Ibuot Ita

Sọn̄ọ Mụm Ikọ Abasi Kama

1. (a) Didie ke Israel eset okokụt nte ikọ Abasi edide akpanikọ? (b) Ntak oro edide n̄kpọ udọn̄ ọnọ nnyịn?

“MBUFO ẹmefiọk ke ofụri esịt mbufo, ye ke ofụri ukpọn̄ mbufo, ẹte ke baba eti ikọ kiet eke Jehovah Abasi mbufo ọkọdọhọde aban̄a mbufo, ikpụhu: kpukpru ẹma ẹsu ẹnọ mbufo.” (Joshua 23:14-16) Joshua eketịn̄ emi ọnọ mbiowo Israel ke mmọ ẹma ẹkenam idụn̄ ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ih, ẹma ẹkeme ndiberi edem ke mme un̄wọn̄ọ Jehovah. Ẹketịm n̄wetnnịm n̄kpọ oro—ye ofụri Bible eken—ẹnịm ẹnọ nnyịn man “nnyịn inyene idotenyịn.”—Rome 15:4.

2. (a) Ke nso usụn̄ifiọk ke ‘ẹda odudu spirit Abasi ẹwet’ Bible? (b) Nso mbiomo ke nnyịn inyene ke ndidiọn̄ọ nte ke ẹda odudu spirit Abasi ẹwet Bible?

² Okposụkedi ẹkedade n̄kpọ nte mme ewetn̄wed 40 ẹdide owo ndiwet Bible, Jehovah ke idemesie edi Andiwet enye. Nte emi ọwọrọ ete ke enye ama ọnọ ifịk ifịk ndausụn̄ ke ndiwet kpukpru n̄kpọ oro ẹdude ke esịt esie? Ih. Enye akada okopodudu edisana spirit esie, kpa anamutom odudu esie, anam emi. Apostle Paul eketịn̄ akpanikọ ete: “[Ẹda odudu spirit Abasi ẹwet ofụri N̄wed Abasi, NW] . . . man owo Abasi enyene ọyọhọ ifiọk, onyụn̄ eben̄e idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi.” Mme owo ke kpukpru ebiet oro ẹnịmde emi ke akpanikọ ẹtịn̄ enyịn ke Bible ẹnyụn̄ ẹdu uwem ekekem ye se idọn̄ọde ke enye.—2 Timothy 3:16, 17; 1 Thessalonica 2:13.

N̄wam Mbon Efen Ẹfiọk Oro

3. Nso idi mfọnn̄kan usụn̄ ndin̄wam ediwak owo oro mînịmke ke akpanikọ nte ke Bible edi Ikọ Abasi?

³ Ediwak owo oro nnyịn isitịn̄de ikọ inọ itieneke nnyịn inịm ke akpanikọ nte ke Bible edi Ikọ Abasi. Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mmọ? Ediwak ini, mfọnn̄kan usụn̄ edi ndikụbọde Bible nnyụn̄ n̄wụt mmọ se isịnede ke enye. “Ikọ Abasi enyene uwem, onyụn̄ ananam n̄kpọ, onyụn̄ ọsọp akan kpukpru ofụt iso iba . . . onyụn̄ enyene ukeme ndidụn̄ọde ekikere ye uduak esịt owo.” (Mme Hebrew 4:12) “Ikọ Abasi” idịghe ikpîkpu mbụk; enye enyene uwem! N̄kpọ ndomokiet ibiọn̄ọke mme un̄wọn̄ọ Bible ndisu. Odudu oro etop Bible enyenede ke ata uduakesịt owo enen̄ede okop odudu akan n̄kpọ ekededi oro nnyịn ikemede nditịn̄ ke idem nnyịn.

4. Mme akpanikọ Bible ewe oro ẹnamde an̄wan̄a ẹkpụhọde edu ndusụk owo kaban̄a Bible, ndien ntak-a?

⁴ Ndikụt enyịn̄ Abasi do anam ediwak owo ẹdụn̄ọde Bible ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ. Mbon efen ẹbiere ndikpep Bible ke ini ẹwụtde mmọ se enye etịn̄de aban̄a uduak uwem, ntak emi Abasi ayakde idiọkido odu, se mme n̄kpọntịbe ndondo emi ẹwọrọde, m̀mê idotenyịn nsinsi uwem ke paradise isọn̄. Ke mme idụt emi mme edinam ido ukpono ẹdade mme owo ẹdisịn ke mfịna otode ndiọi spirit, Bible ndinam ntak n̄kpọ emi adade itie an̄wan̄a ye nte ẹkemede ndinyene ubọhọ ẹmedemede udọn̄. Ntak emi mme akpan n̄kpọ emi ẹtụkde mbon esịt akpanikọ? Koro Bible edi n̄kukụre ebiet emi ntọt oro ẹkemede ndiberi edem ke kpukpru utọ akpan n̄kpọ emi otode.—Psalm 119:130.

