Se Ikemede Ndikpep Nto Se Jacob Eketịn̄de Mbemiso Enye Akpade​—Ikpehe 2

1. Prọfesi emi Jacob eketịn̄de aban̄a anie ye anie mbemiso enye akpade ke idineme ke ibuotikọ emi?

NDITỌ irenowo Jacob ẹkan ete mmọ emi ama ọkọsọn̄ ẹkụk, ke ẹtịm ẹkpan̄ utọn̄ ẹkop nte enye ọdiọn̄de mmọ owo kiet kiet. Ke ibuotikọ emi ekebede, ima ineme ke se Jacob eketịn̄de ye Reuben, Simeon, Levi, ye Judah ikedịghe se nditọ esie irenowo ẹkekerede ndikop, etie nte ama akam akpa mmọ idem. Ntre ana-edi mmọ ke ẹkere m̀mê nso ke enye editịn̄ ye irenowo itiaita eken. Ẹyak ise se ikemede ndikpep nto se enye eketịn̄de ye Zebulun, Issachar, Dan, Gad, Asher, Naphtali, Joseph, ye Benjamin.a

ZEBULUN

2. Tịn̄ nte ẹkediọn̄de Zebulun ye nte okosude. (Genesis 49:13) (Se ekebe n̄ko.)

² Kot Genesis 49:13. Jacob okowụt ke esien Zebulun ẹdidụn̄ ke mbeninyan̄, ke isọn̄ mmọ edidu ke edere edere Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ke se ibede isua 200 tọn̄ọ ẹketịn̄ ikọ oro, ẹma ẹnọ nditọ Zebulun udeme isọn̄ mmọ. Ke ebiet emi isọn̄ oro okodude, Inyan̄ Galilee okodu ke ubọk n̄kan̄ kiet, Inyan̄ Mediterranean odu ke n̄kan̄ eken. Moses ama etịn̄ prọfesi ete: “O Zebulun, dat esịt ke ediwọrọ fo.” (Deut. 33:18) Etie nte ikọ oro ọkọwọrọ ke idisọn̄ke Zebulun ndinam mbubehe sia edide esụk kiet odu ke ubọk n̄kan̄ emi, en̄wen odu ke n̄kan̄ eken. M̀mê se ọkọwọrọde edi oro m̀mê idịghe, mbon esien Zebulun ẹma ẹnyene ntak ndikop inemesịt.

3. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn iyụhọ ye se inyenede?

³ Nso ke ikeme ndikpep? Imenyene ntak ndikop inemesịt inamke n̄kpọ m̀mê idụn̄ ke m̀mọ̀n̄, m̀mê n̄kpọ etie didie ye nnyịn. Ana iyụhọ ye se inyenede man ika iso ikop inemesịt. (Ps. 16:6; 24:5) Ndusụk ini, imesisọp ndinen̄ede nsịn ekikere ke se nnyịn mînyeneke utu ke nti n̄kpọ emi inyenede. Ntre domo ndikụt nti n̄kpọ emi enyenede ye nti n̄kpọ emi ẹtịbede ke uwem fo.​—Gal. 6:4.

ISSACHAR

4. Tịn̄ nte ẹkediọn̄de Issachar ye nte okosude. (Genesis 49:14, 15) (Se ekebe n̄ko.)

⁴ Kot Genesis 49:14, 15. Jacob ndikemen Issachar ndomo ye ass emi ọkpọ esie ọsọn̄de, oro edi unam emi ekemede ndibiom ndodobi mbiomo, owụt ke enye otoro Issachar nte enye anamde utom ọkpọsọn̄. Jacob ama ọdọhọ n̄ko ke Issachar eyenyene isọn̄ emi ọfọnde. Ama etịbe ntre sia isọn̄ emi ẹkenọde esien Issachar okodu ke mben Akpa Jordan, ama onyụn̄ ọfọn n̄kpọ eti-eti. (Josh. 19:22) Imenịm ke mmọ ẹma ẹnam utom ọkpọsọn̄ ndise mban̄a isọn̄ mmọ nnyụn̄ n̄n̄wam mbon en̄wen. (1 Ndi. 4:7, 17) Mmọ ẹma ẹben̄e idem nditiene idụt mmọ n̄ka ekọn̄. Uwụtn̄kpọ edi ini Barak emi ekedide ebiere-ikpe ye Deborah emi ekedide prọfet an̄wan ẹkedọhọde mmọ ẹdin̄wam yak ẹken̄wana ye Sisera.​—Judg. 5:15.

