Ibuot 2
Kpono Jehovah nte Ata Abasi
1. (a) Anie edi ata Abasi? (b) Nte nnyịn ikpepde n̄kpọ iban̄a enye, didie ke emi okpotụk uwem nnyịn?
KE EWETDE n̄wed ọnọ ẹsọk ekemmọ mme Christian, apostle Paul ama ewet ete ke idem okposụkedi se ẹkotde mme abasi ẹwakde, “nnyịn [inyene] Abasi kiet kpọt, emi edide Ete . . . imonyụn̄ inyene Ọbọn̄ kiet, kpa Jesus Christ.” (1 Cor. 8:5, 6) “Abasi kiet” emi Paul etịn̄de aban̄a mi edi Jehovah, Andibot kpukpru n̄kpọ. (Deut. 6:4; Edi. 4:10b) Mme owo oro ẹnyenede esịtekọm ẹmi ẹkpepde mme edu esie ye mme n̄kpọ ẹmi enye anamde ọnọ ubonowo ẹkụt idemmọ nte isịkde ikpere enye ke usụn̄ oro n̄kpọ mîkemeke ndibiọn̄ọ. Ye nso utịp? Akam edi ndammana n̄kpọ ọnọ mmọ ndikpono Enyeemi mmọ ẹnen̄erede ẹma mi, ẹnamde ntre ke ikọ ye ke edinam. Nte ima emi mmọ ẹmade Abasi ọkọride, mmọ ẹkụt nte enyịkde mmimọ nditịn̄ nnọ mbon efen mban̄a enye, ndien mmọ ẹyom ndikpebe enye adan̄a nte mmọ ẹkekeme nte mme owo. Bible esịn udọn̄ ọnọ kpukpru nnyịn ndinam oro, ọdọhọde ete: “Ẹdi mme andikpebe Abasi, nte ndima nditọ; ẹnyụn̄ ẹsan̄a ke ima.” (Eph. 5:1, 2) Man ida item oro isịn ke edinam, oyom nnyịn idiọn̄ọ Jehovah ke se enye enen̄erede edi.
ORỤK OWO EMI JEHOVAH EDIDE
2. Ewe ẹdi ndusụk n̄wọrọnda edu Abasi ẹmi ẹnụkde nnyịn nditoro enye?
2 Ke ofụri Bible ẹkụt ediwak nnennen ikọ ẹmi ẹnamde ẹdiọn̄ọ mme n̄wọrọnda edu Abasi. Ke ini afo okotde mmọemi, da ini kere ban̄a se mme edu ẹmi ẹnen̄erede ẹdi ye nte mmọ ẹdide akpan n̄kpọ ẹnọ fi. Ke uwụtn̄kpọ: “Abasi edi ima.” (1 John 4:8) “Kpukpru usụn̄ esie [ẹnen].” (Deut. 32:4) ‘Ifiọk odu ye enye.’ (Job 12:13) Enye “ọsọn̄ odudu.” (Isa. 40:26) Nte afo ekerede aban̄a mme edu ẹmi, nte inụkke fi, ebe ke ima oro amade Abasi, nditoro enye?
3. Ewe mme ikpehe en̄wen ke edu Jehovah ẹnen̄ede ẹdi nti?
3 Ke ndikaiso nnam nnyịn ifiọk nti edu esie, Bible asian nnyịn ete ke Jehovah edi “Abasi mbọm, ye mfọn, ye anyanime, awak ima ye akpanikọ.” (Ex. 34:6) “Afo, Ọbọn̄, ọmọfọn, omonyụn̄ ama ndidahado.” (Ps. 86:5) “Koro enyịn Jehovah ẹsan̄ade ke ofụri ererimbot, ẹte isọn̄ọ imụm mmọ eke ofụri esịt mmọ odude ye enye ikama.” (2 Chron. 16:9) “Abasi iten̄eke owo enyịn: edi ke kpukpru idụt Enye adadara owo ekededi eke abakde Enye onyụn̄ anamde nti ido.” (Utom 10:34, 35) Jehovah ‘ọnọ ke ntatubọk’ onyụn̄ edi “Abasi inemesịt.” (Jas. 1:5; 1 Tim. 1:11, NW) Ọnọ nduọkodudu didie ntem ndinam n̄kpọ anana-mbiet Abasi emi nnyụn̄ mbọ ima ima ukpeme esie!
