Ibuot Efịteta
“Mmọ Idịghe eke Ererimbot”
1. (a) Mbemiso n̄kpa esie, nso ke Jesus ọkọbọn̄ akam eben̄e ke ibuot mme mbet esie? (b) Ntak emi editre ndidi “eke ererimbot” edide akpan n̄kpọ ntre?
KE OKONEYO oro mbemiso ẹkewotde enye, Jesus ama ọbọn̄ akam ke ibuot mme mbet esie. Sia ọkọdiọn̄ọde ete ke Satan eyesịn mmọ ke akwa mfịghe, Jesus ọkọdọhọ Ete esie ete: “Mben̄eke nte Afo osio mmọ ke ererimbot efep, edi mmeben̄e nte ekpeme mmọ ke idiọk esie. Mmọ idịghe eke ererimbot, kpa nte Ami mmendịghe eke ererimbot.” (John 17:15, 16) Ntak emi edidian̄ade n̄kpọn̄ ererimbot edide ata akpan n̄kpọ? Koro Satan edide andikara ererimbot emi. Mme Christian idiyomke ndidi eke ererimbot oro odude ke idak ukara esie.—Luke 4:5-8; John 14:30; 1 John 5:19.
2. Ke mme usụn̄ ewe ke Jesus mîkedịghe eke ererimbot?
2 Nditre ndidi eke ererimbot ikọwọrọke nte ke Jesus ikenyeneke ima inọ mbon efen. Ke edide isio, enye ama ọkọk mbon udọn̄ọ, anam mme akpan̄kpa ẹset, onyụn̄ ekpep mme owo aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. Enye ama akam ọnọ uwem esie kaban̄a ubonowo. Edi enye ikamaha mme edu ye mme edinam unana uten̄e Abasi mbon oro ẹkewụtde edu ererimbot Satan. Ntem, enye ama odụri owo utọn̄ aban̄a mme utọ n̄kpọ nte mme oburobụt udọn̄, uma-inyene, ye ediyom uwọrọiso. (Matthew 5:27, 28; 6:19-21; Luke 20:46, 47) Do, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ke Jesus n̄ko ama efep mbre ukara ererimbot. Okposụkedi enye ekedide owo Jew, enye ikabuanake ke mme en̄wan ukaraidem ke ufọt mbon Rome ye mme Jew.
“Obio Ubọn̄ Mi Idịghe eke Ererimbot Emi”
3. (a) Nso edori ikọ ke mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkedori Jesus ke iso Pilate, ndien ntak-a? (b) Nso iwụt ke Jesus ikenyeneke udọn̄ ke ndikabade ndi edidem edide owo?
3 Kere ban̄a se iketịbede ke ini mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹkemụmde Jesus ẹka iso Pontius Pilate, andikara Rome. Ke nditịm ntịn̄, ama afịna mme adausụn̄ oro koro Jesus akayararede mbubịk mmọ. Man ẹnam andikara oro owot Jesus, mmọ ẹma ẹdori enye ikọ ke ndidọhọ ẹte: “Nnyịn imokụt owo emi nte abiatde mbio-obio ibuot, akpan ete ẹkûnọ Caesar utomo, onyụn̄ ọdọhọ ete, Imọ ke Idem Imọ idi Christ Edidem.” (Luke 23:2) Nte an̄wan̄ade, emi ekedi nsu koro isua kiet ke mbemiso, ke ini mme owo ẹkeyomde ndinam Jesus edidem, enye ama esịn. (John 6:15) Enye ama ọfiọk ete ke imọ ikenyene ndidi Edidem eke heaven ke ini iso. (Luke 19:11, 12) N̄ko, Jehovah ekenyene ndidori enye ke ebekpo, idịghe mme owo.
4. Nso ikedi edu Jesus kaban̄a edikpe tax?
4 Usen ita kpọt mbemiso ẹmụmde Jesus, mme Pharisee ẹma ẹdomo ndinam Jesus etịn̄ ikọ edue ke n̄kpọ aban̄ade edikpe tax. Edi enye ọkọdọhọ ete: “Ẹwụt Mi okụk [Rome] kiet. Mbiet ye n̄wed emi enyene anie?” Ke ini mmọ ẹdọhọde “Enyene Caesar,” enye ọkọbọrọ ete: “Ẹnọ Caesar ndien se inyenede Caesar, ẹnyụn̄ ẹnọ Abasi se inyenede Abasi.”—Luke 20:20-25.