5. Ntak emi akpanade idomo ndisinam utom ọkpọsọn̄?

⁵ Nso ke ikeme ndikpep? Jehovah ama nte inamde utom ọkpọsọn̄ inọ enye ukem nte enye akamade nte mbon esien Issachar ẹkenamde ukem oro. (Eccl. 2:24) Ẹyak ida nditọ-ete irenowo emi ẹsinamde utom ọkpọsọn̄ man ẹse ẹban̄a esop inọ uwụtn̄kpọ. (1 Tim. 3:1) Mmọ isin̄wanake ata ata ekọn̄, edi ana mmọ ẹtịme eti-eti ndikpeme ikọt Abasi nsio ke mme n̄kpọ emi ẹkemede ndinam mmọ ẹkûkpere Jehovah aba. (1 Cor. 5:1, 5; Jude 17-23) Se mmọ ẹsinamde man ẹtịm Ikọ Abasi emi mmọ ẹdikpepde esop yak ọsọn̄ọ esop idem ẹnyụn̄ ẹkeme ndinọ utịn̄ikọ oro isidịghe ekpri utom n̄ko.​—1 Tim. 5:17.

DAN

6. Nso utom ke ẹkenọ esien Dan? (Genesis 49:17, 18) (Se ekebe n̄ko.)

⁶ Kot Genesis 49:17, 18. Jacob emen Dan odomo ye urụkikọt emi odomde unam emi okponde eti-eti akan enye, utọ nte enan̄-mbakara emi ẹsimende ẹka ekọn̄, emi andiwat odorode ke edem. Esien Dan ẹyenyene uko ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ndin̄wana ye mme asua Israel. Ini nditọ Israel ẹsan̄ade ẹka Isọn̄ Un̄wọn̄ọ, esien Dan ẹkedi “mbon emi ẹkpemede edem.” (Num. 10:25) Ata akpan utom ekedi oro kpa ye edide mbon en̄wen ke idụt oro ikekwe kpukpru se mmọ ẹkenamde ke edem oro ẹnọ mmọ.

7. Ikpada didie utom ekededi emi inamde inọ Jehovah?

⁷ Nso ke ikeme ndikpep? Ndi akanam amanam utom emi etiede nte ke mbon en̄wen ikwe? Ekeme ndidi emesin̄wam anam Ufọkmbono Obio Ubọn̄ asana onyụn̄ ọdiọn̄ se ibiarade, etiene anam utom ke mbono circuit m̀mê ke akamba mbono, mîdịghe anam utom en̄wen emi odude. Ekpedi ntre, amanam eti-eti! Kûfre ke Jehovah okụt kpukpru se anamde ọnọ enye, ke onyụn̄ ada oro ke akamba n̄kpọ. Esinen̄ede enem enye ndikụt nte anamde n̄kpọ ọnọ enye sia oyomde ndiwụt ke imama enye eti-eti, idịghe man mbon en̄wen ẹtoro fi.​—Matt. 6:1-4.

GAD

8. Ntak emi mîkọsọn̄ke mme asua Israel ndika en̄wan ye esien Gad? (Genesis 49:19) (Se ekebe n̄ko.)

⁸ Kot Genesis 49:19. Jacob ama etetịn̄ ke mbon n̄wo ẹyedin̄wana ye Gad. Ke se ibede isua 200 ke ẹma ẹketịn̄ prọfesi oro, isọn̄ esien Gad ẹkedidu ke n̄kan̄ edem usiaha-utịn Akpa Jordan onyụn̄ adian̄ade adan̄a ye mme idụt emi ẹkesuade Israel, ntre ikọsọn̄ke mme idụt oro ndidi en̄wan ye mmọ. Kpa ye oro, esien Gad ẹkeyom ndidụn̄ do koro itie emi mme ufene mmọ ẹkekemede ndita mbiet nyụhọ ama awak do eti-eti. (Num. 32:1, 5) Mbon Gad ẹkedi mbon uko. N̄kpọ en̄wen edi ke mmọ ẹma ẹnịm ke Jehovah ayan̄wam mmimọ ikan mbon n̄wo ekededi emi ẹyomde ndibọ mmimọ isọn̄ emi Abasi ọkọnọde mmimọ. Mmọ ẹma ẹkam ẹdọn̄ mbonekọn̄ mmọ ẹkedu ke ebiet en̄wen ke ediwak isua ẹn̄wam mbon esien eken ẹkan mme isọn̄ emi ẹkesịnede ẹnọ Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ke n̄kan̄ edem usoputịn Akpa Jordan. (Num. 32:16-19) Mmọ ẹma ẹnịm ke Jehovah ẹyekpeme iban ye nditọ mmimọ ini mbon emi mmọ ẹkesiode ẹdọn̄ mîkodụhe ye mmọ. Jehovah ama ọdiọn̄ mmọ nte mmọ ẹkenyenede uko ẹnyụn̄ ẹnyịmede n̄kpọ atak mmọ man mmọ ẹkeme ndinam n̄kpọ nnọ mbon en̄wen.​—Josh. 22:1-4.

