiwa chinji kuli malunga).”

nwtsty yinema

Mukanda wa kulakula

Mukanda uno wa kulakula, wa ha mwaka 71 ni 72 M.J, kausonekene mu limi lia Arame. Kauwanyine ku sango ya umwe mungulunga Wadi Murabbaat, wa mu Chana cha Yundeya. Mukanda wacho unambe ngwo, ha mwaka wa muchitano muze anongesene A-Yunda, Yosefwe, mwana wa Naqsan, kalilakwile ni Miriame, mwana wa Jonata yoze te watwama mu mbonge ya Masada.

Kutanga Mbimbiliya

(Mateu 18:18-35) “Pundu ngunambe kuli yenu ngwami, Cheswacho munukasa hano hashi hanachikase kulu mwilu, ni cheswacho munukasulula hano hashi hanachikasulula mwilu. 19 Cheka nawa ngunambe kuli yenu ngwami, Nyi kachi aali a kuli yenu malikunda hano hashi ha kutwala ku chikuma chimwe chize munwita, kumakaalingilacho kuli Tata yoze uli mu malilu. 20 Mumu kuze aali hanji atatu anakunguluka mu jina liami, kuzekwene yami kunguli mukachi ko. 21 Hohene Petulu yeza kuli iye ngwenyi, Mwene, yisuho yingahi ndumbwami manguvulumuna, ni yami mungumukonekena; ndo yisuho shimbiali, nyi? 22 Yesu yamba kuli iye ngwenyi, Chambile ngwami, Ndo yisuho shimbiali, alioze ngwami, Ndo makumi shimbiali a yisuho ha shimbiali. 23 Kashika hanapwisa wanangana wa malilu ngwe umwe mwanangana yoze mazanga kufutula mbongo ja ndungo jenyi. 24 Ha kuputuka kwalula, yaneha kuli iye, umwe mukwa kongo lia kumi lia tununu (10,000) twa mbongo. 25 Alioze mumu te keshi nacho nichimwe cha kufweta, mwene wenyi yamba akamulanjise hamuwika ni mukwo-pwo, ni ana jenyi, ni yuma yeswe ali nayo, akalifwetese. 26 Mwe ndungo yafulamana, yamuwayila ngwenyi, Mwene, lihumikize kama ni yami, kumungukakufweta lieswe. 27 Mba mwenya ndungo yamuvwila keke, yamutusula, yamukonekena kongo lienyi. 28 Alioze yono ndungo ha kutuhuka, yawana umwe ndungo- ni-mukwo, yoze te kali ni kongo kuli iye lia kulakaji lia mbongo. Yamukwata, yamwoka ha muliwu ngwenyi, Ngufwete kongo liami. 29 Ndungo-ni-mukwo yafulamana, yaliumba ngwenyi, Lihumikize kama ni yami, kumungukafweta lieswe. 30 Hindu katayileko, alioze yaya, yamumbila mu zuwo lia ususu, ndo mafweta kongo.31 Kashika muze ndungo-ni-akwo hamona chize halinga, yevwa kupia chinji, yaya yalumbunwina mwene wo chize cheswe chapwa. 32 Hohene mwene wenyi yamutambika, yamba kuli iye ngwenyi, Ena ndungo uli chingulungulu, ami ngunakakukonekena kongo lie liswe, mumu unakaliumba kuli yami. 33 Chatamba yena nawa te kuvwila keke ndungo-ni-mukwenu ngwe yami nawa kunakakuvwila keke. 34 Mwene wenyi yamutenunyina, yamukunjika kuli akwa kupinjisa, ndo mafweta kongo lieswe. 35 Chocho nawa Tata wa mwilu makalinga kuli yenu nyi kachi mu mbunge mutu mweswe kakonekene ndumbwenyi.”

    Mikanda ya Chokwe (2008-2026)
    Fwambuka
    Njila
    • Chokwe
    • Tuma
    • Kululieka
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Shimbi Yakuyizachisa
    • Shimbi ja Kufunga Sango ja Mutu
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Njila
    Tuma