Nditọ-Ete Irenowo​—Ndi ke Ẹnam Se Idin̄wamde Mbufo Ẹdot Ndidi Mme Asan̄a-Utom Unamutom?

1. Apostle Paul akada didie mme asan̄a-utom unamutom?

UTOM emi mme asan̄a-utom unamutom ẹsinamde ke mme esop ẹdi akpan utom. Apostle Paul ikadaha irenowo emi ẹkesọn̄ọde ẹda ẹnam n̄kpọ Abasi do ibre mbre. Uwụtn̄kpọ kiet edi ini enye ekewetde leta ọnọ ẹsọk mme Christian ke Philippi. Ke enye ama ọkọkọm mbiowo, enye ama onyụn̄ ọkọm mme asan̄a-utom unamutom.​—Phil. 1:1.

2. Etie Brọda Luis didie ke idem nte enye edide asan̄a-utom unamutom?

² Ediwak nditọ-ete irenowo emi ẹma ẹkena baptism ẹsikop idatesịt eti-eti ndidi mme asan̄a-utom unamutom, edide mmọ ẹkpon owo m̀mê ikponke. Ke uwụtn̄kpọ, ẹkemek Devan ini enye edide isua 18, edi Brọda Luis ama ebe isua 50 mbemiso ẹmekde enye. Se Luis eketịn̄de edi ukem ukem nte etiede ediwak mme asan̄a-utom unamutom ke idem. Enye ọkọdọhọ ete: “Esịt enem mi eti-eti ndidi asan̄a-utom unamutom akpan akpan mma n̄kere utọ ima emi nditọ-ete ẹmade mi ke esop!”

3. Mme mbụme ewe ke idineme?

³ Ekpedi edi brọda emi ama akana baptism edi udịghe kan̄a asan̄a-utom unamutom, ndi emekeme ndisịn oro ke otu se ebierede ndinam? Nso ikeme ndinam ọdọn̄ fi ndidi asan̄a-utom unamutom? Bible ọdọhọ ke akpanam nso ye nso man odot ndidi? Iyọbọrọ kpukpru mbụme oro ke ibuotikọ emi. Edi ẹyak ibem iso ineme utom asan̄a-utom unamutom.

NSO IDI UTOM ASAN̄A-UTOM UNAMUTOM?

4. Nso idi utom asan̄a-utom unamutom? (Se ndise n̄ko.)

⁴ Asan̄a-utom unamutom edi brọda emi ama akana baptism, emi edisana spirit Abasi anamde ẹmek enye yak an̄wam mbiowo ẹnam mme akpan utom emi anade ẹnam ke esop. Ndusụk mme asan̄a-utom unamutom ẹsikụt ẹte ke mme asuanetop ẹnyene efakutom ekem mmọ se ẹkwọrọde ikọ ẹnyụn̄ ẹnyene mme n̄wed se ẹdade ẹkwọrọ ikọ ẹnyụn̄ ẹkpep mme owo n̄kpọ. Mbon eken ẹsinam Ufọkmbono Obio Ubọn̄ asana ẹnyụn̄ ẹtịm enye ẹkama. Mme asan̄a-utom unamutom ẹsidi mme ada-idaha n̄ko, mmọ ẹsinyụn̄ ẹse ẹban̄a maikrofon ye n̄kpọ ubre vidio ke mbono esop. Ediwak utom emi mmọ ẹsinamde ẹdi se ẹdade ubọk ẹnam. Kpa ye oro, se idide akpan n̄kpọ ikan edi ke mmọ ẹdi irenowo emi ẹmade Jehovah ẹnyụn̄ ẹdude uwem nte enye ọdọhọde. Mmọ ẹsima nditọ-ete mmọ eti-eti. (Matt. 22:37-39) Brọda emi ama akana baptism akpanam nso man enye odot ndidi asan̄a-utom unamutom?

