Watchtower ˗bha 'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Watchtower
'SËËDHƐ ˗LO ˗DHƐ 'Ö ƐNTƐNƐTÖ ˗TA
Yaoba
Ʋ̈
  • Ɛ
  • ɛ
  • Ɩ
  • ɩ
  • Ɲ
  • ɲ
  • Ŋ
  • ŋ
  • Ɔ
  • ɔ
  • Ʋ
  • ʋ
  • Ʋ̈
  • ʋ̈
  • Ӡ
  • ӡ
  • BIBLÖ
  • ˈSËËDHƐ ˗NU
  • ˗BHƆKWËË ˗NU
  • w24 Ʒue ˈˈp. ˗nu 8-13
  • Kwa gagade ˗dɔ ˗ee?

˗A video ˈyaa ˈdhö.

Yi ˗bhawɔn 'to, 'wɔn 'bhaa ˗ya ˗da video 'sü ˗sü 'gü.

  • Kwa gagade ˗dɔ ˗ee?
  • ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
  • ˈWɔn ˗gɔ ˈsɛɛn˗ ˗nu
  • ˗A ˈˈwɛɛ ˈö bhɔ ˗a ˗bha
  • ˈˈKLƲƲSË ˗NU ˈWO DHO KWA ˗TAKUN KÖ ˈKWA GAGADE DƆ
  • KWA ˗DHO ˗KLU GAGADE ˗BHA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?
  • ˈWɔn ˗nu ˈö ˈkwa ˗da ˗an ˗ʒian ˗ta ˈö ˈwo˗ ˗zɔn ꞊dhɛ kwa kwa ˗zoyö Zoova ˗dhɛ
    Kwa ˗bha ˗kë Kletiɛn ˈka ˗sü waa kwa ˗bha ˗zlanwopö ˗yö bhɔkwëë ˗kë ˗a ˈka ˈsëedhɛ—2023
  • ˗Kwaa ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ pë ˈbha ˗nu ˗wo ˗dhö ˈö ˈkwaa ˗an dɔ
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2025
  • ˗Kwa ˗gleŋ ˈsü ˗klu ˗Zlan ˗bha mɛn ˗nu ˗bha dhiaŋ ˗totaabhasü ˈgü
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
  • ˗Kwa kwa ˗bha ˗zoyö Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗dhɛ ˗sü ˗gɛn ˗gban
    ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
˗A ˈbhaa ˗ga ˈzü
ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗Tɔn ˈö Zoova ˗bha ˗gblüdëdhɛ ˗wɔn ꞊blɛɛ (˗Bhɔkwëë ˗bha)—2024
w24 Ʒue ˈˈp. ˗nu 8-13

ˈWƆN ˗GƆ 28

ˈˈTAN 123 ˗Kwa ˈˈwɩ ˗Zlan ˗bha mɛn ꞊kɔɔn ˗sü ˗bha, ˈkwa ˈwɔn man ˗a ˗ta

Kwa gagade ˗dɔ ˗ee?

«˗Ka ˗ya ka ˈyaan. [ . . . ] ˈWun gia˗ ˗yö kë ka ˈgü ꞊nɛ ˗du kwi ˈdhö, ˈka˗ ˗klu ka vɛɛdhö.»—EFƐ. 6:​14, NTBL.

˗A ˗GƆ

Gagade ˈö Zoova ˗ya ˗zɔn kwa ˗dhɛ waa ꞊suawɔn ˈö Sɔtraan waa ˗gban kwa ˗gɔ ˗mɛn ˗nu ˈwo˗ ˗pɛn ˗ni ˈgü bhë, ˗kwa ˗an ˗bhokopiʋ̈dhɛ dɔ.

1. Kwa gagade ˗sü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

GAGADE ˈö Biblö ˈgü, ˗yö Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗dhɛ ˗së. Kwa kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gban ˗an ˗ta. (Wlɔ. 10:17) ˗Yö ga ˗sü ˈka kwa ˈgü ꞊dhɛ Zoova ˈnën ˗tɔ zlanwokɔdhigümɛn ˗nu ˗bha «tɛanwɔn ˈkɔ ˗gɛn ˈö dɔ [˗a] ˗gɔ.» (1 Tim. 3:15) ˗Ya ˈgo mü kwa ꞊bhlëë ˗ya «˗zun k[w]a ˗dhɛ ˈˈdhiʋ̈ ˗mɛ ˗nu ˗bha,» ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo Biblö ˈgü ˗pʋ kwa ˗dhɛ, ˈwo kwa ˗takun ˗Zlan dhɔɔbhaawɔn kë ˗sü ˗bha.—Ebl. 13:17.

