BYD MEWN HELYNT

1 | Gwarchod Eich Iechyd

PAM MAE’N BWYSIG

Gall argyfwng neu drychineb gael effaith negyddol ar iechyd pobl mewn llawer o wahanol ffyrdd.

Mae trafferthion yn achosi straen, ac mae straen hirdymor yn gallu gwneud pobl yn sâl.
Gall argyfyngau roi systemau gofal iechyd o dan bwysau mawr a’i gwneud hi’n anoddach i bobl gael triniaeth.
Mae trychinebau yn effeithio ar bobl yn ariannol, ac yn ei gwneud hi’n anodd iddyn nhw dalu am bethau angenrheidiol fel bwyd a gofal iechyd.

Beth Dylech Chi ei Wybod?

Gall salwch difrifol a straen meddyliol effeithio ar eich gallu i wneud penderfyniadau da ynglŷn â’ch iechyd. O ganlyniad, efallai byddwch chi’n stopio edrych ar ôl eich hun a gall eich salwch waethygu.
Heb eu trin, gall problemau iechyd waethygu a hyd yn oed peryglu eich bywyd.
Os ydych chi’n cadw’n iach, byddwch chi’n gallu gwneud penderfyniadau da yng nghanol helbul.
Beth bynnag yw eich sefyllfa ariannol, mae’n bosib ichi gymryd camau i warchod eich iechyd.

Beth Gallwch Chi ei Wneud Nawr?

Mae person doeth yn ceisio ystyried y peryglon posib ac yn gwneud beth mae’n gallu i’w hosgoi nhw. Mae hyn yn wir ynglŷn â iechyd. Yn aml gall arferion hylendid da leihau’r risg o ddal haint neu finimeiddio ei effaith. Mae’n llawer gwell rhwystro’r clwyf na’i wella.

“Drwy gadw ein hunain a’n cartref yn lân, rydyn ni’n bendant yn gwario llai o arian yn mynd i’r doctor ac ar feddyginiaeth.”—Andreasa

a Newidiwyd rhai enwau yn y cylchgrawn hwn.

SUT I YMDOPI—Awgrymiadau Ymarferol

Pan mae pethau’n anodd, gwarchodwch eich iechyd drwy ddilyn y camau ymarferol hyn

ARFERION HYLENDID DA

Arferion hylendid da

Mae’r Beibl yn dweud: “Mae’r person call yn gweld problem ac yn ei hosgoi.” (Diarhebion 22:3) Ceisiwch ragweld pethau a allai niweidio eich iechyd a’u hosgoi nhw.

Golchwch eich dwylo yn aml â sebon a dŵr, yn enwedig cyn cyffwrdd bwyd ac ar ôl defnyddio’r tŷ bach.
Glanhewch eich tŷ a’i ddiheintio’n rheolaidd, yn enwedig arwynebau ac offer sy’n cael eu cyffwrdd yn aml.
Os yw’n bosib, peidiwch â mynd yn rhy agos at bobl sydd â chlefydau heintus.

BWYTA’N IACH

Bwyta’n iach

Mae’r Beibl yn dweud: “Does yr un dyn erioed wedi casáu ei gorff ei hun, ond mae’n ei fwydo ac yn ei drysori.” (Effesiaid 5:29) Rydyn ni’n dangos ein bod ni’n gofalu am ein cyrff drwy fod yn ofalus beth rydyn ni’n ei gymryd i mewn.

Yfwch ddigon o ddŵr.
Bwytewch wahanol fathau o ffrwythau a llysiau.
Peidiwch â bwyta gormod o fraster, halen, a siwgr.
Peidiwch â defnyddio tybaco, na chamddefnyddio alcohol neu gyffuriau.

“Er mwyn osgoi mynd yn sâl, rydyn ni’n ceisio cadw at ddeiet iach. Os nad oedden ni, byddai ein cyflog bach yn mynd ar gostau meddygol. Mae’n well gynnon ni ddefnyddio ein harian ar fwyd da.”—Carlos.

YMARFER CORFF A DIGON O ORFFWYS

Ymarfer corff

Mae’r Beibl yn dweud: “‘Mae un llond llaw gyda gorffwys yn well na dau lond llaw o ganlyniad i orweithio.’ Ydy, mae fel ceisio rheoli’r gwynt!” (Pregethwr 4:6) Rydyn ni angen cael cydbwysedd rhwng gwaith a gorffwys.

Byddwch yn actif. Gallwch ddechrau drwy fynd am dro yn aml. Gall bod yn actif wella eich iechyd hyd yn oed os ydych chi’n hŷn, yn anabl, neu wedi eich cyfyngu oherwydd salwch hirdymor.
Digon o orffwys

Gorffwyswch ddigon. Yn y tymor byr, gall peidio â chael digon o gwsg ychwanegu at stres a’i gwneud hi’n anoddach canolbwyntio. Dros amser mae’n gallu arwain at broblemau iechyd difrifol.
Dewiswch faint o’r gloch y dylech chi fynd i gysgu a gwnewch eich gorau i gadw at hynny. Ceisiwch fynd i wely a chodi’r un amser bob dydd.
Osgowch wylio teledu neu ddefnyddio dyfeisiau electronig yn eich gwely.
Peidiwch â bwyta gormod, nac yfed caffîn neu alcohol cyn amser gwely.

“Dw i wedi darganfod bod cwsg yn effeithio ar bob rhan o fy iechyd. Os nad ydw i’n cysgu digon, dw i’n dueddol o gael pen tost, ac mae fy nghorff yn brifo. Ond pan dw i’n cael digon o gwsg, dw i’n teimlo fel fy mod i’n gallu gwneud unrhyw beth. Mae lot o egni ’da fi, a dydw i ddim yn mynd yn sâl mor aml.”—Justin.