5. (a) Nso ukpepn̄kpọ ke Jesus ekekpep mme mbet esie ke ini ẹkemụmde enye? (b) Didie ke Jesus akanam ntak edinam esie an̄wan̄a? (c) Nso ikedi utịp idomo oro?
5 Baba, Jesus ikekpepke edisọn̄ ibuot ye odudu ukara. Ke ini mbonekọn̄ ye irenowo eken ẹkedide ndimụm Jesus, Peter ama osio ofụt onyụn̄ ekpi kiet ke otu irenowo oro, esibe utọn̄ kiet efep. Edi Jesus ọkọdọhọ ete: “Sịn ofụt fo ke efọk: koro kpukpru owo eke ẹmende ofụt ẹyekpan̄a ke ofụt.” (Matthew 26:51, 52) Ke ndan̄nsiere Jesus ama anam mme edinam esie ẹn̄wan̄a Pilate, ọdọhọde ete: “Obio Ubọn̄ Mi idịghe eke ererimbot emi: edieke Obio Ubọn̄ Mi ekpedide eke ererimbot emi, ikọt Mi ẹkpen̄wana en̄wan, mbak ẹdiyak Mi ẹsịn mme Jew ke ubọk.” (John 18:36) Pilate ama enyịme ete ke imọ ikwe Jesus “baba idiọk-n̄kpọ kiet” ke idem. Edi ke ayakde idem ọnọ mfịghe otode otu mbon ntịme, Pilate ama enyịme ẹkọn̄ Jesus ke eto.—Luke 23:13-15; John 19:12-16, NW.
Mme Mbet Ẹtiene Ndausụn̄ Jesus
6. Didie ke mme akpa Christian ẹkewụt ke mmimọ ima ifep edu ererimbot edi inyene ima inọ mme owo?
6 Mme mbet Jesus ke ntem ẹma ẹfiọk se editre ndidi eke ererimbot okoyomde. Enye ọkọwọrọ ndifep mme edu ye edinam unana uten̄e Abasi eke ererimbot emi, emi ekesịnede afai afai ye oburobụt unọ idem inemesịt eke an̄wambọk ye ufọkmbre mbon Rome. Ke ntak oro, ẹkekot mme mbet oro mme asua ubonowo. Edi utu ke ndisua ekemmọ owo, mmọ ẹma ẹnam utom ọkpọsọn̄ ndin̄wam mbon efen ẹbọ ufọn ẹto mme ndutịm Abasi kaban̄a edinyan̄a.
7. (a) Ke ntak nditre ndidi eke ererimbot, nso ke mme akpa mbet ẹkesobo? (b) Didie ke mmọ ẹkese mme akara ukaraidem ye edikpe tax, ndien ntak-a?
7 Ikpọ owo ukara oro ẹnọde ukwan̄ ntọt ẹma ẹsiwak ndikọbọ mme anditiene Jesus kpa nte ẹkekọbọde enye. Edi, ke n̄kpọ nte 56 E.N, apostle Paul ama ewet ọnọ mme Christian ke Rome, akpakde mmọ ‘ndisụk idem nnọ mme enyene-odudu emi ẹkarade; koro odudu idụhe ke mîtoho Abasi.’ Idịghe nte ke Jehovah owụk mme odudu ukara, edi enye ayak mmọ ẹdu tutu Obio Ubọn̄ esie kpọt akara ofụri isọn̄. Nte odotde, Paul ama ọnọ mme Christian item ete ẹkpono ikpọ owo ukara ẹnyụn̄ ẹkpe tax.—Rome 13:1-7; Titus 3:1, 2.
8. (a) Ke nso udomo ke ana mme Christian ẹsụk ibuot ẹnọ mme enyene-odudu emi ẹkarade? (b) Didie ke mme akpa Christian ẹketiene uwụtn̄kpọ Jesus?
8 Nte ededi, ana nsụkibuot nnọ mme akara ukaraidem enyene adan̄a, inaha edi ofụri ofụri. Ke ini ntuaha odude ke ufọt mme ibet Jehovah ye mme ibet owo, mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah ẹnyene ndisụk ibuot nnọ mbet Esie. Tịm fiọk se n̄wed oro On the Road to Civilization—A World History etịn̄de aban̄a mme akpa Christian: “Mme Christian ẹma ẹsịn ndibuana ke ndusụk edinam mbio-obio Rome. Mme Christian . . . ẹkeda edidụk utom ekọn̄ nte edibiat mbuọtidem mmọ. Mmọ ikakamake itieutom ukaraidem. Mmọ ikatuakke ibuot inọ andikara.” Ke ini akwa esop mme Jew ‘ẹkesọn̄de uyo ẹkpan’ mme mbet ẹte ẹtre ukwọrọikọ, mmọ ẹma ẹbọrọ ẹte: “Nnyịn inyene ndikop uyo Abasi n̄kan uyo owo.”—Utom 5:27-29.