9. Edieke ibuọtde idem ye Jehovah, nso ye nso ke idimek ndida uwem nnyịn nnam?

⁹ Nso ke ikeme ndikpep? Ana ika iso ibuọt idem ye Jehovah man ikeme ndinam n̄kpọ nnọ enye ke mme ini afanikọn̄. (Ps. 37:3) Nte ediwak owo mfịn ẹwụtde ke imọbuọt idem ye Jehovah edi ndiyak ndusụk n̄kpọ atak mmọ man ẹtiene ẹn̄wam yak ẹbọp n̄kpọ ẹnọ esop Abasi, ẹkedu ke ebiet emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọ-ikọ, mîdịghe ẹnam mme utom en̄wen ẹnọ esop Abasi. Mmọ ẹnam ntre sia mmọ ẹnịm ke Jehovah iditreke ndise mban̄a mmimọ.​—Ps. 23:1.

ASHER

10. Nso ke Asher mîkanamke? (Genesis 49:20) (Se ekebe n̄ko.)

¹⁰ Kot Genesis 49:20. Jacob ama etịn̄ ke esien Asher ẹyeforo eti-eti. Ama onyụn̄ etịbe ntre. Ndusụk itie emi isọn̄ ọkọfọnde n̄kpọ akan ke ofụri Israel ama esịne ke udeme esien Asher. (Deut. 33:24) Isọn̄ mmọ akadian̄ade adan̄a ye Inyan̄ Mediterranean onyụn̄ esịne esụkmbehe Sidon ke Phoenicia. Sidon ekedi obio uforo edi Asher ikebịnke mbon Canaan ifep ke isọn̄ mmọ. (Judg. 1:31, 32) Etie nte uforo emi mbon Asher ẹkeforode ye idiọk uwem mbon Canaan emi mmọ ẹkekpebede akanam mmọ inen̄ekede isịn idem aba ke n̄kpọ Abasi. Ini Barak emi ekedide ebiere-ikpe okoyomde mbon emi ẹditienede enye ikan̄wana ye nsio nsio mbon Canaan emi ẹkediande ubọk ẹdi en̄wan ye Israel, Asher ikakaha ikan̄wam. Ke ntak oro, mmọ iketieneke ikụt utịben̄kpọ emi Jehovah akanamde an̄wam Israel ẹkan mme asua ke mben “mmọn̄ Megiddo.” (Judg. 5:19-21) Ana-edi bụt ama anam Asher ndikop ikwọ edikan emi Abasi ọkọnọde Barak ye Deborah spirit esie ẹkwọ. Ke ikwọ oro, mmọ ẹma ẹdọhọ ke ‘Asher eketie sụn̄ ke mbeninyan̄.’ Oro owụt ke Asher ikanamke n̄kpọ ndomokiet.​—Judg. 5:17.

11. Ntak emi nnyịn mîkpayakke okụk ye inyene ẹdi akpan n̄kpọ ẹkan ke uwem nnyịn?

¹¹ Nso ke ikeme ndikpep? Iyom ndinam ofụri se ikemede nnọ Jehovah. Se idin̄wamde nnyịn inam oro edi nnyịn nditre ndida inyene ye mme n̄kpọ emi ẹnamde uwem enem owo nte mbon ererimbot emi ẹdade. (N̄ke 18:11) Imesidomo ndikụt ete ke okụk idịghe akpan n̄kpọ ikan ke uwem nnyịn. (Eccl. 7:12; Heb. 13:5) Nnyịn isidaha ini ye odudu nnyịn iyom se mîdinen̄ekede inyene ufọn inọ nnyịn man okoto do nnyịn ikemeke ndinam se akpanade inam inọ Abasi aba. Isikam ida inam ofụri se ikekeme inọ Jehovah idaha-emi sia imọdiọn̄ọ ke uwem emi enye edinọde nnyịn ke ini iso eyenem utọ oro idụhe; ndịk ye editịmede esịt ididụhe.​—Ps. 4:8.