5. (a) Ke ini mme owo ẹdọhọde ke mmimọ inịmke Bible ke akpanikọ, nso ikeme ndidi mme ntak? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mme utọ owo oro?

⁵ Nte ededi, nso edieke mme owo ẹsiande nnyịn ẹte ke mmimọ inịmke Bible ke akpanikọ? Nte oro ekpetre nneme? Ikpetreke edieke mmọ ẹnyịmede ndikọk ibuot. Ekeme ndidi nte ke mmọ ẹse Bible nte n̄wed Christendom. Mbụk aban̄ade mbubịk esie ye edinọhọ ke mbubehe ukaraidem, ọkọrọ ye ekikak ekikak uben̄e okụk esie, ẹkeme ndidi ntak oro mmọ ẹnyenede etikwo etikwo ekikere ẹban̄a Bible. Ntak mûbụpke m̀mê oro edi ntre? Bible ndibiom mme usụn̄ ererimbot oro Christendom etienede ikpe, ke adianade ye mme akpan ukpụhọde oro ẹdude ke ufọt Christendom ye ata Ido Ukpono Christ, ẹkeme ndidemede mmọ udọn̄.—Micah 3:11, 12; Matthew 15:7-9; James 4:4.

6. (a) Nso inam fi enịm ke akpanikọ nte ke Bible edi Ikọ Abasi? (b) Nso usụn̄ n̄kọkibuot efen ke ẹkeme ndida n̄n̄wam mme owo ndifiọk nte ke Bible enen̄ede oto Abasi?

⁶ Ye mbon efen, in̄wan̄-in̄wan̄ nneme oro aban̄ade mme uyarade nte ke ẹda odudu spirit Abasi ẹwet Bible ekeme ndin̄wam. Nso inen̄ede iwụt fi nte ke Bible oto Jehovah Abasi? Nte edi se Bible ke idemesie etịn̄de aban̄a ebiet emi enye otode? Mîdịghe nte edi koro Bible ọdọn̄ọde ata ediwak ntịn̄nnịm ikọ oro ẹwụtde ọyọhọ ntọt kaban̄a ini iso, kpa mme ntịn̄nnịm ikọ oro anade edi ẹto ebiet emi okponde akan odudu owo? (2 Peter 1:20, 21) Nte ekeme ndidi nte ke Bible owụt utịbe utịbe n̄kemuyo, okposụkedi irenowo 40 ẹkewetde enye ke se ibede n̄kpọ nte isua 1,600? Mîdịghe nte enye ndinen ke n̄kan̄ ifiọk ntaifiọk ke edide isio ye mme uwetn̄kpọ eken eke ini oro ẹkewetde enye? M̀mê in̄wan̄-in̄wan̄ edu mme andiwet enye? M̀mê editịm enye nnịm kpa ye ọkpọsọn̄ ukeme oro ẹsịnde ndibiat enye mfep? Afo emekeme ndida se ededi oro afo okụtde san̄asan̄a oro otụkde fi ke ndin̄wam mbon efen.a

Edikot Bible Nnyịn

7, 8. (a) Nso ke nnyịn ikpada Bible inam? (b) Nso ke nnyịn iyom ke adianade ye edikot Bible ke idem nnyịn? (c) Afo ke idemfo akasan̄a didie enyene ifiọk aban̄ade mme uduak Jehovah?

⁷ Ke adianade ye edin̄wam mbon efen ẹnịm Bible ke akpanikọ, oyom nnyịn ida ini ikot enye kpukpru ini. Nte afo ke anam oro? Ke otu kpukpru n̄wed oro akanam ẹsiode, enye emi edi akpan n̄wed akan. Nte ededi, emi iwọrọke ite ke edieke nnyịn ikotde enye ke idem nnyịn, ke nnyịn iyomke aba n̄kpọ efen. N̄wed Abasi odụri nnyịn utọn̄ aban̄a edidian̄ade ntie ikpọn̄. Nnyịn ikpekereke ke nnyịn imekeme ndifiọk kpukpru n̄kpọ ebe ke ndinam ndụn̄ọde idem nnyịn. Oyom ukpepn̄kpọ idemowo ye edidụk mme mbono esop ikọt Abasi kpukpru ini edieke anade nnyịn idi mme Christian oro ẹdade ukem ukem.—Mme N̄ke 18:1; Mme Hebrew 10:24, 25.