5. Nso ke brọda akpanam man odot ndidi asan̄a-utom unamutom?

⁵ Bible etịn̄ mme n̄kpọ emi akpanade nditọ-ete irenowo ẹnam man mmọ ẹdot ndidi mme asan̄a-utom unamutom. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Okpoyom ndidi asan̄a-utom unamutom, domo nte ekekeme ndikpep mban̄a mme n̄kpọ emi Bible ọdọhọde do nyụn̄ sịn idem nam n̄kpọ man ekeme ndinam mmọ. Edi akpa kan̄a, dụn̄ọde idemfo diọn̄ọ se idide akpan ntak emi afo oyomde ndidi asan̄a-utom unamutom.

NSO INAM ỌDỌN̄ FI NDIDI ASAN̄A-UTOM UNAMUTOM?

6. Nso ikpanam ọdọn̄ fi ndinam utom ekededi nnọ nditọ-ete fo? (Matthew 20:28; se ndise n̄ko.)

⁶ Se ikanamde ọdọn̄ Jesus Christ emi edide akakan owo emi ikpekpebede ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen ekedi ima emi enye akamade Ete esie ye mme owo. Ima oro akanam enye esịn idem anam utom emi ẹkedọn̄de enye. Kpa ima oro akanam enye esinam n̄kpọ ọnọ mbon en̄wen, idem ye mme n̄kpọ emi mme owo ẹkedade nte usụhọde utom. (Kot Matthew 20:28; John 13:5, 14, 15) Ekpedi ima anam fi oyom ndidot ndidi asan̄a-utom unamutom, Jehovah ọyọdiọn̄ fi, oyonyụn̄ an̄wam fi odot ndidi.​—1 Cor. 16:14; 1 Pet. 5:5.

7. Ntak emi mîfọnke eyenete erenowo oyom ndidi asan̄a-utom unamutom ke ntak emi oyomde ẹtoro enye?

⁷ Ke ererimbot emi, mbon emi ẹsiode idem etop ke mme owo ẹsiwak ndida ke n̄kpọ. Edi idịghe ntre ke esop Jehovah. Brọda emi ima anamde enye oyom ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen ukem nte Jesus isiyomke odudu ke mbrenyịn, iyomke usụn̄ nte enye ekpesịnde kpukpru owo ke idak ikpat esie, m̀mê ndiyom ndiwọrọ etop. Ẹkpemek owo emi oyomde-yom mme n̄kpọ emi ibatde do, itiehe nte enye ayama ndinam n̄kpri n̄kpri utom emi mînamke owo ọwọrọ iso ke esop, emi anade ẹnam man ẹse ẹban̄a mme ọsọn̄urua erọn̄ Jehovah. Enye ekeme ndida ke imọ imokpon ibe utọ mme utom oro. (John 10:12) Se ededi emi owo emi atan̄de idem m̀mê emi oyomde ndiwọrọ iso anamde, Jehovah ididiọn̄ke.​—1 Cor. 10:24, 33; 13:4, 5.

8. Nso item ke Jesus ọkọnọ mme apostle esie?

⁸ Ndusụk ini, se ikanamde idem ata n̄kpet n̄kpet ufan Jesus ẹyom ifetutom ikedịghe eti ntak. Kop n̄kpọ kiet emi apostle Jesus iba ẹkenamde. Kiet ekekere James, kiet ekere John. Mmọ ẹma ẹdọhọ Jesus yak ọnọ mmimọ itie emi edinamde mmimọ iwọrọ iso ke Obio Ubọn̄ esie. Jesus ikọdọhọke mmọ ite, “Ẹmenam eti-eti nte ẹben̄ede utọ n̄kpọ oro.” Utu ke oro, enye ama ọdọhọ mme apostle esie 12 ete: “Owo ekededi eke oyomde ndidi akwa owo ke otu mbufo edidi asan̄autom mbufo, owo ekededi eke onyụn̄ oyomde ndidi akpa ke otu mbufo edidi ofụn kpukpru mbufo.” (Mark 10:35-37, 43, 44) Nditọ-ete irenowo emi ẹnyenede eti ntak emi anamde ọdọn̄ mmọ ndinyene ifetutom, oro edi man mmọ ẹnam n̄kpọ ẹnọ mbon en̄wen, ẹdidi ata edidiọn̄ inọ esop.​—1 Thess. 2:8.