NAPHTALI

12. Ikere ke edidiọn̄ emi ẹkediọn̄de Naphtali okosu didie? (Genesis 49:21) (Se ekebe n̄ko.)

¹² Kot Genesis 49:21. Etie nte “ndinem ikọ” emi Jacob eketịn̄de aban̄a do akaban̄a nte Jesus ekesitịn̄de ikọ ini enye okodude ke isọn̄ ọkwọrọ ikọ. Jesus emi ekenen̄erede ọdiọn̄ọ ndikpep mme owo Ikọ Abasi ekesiwak ndidu ke Capernaum emi okodude ke isọn̄ emi ẹkenọde esien Naphtali. Oro akanam ẹkot Capernaum, “obio esiemmọ.” (Matt. 4:13; 9:1; John 7:46) Isaiah ama etịn̄ prọfesi ete ke mbon Zebulun ye Naphtali ẹyekụt “akwa un̄wana.” Jesus ekedi un̄wana oro. (Isa. 9:1, 2) Se Jesus ekesikpepde mme owo akanam enye edi “ata un̄wana oro ọnọde kpukpru orụk owo un̄wana.”​—John 1:9.

13. Didie ke ikeme ndikụt ete ke se itịn̄de enem Jehovah?

¹³ Nso ke ikeme ndikpep? Se itịn̄de ye nte itịn̄de se inyenede nditịn̄ esibehe Jehovah. Didie ke ikeme nditịn̄ “ndinem ikọ” emi ẹdinemde Jehovah? Edi nnyịn ndisitịn̄ akpanikọ. (Ps. 15:1, 2) Ikpesisọp nditoro mme owo utu ke ndisisọp n̄kụt ndudue ke se mmọ ẹnamde, mîdịghe ẹte inanam n̄kpọ nnyịn ikụni, imekeme ndisọn̄ọ mbon en̄wen idem. (Eph. 4:29) N̄kpọ en̄wen edi ke imekeme ndibiere ndinen̄ede ndiọn̄ọ nte ikpọtọn̄ọde nneme yak edi se ikemede ndikwọrọ eti mbụk nnọ mme owo ke utịt.

JOSEPH

14. Tịn̄ nte edidiọn̄ emi ẹkediọn̄de Joseph okosude. (Genesis 49:22, 26) (Se ekebe n̄ko.)

¹⁴ Kot Genesis 49:22, 26. Ana-edi Jacob ama ama se Joseph akanamde tutu. Joseph ekedi “enye emi ẹkedian̄arede ẹsio ke otu nditọete esie,” Jehovah ama onyụn̄ ada enye anam akpan n̄kpọ. Jacob okokot Joseph “n̄kọk eto eke on̄wụmde mfri.” Jacob ke idemesie ekedi eto oro, Joseph onyụn̄ edi n̄kọk esie. Joseph ekedi akpan Rachel edima an̄wan Jacob. Se Jacob eketịn̄de ama owụt ke Joseph edibọ udeme owo iba emi Reuben akpan Jacob emi Leah akamande ọnọ enye akayakde atak enye. (Gen. 48:5, 6; 1 Chron. 5:1, 2) Se nte prọfesi oro okosude mi: Nditọ irenowo Joseph iba, Ephraim ye Manasseh, ikọbọhọ udeme isọn̄ kiet. Ẹkenọ Ephraim esiemmọ koro enye ekedi esien, ẹnyụn̄ ẹnọ Manasseh esiemmọ koro enye n̄ko ekedi esien.​—Gen. 49:25; Josh. 14:4.

15. Joseph akanam n̄kpọ didie ini ẹkediọkde uwem ye enye?

¹⁵ Jacob ama etịn̄ n̄ko aban̄a mme otop utịgha emi ‘ẹketopde [Joseph] ẹnyụn̄ ẹsuade enye.’ (Gen. 49:23) Nditọ-ete Joseph ke ẹketịn̄ ẹban̄a oro. Mmọ ẹma ẹsịn Joseph enyịn, mmọ ẹkenyụn̄ ẹdi ntak ediwak ufen ye nnama emi ẹkesịmde enye. Kpa ye oro, Joseph ikasuaha mmọ, ikonyụn̄ iduọhọke Jehovah nte akayakde utọ n̄kpọ oro ọwọrọ imọ. Jacob ọkọdọhọ ete: “Utịgha esie [oro edi, Joseph] isehekede, ubọk esie ọsọn̄ onyụn̄ efere.” Okonyụn̄ edi ntre. (Gen. 49:24) Joseph ekeberi edem ke Jehovah ke ini mme afanikọn̄ ẹkesịmde enye. Edi enye iketreke do, enye ama efen nditọ-ete esie onyụn̄ ọfọn ido ye mmọ. (Gen. 47:11, 12) Joseph ama ayak mme afanikọn̄ oro ẹnam enye ọfọn akan se enye ekedide. (Ps. 105:17-19) Oro akanam Jehovah ekeme ndida enye nnam ikpọ n̄kpọ.