4. (a) Nso orụk utuakibuot ke Jehovah oyom, ndien didie ke emi edi akpan n̄kpọ? (b) Nso ke Psalm 34:3 ọnọ nnyịn ikot ndibuana?
4 Se ikemde ye mme edu esie edi akpanikọ oro nte ke enye edi “Abasi emi oyomde san̄asan̄a utuakibuot.” (Ex. 20:5, NW) Man inam n̄kpọ esie nte enye onyịmede ana nnyịn inọ enye ọyọhọ utuakibuot nnyịn. Nnyịn ikemeke n̄ko ndima ererimbot emi Satan edide abasi. (1 John 2:15-17; 2 Cor. 4:3, 4) Jehovah okụt ikpîkpu abian̄a abian̄a edinen ido ekededi. Enye ifiọkke ọyọhọ ọyọhọ se nnyịn inamde kpọt edi n̄ko nte nnyịn ikerede iban̄a oro ye orụk owo emi nnyịn idomode ndidi. Edieke nnyịn ke akpanikọ imade edinen ido, enye an̄wam nnyịn. (Jer. 17:10; N̄ke 15:9) Ke ntak orụk owo emi Jehovah edide, ediwak miliọn owo ke ofụri isọn̄ ye idatesịt ẹmeyere ikot andiwet psalm eke Bible emi ekewetde ete: “Mbufo ẹtiene mi ẹkpono Jehovah, ẹyak nnyịn inyụn̄ itoro enyịn̄ esie ọtọkiet.” (Ps. 34:3) Nte afo edi kiet ke otu mmọ?
5. Nso idin̄wam nnyịn ndibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ nto edikpep oro nnyịn ikpepde edu Jehovah?
5 Udọn̄ fo nditịn̄ n̄kpọ mban̄a Abasi eyetụn̄ọ, ndien eyen̄wam fi akamba akamba ke ukeme oro afo esịnde ndikpebe enye edieke afo odụn̄ọrede mme n̄kokon̄ edu esie ye ntịn̄enyịn. Dụn̄ọde fiọk (1) nnennen se edu kiet kiet edide, iso-ọfọn se inamde enye okpụhọde ye mme edu eken, (2) nte Jehovah owụtde enye ndien ke idem mmanie, n̄ko (3) nte afo ekemede ndiwụt enye mîdịghe nte enye okpotụkde usụn̄ ukere n̄kpọ fo.
6. Ke adade ima nte uwụtn̄kpọ, wụt nte afo ekemede ndidụn̄ọde mme edu Jehovah. Nam emi ke ndibọrọ mme mbụme oro ẹdude ke utịt ikpehe ekikere emi, esịnde mme itien̄wed Abasi ke mme ibọrọ fo.
6 Kere ban̄a uwụtn̄kpọ kiet kpọt mi. Ke ini Bible ọdọhọde ete, “Abasi edi ima,” nso ke emi ọwọrọ? (1 John 4:8) Ke akpanikọ, uwak orụk ima ẹdu. Ikọ Greek oro ẹdade ke itien̄wed emi edi a·gaʹpe, emi aban̄ade n̄kon̄n̄kan orụk ima, nte Jehovah Abasi ke idemesie edide uwụtn̄kpọ. Utọ ima oro edi ọyọhọ ọyọhọ edinam unana ibụk. Ye oro ke ekikere, nọ mme ibọrọ idemfo ke mme mbụme oro ẹdude ke idak emi, adade mme itien̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn.