2. ˈKwa ˗dhɛ ˗ga Zakö 5:19 ˈgü, ˈkwa kwa bo gagade dɔ ˗sü ˈka, ˈmën ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kë kwa ˈka?

2 ˈKö ˗kë ꞊dhɛ ˈkwa ˈˈwɩ gagade waa Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗an ˗bha kö ˗wo ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka, kwa ˗zo dua ˈyaa ˗mü kö ˗yö bhɔ ꞊dhɛ pë ˈbha ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo kwa ˗gɔ bho ʒiaan. (Zakö 5:19 ˗wo pö.) Sɔtraan ˗ya ˈˈpiʋ̈ ꞊dedewo kö ˈö kwa ˈˈkan ˈdhaŋ˗ ˗bho Biblö waa Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗an ˈˈdhiʋ̈ ˗sü ˗bha.—Efɛ. 4:14.

3. ˈMën dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˗klu gagade ˗bha? (Efɛzö 6:​13, 14)

3 ˗Bhö Efɛzö 6:​13, 14 ˗wo pö. ˗A yi ˈyaa ꞊gblɛɛn ˈzü kö Dügɔmɛn ˗yö ꞊suawɔn ˗pɛn, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈˈsɛ ˈˈpɛpɛ ˈgümɛn ˗nu ˗wo ˗gban Zoova ˗gɔ. (˗Dhɛ. 16:​13, 14) Kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˈzü ꞊dhɛ Sɔtraan ˗dho pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈö Zoova ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˗gɔ bho ʒiaan. (˗Dhɛ. 12:9) ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗yö ˗dho kë ˗së kö ˈkwa gagade waa ꞊suawɔn ˗an ˗bhokopiʋ̈dhɛ dɔ kö ˈkwa ˈto gagade ˈgü. (Wlɔ. 6:17; 1 Piɛ. 1:22) ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho dha ˈˈklʋʋbhɔdhe ˈkpii˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü.

4. ˈMën ˈkwa dho ˗an yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü?

4 ˈWɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈgü, ˈˈklʋʋsë ꞊plɛ ˈwo dho kwa ˗takun kö ˈkwa gagade ˈö Biblö ˈgü ˗a dɔ, ˈkwa ˈˈwɩ Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗bha ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka ˗sü ˗bha, kwa ˗dho ˗an yö. ˗Ya ˈgo mü, pë ˗yaaga ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka gagade ˗bha, kwa ˗dho ˗a yö ˈpö.

ˈˈKLƲƲSË ˗NU ˈWO DHO KWA ˗TAKUN KÖ ˈKWA GAGADE DƆ

5. ˗Suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü ˗yö kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈkwa gagade dɔ?

5 ˗Suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü. ˗Suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ˗a ˗dhɔ ˗yö kwa ˗kë ꞊dedewo, ˈö ˈkwaa ˈˈpiʋ̈ toŋtoŋdhö kö ˈkwa˗ ˗shiödhɛwɔn kë. ˈKwa˗ pö kwa ˈˈdhiaa ˗yö kë Zoova ˈgü, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˈwɔn yaa waa ˈwɔn ˗së, gagade waa ꞊suawɔn ˗nu ˗an ˗bhokopiʋ̈dhɛ dɔ. (Prov. 2:​3-6; Ebl. 5:14) Kwa dua ˈyaa ˗mü toŋtoŋdhö kö ˈkwa kwa ꞊kwaa ˗suʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ ˗sü ˗zü ˗yö kë ˈˈgbɩɩ˗ ˗yö ʒiö ˗a ˈka Zoova ˗dhɔ ˈö kwa ˈgü ˗a ˗ta. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ ˗ya kë ꞊shiöŋ mɛnbhɩɩdhe dhɔɔbhaapë ˗nu ˈwaa Zoova ˗dhɛ ˗së.

6. ˗Suʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ ˗sü ˗yö ˈˈkwɛngɔ ˈwɔnyëë˗ ˗kɔŋ do ˗blü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˈö ˗wo ˈti gagade pö?

