Nyene Uko Nte Zadok

1-2. Zadok ekedi anie? (1 Chronicle 12:22, 26-28)

DA NTE ke omokụt se iyomde nditịn̄ emi. Se ibede irenowo 340,000 ẹsop idem ndinam David edidem ofụri Israel. Ke ofụri usen ita, mmọ ẹdu ke obot obot itie kiet emi ekperede Hebron, ke ẹneme, ke ẹsak, ke ẹkwọ ikwọ ẹtoro Jehovah ye idatesịt. (1 Chron. 12:39) Akparawa kiet emi ekerede Zadok odu do n̄ko, onyụn̄ ekeme ndidi owo ikpọsọpke ikụt enye ke udịm oro. Edi Jehovah ama okụt ete ke imanam idiọn̄ọ ke Zadok ama odu do. (Kot 1 Chronicle 12:22, 26-28.) Zadok ekedi anie?

² Zadok ekedi oku emi ekesiwakde ndidian ubọk nnam utom ye Abiathar emi ekedide Akwa Oku. Zadok ekedi okụt n̄kukụt n̄ko. Enye ama ọdiọn̄ọ se Abasi okoyomde mme owo ẹnam. Abasi ama onyụn̄ anam enye enen̄ede enyene ọniọn̄. (2 Sam. 15:27) Mme owo ẹkpeyom eti item mbemiso ẹnamde n̄kpọ, mîdịghe mfịna okpodu, ẹma ẹsika ẹbịne Zadok. Enye ekedi eren uko n̄ko. Uko esie oro ke idinen̄ede itịn̄ iban̄a ke ibuotikọ emi.

3. (a) Ntak emi oyomde mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ Jehovah ẹnyene uko? (b) Nso ke idineme ke ibuotikọ emi?

³ Ke mme akpatre usen emi, Satan etịme etieti ndinam ikọt Abasi ẹkịbe ẹkpọn̄ Abasi. (1 Pet. 5:8) Ana inyene uko iyọ nte isụk ibetde Jehovah edimen Satan ye idiọk ererimbot esie emi efep. (Ps. 31:24) Eyak ineme usụn̄ ita emi ikemede ndiwụt ke imenyene uko nte Zadok.

DA YE UKARA ABASI

4. Ntak emi oyomde ikọt Jehovah ẹnyene uko man ẹkeme ndida ye ukara Abasi? (Se ndise n̄ko.)

⁴ Sia idide ikọt Jehovah, ida ye ukara Abasi ke ofụri esịt. Edi ediwak ini esidi se idade esịt uko inam ntre. (Matt. 6:33) Ke uwụtn̄kpọ ke idiọk ererimbot emi, nnyịn mînyeneke uko, nnyịn idikemeke ndidu uwem nte Jehovah ọdọhọde, idinyụn̄ ikemeke ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. (1 Thess. 2:2) N̄kpọ en̄wen edi ke ererimbot emi edide eyo esiere pọlitiks enen̄ede abahade mme owo, uko esin̄wam nnyịn ikûsịn idem ke n̄kpọ pọlitiks. (John 18:36) Sia ikọt Jehovah mîmaha ndisịn idem ke pọlitiks m̀mê ndidụk ekọn̄, n̄kpọ ọsọn̄ ye ediwak mmọ, ẹtịm mmọ, mîdịghe ẹmomụm ẹkekọbi.

5. Ntak emi akanade Zadok enyene uko man ekeme ndida ye David?

⁵ Zadok akaka Hebron ndiketiene ndara nte ẹdimekde David edidem ofụri Israel. Edi idịghe oro ikpọn̄ akanam enye aka do. Enye ama asan̄a ye n̄kpọekọn̄ onyụn̄ eben̄e idem ekọn̄. (1 Chron. 12:38) Enye ama eben̄e idem nditiene David n̄kan̄wana ye mme asua nditọ Israel nnyụn̄ n̄kpeme mmọ. Ekpededi Zadok ikedịghe ata ke un̄wana ekọn̄, ke uko enye ikadaha edem.