Didie ke ẹwụt edu emi ke mme utom edibotn̄kpọ Jehovah? (Utom 14:16, 17)
Ewe idi ata n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ke ima oro Jehovah amade ubonowo? (John 3:16) Nte ekedi ke ntak eti ido owo ke Jehovah akanam emi? (Rome 5:8)
Didie ke se Jehovah akanamde ebe ke Eyen esie okpotụk usụn̄ nte nnyịn idade uwem nnyịn inam n̄kpọ? (2 Cor. 5:14, 15, 18, 19)
Ke mme usụn̄ ewe ke nnyịn nte mme Christian ikeme ndiwụt ke nnyịn imenyene ukem orụk ima oro inọ ekemmọ mme Christian? (1 Cor. 13:4-7; 1 John 4:10, 11; 3:16-18)
Mmanie efen ke nnyịn ikpowụt ima, ndien didie? (Matt. 5:43-48; 28:19, 20; Gal. 6:10)
7. Ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ fo, didie ke afo ekeme ndikụt ukem n̄kpọ oro ke mme edu Jehovah eken?
7 Nte afo akpama n̄ko ndidụn̄ọde ndusụk edu Jehovah efen? Nte ntọn̄ọ, ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ntak oro mûdomoke “unenikpe” ye “ọniọn̄” use, ekem iso-ọfọn “ima-mfọnido” ye “mbọm.” Ke ndikama mme index n̄wed Watch Tower ye n̄wed ukama nyom ikọ ke Bible, afo eyekụt akpakịp n̄kpọ oro ẹsịnde un̄wana ke n̄kpọ.
N̄WAM MBON EFEN NDIKPEP AKPANIKỌ ABAN̄ADE ABASI
8. (a) Mme abasi ewe ke mbon ererimbot ẹtuak ibuot ẹnọ? (b) Anie odu ke edem kpukpru ndutịme emi, ndien ntak emi afo ọdọhọde ntre-e?
8 Ke edibiọn̄ọ oro ẹbiọn̄ọde utuakibuot ata Abasi, mme owo ke ataata usụn̄ ẹtuak ibuot ẹnọ ediwak miliọn abasi en̄wen. Ke ọyọhọ isua ikie inan̄, Christendom ama ada ukpepn̄kpọ “Abasi-Ita-ke-Kiet” enyene, emi mbon Babylon, Egypt, Hindu, ye Buddha ẹkekpepde mbemiso ini oro. Ke adianade ye ekikere oro ẹnyenede ẹban̄a Abasi mi, odu mme okopodudu andikara, mbon oro ẹdide n̄wọrọnda ke mbre mbuba ye ke ukwọ ikwọ ẹmi ẹkponode nte mme abasi. Okụk, idemowo, ye idan̄ n̄ko ẹmekabade ẹdi mme abasi ẹmi ẹtuakde ibuot ẹnọ ye ọkpọsọn̄ udọn̄. Anie odu ke edem kpukpru ẹmi? “Abasi eyo emi,” Satan kpa Devil. (2 Cor. 4:4; 1 Cor. 10:20) Ebede ke kpukpru n̄kari n̄kari usụn̄ oro ẹkemede ndikere mban̄a, enye odomo ndiwọn̄ọde mme owo n̄kpọn̄ Jehovah, m̀mê ke nsụhọde n̄kaha ndibahade utuakibuot mmọ.
9. Nso idi mfọnn̄kan usụn̄ ndin̄wam owo ekededi ndikpep akpanikọ oro aban̄ade Abasi?
9 Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mme utọ owo oro, edide mbon oro ẹdọhọde ke idi mme Christian m̀mê mmọ efen, ndidiọn̄ọ akpanikọ aban̄ade Abasi? Kiet ke otu mfọnn̄kan usụn̄ edi ndiwụt mmọ ke ido un̄wam se Bible ke idemesie etịn̄de aban̄a se ẹdade ẹdiọn̄ọ ata Abasi ye orụk owo emi enye edide. Ndien nnyịn inyene ndida edu emi owụtde mme edu Abasi ke uwem nnyịn nsọn̄ọ emi.—1 Pet. 2:12.