6 Kö ˈkwa ˈˈsuʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ ˗yö ʒiö ˗a ˈka Zoova ˗ta, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö kwa bho gagade ˈgü. ˈˈKwɛngɔ ˈwɔnyëë˗ 12 ˈwo dho ˈˈsɛ ˈö Zoova ˗ya ˈˈplüün bho Izraɛdhömɛn ˗nu ˗dhɛ ˗a ˗ga bhë, ˗kwa ˗an ˗bha ˈwɔnzuan ˗ga. ˗A mɛn ˗kɔŋ do ˗bha ˗suʋ̈ Kanaanmɛn ˗nu ˗gɔ ˗sü ˗kun ˈˈgbɩɩ˗ ö ˗ʒiö ˗a ˈka ˗an ˗bha Zoova ˗dhɔ ˗ta. ˗Wa ˗pö wo ꞊dhegblü Izraɛdhömɛn ˗nu ˗dhɛ: «ˈKwaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈkwa ˈdho ˈˈsɛ ˈö bhë ˗a ˈgümɛn ˗nu ˗gɔ, ˈyö sü ꞊dhɛ ꞊faan ˗yö ˗an ˗bha ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka kwa ˗ta.» (Nomb. 13:​27-31) Mɛnbhɩɩdhe ˗nu ˗bha ˈgü, Kanaanmɛn ˗nu ˈgü ˗kun ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka Izraɛdhömɛn ˗nu ˗ta. ˈˈKɛɛ mɛn ˈö ˗yö ˈti ö ˗zota Zoova ˗bha ˗këdhösü ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ pö Izraɛdhömɛn ˗nu ˗kɔ ˈyaa ˗mɔn Kanaanmɛn ˗nu ˗bha. ˗Dhɛgamɛn ˗kɔŋ do ˈwo bhë ˗an dua ˗mü ˗be kö ˗wo wo ˈˈɲan ˗klu pë ˈö Zoova kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈö˗ kë Izraɛdhömɛn ˗nu ˗dhɛ ˗a ˗bha. ˗An dua ˗mü ˈzü kö ˗wo wo ˗zota pë ˈbha ˈö Zoova ꞊yaa˗ kë ˗an ˗dhɛ ˈö˗ yi ˈti ꞊gwëë ꞊koŋ, ˗a ˈgü. ꞊Waa˗ kë ˈˈdhʋ̈, ˗wo ˗dho ˗a yö ꞊dhɛ Kanaanmɛn ˗nu ꞊faan ˈyaa pë ˈbha ˈka Zoova ˗bha ˈˈpiigbɩɩdhɛ ˈˈdhiʋ̈. Ʒozue waa Kalɛbö ˈwo ˈti˗ kë ꞊dhɛ mɛn ˗nu ˈö ˗zoyödhe ˈyaa kun ˗an ˗gɔ bhë, ˗an ˈdhö. ˗Wo ˗kun ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo kë Zoova ˗dhɛ ˗së. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗wa ˗pö ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗dhɛ: «ˈKwa kë Zoova ˗dhɛ ˗së, ˈyaa za ˈgü ꞊dhɛ ˗yö ˗dho ˈdho kwa ˈka ˈˈsɛ ˈö bhë ˗a ˈgü ˈö˗ nu kwa ˗dhɛ.»—Nomb. 14:​6-9.

7. Kwa ˗dho kwa ˗bha ˗suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü ˗gɛn ˗gban ˈˈgbɩɩ˗ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

7 ˈKwa˗ pö ˈkwa ˗da ˈwɔn ˈbha ˗ʒian ˗ta, kwa dua ˗mü kö ˈkwa˗ ˗bɛ ˈwɔn ˗nu ˈwo Zoova ˗dhɛ ˗së ˗an ˗bha. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗dho kwa ˗bha ˗suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü ˗gɛn ˗gban. (Ps. 16:8) Kwa ˗kwɛzlan ˈbha ˗nu ˗wo pö ˗ni ˈgü Biblö ˈgü, ˗kwa kwa ˗de dhɛɛˈˈ ˈkpɔ ˈkwa˗ pö: «Man ˈnën ˈa kun ˈwɔn suu ˈö yö ˗a ˈgu ˗be, ˗mën ˈa dho ˗a kë?» ˗A ˈwɔnzuan ꞊nɛn: ˗Kwa kwa ˗zota kö kwa kwa ˈˈtʋ ˈto ˗ni ˈgü ˈˈkwɛngɔ ˈwɔnyëë˗ ˗kɔŋ do ˗nu ˗bha ˗nɔɔn yaa ˗bha. Kwa ˗dho ˈdhaŋ˗ bho ˗an ˗wo ˈˈdhiʋ̈ ˈö ˈkwa ˗suʋ̈ mɛnbhɩɩdhe ˗gɔ ˗ee? Kwa ˗bha Zoova ˗dhɔ waa ˈwɔn ˗së ˗kë ˗a ˗dhɛ ˗sü ˗dhɔ ˗dho ˗dadhiʋ̈ ꞊ʒiaan ˗ee? Izraɛdhömɛn ˗nu ꞊vadhɛ ˈwii ˈdhaŋ˗ bho Ʒozue waa Kalɛbö ˗an ˈˈdhiʋ̈. ˗A ˗wɔn ˈgü, Zoova ˈti ˈˈwɩ ˗a ˗bha kö ˗wo ˗da ˈˈsɛ ˈö˗ ˈˈplüün bho, ˗a ˈgü.—Nomb. 14:​10, 22, 23.