6. Didie ke David ekenịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ Zadok ke n̄kpọ uko emi? (Psalm 138:3)

⁶ M̀mọ̀n̄ ke Zadok emi ekedide oku ekekpep ndinyene uko ntre? Irenowo emi ẹkekopde odudu ẹnyụn̄ ẹnyenede uko ẹkeyọyọhọ enye idem. Imenịm ke enye ama ekpep n̄kpọ oto mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, nte David ekesinyenede uko “[ada] Israel ọwọrọ onyụn̄ ada odụk” ke ekọn̄ ama anam kpukpru Israel ẹkem esịt ẹyom ndinam enye edidem. (1 Chron. 11:1, 2) David ekesiben̄e Jehovah an̄wam imọ ikan mme asua imọ. (Ps. 28:7; kot Psalm 138:3.) Nti uwụtn̄kpọ irenowo en̄wen emi ẹkenen̄erede ẹkpere Zadok idem ẹma ẹdu, utọ nte Jehoiada ye Benaiah eyen esie emi ekedide uko ke ekọn̄, ye mme etubom ekpụk 22 en̄wen emi ẹkedade ye David. (1 Chron. 11:22-25; 12:26-28) Kpukpru irenowo emi ẹma ẹnen̄ede ẹbiere ndinam David edidem mmọ nnyụn̄ n̄kpeme enye.

7. (a) Mmanie mfịn ẹwụt ke imenyene uko emi ikemede ndikpebe? (b) Ke vidio Brọda Nsilu oro, nso ke ekpep oto enye?

⁷ Ima ikere uwụtn̄kpọ mme owo emi ẹkenyenede uko ẹsọn̄ọ ẹda ye Jehovah ye ukara esie, oro esisọn̄ọ nnyịn idem onyụn̄ anam inyene uko. Kpukpru ini emi idomo n̄kpọ pọlitiks okodụkde ọnọ Christ Jesus Edidem nnyịn, enye ama esịn. (Matt. 4:8-11; John 6:14, 15) Enye ekesiberi edem ke Jehovah yak an̄wam enye anam se akpanade anam. Ke eyo nnyịn emi, imenyene uwụtn̄kpọ ediwak n̄kparawa emi ẹsịnde ndidụk ekọn̄ m̀mê ndisịn ubọk ke n̄kpọ pọlitiks. Mbọk ka jw.org kokot mbụk ndusụk mmọ.a

N̄WAM NDITỌETE FO

8. Ini ewe ke ekeme ndiyom mbiowo ẹnyene uko man ẹkeme ndin̄wam nditọete mmọ?

⁸ Ikọt Jehovah ẹsima ndin̄wam nditọete mmọ. (2 Cor. 8:4) Edi ndusụk ini ana inyene uko man ikeme ndinam ntre. Ke uwụtn̄kpọ ekọn̄ ama etịbe, mbiowo ke n̄kan̄ oro ẹdiọn̄ọ ke ana ẹsọn̄ọ nditọete idem, ẹn̄wam mmọ ẹnyene n̄kpọ Ikọ Abasi, udia, ọfọn̄, m̀mê itie udakibuot. Ima emi mbiowo ẹmade erọn̄ Abasi esinam mmọ ẹn̄wam nditọete ẹnyene mme n̄kpọ oro, okposụkedi ndinam oro ekemede ndida mmọ ibuot. (John 15:12, 13) Mmọ ẹma ẹnam ntre, mmọ ẹkpebe Zadok ẹnyụn̄ ẹwụt ke imenyene uko.

