Jehovah Rian Kha A Biapimi Lungput He Ṭuan
‘Biapi ah chiah dingmi thil kha ruat zungzal u.’—FIL. 4:8, NW.
1, 2. Zeicah mi tampi cu nuamhnak lawng an kawl, zei biahalnak dah a chuak?
MINUNG tuanbia ah harnak le ngaihchiatnak a tam bik caan ah kan nung. Jehovah he pehtlaihnak ṭha a ngei lomi caah hi “harnak caan” hi tawnghtham khawh lomi a lo. (2 Tim. 3:1-5) Anmah fimthiamnak in tawnghtham an i zuam tikah tlawmte lawng an hlawh a tling. Cucaah mi tampi cu an lungretheihnak philh awkah nuamhsaihnak phunphun an kawl.
2 An lungretheihnak philh awkah nuamhnak kha pakhatnak ah an chiah. Kannih zong kan i ralrin lo ahcun anmah bantuk in nun a fawite. Mah kha zeitindah kan hrial khawh? Nuamhnak dihlak hrial awk a si maw? Nuamhnak le rian kha a tlari tein zeitindah tuah khawh a si? Kan nunnak ca a herhmi thil kha biapi ah chiah ding a si ko nain mah ruangah i nuamh khawh lo tiang in um lo awkah zei Baibal phunglam dah zulh khawh a si?
Nuamhnak a Duhmi Vawlei ah a Biapimi Lungput Ngei
3, 4. A biapimi lungput ngeih a herh hngalh awkah Baibal nih zeitindah a kan bawmh?
3 Vawlei nih ‘nuamhnak a duh’ ti cu chim hau lo a si. (2 Tim. 3:4) Vawlei cu nuamhnak in a khah caah Jehovah he kan i pehtlaihnak a hnorsuan khawh. (Ptb. 21:17) Cucaah lamkaltu Paul nih a ruang ṭha a um caah Titas sin a cakuat ah biapi chiah awk a simi thil kha a ṭial chih. Mah ruahnak cheuhnak zulhnak nih nunnak kha vawlei mi hna hmuhning bantuk in hmuh lo awk a kan bawmh lai.—Titas 2: 2-8, NW rel.
4 Solomon nih nuamhnak lawng biapi chiah nakin nunnak ah biapi chiah awk thil kha caan pek in ruah hi fim a si tiah a ṭial. (Pct. 3:4; 7:2-4) Kan chan cu a tawi caah khamhnak hmuh awkah kan “i zuam” a hau. (Luka 13:24) Cucaah ‘biapi ah chiah dingmi thil’ kha ruah zungzal awk a si. (Fil. 4:8, 9) Chim duhmi cu Khrihfa rian paoh kha a biapimi lungput he ṭuan a herh tinak a si.
5. Biapi ah chiah awk a simi rian pakhat cu zeidah a si?
5 Khrihfa hna nih Jehovah le Jesuh i zohchunh in an rian kha a biapimi lungput he teima tein an ṭuan. (Johan 5:17) Cucaah mi nih rian a teimami le zumhawktlakmi in an thangṭhat tawn hna. A hlei in chungkhar lu nih chungkhar zohkhenh awkah fakpi in rian a ṭuan. Chungkhar pumsalei zoh a duh lomi cu “zumhnak a hlawmi” a si i Jehovah hlawt he aa lo.—1 Tim. 5:8.
Biaknak cu Biapi Chiah a Hau nain Kan i Lawm Kho
6. Jehovah biak kha biapi ah chiah awk a si zeitindah kan hngalh?
6 Jehovah nih a hmaanmi lam in amah biak kha biapi ah a chiah zungzal. Tahchunhnak ah, Israel mi cu Jehovah biaknak in an pial tikah harnak tampi an tong. (Josh. 23:12, 13) Kumzabu pakhatnak Khrih zultu pawl cu a hmaan lomi cawnpiaknak le lungput ruangah a hmaanmi biaknak a thur lo nakhnga fakpi in an i zuam. (2 Johan 7-11; Biat. 2:14-16) Tuchan zong ah a hmaanmi Khrihfa hna nih biaknak kha biapi ah an chiah.—1 Tim. 6:20.