NSO IKEME NDINAM ENEN̄EDE ỌDỌN̄ FI NDIDI ASAN̄A-UTOM UNAMUTOM?

9. Nso ke akpanam man enen̄ede ọdọn̄ fi ndidi asan̄a-utom unamutom?

⁹ Imenịm ke afo amama Jehovah onyụn̄ oyom ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen. Kpa ye oro, ekeme ndinam idọn̄ke fi ndinam utom emi mme asan̄a-utom unamutom ẹsinamde. Akpanam nso man enen̄ede ọdọn̄ fi ndiyom ndidi asan̄a-utom unamutom? Kere utọ idatesịt emi edinyenede ama anam n̄kpọ ọnọ nditọ-ete fo. Jesus ọkọdọhọ ete: “Inemesịt odu ke ndinọnọ akan ke ndibọbọ.” (Utom 20:35) Uwem Jesus ekedi oro. Enye okokop ata idatesịt ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen, afo n̄ko emekeme ndikop utọ idatesịt oro.

10. Didie ke Jesus okowụt ke esinenem imọ ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen? (Mark 6:31-34)

¹⁰ Kop n̄kpọ kiet emi okowụtde nte ekenemde-nem Jesus ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen. (Kot Mark 6:31-34.) Ini kiet ntem, ama akak Jesus ye mme apostle esie ke idem. Mmọ ẹma ẹka ndiyom itie emi odobode nduọk odudu. Edi nte mmọ ẹkade ke usụn̄, otu-owo ẹma ẹbem mmọ iso ẹkesịm do ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ke Jesus eyedikpep mmimọ n̄kpọ. Jesus ọkpọkọdọhọ mmọ ihih mbọk yak iduọk odudu. Idem n̄kpọ, n̄kọ enye ye mme apostle esie “[ikenyeneke] ini nduọkodudu ndikam ndia udia.” Mîdịghe ekpekedi Jesus ama ekpep mmọ n̄kpọ kiet m̀mê iba, enye osio mmọ unyọn̄. Edi sia enye akamade mmọ, enye ama “ọtọn̄ọ ndikpep mmọ ediwak n̄kpọ,” ama onyụn̄ aka iso ekpep mmọ tutu “eyo ọsọn̄.” (Mark 6:35) Enye ikanamke ntre sia enye ikekemeke ndinyan̄a, akanam sia “mbọm mmọ [ama] anam enye.” Ọkọdọdọn̄ enye ndikpep mmọ n̄kpọ sia enye ama ama mmọ. Ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen ama esinam Jesus enen̄ede okop idatesịt.

11. Nso ye nso ke Jesus akanam ọnọ mbon emi enye ekekpepde n̄kpọ? (Se ndise n̄ko.)

¹¹ Ini Jesus ekesinamde n̄kpọ ọnọ otu-owo, ikedịghe Ikọ Abasi kpọt ke enye ekesikpep mmọ, enye ama esinọ mmọ se mmọ ẹyomde. Enye ama anam utịben̄kpọ yak udia odu, onyụn̄ ọnọ mme mbet esie ẹdeme ẹnọ mme owo. (Mark 6:41) Jesus akada oro ekpep mbet esie nte mmọ ẹkpenamde n̄kpọ ẹnọ mbon en̄wen. Enye ama onyụn̄ owụt mmọ ke mme n̄kpọ emi inamde in̄wam mbon en̄wen utọ nte enye emi mme asan̄a-utom unamutom ẹkemede ndinam, ẹdi akpan n̄kpọ. Kere nte esịt ekenemde mme apostle ndidian ubọk ye Jesus nnọ mme owo utịbe utịbe udia oro tutu “kpukpru owo ẹdia ẹyụhọ”! (Mark 6:42) Imọdiọn̄ọ ke idịghe isan̄ enye oro kpọt ke Jesus ekebem iso anam se idifọnde ye mbon en̄wen utu ke se idifọnde ye enye. Nte enye ekesinamde edi oro ofụri ini emi enye okodude ke isọn̄ ọkwọrọ ikọ. (Matt. 4:23; 8:16) Ama esinem Jesus eti-eti ndikpep mme owo Ikọ Abasi nnyụn̄ nsụhọde idem nnọ mmọ se mmọ ẹyomde. Imenịm ke afo n̄ko oyokop utọ idatesịt oro ekpenyịme ndidi asan̄a-utom unamutom.