⁸ Kaban̄a emi, Bible etịn̄ aban̄a akwa owo ukara Ethiopia kiet emi okokotde oto ntịn̄nnịm ikọ Isaiah. Angel ama ada Philip usụn̄, kpa ọkwọrọ eti mbụk Christian ndibụp eren oro ete: “Nte ọmọfiọk se ikọ oro okotde ọwọrọde?” Ke nsụhọdeidem, owo Ethiopia oro ama ọbọrọ ete: “N̄keme didie ke owo mîtemeke mi?” Enye ama akpak Philip ete anam itie N̄wed Abasi oro an̄wan̄a. Ke emi, Philip ikedịghe ikpîkpu andikot Bible emi adade ke idem, emi ọkọnọde ekikere esie ke se iban̄ade N̄wed Abasi. Enye ama enyene n̄kpet n̄kpet ebuana ye esop Abasi oro ẹkụtde ke enyịn. Ntre enye ama ekeme ndin̄wam owo Ethiopia oro ndibọ ufọn nto item oro Jehovah ọkọnọde ebe ke esop oro. (Utom 6:5 6; 8:5, 26-35) Ukem ntre mfịn, owo ndomokiet inyeneke nnennen ifiọk aban̄ade mme uduak Jehovah ke idemesie. Kpukpru nnyịn imoyom un̄wam oro Jehovah ọnọde ke ima ebe ke esop esie oro ẹkụtde ke enyịn.

9. Nso ndutịm edikot Bible ekeme ndinyene ufọn nnọ kpukpru nnyịn?

⁹ Man ẹn̄wam nnyịn ifiọk Bible, esop Jehovah ọnọ ata nti ibuot nneme N̄wed Abasi ke nsio nsio n̄wed. Ke adianade do, ẹnam ndutịm edikot Bible ofụri ini ẹnọ nnyịn ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi oro ẹnịmde ke kpukpru esop Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot. Akwa ufọn ekeme ndito ọkpọkpọ edidụn̄ọde Edisana N̄wed Abasi. (Psalm 1:1-3; 19:7, 8) Sịn san̄asan̄a ukeme ndikot Bible kpukpru ini. Idem okposụkedi afo mûfiọkke kpukpru n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ, afo ndinyene ofụri ekikere N̄wed Abasi eyenyene akwa ufọn. Ke uwụtn̄kpọ, edieke afo okotde page inan̄ m̀mê ition kpọt ke usen, afo emekeme ndikot Bible n̄kụre ke n̄kpọ nte isua kiet.

10. (a) Ini ewe ke afo esikot Bible? (b) Mmanie efen ẹkpetiene ẹkot Bible, ndien ntak edide akpan n̄kpọ ndikot enye kpukpru ini?

¹⁰ Ini ewe ke afo ekeme ndikot Bible fo? Edieke afo osiode minit 10 m̀mê 15 kpọt enịm ke usen ọnọ oro, afo eyenen̄ede ọbọ ufọn. Edieke mûkemeke, ke nsụhọde n̄kaha nam ndutịm ofụri ini nọ enye kpukpru urua, ndien ekem sọn̄ọ yịre ke ndutịm oro. Edieke afo ọdọde ndọ, afo ye nsan̄a fo ẹmekeme ndikop inem edikot Bible uyo ọwọrọ nnọ kiet eken. Edieke ẹnyenede nditọwọn̄ oro ẹkponide ẹkem ndikot n̄wed, mmọ ẹkeme ndikot uyo ọwọrọ ke adiana ke adiana. Edikot Bible ekpenyene ndidi ido ofụri eyouwem, ukem nte edidia udia. Nte afo ọdiọn̄ọde, edieke ido udia udia owo ọdiọkde, idem idisọn̄ke enye. Ntre n̄ko, uwem eke spirit nnyịn, ndien ke ntem nsinsi uwem nnyịn, ẹkọn̄ọ ke ndida “kpukpru ikọ eke ẹwọrọde Abasi ke inua” mbọk idem nnyịn kpukpru ini.—Matthew 4:4.

Uduak Nnyịn

11. Nso ikpedi uduak nnyịn ke ndikot Bible?

¹¹ Nso ikpedi uduak nnyịn ke ndikot Bible? Uduak nnyịn ikpedịghe sụk edikot ndusụk ibat page n̄kụre. Uduak nnyịn ekpedi nditịm mfiọk Abasi man nnyịn ikeme ndikọri ima oro nnyịn inyenede inọ enye inyụn̄ ituak ibuot inọ enye nte enye enyịmede. (John 5:39-42) Edu nnyịn ekpedi ukem nte eke andiwet Bible oro ọkọdọhọde ete: “Wụt mi usụn̄ fo, O Jehovah; teme mi ido fo.”—Psalm 25:4.