9. (a) Ntak emi mme Christian ke Jerusalem ẹkenamde se mmọ ẹkenamde ke 66 E.N.? (b) Ke nso usụn̄ ke oro edi eti uwụtn̄kpọ?
9 Mme mbet ẹkenen̄ede ẹda san̄asan̄a ke mme en̄wan ye ekọn̄ ukaraidem. Ke 66 E.N., mme Jew ke Judea ẹma ẹn̄wana ye Caesar. Udịmekọn̄ Rome ẹma ẹkan Jerusalem ẹkụk usọp usọp. Nso ke mme Christian ke obio oro ẹkenam? Mmọ ẹma ẹti item Jesus ndiwọrọ n̄kpọn̄ obio oro. Ke ini mbon Rome ẹkefiakde ẹnyọn̄ọ ke ibio ini, mme Christian oro ẹma ẹfen̄e ẹbe Akpa Jordan ẹka obot obot ikpehe isọn̄ Pella. (Luke 21:20-24) Edida san̄asan̄a mmọ ekedi uwụtn̄kpọ ọnọ mme anam-akpanikọ Christian ke ukperedem.
Edida San̄asan̄a Christian ke Ukperedem Ini Emi
10. (a) Ewe utom ke Mme Ntiense Jehovah ẹnam ifịk ifịk, ndien ntak-a? (b) Mmọ ẹda san̄asan̄a ke nso?
10 Nte n̄wetnnịm n̄kpọ owụt ete ke otu ekededi ke ukperedem ini emi emenen̄ede ada san̄asan̄a ke ndikpebe mme akpa Christian? Ih, Mme Ntiense Jehovah ẹmenam ntre. Ke ofụri ini emi, mmọ ẹmeka iso ndikwọrọ nte ke Obio Ubọn̄ Abasi edi n̄kukụre usụn̄ ndida emem, uforo, ye inemesịt oro ebịghide nsọk mme andima edinen ido. (Matthew 24:14) Edi mmọ ẹmenen̄ede ẹda san̄asan̄a ke mme ntuaha oro ẹdude ke ufọt mme idụt.
11. (a) Didie ke edida san̄asan̄a Mme Ntiense edi isio ye mme edinam mme ọkwọrọ ederi? (b) Didie ke Mme Ntiense Jehovah ẹse se mbon efen ẹnamde ẹban̄a mbre ukara?
11 Ke edide ata isio, mme ọkwọrọ ederi ido ukpono ererimbot emi ẹmenen̄ede ẹsịn idem ke mme edinam ukaraidem. Ke ndusụk idụt, mmọ ẹsịn ifịk ke ubịnikọt edida nnọ m̀mê edibiọn̄ọ mbon oro ẹyomde itie ukara. Idem ndusụk mme ọkwọrọ ederi ẹkama itieutom ukaraidem. Mbon eken ẹnyịk mbon mbre ukara ndinọ ntịn̄enyịn ke mme edinam oro mme ọkwọrọ ederi ẹnyịmede. Nte ededi, Mme Ntiense Jehovah inọhọke ke mbre ukara. M̀mê mmọ ndinọhọ ke se mbon efen ẹnamde kaban̄a edidụk n̄ka ukaraidem, ediyom itieutom ukara, m̀mê edisịn n̄wed ke mme edinam umek owo. Jesus ọkọdọhọ ete ke mme mbet imọ ididịghe eke ererimbot, ntre Mme Ntiense Jehovah ibuanake ke mbre ukara.
12. Mme ido ukpono ererimbot emi nditre ndida san̄asan̄a osụn̄ọ ke nso?
12 Nte Jesus ekebemde iso etịn̄, mme idụt ẹmeka ekọn̄ ndien ndien. Idem mme mbahade-nda otu ke idụt ẹmen̄wana ye kiet eken. (Matthew 24:3, 6, 7) Ekpere ndidi mme adaiso ido ukpono kpukpru ini ẹsinọ idụt kiet m̀mê mbahade-nda otu ibetedem man ẹn̄wana ye en̄wen, ẹkpakde mme anditiene mmọ ndinam ukem oro. Nso idi utịp? Mme andibuana ke ukem ido ukpono oro ẹwot kiet eken ke ekọn̄ n̄kukụre ke ntak utọk eke idụt m̀mê ekpụk. Emi atuaha ye uduak Abasi.—1 John 3:10-12; 4:8, 20.