12. Ntak emi owo nnyịn ndomokiet mîkpekereke ke inen̄ekede inyene se imọ ikemede ndinam nnọ esop?

¹² Ekpedi etie fi nte ke inyeneke se enen̄erede ọdiọn̄ọ, kûyak idem emem fi. Imenịm ke afo emenyene mme edu emi ẹkemede ndinam fi enyene ufọn ọnọ esop. Edieke ọbọn̄de akam etie ekere se Paul eketịn̄de ke 1 Corinth 12:12-30, ayan̄wam fi. Se Paul eketịn̄de ke itie oro anam inen̄ede ikụt ke kpa nte kpukpru ikọt Jehovah eken ẹnyenede ufọn ẹnyụn̄ ẹnyenede akpan utom emi mmọ ẹnamde ke esop, ke afo etie kpa ntre. Ekpedi ukemeke ndinam mme n̄kpọ emi anade anam man odot ndidi asan̄a-utom unamutom idaha-emi, kûyak idem emem fi. Kam domo ndinam se ekekeme man enyene ufọn ọnọ Jehovah ye nditọ-ete fo. Nịm ke mbiowo ẹyekere ẹban̄a nte n̄kpọ etiede ye afo, ẹnyụn̄ ẹnọ fi utom emi mîdikponke ikan fi.​—Rome 12:4-8.

13. Ndi n̄wakn̄kan n̄kpọ emi ẹdọhọde irenowo emi ẹyomde ndidot ndidi mme asan̄a-utom unamutom ẹnam ẹdi se anade irenowo oro kpọt ẹnam?

¹³ Se ntak efen emi okpodomode ndinam se idin̄wamde fi odot ndidi asan̄a-utom unamutom mi: N̄wakn̄kan ke otu mme n̄kpọ emi ẹdọhọde anam man odot ndidi asan̄a-utom unamutom ẹdi se ẹdọhọde ke ana kpukpru mme Christian ẹnam n̄ko. Ana kpukpru mme Christian ẹkpere Jehovah, ẹkop inemesịt ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen, ẹnyụn̄ ẹdu uwem nte Jehovah ọdọhọde. Imenịm ke afo amananam ediwak se ẹdọhọde ke ana owo anam mbemiso odotde ndidi asan̄a-utom unamutom, edi nso idi mme akpan n̄kpọ emi anade brọda anam man enye odot ndidi asan̄a-utom unamutom?

SE ANADE ANAM MAN EKEME NDIDOT NDIDI ASAN̄A-UTOM UNAMUTOM

14. ‘Ndida n̄kpọ ke akpan n̄kpọ’ ọwọrọ nso? (1 Timothy 3:8-10, 12)

¹⁴ Idaha-emi, ẹyak ineme ndusụk n̄kpọ emi ẹdọhọde owo anam man enye odot ndidi asan̄a-utom unamutom ke 1 Timothy 3:8-10, 12. (Kot.) Ana asan̄a-utom unamutom edi owo emi ‘esidade n̄kpọ ke akpan n̄kpọ.’ Ẹkeme n̄ko ndikabade ikọ oro nte “ndidot ukpono” m̀mê “nditie uku uku.” Oro iwọrọke ke iso editie fi ukwak ukwak kpukpru ini m̀mê ke udûkemeke ndinam idọkọ. (Eccl. 3:1, 4) Edi ana ada kpukpru utom emi ẹnọde fi ke akpan n̄kpọ. Ekpedi owo emi ẹkemede ndiberi edem, onyụn̄ edi ẹma ẹnọ fi n̄kpọ afo anam yak ọfọn, nditọ-ete ẹyekpono fi.