12. (a) Ntak oyomde ẹnyene “nnennen ifiọk,” ndien nso ukeme ke ekeme ndiyom ẹsịn ke ini ẹkotde man owo enyene ifiọk oro? (b) Ke ndida ewe ekikere inan̄ ke nnyịn ikeme ndidụn̄ọde se nnyịn ikotde ke Bible ke usụn̄ oro enyenede ufọn? (Se ekebe oro odude ke page 30.) (c) Nam mme akpan n̄kpọ emi ẹn̄wan̄a ke ndibọrọ mme mbụme oro ẹbụpde ke ikpehe ekikere emi. Se mme itie N̄wed Abasi oro ẹsiakde-siak edi owo mîkotke-kot isịn.

¹² Nte nnyịn ibọde ukpep ito Jehovah, udọn̄ nnyịn ekpedi ndinyene “nnennen ifiọk.” Ke enye mîdụhe, didie ke nnyịn ikeme ndida Ikọ Abasi nnam n̄kpọ nte enende ke uwem nnyịn m̀mê ndinam enye an̄wan̄a mbon efen nnennen nnennen? (Colossae 3:10; 2 Timothy 2:15) Ndinyene nnennen ifiọk oyom ete nnyịn ikot ye ntịn̄enyịn, ndien edieke ikpehe oro mîn̄wan̄ake, ekeme ndiyom nnyịn ikot enye ikan ini kiet man idiọn̄ọ se enye ọwọrọde. Nnyịn iyọbọ ufọn n̄ko edieke nnyịn idade ini itie ikere n̄kpọ oro ikotde, ikerede iban̄a enye ke nsio nsio usụn̄ ukere n̄kpọ. Ẹwụt nti usụn̄ ukere n̄kpọ inan̄ oro anade idụn̄ọde ke page 30. Ẹkeme ndidụn̄ọde ediwak ikpehe N̄wed Abasi ke usụn̄ oro enyenede ufọn ebe ke ndida ekikere kiet m̀mê awakde akan oro ke otu emi. Nte afo ọbọrọde mme mbụme oro ẹdude ke page emi ẹtienede, afo oyokụt nte oro edide ntre.

(1) Ediwak ini, ikpehe N̄wed Abasi oro afo okotde ekeme ndisian fi n̄kpọ mban̄a orụk owo emi Jehovah edide. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn ikpep iban̄a akwa udọn̄ oro Abasi enyenede aban̄a nditọ emi mîmanake kan̄a ke Psalm 139:13, 14 ite: “[Afo] omofụk mi ke idịbi eka mi. Nyọkọm fi, koro nyenede ndyọ ye ndịk; se afo anamde edi utịbe; ukpọn̄ mi onyụn̄ ọfiọk enene.” Mme utom obot Jehovah ẹdi utịbe didie ntem! Usụn̄ oro ẹnamde owo ọsọn̄ọ akwa ima oro enye enyenede ọnọ nnyịn.

Ke ikerede iban̄a se ẹtịn̄de ke John 14:9, 10, ke ini nnyịn ikotde iban̄a nte Jesus akanamde n̄kpọ ye mbon efen, nnyịn inen̄ede ikụt nte Jehovah ke idemesie akpanamde n̄kpọ. Ye oro ke ekikere, nso ke nnyịn ikeme ndibiere mban̄a Jehovah nto mme n̄kpọntịbe oro ẹwetde ke Luke 5:12, 13 ye Luke 7:11-15?

(2) Kere ban̄a nte mbụk oro etịpde n̄kpọ esịn ke ibuotikọ Bible: ediwụt unen itie edikara Jehovah ye edinam enyịn̄ esie asana ebe ke Obio Ubọn̄ ke idak Jesus Christ, kpa Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde.