13. Nso ke uyarade owụt kaban̄a Mme Ntiense Jehovah ndida san̄asan̄a?
13 Nte ededi, Mme Ntiense Jehovah ẹda ata san̄asan̄a ke kpukpru en̄wan. Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eke November 1, 1939, ọkọdọhọ ete: “Kpukpru mbon oro ẹdide eke Ọbọn̄ ẹyeda san̄asan̄a ẹkpọn̄ mme idụt emi ẹn̄wanade ekọn̄.” Mme Ntiense Jehovah ke kpukpru idụt ye ke kpukpru idaha ẹka iso ndida idaha emi. Mmọ iyakke mbre ukara ye mme ekọn̄ ererimbot emi ẹtọde ubahade ẹbiat itie nditọete ofụri ererimbot mmọ. Mmọ ‘ẹda ofụt mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄ isọn̄, ẹda ẹduat mmọ ẹdom ikwa udiọn̄ vine.’ Sia ẹdade san̄asan̄a, mmọ ikpepke aba ekọn̄.—Isaiah 2:3, 4; 2 Corinth 10:3, 4.
14. Ke ntak emi ẹdian̄arede ẹkpọn̄ ererimbot, nso ke Mme Ntiense Jehovah ẹsobo?
14 Nso idi utịp kiet ke mmọ ndida san̄asan̄a? Jesus ọkọdọhọ ete: “Sia mbufo mîdịghe mbon ererimbot, . . . ererimbot asua mbufo.” (John 15:19) Ẹsịn ediwak Mme Ntiense Jehovah ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak mmọ ẹdide mme asan̄autom Abasi. Ẹtụhọde ndusụk mmọ, idem ẹwotde mmọ, ukem se iketịbede inọ mme Christian akpa isua ikie. Emi edi koro Satan kpa “abasi eyo emi,” ọbiọn̄ọ mme asan̄autom Jehovah, emi mîdịghe ubak esie.—2 Corinth 4:4; Ediyarade 12:12.
15. (a) Nso ke kpukpru mme idụt ẹsan̄a ẹkpere, ndien nso ke Mme Ntiense Jehovah ẹdu ke ukpeme man ẹfep? (b) Ntak emi edidian̄ade n̄kpọn̄ ererimbot edide akpan n̄kpọ ntre?
15 Mme asan̄autom Jehovah ẹkop inemesịt nte ke mmimọ idịghe eke ererimbot, koro kpukpru mme idụt ererimbot emi ke ẹsan̄a ẹkpere utịt mmọ ke Armageddon. (Daniel 2:44; Ediyarade 16:14, 16; 19:11-21) Nnyịn iyọbọhọ nsobo oro koro nnyịn imadian̄ade ikpọn̄ ererimbot. Nte mbon emi ẹdianade kiet ke ofụri isọn̄, nnyịn inam akpanikọ inọ Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven. Ke akpanikọ, ke nditre ndidi eke ererimbot, ererimbot amasak nnyịn nsahi onyụn̄ ọkọbọ nnyịn. Nte ededi, ke mîbịghike, oro eyetre, koro ẹyesobo idiọk ererimbot emi odude ke idak Satan ẹfep ke nsinsi. Ke n̄kan̄ eken, mbon oro ẹnamde n̄kpọ ẹnọ Jehovah ẹyedu uwem nsinsi ke edinen obufa ererimbot esie ke idak Obio Ubọn̄ Abasi.—2 Peter 3:10-13; 1 John 2:15-17.
Nneme Ndụn̄ọde
• Didie ke Jesus okowụt se ibuanade ke nditre ndidi “eke ererimbot”?
• Nso ikedi edu mme akpa Christian kaban̄a (a) edu ererimbot, (b) mme andikara ererimbot, ye (c) edikpe tax?
• Ke mme usụn̄ ewe ke Mme Ntiense Jehovah eyomfịn ẹwụt uyarade edida san̄asan̄a Christian mmọ?
[Ndise ke page 165]
Jesus ama anam an̄wan̄a nte ke imọ ye mme anditiene imọ ‘ikedịghe eke ererimbot’