7. Paul cu phungchimnak caah zeitindah aa timhtuah?
7 Phungchimnak in lunglawmhnak kan hmu. Asinain phungchimnak ah i nuamh zungzal awkah mah rian biapi in chiah le ṭha tein i timhtuah a hau. Paul nih a cawnpiakmi hna zeitindah a hmuh hna kha hitin a ṭial: “Zeimaw ti tal in ka khamh kho hna hnga maw ti in mikip sinah an sining paoh in ka um ve. Hi vialte hiti in ka tuah cu thawng ṭha ruangah khan a si, cu thawng ṭha cu mi vialte ka hrawm khawh hna nakhnga ka duh caah a si.” (1 Kor. 9:22, 23) Paul cu mi thlaraulei bawmhnak ah aa nuam i an herhnak zawn zeitindah ka cawnpiak hna lai ti kha ṭha tein a ruat. Cucaah Jehovah biak awkah tha a pek hna i an lung a thawhter khawh hna.
8. (a) Phung kan chimhmi hna cungah zei lungput dah ngeih awk a si? (b) Baibal mi kan cawnpiak hna tikah zeicah lunglawmhnak kan hmuh khawh?
8 Paul caah phungchim rian cu zeitluk in dah a biapit? Jehovah le biatak a ngaimi hna “sal” si kha a duh. (Rom 12:11; 1 Kor. 9:19) Baibal cawnpiaknak, Khrihfabu pumhnak le Chungkhar Pumhnak ah Baibal kan cawnpiak hna tikah a cawngmi hna ṭhatnak hmuhnak cu kan cungah aa hngat ti kan hngal maw? Baibal cawnpiaknak hmaan tein tuah kha thilrit in kan hmuh men lai. Midang bawmhnak caah kan caan pek a herh cu a hmaan ko. Asinain Jesuh nih “pek lei ah hin hmuh lei nakin lunglawmhnak a um deuh” a timi bia he aa tlak a si lo mei? (Lam. 20:35) Khamhnak hmuhnak kong mi va cawnpiaknak in hmuhmi lunglawmhnak cu zei he hmanh tahchunh khawh a si lo.
9, 10. (a) A biapimi lungput ngeih awk a si ti tikah mi he nuam tein umṭinak caan a umlo tinak a si maw? Fianter. (b) Khrihfa upa cu thapek a hmangmi le fuhpanh fawimi si awkah zeinihdah a bawmh lai?
9 A biapimi lungput ngeih awk a si ti tikah mi he nuam tein umṭinak caan a umlo tinak a si lo. Jesuh nih a caan kha mi cawnpiaknak ca lawng ah si loin midang he nuam tein umnak ca le i komhnak ca zong ah a hmannak in zohchunhawk ṭha a chiah. (Luka 5:27-29; Johan 12:1, 2) A biapimi lungput ngeih ti tikah hmaihel in um zungzal zong a si lo. Jesuh cu hmaihel in a um ahcun mi nih an naih ngam lai lo. Asinain ngakchia hmanh a sin ah nuamte in an um. (Mar. 10:13-16) Jesuh a tlaritnak kha zeitindah kan i zohchunh khawh?
10 Unaupa pakhat nih Khrihfa upa pakhat kong hitin a chim: “Amah caah a sangmi phunglam aa chiah nain midang sin in tlinnak aa ruahchan bal lo.” Nangtah cuticun na si ve maw? Midang sin in aa zatawk i ruahchan cu a ṭha. Tahchunhnak ah, nulepa nih fale caah phanh khawhmi kawltung an chiahpiak hna i phanh khawh awk an bawmh hna ahcun fale nih an cohlan lai. Cu bantuk in Khrihfa upa nih unau pawl kha thlaraulei ṭhawn awk thapek in cuset timi ruahnak an cheuh khawh hna. Culeng ah Khrihfa upa cu amah theng a tlari tein aa hmuh ahcun thapek a hmangmi le fuhpanh fawimi a si lai. (Rom 12:3) Unaunu pakhat nih hitin a chim: “Capo a sai zungzalmi Khrihfa upa cu ka duh hna lo. Asinain hmaihel in an um zungzal ahcun naih ngam an si fawn lo.” Unaunu pakhat nih Khrihfa upa cheukhat cu “dai tuk in an um i ka ṭih hna” tiah a chim ve. ‘Aa lawmmi Pathian’ Jehovah kan bia timi zumtu khat pawl an hmuhnak tlauter cu Khrihfa upa nih an duh bal lai lo.—1 Tim. 1:11, NW.