Didie ke Ezekiel ye Daniel ẹkedori nsọn̄uyo ke ibuotikọ Bible? (Ezekiel 38:21-23; Daniel 2:44; 4:17; 7:9-14)

Didie ke Bible owụt Jesus in̄wan̄-in̄wan̄ nte Mfri oro ẹken̄wọn̄ọde? (Galatia 3:16)

Didie ke Ediyarade anam ubọn̄ ubọn̄ ata-utịt ibuotikọ Obio Ubọn̄ an̄wan̄a? (Ediyarade 11:15; 12:7-10; 17:16-18; 19:11-16; 20:1-3; 21:1-5)

(3) Bụp idemfo nte afo ekemede ndida se okotde nsịn ke edinam ke idemfo. Ke uwụtn̄kpọ, nnyịn ikot ke Exodus esịm Deuteronomy iban̄a oburobụt ido ye nsọn̄ibuot Israel. Nnyịn ikpep nte ke mme edu ye mme edinam oro ẹma ẹda ndiọi utịp ẹdi. Ntem, ekpenyene ndisịn udọn̄ nnọ nnyịn ndinem Jehovah esịt ebe ke nditre ndikpebe idiọk uwụtn̄kpọ Israel. “Mme n̄kpọ emi ẹkewọrọ mmọ, man ẹdi uwụtn̄kpọ ẹnọ owo; ẹkenyụn̄ ẹwet mmọ ndida nteme nnyịn, emi utịt mme eyo ama esịm nnyịn.”—1 Corinth 10:11.

Nso ukpepn̄kpọ ke mbụk aban̄ade Cain ndiwot Abel enyene ọnọ nnyịn? (Genesis 4:3-12; Mme Hebrew 11:4; 1 John 3:10-15; 4:20, 21)

Nte item Bible oro ẹnọde mme Christian oro ẹnyenede idotenyịn eke heaven abuana n̄ko mbon oro ẹnyenede idotenyịn nsinsi uwem ke isọn̄? (Numbers 15:16; John 10:16)

Idem okposụkedi nnyịn idude ke eti idaha ye esop Christian, ntak oyomde nnyịn ikere iban̄a nte ikpadade item Bible oro nnyịn ima ikọfọfiọk isịn ke edinam ata ọyọhọ ọyọhọ? (2 Corinth 13:5; 1 Thessalonica 4:1)

(4) Kere ban̄a nte afo ekemede ndida se afo okotde n̄n̄wam mbon efen. Kpukpru owo ẹtịmede esịt ẹban̄a mme mfịna unana nsọn̄idem, ntre nnyịn imekeme ndikot se Jesus akanamde nnọ mmọ man iwụt se enye edinamde ke ata akamba udomo ke ukara Obio Ubọn̄: “Ndien ata ediwak otu owo ẹtiene Enye, eke ẹdade mbụn̄ọ, ye nnan, ye imụm, ye mmọ emi ẹdade unan, ye ediwak owo efen, . . . ndien Enye anam udọn̄ọ okụre mmọ.”—Matthew 15:30.

Mmanie ke ẹkeme ndida mbụk ediset ke n̄kpa eyenan̄wan Jairus n̄n̄wam? (Luke 8:41, 42, 49-56)

13. Nso ufọn ke nnyịn ikeme ndidori enyịn ndibọ nto n̄kaiso ndutịm edikot Bible ye edikpep n̄kpọ ye esop Jehovah?

¹³ Edikot Bible enen̄ede enyene ufọn didie ntem ke ini nnyịn ikerede iban̄a akpan n̄kpọ inan̄ oro ẹsiakde ke enyọn̄ emi! Ke akpanikọ, edikot Bible edi n̄kpọ-ata. Edi enye ekeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn ke ofụri eyouwem, koro kpa nte nnyịn ikotde N̄wed Abasi, nnyịn iyenen̄ede ikọri ke n̄kan̄ eke spirit. Edikot Bible ofụri ini oyodụri nnyịn asan̄a ekpere ima ima Ete nnyịn, kpa Jehovah, ye nditọete Christian nnyịn. Enye ayan̄wam nnyịn ndinam item ‘ndisọn̄ọ mmụm ikọ uwem n̄kama.’—Philippi 2:16, NW.

[Ikọ idakisọn̄]

Nneme Ndụn̄ọde

• Ntak ẹkewetde Bible ẹnyụn̄ ẹtịmde enye ẹnịm tutu esịm eyo nnyịn?

• Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mbon efen ẹfiọk Bible?

• Ntak emi edikot Bible idemowo kpukpru ini enyenede ufọn? Ke ndida ewe ekikere inan̄ ke nnyịn ikeme ndidụn̄ọde se nnyịn ikotde nte enyenede ufọn?

[Ekebe/Ndise ke page 30]

KE INI AFO OKOTDE IKPEHE BIBLE, KERE BAN̄A

Se enye asiande fi aban̄a Jehovah nte owo

Nte enye enyenede ebuana ye ofụri ibuotikọ Bible

Nte enye okpotụkde uwem fo

Nte afo ekemede ndida enye n̄n̄wam mbon efen