10. Ke ini inemede n̄kpọ ye ekpep ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet, ntak emi mîwụtke ifiọk ndikere nte ke nnyịn imọdiọn̄ọ ukem ukem se enye onịmde ke akpanikọ?
10 Edi nso edieke ndusụk mbon oro ẹdide mme andibuana ke mme ufọkederi Christendom ẹfan̄ade ye afo, ẹdọhọde ẹte ke “Abasi-Ita-ke-Kiet” oro mmimọ inịmde ke akpanikọ enyene nsọn̄ọ N̄wed Abasi? Akpa kan̄a, fiọk ete, okposụkedi mme akpan ekikere ẹban̄ade ukpepn̄kpọ “Abasi-Ita-ke-Kiet” ẹdude, ediwak owo ẹnyene ekikere idemmọ. Bụp mmọ se idide ekikere idemmọ, ndien ekem n̄wam mmọ ndimen se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ ndomo ye se idude ke Bible mmọ. Nte ini akade, sịn udọn̄ nọ mmọ n̄ko ndimen akpan ukpepn̄kpọ ufọkederi ndomo ye Ikọ Abasi.
11. Ke adade kiet ke otu akpan n̄kpọ ition ẹmi ke ini kiet kiet, da mme mbụme ye mme itien̄wed Abasi oro ẹsiakde ke ikpehe ekikere emi ke ndikọk ibuot mban̄a nte ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet mîdụhe ke N̄wed Abasi.
11 Ke enyenede udọn̄ ndin̄wam mbon esịt akpanikọ ke ekikere, kere nte akpadade mme itien̄wed oro ẹwụtde ke idak emi ọkọk ibuot ke mme akpan n̄kpọ ẹmi mme itien̄wed Abasi ẹmi ẹwụtde:
(1) Ndusụk mme ẹkpep ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ekikere oro nte ke Owo ita ẹdu ke Abasi (Ete, Eyen, ye Edisana Spirit) edi Abasi kiet kpọt.
Edi nte Utom Mme Apostle 2:4, 17 owụt ete ke “Edisana Spirit” edi owo?
Ntak emi ufọn odude ke ndifiọk m̀mê owo ifan̄ ke ẹtịn̄ ẹban̄a ke mme itien̄wed Abasi kiet kiet oro ẹtienede mi-e? (John 17:20-22; Utom 7:56; Edi. 7:10)
(2) Ndusụk owo ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke kpukpru mme andibuana ke “Abasi-Ita-ke-Kiet” ẹnyene ukem ubọn̄, nte ke ndomokiet ikponke m̀mê ndikpri n̄kan kiet eken, nte ke mmọ ẹdi n̄ka ẹnyụn̄ ẹdu ke nsinsi.
Nte N̄wed Abasi onyịme? (Kaban̄a ibọrọ, se John 14:28; Matthew 24:36; Ediyarade 3:14.)
(3) Ndusụk owo ẹsinyan ubọk ẹwụt John 1:1 nte nsọn̄ọ “Abasi-Ita-ke-Kiet.” Mmọ ẹsifan̄a ẹte ke ikọ Greek oro odude mi inyeneke ikọ oro mîsiakke ataata n̄kpọ ye nte ke ana itien̄wed Abasi emi ke ntre okot ete: “Ikọ ekedi Abasi,” utu ke “abasi.”
Edi owo ifan̄ ke ẹtịn̄ ẹban̄a ke John 1:1? Ndi ita? M̀mê iba? Didie ke John 1:18 atuaha n̄ko ye ukpepn̄kpọ “Abasi-Ita-ke-Kiet”?
