“Nnyịn Imokụt Messiah”!

“[Andrew] ebemiso okụt eyeneka esiemmọ Simon, onyụn̄ ọdọhọ enye ete, Nnyịn imokụt Messiah (oro ọwọrọ ete, Christ).”—JOHN 1:41.

1. Nso ke John Andinịm owo baptism eketịn̄ aban̄a Jesus eke Nazareth, ndien nso ke Andrew ekebiere aban̄a enye?

ANDREW ama enen̄ede ese eren Jew oro ẹkekotde Jesus eke Nazareth ke anyanini. Enye ikebietke edidem, m̀mê ọfiọkn̄kpọ owo, m̀mê andikpep. Enye ikesịneke ọfọn̄idem ubọn̄, ikonyụn̄ inyeneke iwat, ubọk esie iketiehe nsek nsek, ikpaidem inyụn̄ idịghe afia. Jesus ekedi akparawa—n̄kpọ nte isua 30 ke emana—enyenede nsọsọn̄ ubọk ye nsan̄ nsan̄ ikpaidem eke anam ọkpọsọn̄ utom. Ntre ekeme ndidi Andrew ikodụhe ke n̄kpaidem ndifiọk nte ke enye ekedi anamusọ eto. Kpa ye owo, John Andinịm owo baptism ama etịn̄ aban̄a owo emi ete: “Sese, Eyenerọn̄ Abasi!” Usen kiet mbemiso, John ama etịn̄ n̄kpọ oro akakam enen̄erede edi n̄wọrọnda ete: “Emi edi Eyen Abasi.” Nte emi ekpekeme ndidi akpanikọ? Andrew ama odu ke ndusụk ini akpan̄de utọn̄ ọnọ Jesus ke usen oro. Nnyịn ifiọkke se Jesus eketịn̄de; edi nnyịn imọfiọk ite ke mme ikọ esie ẹma ẹkpụhọde uwem Andrew. Enye ama ọsọsọp okoyom Simon, eyeneka esie, onyụn̄ ofiori ete, “Nnyịn imokụt Messiah”!—John 1:34-41.

2. Ntak emi edide akpan n̄kpọ ndikere mban̄a uyarade m̀mê Jesus ekedi Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde?

² Andrew ye Simon (emi Jesus okokotde Peter) ẹma ẹkabade ẹdi mme apostle Jesus ke ukperedem. Ke se iwakde ikan isua iba ẹma ẹkebe nte mbet esie, Peter ama ọdọhọ Jesus ete: “Afo edi Christ [Messiah], Eyen Abasi uwem.” (Matthew 16:16) Mme anam-akpanikọ apostle ye mme mbet ke akpatre ẹma ẹnyịme ndikpa kaban̄a se mmọ ẹkenịmde ke akpanikọ. Mfịn, ediwak miliọn mbon esịt akpanikọ ẹsịn idem ukem ntre. Edi ke nso uyarade? Kamse, uyarade, anam ukpụhọde odu ke ufọt mbuọtidem ye ikpîkpu udọn̄ edinịm n̄kpọ ke akpanikọ. (Se Mme Hebrew 11:1.) Ntre ẹyak nnyịn ikere iban̄a mme akpan udịm udịm uyarade ita ẹmi ẹwụtde ke Jesus ke akpanikọ ekedi Messiah.

Udịm Ubon Jesus

3. Nso ke mme Gospel Matthew ye Luke ẹtịn̄ ke nde ke nde ẹban̄a udịm ubon Jesus?

³ Udịm ubon Jesus edi akpa uyarade oro N̄wed Abasi Christian usem Greek ọnọde ke ndisọn̄ọ itie Messiah esie. Bible ama ebemiso etịn̄ ete ke Messiah ediwọrọ oto udịm ubon Edidem David. (Psalm 132:11, 12; Isaiah 11:1, 10) Gospel eke Matthew ọtọn̄ọ ntem: “N̄wed emana Jesus Christ, eyen David, eyen Abraham.” Matthew ọsọn̄ọ uko uko utịn̄ikọ emi ke ndidụn̄ọde emana Jesus ebe ke udịm Joseph, ete oro akakamade enye. (Matthew 1:1-16) Gospel Luke odụn̄ọde udịm ubon Jesus ebe ke ata eka esie, Mary, aka edem ebe David ye Abraham okosịm Adam. (Luke 3:23-38)a Ntem mme andiwet Gospel ẹma ẹnen̄ede ẹwet se mmọ ẹketịn̄de nte ke Jesus ekedi adiaakpa David, nte ekemde ye ibet ye ke ndammana usụn̄.

4, 5. (a) Ndi mbon eyo Jesus ẹma ẹneni ete ke Jesus itoho ubon David, ndien ntak emi edide akpan n̄kpọ? (b) Didie ke mme n̄wed oro mîdịghe Bible ẹsọn̄ọ udịm ubon Jesus?