9. Ke 2 Samuel 15:27-29, nso ke David ọkọdọhọ Zadok anam? (Se ndise n̄ko.)

⁹ Enyene ini emi Absalom eyen David ekebierede ndiwot ete esie mbọ ukara n̄kara. (2 Sam. 15:12, 13) Akana David ọkpọn̄ Jerusalem inikiet inikiet! Enye ama ọdọhọ mme asan̄autom esie ete: “Mbufo ẹdaha ke enyọn̄, man nnyịn ifen̄e; koro nnyịn mîdikemeke ndibọhọ Absalom!” (2 Sam. 15:14) Nte mme asan̄autom esie ẹsụk ẹkade, David ama eti ke akpana owo osụhọ ke obio man esitịn̄ ọnọ mmimọ se Absalom aduakde ndinam. Ntre enye ama ọdọhọ Zadok ye mme oku eken ẹfiak ẹnyọn̄ Jerusalem ẹkedu; se mmọ ẹkopde, mmọ ẹdọn̄ ẹdidọhọ mmimọ. (Kot 2 Samuel 15:27-29.) Akana Zadok ye mme oku oro ẹkpekpeme se ẹnamde. Se David ọkọdọn̄de mmọ ikedịghe ekpri n̄kpọ; okonyụn̄ edi n̄kpọ emi ekekemede ndida mmọ ibuot. Kere ise se Absalom owo n̄kụtidem, owo n̄kari, ye owo afai akpakanamde ekpedi enye ama ayarade ọdiọn̄ọ ke Zadok ye mme oku eken ẹdi mbia, ke ẹyep imọ man ẹmen ẹketịn̄ ẹnọ David ẹnyụn̄ ẹkpeme David!

10. Didie ke Zadok ye mbon emi ẹkedade ye enye ẹkekpeme David?

¹⁰ David ama ekere n̄kpọ osio edi, ọdọhọ Zadok ye Hushai ẹn̄wam imọ. Hushai ekedi ufan David en̄wen emi ọkọsọn̄ọde ada ye David. (2 Sam. 15:32-37) Hushai ama anam ekikere David oro, akanam Absalom enịm ke imọ ida ye enye, onyụn̄ eteme Absalom ifiọk un̄wana ekọn̄ emi enye ọdiọn̄ọde ke ayayak David enyene ini eben̄e idem ekọn̄. Ekem Hushai ama ọkọdọhọ Zadok ye Abiathar se idude ke isọn̄. (2 Sam. 17:8-16) Irenowo iba oro ẹma ẹdọn̄ utom ẹnọ David. (2 Sam. 17:17) Jehovah ama an̄wam Zadok ye mme oku eken ẹdiọn̄ọ akpan n̄kpọ emi mmọ ẹkpenamde ẹkpeme itọn̄ uwem David.​—2 Sam. 17:21, 22.

11. Didie ke ikeme ndiwụt ke imenyene uko nte Zadok ini in̄wamde nditọete nnyịn?

¹¹ Edieke n̄kpọ n̄kpa ye uwem etịbede ọnọ nditọete ndien ẹdọhọ ikan̄wam, didie ke ikeme ndiwụt ke imenyene uko nte Zadok? (1) Nam n̄kpọ nte ẹdọhọde ẹnam. Ke utọ ini oro, idịghe se iyakde ubahade odu ke otu nnyịn. Diana ye nditọete nam se n̄kọk itieutom idụt mbufo ẹdọhọde. (Heb. 13:17) Ke ini ke ini, akpana mbiowo ẹfiak ẹse item emi ẹkenọde ẹban̄a nte ẹkpetịmde idem ẹnọ se ikemede nditịbe ke edem mmọ, ye se ẹkpenamde n̄kpọ ntre ama etịbe. (1 Cor. 14:33, 40) (2) Nyene uko, edi kpekpeme se anamde. (N̄ke 22:3) Nam n̄kpọ ke ifiọk. Yak okûdi n̄kpọ idịghe se osiode idem anyan, afo osio anyan. (3) Beri edem ke Jehovah. Ti ke Jehovah iyomke n̄kpọ anam fi ye nditọete fo. Enye ekeme ndin̄wam fi an̄wam nditọete fo, usịnke mmọ m̀mê idemfo ke mfịna.

12-13. Mbụk Brọda Viktor ye Brọda Vitalii ẹkpep fi nso? (Se ndise n̄ko.)

¹² Kop mbụk Brọda Viktor ye Brọda Vitalii emi ẹketienede ẹmen udia ye mmọn̄ ẹsọk nditọete ke Ukraine. Viktor ọdọhọ ete: “Ima idụk kpukpru itụn̄ ye inụk iyom udia. Ediwak ini ima isikop nte ẹtopde ikan̄ ke itie emi idude. Brọda kiet ama osion̄o udia ke itie ubon udia esie ọnọ nnyịn ikọnọ nditọete. Se enye ọkọnọde oro ama anam ediwak mme asuanetop ẹnyene se ẹdade ẹmụm idịbi kan̄a. Nte ikosụk idọn̄de mme n̄kpọ emi enye ọkọnọde nnyịn imen isọk nditọete ke trọk nnyịn, bọmb ama ediduọ ekpere nnyịn edi se ifọnde edi ke ikotopke ibomo. Ofụri usen oro mma n̄kpe Jehovah ubọk nte ọnọ mi uko n̄keme ndika iso n̄n̄wam nditọete.”