15. “Inyeneke edeme ikọ iba” ye “idiọkke itọn̄ ibịne idiọk udori” ẹwọrọ nso?

¹⁵ “Inyeneke edeme ikọ iba” ọwọrọ ke afo edi owo emi esitịn̄de akpanikọ, edi owo emi ẹkemede ndiberi edem, udịghe nyakri m̀mê utọtọ. Ama ọdọhọ ke imọn̄ inam n̄kpọ, emesinam, ubian̄ake owo. (N̄ke 3:32) “Idiọkke itọn̄ ibịne idiọk udori” ọwọrọ ke afo unamke n̄kari ke mbubehe emi anamde ye mbon en̄wen m̀mê ke n̄kpọ okụk. Udûdaha nditọ-ete emi ẹdide ufan fo ke esop un̄wana okụk.

16. (a) “Isịnke idem ke edin̄wọn̄ ediwak mmịn” ọwọrọ nso? (b) Ndinyene “edisana ubieresịt” ọwọrọ nso?

¹⁶ “Isịnke idem ke edin̄wọn̄ ediwak mmịn” ọwọrọ ke afo udịghe n̄wọn̄kpa, ke owo inyụn̄ idiọn̄ọke fi nte ọkwọk. Ndinyene “edisana ubieresịt” ọwọrọ ke afo odu uwem nte Jehovah ọdọhọde. Kpa ye emi mûfọnke uma, afo edi ufan Jehovah, onyụn̄ odu ke emem sia edide ufan esie.

17. Didie ke eyenete erenowo ekeme ndiwụt ke imọ imedi se ẹkemede ndiberi edem ini ẹsụk ‘ẹdomode enye ẹse m̀mê odot’? (1 Timothy 3:10; se ndise n̄ko.)

¹⁷ “Ẹdomo . . . ẹse m̀mê ẹdot” ọwọrọ ke omowụt ke imedi se ẹnọde utom yak anam. Ntre, mbiowo ẹma ẹnọ fi utom anam, tịn̄ enyịn nam nte mmọ ẹdọhọde anam, nyụn̄ tịn̄ enyịn tiene nda-usụn̄ esop Abasi ke n̄kpọ oro. Kụt ete ke se ẹdọhọde anam an̄wan̄a fi, ke omonyụn̄ ọdiọn̄ọ ini emi okpokụrede utom oro. Nte etịn̄de enyịn anam utom kiet kiet emi ẹnọde fi, mbon en̄wen ke esop ẹyekụt ke afo ke akabade owo emi ẹkemede ndiberi edem, ẹyenyụn̄ ẹma fi. Mbiowo, ẹkụt ẹte ke ẹmekpep nditọ-ete irenowo emi ẹma ẹkena baptism se ẹkpenamde. (Kot 1 Timothy 3:10.) Ke esop mbufo, ndi ẹmenyene nditọ-ete irenowo emi ẹma ẹkena baptism ọtọn̄ọde ke isua 10 esịm isua 14 m̀mê ẹkpride ẹkan oro? Ndi mmọ ẹdi mbon emi ẹsinyenede ini ẹtie ke idemmọ ẹkpep Ikọ Abasi ẹnyụn̄ ẹtịm idem ẹnọ mbono esop? Ndi mmọ ẹsiwak ndibọrọ mbụme ke mbono esop ẹnyụn̄ ẹka ukwọrọ-ikọ? Ekpedi ntre, ẹnọ mmọ utom emi mîdibehe ukeme mmọ, mîdinyụn̄ ikponke ikan isua emana mmọ. Ẹma ẹnam ntre, ‘ẹyedomo n̄kparawa emi ẹse m̀mê mmọ ẹdot.’ Etisịm ini emi mmọ ẹdide isua 17, 18, m̀mê 19, mmọ ẹkeme ndidot ndidi mme asan̄a-utom unamutom.