Khrihfabu Rian Ṭuannak
11. Khrihfabu bawmtu si duhnak ngeih timi cu zeidah a si?
11 Paul nih unaupa pawl kha Khrihfabu rian ṭuan awkah sining tlinh i zuam ding a forh hna, mah cu tinhmi san awk a forh hna a si lo. Hitin a ṭial: “Mi pakhatkhat cu khrihfabu hruaitu si duhnak a ngeih ahcun rian ṭha ngai a duh a si.” (1 Tim. 3:1, 4) Khrihfabu hruaitu si a ‘duhmi’ unaupa pawl cu unau ca rianṭuan awkah thlaraulei ziaza ngeih an i zuam a hau. Unaupa pakhat cu tipil a innak a tlawm bik kum khat a si i 1 Timote 3:8-13, [NW] chung Khrihfabu bawmtu ca Cathiang halmi sining kha a zaceo a tlinh ahcun ṭuanter khawh a si. A hme 8 nih ‘Khrihfabu bawmtu hna cu a ziaza a ṭhami [a biapimi lungput a ngeimi] an si lai’ tiah a ti.
12, 13. Mino unaupa pawl nih tuah an i zuam khawhmi kha chim.
12 Kum kul a tling dengmi, tipil a ing cangmi le biaknak biapi ah a chiami unaupa na si maw? Tuah khawh i zuam awk thil tampi a um. Pakhat cu phungchimnak ah ṭhancho i zuam kha a si. Phungchim ah a kalmi ahopaoh he lunglawm tein na kal maw? Baibal cawnpiaknak pakhat ngeih naa zuam maw? Pumhnak ah ruahnak an kan cheuhmi kha Baibal cawnpiaknak ah na hman ahcun cawnpiak na thiam deuh lai. Jehovah phunglam a cawngmi cung ah zawnruahnak na ngei deuh lai. Cun Baibal a cawngmi nih ka nunning thlen a herh ti aa hngalh tikah Baibal phunglam zulh awk kha lungsau le fim ngai in bawmh na thiam deuh lai.
13 Mino pawl, Khrihfabu i tar pawl kha nan si khawh tawk in bawmh khawh a si. Biakinn thianhnak zong ah lungtho tein nan i tel kho. Mah kha na si khawh chung in na tuah ahcun phungchim rian biapi ah na chiah na langhter a si. Timote bantuk in unau pawl cungah zawnruahnak taktak ngeih i zuam.—Filipi 2:19-22 rel.
14. Mino pawl kha Khrihfabu rian an ṭuan khawh le khawh lo zeitindah “hneksak” khawh an si?
14 Khrihfa upa hna, ‘tlanval lio pumsa duhnak a zamtak’ i “dinnak le zumhnak le dawtnak le daihnak” le a dang ziaza ṭha langhter aa zuammi mino pawl kha thape hna u. (2 Tim. 2:22) Annih cu Khrihfabu ah an ṭuan khawhmi rian pek in an ṭuan khawh le khawh lo “hneksak hmasa” awk a si. Cuticun mi vialte hmai ah an “ṭhannak” kha a lang lai.—1 Tim. 3:10; 4:15.
Khrihfabu le Chungkhar ah a Biapimi Lungput Ngei
15. 1 Timote 5:1, 2 ning ah midang biapi ah kan chiah hna zeitindah langhter khawh a si?
15 A biapimi lungput ngeihnak ah unau pawl upat zong aa tel. Paul nih Timote sin ca a kuatmi ah mi kha upat tein na pehtlaih hna lai tiah a ṭial. (1 Timote 5:1, 2, rel.) Mah cu a hlei in nu pawl a pehtlaih hna tikah a biapi. Nu pawl, a hlei in a nupi upat tein a pehtlaihmi Job cu zohchunh awk tlak a si. Nu dang kha duhnak lungthin he zoh lo awkah a lung aa thlek. (Job 31:1) Unau pawl kha biapi in kan chiah hna ahcun duhhle hlennak asiloah an ning a zahtermi thil kan tuah lai lo. A hlei in ṭhitum aa timmi hna cu pakhat le pakhat upatnak he an i pehtlaih a herh tuk. A biapimi lungput a ngeimi unau nih cun unaupa asiloah unaunu lungthin kha lentecelhnak ah a hmang lai lo.—Ptb. 12:22.