Ʒozue waa Kalɛbö -wo Izraɛdhömɛn ˗nu ˈö ˈwɔn ˗ya ˗shiö ˗an ˗dhɛ, ˗an zuʋ̈ˈˈ kë ˗ni ˈgü ˗saa. Izraɛdhömɛn ˗nu ˗wa ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo ˗an ˗zuö ˗gwö ˈka. ˈˈDhuu kpö ˗yö dɔ ˗sü ˈka ˗an ꞊zlöö.

Kwa ˗kë mü ˗be, de ˈkwa dho ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 7 ˈgü.)


8. ˈˈKlʋʋsë ˗mɛɛn ˈö ˈkwa dho kwa ˈgü dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈkwa˗ draanˈˈ? ˈYö ˈmën ˗kë?

8 ˗Desütɩtɩsü. Zoova ˗yö gagade ˗zɔn ˗desütɩtɩmɛn ˗nu ˗dhɛ. (Mat. 11:25) Kwa kwa ˗de ˗sü ˈˈtɩtɩ ˈö ˈkwa ˗wɩ gagade draanˈˈ ˗sü ˗bha. (Këw. 8:​30, 31) ˈˈKɛɛ kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈkwa kë ˈkwa ˈsuan˗ ˈka kö ˗desükpiisü ˈya ˗dho kwa zuʋ̈ˈˈ sü. ˈKwa kwa ˗de ˈsü ˈkpii˗, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö ꞊dhɛ kwa ˗de ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ ˗yö ˗së ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu waa Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗bha ˈˈdhiʋ̈sü kwa ˈka ˗sü, ˗an ˗ta.

9. ˈMën ˈkwa dho ˗a kë kö ˈkwa kwa ˗de ˈsü ˈˈtɩtɩ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka?

9 ˈKwa˗ pö ˈkwa kwa ˗de ˈsü ˈˈtɩɩ ˗kplawo, kwa dua ˗mü kö ˈkwa˗ ˈwɔn dɔ ꞊dhɛ ˈkwaa pë ˈbha ˈka Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈. (Ps. 8:​3, 4) Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ pö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗yö kwa ˗takun kö ˈkwa kwa ˗de ˈsü ˈˈtɩtɩ, ˈkwa ˈˈwɩ ˗a ˗bha kwa ꞊klaŋkësü ˗bha. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗dho kwa ˗takun kö ˈkwa˗ ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ ˈö Biblö waa ˗a ˗bha ˗kɔlokota ˈgü ˗a ˈsü ꞊bhlëësü ˗yö ʒiö ˗a ˈka kwa ˗de ˗bha ˗ta. Kwa Biblö ˗wo pö ˗ni ˈgü, ˈpë ˗zɔn ꞊dhɛ ˗desütɩtɩsü ˗dhɔ ˗yö Zoova ˗kë, ˈö ˗desükpiisü waa ˈwɔnyaakësü ˗san ˗ya ˗kë ˈpö, ˗kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë ˗a ˈgü. ˗Wa kwa ˗ya ˈˈdhiʋ̈sümɛn ˈka ɛɛnˈˈ ˗wa yö ˈbha ˈö mɛn ˈˈɲan bɔ mɛn ˗ta ˗a dɔ kwa ˗kɔ ˈka, kwa dua ˗mü ˈkwa pë ˈˈpɛpɛ kë kö ˈkwa kwa ˗de ˈsü ˈˈtɩtɩ.