¹³ Vitalii ọdọhọ ete: “Ama oyom inyene uko etieti. Akpa itie emi n̄kemende n̄kpọ nsọk nditọete, n̄kawat hour 12. Mma mbọn̄ akam nnọ Jehovah tutu n̄kesịm do.” Vitalii ama enyene uko, edi enye ama onyụn̄ ekpeme se enye anamde. Enye ọdọhọ n̄ko ete: “Mma n̄ka iso ndọhọ Jehovah ọnọ mi ọniọn̄ onyụn̄ an̄wam mi n̄kûsio idem nnyan. N̄kawat ke usụn̄ emi ukara ẹkedọhọde ẹwat kpọt. Ami ndikụt nte nditọete irenowo ye iban ẹdiande ubọk ẹnam n̄kpọ anam nnen̄ede mbuọt idem ye Jehovah. Mmọ ẹma ẹtan̄ mme n̄kpọ emi ẹkesịride usụn̄ ẹsion̄o, ẹbọ mme udia, ọfọn̄, ye mme akpan n̄kpọ eken emi ikemende ika ẹdọn̄ ke trọk ẹmen ẹsọk nditọete, ẹnyụn̄ ẹnọ nnyịn udia ye ebiet itie iduọk odudu ke usụn̄ isan̄ oro.”

KA ISO SỌN̄Ọ DA YE JEHOVAH

14. Owo emi imade ọkpọkpọn̄ Jehovah, ekeme nditie nnyịn didie ke idem?

¹⁴ Iwakke mfịna emi esinamde idem enen̄ede emem nnyịn nte ini owo ke ubon nnyịn m̀mê akpan ufan nnyịn ọkpọn̄de Jehovah. (Ps. 78:40; N̄ke 24:10) Ekpedi ikedi itai ye aban̄ ye enye, ekeme ndinen̄ede nsọn̄ nnyịn ndiyọ. Ekpedi utọ ubiak ubiak n̄kpọ oro etịbe ọnọ fi, nte Zadok ọkọsọn̄ọde ada ekeme ndisọn̄ọ fi idem.

15. Ntak emi akanade Zadok enyene uko man aka iso ọsọn̄ọ ada ye Jehovah? (1 Ndidem 1:5-8)

¹⁵ Ini Abiathar emi ekedide n̄kpet n̄kpet ufan Zadok ọkọkpọn̄de Jehovah, Zadok ama aka iso ọsọn̄ọ ada ye Jehovah. Enye oro eketịbe ke utịt utịt ukara David. Ini oro David ama ọsọn̄, okonyụn̄ ada ke mben udi. Adonijah eyen David ama odomo ndibọ ukara, ke ini edide enye ama ọdiọn̄ọ ke Jehovah ọkọdọhọ ke Solomon edida itie David. (1 Chron. 22:9, 10) Abiathar ekemek ndida ye Adonijah. (Kot 1 Ndidem 1:5-8.) Se enye akanamde oro, idịghe David kpọt ke enye ọkọkpọn̄, enye ama ọkpọn̄ Jehovah n̄ko! Kere nte n̄kpọ oro akabiakde Zadok; kere nte akafịnade enye. Isua emi Zadok ye Abiathar ẹkediande ubọk ẹnam utom oku ama akan isua 40. (2 Sam. 8:17) Mmọ mbiba ẹkesan̄a kiet ẹmen “ekebe ata Abasi.” (2 Sam. 15:29) Akpa akpa, irenowo iba oro ẹkeda ye David, ẹnyịme enye nte edidem mmọ, ẹnyụn̄ ẹdian ubọk ntre ẹnam ediwak n̄kpọ ẹnọ Jehovah.​—2 Sam. 19:11-14.