16. Vale, pale rian ah hi vawlei hmuhnak le Baibal hmuhnak cu zeitindah aa dan?
16 Chungkhar he aa tlai in Pathian pekmi rian cungah a biapimi lungput ngeih peng a herh. Satan vawlei nih vale, pale rian kha nihchuak capo ah a saih. Nuamhsaihnak ah chungkhar lu kha upat lo in capo ah an saih hna. Asinain Baibal nih vale cu “an nupile cungah nawl an ngei” tiah a tinak thawng in rian ngan a pek hna.—Efe. 5:23; 1 Kor. 11:3.
17. Chungkhar pumhnak tuah khawh awk bawmhnak nih kan rian biapi ah kan chiah a langhter ning kha fianter.
17 Pa nih a chungkhar pumsalei a zohkhenh awk a si. Asinain thlaraulei a zohkhenh lo ahcun ralring tein a um lomi le a fimlomi a si lai. (Deut. 6:6, 7) Cucaah chungkhar lu na si i Khrihfabu rian ṭuan a duhmi na si ahcun 1 Timote 3:4 nih a chim bantuk in ‘innchungkhar ṭhate in a zohkhenh khomi, fale nih nawlngaihmi le upatmi’ na si a hau. Hitin i hal: ‘Chungkhar pumhnak hmaan tein tuah awkah a caan ka pe maw?’ Nu cheukhat nih an vale kha thlaraulei ah kan hruai u tiah an ti tawn hna. Pa nih an rian kha a biapimi in an hmuh awk a si. Chungkhar Pumhnak tuah khawh awk le tlam a tlin khawh nakhnga nu nih an vale kha an bawmh hna awk a si.
18. Fale nih a biapimi lungput ngeih awkah zeidah cawn khawh a si?
18 Fale zong nunnak kha biapi ah chiah awk forh an si. (Pct. 12:1) Fale kha an kum le an thiamnak he aa tlak in rian ṭuan i zuam ding, inn rian tete ṭuan thiam ding cawnpiak cu man a ngei. (Ṭah. 3:27) Siangpahrang David cu a no lio tein tuukhalh thiam aa zuam. Ringawn tum le hlaphuah thiam awk a cawn caah Israel siangpahrang kha a tumpiak khawh. (1 Sam. 16:11, 12, 18-21) David cu a ngakchiat lio ah lente aa celh lai cu a fiang ko, asinain a sungmi fimthiamnak zong a rak cawn caah a hnu ah Jehovah thangṭhatnak ah a hman khawh. Tuukhal ṭha a si caah Israel mi kha lungsau in a hruai khawh hna. Mino pawl, Sertu rian ṭuan awk le hmailei i rian ṭuan khawh awkah man ngeimi fimnak pa zeizat dah nan cawn?
A Tlarimi Hmuhnak Ngei
19, 20. Nangmah theng le biaknak ah zei bantuk a tlarimi lungput ngeih awk dah naa zuam?
19 Kan dihlak in a tlarimi si kan i zuam. A ‘ding tukmi’ si kan duh lo. (Pct. 7:16, NW) Khuacaan ah nih le nuam tein umnak nih innchungkhar, rianṭuan hawi le unau pawl he i pehtlaihnak a ṭha lomi kha a ṭhatter khawh. Chungkhar ah pakhat le pakhat kan i soi lo ahcun inn ah daihnak a leng lai. Phungchim tik le bia kan i ruah tikah thazang a pemi le a ṭhami bia kan chim ahcun pumhnak ah kan dihlak in kan ni lai i kan i nuam lai.—2 Kor. 13:10; Efe. 4:29.
20 Jehovah le a nawlbia biapi a chia lomi vawlei ah kan nung. Asinain Jehovah miphun nih cun Pathian bia ngaih le zumhawktlak in um kha biapi ah an chiah. A biapimi lungput he Jehovah a biami lakah kan i tel ve cu lunglawmh awk taktak a si. Kan nunnak le biaknak ah a biapimi lungput ngeih zungzal awk biakhiak hna u sih.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Nuamhnak lawng kawl kha zeicah hrial awk a si?
• Phungchim rian biapi chiah bu in zeitindah kan i lawmh khawh?
• Kan ṭuanvo cung kan lungput nih a biapimi lungput kan ngeih, ngeih lo zeitindah a langhter?
• Unau pawl le chungkhar mi upat tein pehtlaih kha zeicah biapi ah chiah awk a si, fianter.
[Cahmai 12nak i hmanthlak]
Pa nih chungkhar pumsalei lawng si loin thlaraulei zong a zohkhenh a hau