KWA ˗DHO ˗KLU GAGADE ˗BHA ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

10. De ˗nu ˈö Zoova ˗yö bɔ ˗an ˗ta ˈö ˈˈdhiʋ̈sü ö ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˈka?

10 ˗Kwa ˈdhaŋ˗ bho Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˈˈdhiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. Izraɛdhö ꞊kwɛŋzü, Zoova ˗yö ˗bɔ Moizö waa Ʒozue ˗an ˗ta ˈö ˗dhioo dɔ ö ˗bha ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗ta. (Jos. 1:​16, 17) Izraɛdhömɛn ˗nu ˗wo mɛn ꞊plɛ ˈwo bhë ˗an ˗sü ꞊dhɛ Zoova ˗bha yökëmɛn ˗nu ˈdhö, ˈwo ˈwɔn ˗së ꞊slɔɔ ˗a ˈgü. ˈDhɛ ˗kwɛ këŋ ꞊va ˗yö ˗ʒiö, bɔmɛn ˗nu 12 ˗wo ˗kun ˈˈdhiʋ̈sü ˗ni ˈgü kletiɛn ˗nu ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˗blɛɛsü ˈka. (Këw. 8:​14, 15) ꞊Taabha, mɛn zii ˈbha ˗nu ˗wo ˗da ˗an ˈˈpiʋ̈ Zedhizadhɛmö. «[˗Zlan] ˗bha ˈkɔdhigümɛ ˗nu ˗gun faan ꞊slɔɔ sië ˗zʋ ˗yö Yesu ˗dhɛ ˗sü bha˗ ˈgü, ˈö˗ ˗nu ˈbha ˈdhö ˗da ˈgü ˗kpɛawo ˗dhɛkpaɔyi ˈˈpɛpɛ ꞊gban˗ ˈka,» ˈyö sü ꞊dhɛ ˗wo ˗kun wo ˗gɔ ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈshia ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˗dhɛ. (Këw. 16:​4, 5) ꞊Dɛɛ ˈpö ˈkwa kwa ˗gɔ ˈdho ˗a ˗bha ˗kɔlokota ˗dhɛ ˈˈshia˗, Zoova ˗yö ˈdhuëë˗ ˗kpɔ kwa ˗bha. ˈˈKɛɛ kwa ˈti kwa ˗gɔ ˈdho ˗a ˗dhɛ ˈˈshia, Zoova ˗yö ˗kë ö ˗de ˈgü ꞊dhɛ? Dhɛɛˈˈ ˈö bhë ˈkwa˗ pö ˈkwa˗ ˗yɔ bɔ, ˈwɔn ˈö ˗kë Izraɛdhömɛn ˗nu ˈka kö ˗wo ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈsɛ ˈö ˗Zlan ˗ya ˈˈplüün bho ˗an ˗dhɛ ˗a ˈgü, ˗kwa kwa ˈˈtʋ̈ŋ kë ˗a ˈgü.

11. Izraɛdhömɛn ˗nu ˈö ˈwo ˈti ˈˈwɩ Moizö ˗bha ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka ˗sü ˗bha bhë, ˗mën ˈö Zoova ˗ya ˗kë ˗an ˈka? (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗bha.)

11 Kö Izraɛdhömɛn ˗nu ˗wo ˈdho ˗ni ˈgü ˈˈsɛ ˈö ˗Zlan ˗ya ˈˈplüün bho ˗an ˗dhɛ ˗a ˈgü, ˈˈkwɛngɔ ˈwɔnyëë˗ ˈbha ˗nu ˗wo ˗gban Moizö ˗gɔ. ˗Wo ˗gban ˈpö yö ˈö Zoova ˗ya dɔ ˗a ˗kɔ ˈka, ˗a ˗gɔ. ˗Wa ˗pö: «ˈˈSɛgümɛn ˗nu ˗todhʋ̈sü ˗wo ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, Moizö do ˈyaa ˗mü. ˗An ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗wo ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, ˈö Zoova ˈdhö ˗an ꞊zinŋgü.» (Nomb. 16:​1-3) ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈ «ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗todhʋ̈sü» ˗kun ˈˈslʋ̈ʋ̈slʋ̈, Moizö ˈnën Zoova ö ˗kɔ ˗yɛ ˗a ˗bha kö ˗yö ˈˈdhiʋ̈sü ˗an ˈka. (Nomb. 16:28) ˗Ya kë ˈˈdhʋ̈ kö Moizö ˗wɔn yaa blɛɛˈˈ ˗sü ˈö bhë, ˗gban Zoova ˗gɔ ˗sü ˗mü. ˗Wo ˈti wo ˈˈɲan ˗klu Zoova dhɔɔbhaawɔn kë ˗sü ˗bha, ˗wo wo ˈˈɲan ˗klu ꞊ʒiaan wo ˗de ˗bha ˗kɔmɔnwɔnbhasü waa ˈwɔndɔdhe ˗an ˗bha. Zoova ˗yö mɛn ˗nu ˈwo kun ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˗gɔ ˈˈdhiʋ̈ waa wo bɔa ˗nu, ˗an ꞊gban ˗zë. (Nomb. 16:​30-35, 41, 49) ꞊Dɛɛ ˈpö, mɛn ˗nu ˈö ˈwaa wo ˗gɔ ˈdho ˗a ˗bha ˗kɔlokota ˗dhɛ ˈˈshia bhë ˗an ˗dhɔ ˈyaa Zoova kë.

Moizö waa Aadhɔn ˗wo dɔ ˗sü ˈka ˗gwö ˈgbɔŋ ˗ta. Izraɛdhömɛn ˗nu ˈö ˈwɔn ˗ya ˗shiö ˗an ˗dhɛ ˗wa wo ˗kɔ kpö dɔ ˗an ˗gɔ, ˗wo ˈˈgbla ˗ni ˈgü.