16. Didie ke ikeme ndikpebe Joseph ke ini mme afanikọn̄ ẹsịmde nnyịn?

¹⁶ Nso ke ikeme ndikpep? Tutu amama inaha iyak mme afanikọn̄ emi ẹsịmde nnyịn ẹnam itre ndima Jehovah m̀mê nditọ-ete nnyịn. Ti ke Jehovah ekeme ndiyak nsio nsio n̄kpọ ẹdomo mbuọtidem nnyịn ẹse; ukpep ke edi. (Heb. 12:7) Ukpep oro ekeme ndin̄wam nnyịn inyene nti edu emi mme Christian ẹkpenyenede, utọ nte nditua owo mbọm nnyụn̄ mfen nnọ owo, ndien ekpedi ima inyenyene, ọyọfọn akan se ekedide. (Heb. 12:11) Jehovah ọyọdiọn̄ nnyịn nte isọn̄ọde ida iyọ ukem nte ọkọdiọn̄de Joseph.

BENJAMIN

17. Didie ke prọfesi emi ẹketịn̄de ẹban̄a Benjamin okosu? (Genesis 49:27) (Se ekebe n̄ko.)

¹⁷ Kot Genesis 49:27. Jacob ama etịn̄ ke Benjamin editie nte wolf, ke enye ọyọdiọn̄ọ ndin̄wana ekọn̄ eti-eti. (Judg. 20:15, 16; 1 Chron. 12:2) Saul emi ekedide akpa edidem Israel okoto esien Benjamin. Ini oro eketie nte “usenubọk” ke prọfesi oro. Saul ekesin̄wana ekọn̄ uko uko ye mbon Philistia. (1 Sam. 9:15-17, 21) Ke ini edidem mîkodụhe aba ke Israel, Esther ọbọn̄ an̄wan ye Mordecai emi ekedide udiana edidem ke ini ukara mbon Persia, emi ẹkenyụn̄ ẹtode esien Benjamin, ikayakke ẹsobo kpukpru nditọ Israel ke ini mmọ oro. Ini oro eketie nte “mbubreyo” ke prọfesi oro.​—Esther 2:5-7; 8:3; 10:3.

18. Didie ke ikeme ndikpebe nte esien Benjamin ẹkesọn̄ọde ẹda ye se Jehovah ekebierede?

¹⁸ Nso ke ikeme ndikpep? Imenịm ke ama enem mbon esien Benjamin eti-eti ndikụt nte eyen mmọ edide edidem onyụn̄ anamde prọfesi emi ẹketịn̄de ẹdiọn̄ esien Benjamin osu. Edi ini Jehovah akanamde ukara ọkpọn̄ esien Benjamin okodụk ubọk David emi okotode esien Judah, mbon esien Benjamin ẹma ẹdisọn̄ọ ẹda ye David nte ini akakade. (2 Sam. 3:17-19) Ke ediwak isua ama ekebe, ini mme esien en̄wen ke Israel ẹkesọn̄de ibuot ẹbahade ẹda, esien Benjamin ẹma ẹka iso ẹsọn̄ọ ẹda ye Judah ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹda ye edidem emi Jehovah ekemekde. (1 Ndi. 11:31, 32; 12:19, 21) Ẹyak nnyịn n̄ko ika iso isọn̄ọ ida ye mbon emi Jehovah emekde ete ẹda ikọt esie usụn̄ mfịn.​—1 Thess. 5:12.

19. Didie ke ikeme ndidia ufọn nto mme prọfesi emi Jacob eketịn̄de mbemiso enye akpade?

¹⁹ Mme prọfesi emi Jacob eketịn̄de mbemiso enye akpade ẹkeme ndinam ufọn nnọ nnyịn. Nnyịn ndidụn̄ọde nte mmọ ẹkesude ayanam inen̄ede inịm ke mme prọfesi eken emi Jehovah etịn̄de ke Ikọ esie ẹyesu. Ima inyụn̄ ikere nte Jacob ọkọdiọn̄de nditọ esie irenowo, eyenen̄ede an̄wan̄a nnyịn se ikemede ndinam man inem Jehovah esịt.