Edi akpanikọ nte ke usem Greek inyeneke ikọ oro mîsiakke ataata n̄kpọ, edi ediwak usem ẹnyene, ndien ẹsida enye ke mme usem oro man ẹsio ekikere oro odude ẹwụt nnennen nnennen. Edieke owo ekerede ke akwan̄a ndida ikọ oro mîsiakke ataata n̄kpọ ke ini ẹkabarede John 1:1, nte enye n̄ko eyeyom ẹsio enye ẹfep ke Utom Mme Apostle 28:6 nte ekemde ye King James Version ye mbon eken? (Usụn̄ efen oro ẹsịnde John 1:1, nte ẹwụtde ke An American Translation, edi “Ikọ ekenyene mbiet Abasi,” oro edi, enye ama enyene ukem edu Abasi oro Abasi enyenede.)
(4) Mme ekpep ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet ẹfan̄a n̄ko ẹte ke Genesis 1:1, 26 ikọ Hebrew oro ẹkabarede “Abasi” edi El·o·himʹ ye nte ke emi ada ọnọ ediwak n̄kpọ ke usem Hebrew ndien ke enen̄ede ọwọrọ “mme Abasi.”
Ntak oro mîsọn̄ọke ukpepn̄kpọ Owo ita ẹmi ẹdide Abasi ke “Abasi kiet”?
Edieke enye owụtde “Abasi-Ita-ke-Kiet” ke Genesis 1:1, nso ke enye owụt ke Judges 16:23, emi adade el·o·himʹ ndida nnọ “abasi,” ye ikọedinam Hebrew oro owụtde n̄kpọ kiet, idịghe ediwak?
Ntak emi ẹdade uduot Abasi emi owụtde ediwak n̄kpọ ke mme itien̄wed ẹmi ke usem Hebrew? Emi edi usụn̄ kiet oro usem Hebrew owutde ekikere mfọnmma m̀mê ubọn̄. Edieke ekpedide ẹtịn̄ ẹban̄a se iwakde ikan owo kiet, mme ikọedinam oro ẹtienede ẹkpenyene ndida nnọ ediwak n̄kpọ n̄ko, edi ke mme idaha eke enyọn̄ emi mmọ idaha inọ.
(5) Ke ntak nsọn̄uyo oro mme ufọkederi ẹdoride ke Jesus (adianade ye akpanikọ oro nte ke ẹsio enyịn̄ oro Jehovah ẹfep ke ediwak edikabade Bible), ndusụk owo ẹsikere n̄kukụre ẹban̄a Jesus ke ini ẹtịn̄de n̄kpọ ẹban̄a Abasi.
Edi nso uwụtn̄kpọ ke utuakibuot ke Jesus okonịm ọnọ nnyịn ndikpebe? (Luke 4:8)
12. Ntak emi Jesus nte odotde okokotde Ete esie “ata Abasi kierakiet”?
12 Okposụkedi ẹtịn̄de ẹban̄a Jesus ke N̄wed Abasi nte “abasi,” idem nte “Ọkpọsọn̄ Abasi,” kpa ye oro enye ama okpono Ete esie, okotde enye “Abasi Mi ye Abasi mbufo.” (John 1:1; 20:17; Isa. 9:6) Enye ama onyịme ye Moses, emi ke mbemiso ọkọdọhọde ete: “Jehovah edi Abasi; efen idụhe idian ye enye.” (Deut. 4:35) Jehovah okpụhọde ofụri ofụri ọkpọn̄ mme utọ n̄kpọ utuakibuot nte ndisọi mbiet, mme owo ẹmi ẹdade nte mme abasi ye Satan kpa Devil. Ke okpụhọrede ọkpọn̄ kpukpru ẹmi, Jehovah edi, nte Jesus okokotde enye, “ata Abasi kierakiet.”—John 17:3.