Kwa ˗kë mü ˗be, de ˈkwa dho bɔ ˗a ˈka? (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 11 ˈgü.)


12. ˈMën ˗kë ˈkwa dho ˈdhaŋ˗ bho Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˈˈdhiʋ̈ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka?

12 Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˈkwa kwa ˗zoyö Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗dhɛ ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. Kwa ˈˈdhiʋ̈ʒiöwomɛn ꞊waa˗ yö ꞊dhɛ kwa ˗bhawɔn ˗yö gagade ˈbha ˈö Biblö ˈgü ˗a ˈgüman ˗kɔ ˗dɛɛ ˗bha ɛɛnˈˈ Zoova ˗dhɔkë ˗kɔ ˈˈwɛɛ ˈbha ˗bha, ˗wo ˗to mü ˈwo ˈwɔn ˗nu ˗bɛ ˗a ˗bha. (Prov. 4:18) ˗Wa ˗kë ˈˈdhʋ̈, ˈyö ˗sü ꞊dhɛ ˗wa ˈˈpiʋ̈ kö ˈwo kë Zoova ˗dhɛ ˗së. ˗Wo wo ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈwɔn ˗nu ˈwo dho ˗da ˗an ˗ʒian ˗ta bhë ˗wo ˗bɛ ˗Zlan ˈˈDhiwo ˗bha. ˗A ˗gɛn ˗mü ꞊dhɛ Zoova ˗dhɔkëmɛn ˈˈpɛpɛ ˗wo ˗klu Biblö ˗bha.

13. ˈMën ˗tɔ «Yesu ˗wɔn»? ˈYö ˈmën kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa˗ kë ˗a ˈka?

13 ‹˗Kwa ˈdhang bho Yesu ˗wɔn ˈˈdhiʋ̈.› (2 Tim. 1:13) «Yesu ˗wɔn» ˈnën ˗tɔ ꞊klaŋwo ˈö Biblö ˈgü ˈö ˗gban kletiɛn ˗nu ˗bha. (Zan 17:17) ˗A ꞊klaŋwo ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈnën ˈkwa kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gban ˗a ˗ta ˈpö. Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗yö kwa ꞊faanmën kö ˈkwa ˗klu Yesu ˗wɔn ˗bha. ˈKwa˗ kë ˈˈdhʋ̈, Zoova ˗dho ˈduëë˗ ˈkpɔ kwa ˗bha.

14. ˗Kɔ ˗mɛɛn ˈö kletiɛn ˈbha ˗nu ˗wo ˗kan ˗a ˈka «Yesu ˗wɔn» ˗bha?

14 Kwa ˈti ˈdhaŋ˗ bho «Yesu ˗wɔn» ˈˈdhiʋ̈, ˈmën ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kë kwa ˗bha ˗zoyödhe ˈka? ˗Kwa kwa ˗zota ˈwɔnzuan do ˈö yö ˗a ˈgü. ˗Kwɛ këŋ do ˗blɛɛsü ˈgü, kletiɛn ˈbha ˗nu ˗kun ꞊suawɔn ˈö ˗kë ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˗dhɛkpaɔyi ˗ya ˗wo ˈsaadhö bhë, ˗a ˗pɛn ˗ni ˈgü. ˗Wo ˗kun ˗a pö ˗ni ˈgü ꞊dhɛ bɔmɛn Pɔdhö ˈnën nɔɔn˗ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a bɔ. Kletiɛn ˈbha ˗nu ˈwo kun Tesadhonikö, ˗wo ˈti ˈwɔn ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈpɔn ˈwo ˗ya ˗a ˗pɛn ˗sü ˗bha ˈpö. ˗Ya kë ꞊dhɛ ˗wo wo ˈˈtʋ ˗to ˗wo ˈö Pɔdhö ˗ya pö ˗an ˗dhɛ kö ˗yö ꞊kun ˗an ˈˈpiʋ̈ ˗a ˗bha ˗be, ˈwii ˗dho ˈdhaŋ˗ bho ꞊suawɔn ˈö bhë ˗a ˈˈdhiʋ̈. (2 Tes. 2:​1-5) Pɔdhö ˗ya ˗pö ö ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈwa ˗dho ˈdhaŋ˗ bho ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈwo˗ man ˗a ˈˈdhiʋ̈. Pë ˈö dho ˗an ˗takun ˗dhɛkpaɔ dhiʋ̈ˈˈ ˈgü, Pɔdhö ˗ya ˗blɛɛ ö ˗bha ˈsëëdhɛ ꞊plɛ ˗bha ˗naan ˈˈdhiʋ̈tadhɛ ˈgü, ˈö˗ pö: «꞊Tuabhonaɔ ˈkö ya mang Pɔdhö ˗mɛ mang ꞊dede ꞊në ˈa˗ yö ˗zë ˗bɛn zë n ˗dɩ kɔngga ˈka. N ˗kɔ ˈˈglʋʋ ˗ya ˗kɔ ˈa˗ ˗ya ˈka ˈsëëdhɛ ˈˈpɛpɛ ˈa˗ ˗kë ˗a ˈgü ˈyö bha.»—2 Tes. 3:17.