⁴ Idem ata idiọk asua itie Messiah Jesus ikemeke ndifan̄a ikọ Jesus oro nte ke idi eyen David. Ntak-a? Ntak iba ẹdu. Akpa, ikọ oro edi se ẹketịn̄de ẹfiak ẹtịn̄ ke Jerusalem ke ediwak isua mbemiso ẹkesobode obio oro ke 70 E.N. (Men Matthew 21:9; Utom 4:27; 5:27, 28 domo.) Edieke ikọ oro ekedide nsu, ekededi ke otu mme asua Jesus—ndien enye ama enyene ediwak—ẹkpekewụt ke Jesus ekedi owo nsu mmemmem mmemmem ke ndidụn̄ọde udịm ubon esie ke ekpụk ke ekpụk ke itie ubon n̄kpo obio.b Edi mbụk inyeneke n̄wetnnịm n̄kpọ ndomokiet iban̄a owo ekededi oro akafan̄ade Jesus ndito ubon Edidem David. Nte an̄wan̄ade, owo ikenenike ikọ oro. Eyịghe idụhe Matthew ye Luke ẹkesion̄ode mme enyịn̄ ẹmi ẹdotde nnennen nnennen ẹto mme n̄wetnnịm n̄kpọ obio ndisịn ke mme mbụk mmọ.

⁵ Ọyọhọ iba, mme n̄wed ke ẹsiode Bible ẹfep ẹsọn̄ọ unyịme oro kpukpru owo ẹnyịmede udịm ubon Jesus. Ke uwụtn̄kpọ, Talmud etịn̄ aban̄a andikpep eke akpa isua ikie nte ọkọtọkde Mary, eka Jesus ata idiọk idiọk, ke ‘ndinam use ye mme anam usọ eto’; edi ukem udịmikọ oro onyịme ete ke “enye ekedi andito ubon mbọn̄ ye mme andikara.” Ata akpa uwụtn̄kpọ edi eke Hegesippus, ewet mbụkeset eke ọyọhọ isua ikie iba. Enye ama obụk ete ke ini Caesar Domitian eke Rome okoyomde ndisọhi mme andito ubon David ekededi mfep, ndusụk mme asua eke mme akpa Christian ẹma ẹsụn̄i nditọ nditọ Jude, eyeneka Jesus eke obụk, “nte edide mbon ubon David.” Edieke Jude ekedide andito ubon David emi ẹkediọn̄ọde, nte Jesus ikedịghe kpasụk ntre? Owo ikemeke ndifan̄a!—Galatia 1:19; Jude 1.

Mme Prọfesi Messiah

6. Mme prọfesi ẹban̄ade Messiah ke N̄wed Abasi usem Hebrew ẹwak adan̄a didie?

⁶ Udịm uyarade efen nte ke Jesus ekedi Messiah edi prọfesi oro osude. Mme prọfesi oro ẹtịn̄de ẹban̄a Messiah ẹyọyọhọ N̄wed Abasi usem Hebrew. Ke n̄wed esie oro The Life and Times of Jesus the Messiah, Alfred Edersheim ama abat mme udọn̄ikọ oro ẹwakde ẹsịm udọn̄ikọ 456 ke N̄wed Abasi usem Hebrew oro mme andikpep eke eset ẹkesede nte ẹtịn̄de ẹban̄a messiah. Nte ededi, mme andikpep oro ẹma ẹnyene ediwak ukwan̄ ekikere ẹban̄a Messiah; ediwak udọn̄ikọ oro mmọ ẹkewụtde itịn̄ke iban̄a messiah ndomo esisịt. Edi, ke nsụhọde n̄kaha ediwak prọfesi ẹdu oro ẹwụtde Jesus nte Messiah.—Men Ediyarade 19:10 domo.

7. Ewe idi ndusụk prọfesi oro Jesus okosude ke ini ndan̄ esie ke isọn̄?

⁷ Ke otu mmọ: obio emana esie (Micah 5:2; Luke 2:4-11); n̄kpọ mmọn̄eyet aban̄ade ediwot nseknditọ oro akadade itie ke enye ama akamana (Jeremiah 31:15; Matthew 2:16-18); ẹyekot enye ẹsio ke Egypt (Hosea 11:1; Matthew 2:15); ndidem ẹyedụk odu ndiwot enye (Psalm 2:1, 2; Utom 4:25-28); ẹyeda enye ẹnọ ke mbak silver 30 (Zechariah 11:12; Matthew 26:15); idem ido nte enye edikpade.—Psalm 22:16, ikọ idakisọn̄ ke New World Translation; John 19:18, 23; 20:25, 27.c

Ẹbemiso Ẹtịn̄ Ẹban̄a Edidi Esie

8. (a) Prọfesi ewe anyan ubọk owụt ini emi Messiah edidide? (b) Nso n̄kpọ iba ke ana ẹfiọk man prọfesi emi an̄wan̄a?