18. Ndidi se “owo mînyeneke se ẹtịn̄de ẹdian” ọwọrọ nso?

¹⁸ Ndidi se “owo mînyeneke se ẹtịn̄de ẹdian” ọwọrọ ke inyeneke idiọkn̄kpọ emi ẹtịn̄de ẹdian fi emi edide akpanikọ. Edi imọdiọn̄ọ ke ẹkeme ndidori Christian se enye mînamke. Ẹma ẹsisu nsu ẹdori Jesus, enye ama onyụn̄ ọdọhọ ke ẹyenam mme anditiene imọ utọ n̄kpọ oro. (John 15:20) Edi ubọk ye ukot fo ẹkpedi afia ukem nte Jesus, ọyọwọrọ eti etop ke esop.​—Matt. 11:19.

19. Ndidi “mme ebe n̄wan kiet” ọwọrọ nso?

¹⁹ “Mme ebe n̄wan kiet.” Ekpedi ọmọdọ n̄wan, ana ndọ fo edi nte Jehovah ọdọhọde; erenowo ọdọ n̄wan kiet kpọt, n̄wan onyụn̄ ọdọ erenowo kiet kpọt. (Matt. 19:3-9) Inaha erenowo emi edide Christian anam oburobụt idan̄. (Heb. 13:4) Edi ikụreke ke oro. Ana esịt fo esịne ke n̄wan fo kpọt, usehe n̄wan efen ke an̄wa.​—Job 31:1.

20. Didie ke erenowo ‘esitịm akama’ mbonufọk esie?

²⁰ “Ẹtịm ẹkama nditọ ye mbonufọk mmọ.” Ekpedi edi ibuotufọk, kûda utom oro mfefere mfefere. Sinịm Utuakibuot Ubon kpukpru ini. Domo ndisiwak ndisan̄a ye n̄wan ye nditọ fo n̄kwọrọ ikọ. N̄wam nditọ fo ẹkpere Jehovah ke idemmọ. (Eph. 6:4) Erenowo emi esede aban̄a ubon esie owụt ke imọ imekeme ndise mban̄a esop.​—Men 1 Timothy 3:5 domo.

21. Ekpedi udịghe kan̄a asan̄a-utom unamutom, nso ke ekeme ndinam?

²¹ Mme brọda nnyịn, ekpedi mbufo idotke kan̄a ndidi mme asan̄a-utom unamutom, mbọk ẹbọn̄ akam ẹtịm ẹkere se inemede ke ibuotikọ emi. Ẹnen̄ede ẹkpep ẹban̄a mme n̄kpọ emi ẹdọhọde mbufo ẹnam man ẹdot ndidi ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹtịme ndinam mme n̄kpọ oro man ẹdot. Ẹkere adan̄a nte mbufo ẹmade Jehovah ye nditọ-ete mbufo, ẹnyụn̄ ẹnam se idinamde enen̄ede ọdọn̄ mbufo ndinam n̄kpọ nnọ mmọ. (1 Pet. 4:8, 10) Ẹnam se anade ẹnam man ẹkeme ndidi mme asan̄a-utom unamutom, ndien ẹyenen̄ede ẹkop idatesịt nte ẹnamde n̄kpọ ẹnọ nditọ-ete mbufo ke esop. Akam nnyịn edi, yak Jehovah enen̄ede ọdiọn̄ mme n̄kpọ emi mbufo ẹsịnde idem ẹnam man ẹdot ndidi mme asan̄a-utom unamutom!​—Phil. 2:13.