15. Kwa ˗dho kwa ˗de ˗takpa ꞊suawɔn ˗nu ˗gɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗A ˈwɔnzuan ˗zɔn. (Kpɔɔˈˈ ˈzü pë ˈˈbin ˗nu ˗bha.)

15 ˗Wo ˈö bɔmɛn Pɔdhö ˗ya pö Tesadhonikömɛn ˗nu ˗dhɛ bhë ˗gleŋ ˗mɛɛn ˈkwa˗ sü ˗a ˈgü? ˈKwa ˈwɔn ˈbha ˈö ˈyaa ˗bɛ Biblö ˗bha ɛɛnˈˈ ˈkwa ‹˗wa ˗pö› ˈbha man, kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˈwɔn ˗nu kë ꞊kpɔɔdhɛ ˗bha. ꞊Kwɛŋzü ˈˈsɛ ˈwo˗ Iniɔn sovietikö ˗kë bhë ˗a ˈgü, kwa ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗wo ˈsëëdhɛ ˈbha ˗bɛnzë ˈwo˗ pö ꞊dhɛ ˗yö ˗go kwa ˗bha Betɛdhö ˗kɔ ˈkpii˗ ˈö ˈˈkpɔnŋ ꞊taa ˗a ˈgü. ˗Wa ˗pö ˗a ˈgü ꞊dhɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗wo wo ˗de ˗bha ˗kɔlokota ˗ya. ˈSëëdhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗yö ˗kë ꞊dhɛ ˈpë kwa ˈˈdhiʋ̈ʒiöwomɛn ˗nu ꞊dede ˈnën ˈwo˗ bɔ ˗a ˈdhö. ˈˈKɛɛ kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo ˗klu ˗Zlan ˗bha ˗mɛn ˗nu ˈka, ˗wo ˈti ˈdhaŋ˗ bho ˗a ˈˈdhiʋ̈. ˗Wa ˗yö ꞊dhɛ nɔɔn˗ ˗nu ˈwo kun ˈsëëdhɛ ˈö bhë ˗a ˈgü, ˈwaa ˗bɛ pë ˗nu ˈwo ˗an ꞊klaŋkë ˗an ˈka ˗an ˗bha. ꞊Dɛɛ ˈpö, kwa ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗wo ˗bɔ ɛntɛnɛtö waa nɔɔn˗ bɔ ˗dhɛ ˗nu ˗ta kö ˈwo kwa ˗gɔ ˈgü dɔ ˗gbɔudhö, ˈwo kwa ˈˈpɛkoo. ˈˈSanni «kwa zuʋ̈ˈˈ ˗yö ˈˈkaankwöö,» pë ˈö ˈkwa˗ man ɛɛnˈˈ ˈkwa˗ ˗wo pö bhë ˗kwaa ˗zɔn gagade ˗nu ˈö ˈkwa ˗an draanˈˈ ˈsaadhö ˗an ˈka, kë ˈˈdhʋ̈ kö ˈkwa kwa ˗de ˗takpa ꞊suawɔn ˗nu ˗gɔ.—2 Tes. 2:2; 1 Zn. 4:1.

Pë ˈˈbin ˗nu: 1. ˗A ˗kwɛ ˗ya ʒiö ꞊va, kwa ꞊dhegblü do ˗yö ˈsëëdhɛ ˈö «Glaadhiʋ̈ ˗Tɔn» kun ˗ya ˗sü ˈka ˗a ˗ta, ˗a ˗zɔn ˗ni ˈgü kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˈkɔ do ˈgü. 2. ꞊Dɛɛ, kwa ꞊dhegblü do ˗yö video ˈö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wɔn ꞊blɛɛ ˗a ˗zɔn ˗ni ˈgü kwa ꞊dhegblü ˗nu ˗dhɛ ˈwlaan˗ ˗ta.