‘SAN̄A KE ENYỊN̄ JEHOVAH’
13, 14. Nso ibuana ke ‘ndifiọk’ nnyụn̄ ‘nsan̄a ke’ enyịn̄ Jehovah?
13 Ke ediwak isua ndutịme kaban̄a se ẹdade ẹdiọn̄ọ Abasi ẹma ẹkebe, ediwak owo ẹsikop inemesịt ke ini mmọ ke akpa ini ẹkụtde ọkpọkpọ enyịn̄ Abasi, Jehovah, ke Bible mmọ. (Ex. 6:3) Edi mmọ ẹdibọ ufọn emi ebịghide ẹto ifiọk emi n̄kukụre edieke mmọ ‘ẹsan̄ade ke enyịn̄ Jehovah ke nsinsi.’ (Mic. 4:5) Emi abuana se itịmde ikpon ikan ikpîkpu edidiọn̄ọ enyịn̄ oro Jehovah m̀mê ndidọhọ ke mmimọ idi Mme Ntiense Jehovah.
14 Kaban̄a nte enyịn̄ Abasi edide akpan n̄kpọ, Psalm 9:10 ọdọhọ ete: “Mmọ eke ẹfiọkde enyịn̄ fo ẹyebuọt idemmọ ye afo . . . Jehovah.” Nso ke oro abuana? Enye abuana se ikam ikande edidiọn̄ọ enyịn̄ Jehovah, emi mîwọrọke edibuọt idem ke Jehovah inikiet inikiet. ‘Ndifiọk’ enyịn̄ Abasi mi ọwọrọ ndifiọk orụk Abasi emi Jehovah edide, ndikpono odudu esie, ndinịm mme ewụhọ esie. Ukem ntre, ‘ndisan̄a ke enyịn̄ Jehovah’ ọwọrọ ndiyak idem nnọ enye nnyụn̄ nda ke ibuot esie nte kiet ke otu mme andituak ibuot nnọ enye, owo ndinen̄ede nda uwem esie nnam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye uduak Abasi. (Luke 10:27) Nte afo ke anam oro?
15. Ke ẹsiode ifiọk utom ẹfep, nso ke ẹyom edieke anade nnyịn inam n̄kpọ Jehovah ke nsinsi?
15 Edieke anade nnyịn inam n̄kpọ Jehovah ke nsinsi, ana se ikande ifiọk utom onụk nnyịn. Apostle Paul ama akpak Timothy, emi ama akananam n̄kpọ Jehovah ke ediwak isua, ete: “Sịn idem nyene uten̄e Abasi.” (1 Tim. 4:7) Uten̄e oto esịt; esịtekọm oro ẹwụtde ẹnọ owo oro ẹten̄ede esidemede enye. “Uten̄e Abasi” edi ntotụn̄ọ ukpono emi ẹnọde Jehovah ke idemesie. Emi owụt ima ima edidian oro ẹdiande idem ye enye ke ntak esịtekọm oro ẹwụtde ẹnọ enye ye mme usụn̄ esie. Enye anam nnyịn iyom kpukpru owo ẹda enyịn̄ esie ke ata ọsọn̄urua n̄kpọ. Ana nnyịn ikọri “uten̄e Abasi” nte utịtmbuba m̀mê uduak ke uwem nnyịn edieke anade nnyịn isan̄a ke enyịn̄ Jehovah, kpa ata Abasi, ke nsinsi.—Ps. 37:4; 2 Pet. 3:11.
Nneme Ndụn̄ọde
● Nso orụk owo ke Jehovah edi? Didie ke nnyịn ibọ ufọn ito edinyene in̄wan̄în̄wan̄ ifiọk mban̄a mme edu esie kiet kiet?
● Didie ke nnyịn ikeme ndin̄wam mbon efen ndikpep akpanikọ aban̄ade Abasi?
● Nso ibuana ke ‘ndifiọk’ Jehovah nnyụn̄ ‘nsan̄a ke enyịn̄ esie’?