16. Ekeme ndidi nso ikan̄wam Zadok aka iso ọsọn̄ọ ada ye Jehovah?

¹⁶ Kpa ye emi Abiathar ọkọtọde David edem ke isọn̄ inyụn̄ isọn̄ọke ida ye Jehovah, Zadok ama aka iso ọsọn̄ọ ada ye Jehovah. David ama ọdiọn̄ọ ke Zadok iditọhọ imọ edem ke isọn̄. Ke ẹma ẹkeyarade ẹdiọn̄ọ se Adonijah akaduakde ndinam, David ama ọdọhọ Zadok, Nathan, ye Benaiah ẹmen Solomon ẹkeyet aran ẹnịm edidem. (1 Ndi. 1:32-34) Anaedi se ikọsọn̄ọde Zadok idem ekedi nte enye okodude ye ikọt Jehovah emi ẹkesọn̄ọde ẹda ye Jehovah, utọ nte Nathan ye mbon eken emi mîkọkpọn̄ke Edidem David. (1 Ndi. 1:38, 39) Ke Solomon ama akakabade edidem, enye ama “enịm Zadok oku ke itie Abiathar.”​—1 Ndi. 2:35.

17. Didie ke ekeme ndikpebe Zadok edieke owo idemfo ọkpọn̄de Jehovah?

¹⁷ Didie ke afo ekeme ndikpebe Zadok? Edieke owo idemfo emekde ndikpọn̄ Jehovah, nam ẹnen̄ede ẹkụt ke ada ye Jehovah. (Josh. 24:15) Jehovah ọyọsọn̄ọ fi idem onyụn̄ anam enyene uko aka iso ọsọn̄ọ ada ye enye. Se idin̄wamde fi eberi edem ke Jehovah edi ndibọn̄ akam nnyụn̄ n̄ka iso n̄kpere nditọete fo emi ẹsọn̄ọde ẹda ye Jehovah. Enen̄ede enem Jehovah nte ọsọn̄ọde ada ye enye, enye oyonyụn̄ ọdiọn̄ fi ke ntak oro.​—2 Sam. 22:26.

18. Nso ke ekpep oto Marco ye Sidse?

¹⁸ Kop eke Marco ye Sidse n̄wan esie emi nditọ mmọ iban iba emi ẹma ẹkekponi ẹkekpọn̄de esop. Marco ọdọhọ ete: “Toto ke usen emi nditọ fo ẹmanade, ayama mmọ etieti. Ayanam se ekekeme man n̄kpọ idinam mmọ. Ntre, mmọ ẹma ẹmek ndikpọn̄ Jehovah, esibụn̄ owo esịt etieti.” Enye aka iso ete: “Edi Jehovah an̄wam nnyịn iyọ. Enye okụt ete ke idem ama emem mi, ọyọsọn̄ n̄wan mi; idem ama onyụn̄ emem n̄wan mi, ọyọsọn̄ mi.” Sidse adian do ete: “Mîkpedịghe Jehovah ọsọn̄ọde nnyịn idem, nnyịn ikpekemeke ndiyọ. Enyene ini emi n̄kekerede ke ami n̄kedi ntak emi nditọ mi iban ẹkekpọn̄de Jehovah. Ntre mma ntịn̄ se n̄kekerede oro nnọ Jehovah. Usen ifan̄ ekebe, sista kiet emi edide ata ediwak isua ebe n̄kwe enye ama asan̄a edidori mi ubọk ke afara ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ese mi iso ọdọhọ ete, ‘Sidse, ti ke idịghe afo edi ntak!’ Jehovah an̄wam mi n̄ka iso ndomo ndinam n̄kpọ nnọ enye ye idatesịt.”

19. Nso ke ebiere ndinam?

¹⁹ Jehovah oyom kpukpru mbon emi ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ẹnyene uko nte Zadok. (2 Tim. 1:7) Edi enye oyom iberi edem ke imọ utu ke odudu idem nnyịn. Ntre n̄kpọ ekpetịbe emi oyomde enyene uko, dọhọ enye ọnọ fi uko. Nịm ke enye ayanam fi enyene uko nte Zadok!​—1 Pet. 5:10.