ˈKwa ˗dho kwa ꞊kwaa˗ ꞊suawɔn ˗nu ˗zü kö ˗wo kwa ˗gɔ bho ꞊ʒian. (Kpɔɔˈˈ ˗wo ˗bhüöö kpö 15 ˈgü.)a


16. Mɛn ˈbha ˗nu ˗wa ˈˈkan gagade ˗bha, ˗mën ˈö Wlɔmö 16:​17, 18 ˗yö kwa ꞊faanmën ˗a kë ˗sü ˗bha?

16 ˗Kwa ˈto mɛn ˗nu ˈwo ˗klu Zoova ˗bha ˗an ˈˈpiʋ̈. ˗Zlan ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö kwa ˗kɔ ˗yö kë ˈwɔn do ˗bha ö ˗dhɔkësü ˈgü. ˈKwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka gagade ˗bha, kwaa kwa ꞊dhegblü ˗nu kwa ˗kɔ ˗dho kë ˈwɔn do ˗bha ˗kplawo. Mɛn ˈˈoo ˗mɛn ˈö ˗kan gagade ˗bha ˗yö ˗nu ˗pɛkoodhe ˈka ˗zlanwokɔdhi ˈgü. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗Zlan ˗ya ˈˈpiʋ̈ kö «ˈkwa ˈˈkan» mɛn suu ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˗bha. Kwa ˈti˗ kë ˈˈdhʋ̈, kwa ꞊dede kwa ˗dho ˈgo gagade ˈgü.—Wlɔmö 16:​17, 18 ˗wo pö.

17. ˈKwa gagade dɔ, ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka ˗a ˗bha ꞊dedewo ˈwɔn ˗së ˗mɛɛn ˈkwa dho ˗a ꞊slɔɔ?

17 ˈKwa gagade dɔ, ˈkwa ˗klu ˗a ˗bha ꞊dedewo, kwa ˗dho ꞊ɲɔɔn Zoova ˈˈsuee ˈö kwa ˗bha ˗zoyödhe ˗gɛn ˗yö ˗gban. (Efɛ. 4:​15, 16) Sɔtraan ˗bha ꞊klaŋwo ꞊suasü ˗nu ˈti ˗dho kwa zuʋ̈ˈˈ ˈsü. ˗Ya ˈgo mü, Zoova ˗dho kwa ˗takpa ˈˈklʋʋbhɔdhe ˈkpii˗ ˈˈtʋ̈ŋ ˈgü. ˈKwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka gagade ˗bha ˗kplawo, «kwa ˗bha ˗Zlan ˈö mɛn ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˈˈwaannu bhë, ˗yö ˗dho ˈto kwa ˈˈpiʋ̈.»—Fdh. 4:​8, 9.

Ü ˗DHO ˗A ˗YƆ BƆ ˗KƆ ˗KË ꞊DHƐ?

  • ˈMën ˗kë ˈö ˗së kö ˈkwa gagade dɔ?

  • ˗Suʋ̈ Zoova ˗gɔ ˗sü waa ˗desütɩtɩsü ˗wo kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈkwa gagade dɔ, ˈkwa ˈto ˗a ˈˈpiʋ̈?

  • ˈMën dho kwa ˗takun kö ˈkwa ˈto ˗klu ˗sü ˈka gagade ˗bha?

ˈˈTAN 122 ˈˈSuʋ̈ ˈya ˗dho kwa kë, ˗kwa dɔ gɛnŋdhö!

a PË ˈˈBIN ˈKLƆƆ˗: Kwa ꞊dhegblü ˗nu ˈwo kun Iniɔn sovietikö bhë ˗an ˈyɔɔ˗ ˗nu ˗wo ˈsëëdhɛ ˗bɔ ˗an ˗dhɛ kwa ˈˈdhiʋ̈ʒiöwomɛn ˗nu ˈtɔ ˈgü. Mɛn ꞊dede ˗nu ˈwo ˈwɔn ˗kë ˈwaa ˗mü. ꞊Dɛɛ, kwa ˈyɔɔ˗ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo bɔ ɛntɛnɛtö ˗ta ˈwo ꞊suakë Zoova ˗bha ˗kɔlokota ˗bha ˈpö.

    Yacouba ˈsëëdhɛ ˗nu (2012-2025)
    Yö ˈˈkpɛɛn
    ˗Dadhɛ
    • Yaoba
    • ˗A ˗gblü
    • ˗A ˈdhɛ ˈü ˗an ˈˈpiʋ̈
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Yökëtamɛn ˗zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈtɔŋ˗
    • "Dhɛ ˗to 'wɔn ˗ta 'tɔŋ˗
    • ˈˈDhɛ ˗to ˈwɔn ˗ta ˗sü ˈˈslö ˗nu
    • JW.ORG
    • ˗Dadhɛ
    ˗A ˗gblü