⁸ Ẹyak nnyịn iwụk ntịn̄enyịn ke prọfesi kiet kpọt. Ke Daniel 9:25, ẹma ẹsian mme Jew ini emi Messiah edidide. Enye okot ete: “Fiọk, ndien, nyụn̄ tịm nịm ke ibuot, ete, ke ọtọn̄ọde ke ini emi uyo ọwọrọde, ete ẹtọn̄ọ ntak ẹdiọn̄ ẹnyụn̄ ẹbọp Jerusalem, tutu osịm ke ini Messiah Ọbọn̄, eyedi urua itiaba ye urua ata ye iba.” Ke esede prọfesi emi ke akpa ini enye etie nte edi ndịben̄kpọ. Edi ke ntatara usụn̄ifiọk, enye oyom nnyịn idụn̄ọde mbio mbio ntọt iba kpọt: ntọn̄ọ ye uniọn̄ ini. Ke ndinam an̄wan̄a, edieke afo enyenede n̄wed ndise oro owụtde ebiet emi ẹbụkde n̄kpọuto ke “ikpat 825 ke n̄kan̄ edem usiahautịn obube mmọn̄ ke itie nduọkodudu obio,” afo emekeme ndikụt nte ebiet oro ẹsọn̄de ndikụt—akpan akpan edieke afo mûfiọkke ebiet emi obube mmọn̄ oro okodude, mîdịghe m̀mê adan̄a nte ‘ikpat’ oro ọkọniọn̄de. Nte afo ukpoyomke akpan n̄kpọ iba oro udiọn̄ọ man afo ekeme ndikụt n̄kpọuto oro? Ọfọn, prọfesi Daniel edi ata ukem oro, ibọhọke nnyịn idiọn̄ọ ntọn̄ọ ini inyụn̄ idomo ufan̄ ini oro etienede.

9, 10. (a) Ẹtọn̄ọ ke ini ewe ẹbat urua 69? (b) Urua 69 ọkọniọn̄ adan̄a didie, ndien nnyịn isan̄a didie ifiọk emi?

⁹ Akpa, nnyịn imoyom ntọn̄ọ ini, kpa usenọfiọn̄ emi ‘uyo ọkọwọrọde ete ẹtọn̄ọ ntak ẹdiọn̄ ẹnyụn̄ ẹbọp Jerusalem.’ N̄ko, oyom nnyịn idiọn̄ọ uniọn̄ ini ọtọn̄ọde ke ini oro, m̀mê mme urua 69 (7 dian 62) ẹmi ẹkeniọn̄ adan̄a didie. Ekededi ke otu ntọt emi isọn̄ke ndinyene. Nehemiah asian nnyịn ata in̄wan̄în̄wan̄ ete ke uyo ọkọwọrọ ete ẹfiak ẹbọp ibibene ẹkanade Jerusalem, ẹnam enye edi obio oro ẹfiakde ẹbọp ke nsụhọde n̄kaha, “ke ọyọhọ isua Artaxerxes edidem edịp.” (Nehemiah 2:1, 5, 7, 8) Oro onịm ini ntọn̄ọ nnyịn ke 455 M.E.N.d

¹⁰ Idahaemi kaban̄a urua 69 ẹmi, nte mmọ ẹkeme ndidi ataata urua eke usen itiaba? Baba, koro Messiah ikọwọrọke iwụt idem ndondo oro ke se ikande isua kiet ke 455 M.E.N ama ekebe. Ntem n̄wakn̄kan nditọ ukpepn̄kpọ Bible ye ediwak edikabade (ọkọrọ ye Tanakh eke mme Jew ke ikọ idakisọn̄ eke ufan̄ikọ emi) ẹnyịme nte ke mmọemi ẹdi mme urua “eke isua.” Ekikere emi aban̄ade ‘urua eke isua’ mi, m̀mê isua itiaba ke adiana ke adiana, ama emehe mme Jew eke eset. Kpa nte mmọ ẹkenịmde sabbath eke usen ke kpukpru usen itiaba, mmọ ẹma ẹnịm sabbath eke isua ke kpukpru isua itiaba. (Exodus 20:8-11; 23:10, 11) Ntre mme urua 69 eke mme isua edidi 69 nam awak ke isua 7, mîdịghe isua 483. Se nnyịn inyenede ndinam edi ndibat. Ọtọn̄ọde ke 455 M.E.N., ndibat isua 483 ada nnyịn okosịm isua 29 E.N.—kpa isua emi Jesus akanade baptism onyụn̄ akabarede edi ma·shiʹach, kpa Messiah!—Se “Seventy Weeks” (“Urua Ata-ye-Duop), Insight on the Scriptures, Eboho 2, page 899.

11. Didie ke nnyịn ikpọbọrọ mbon oro ẹdọhọde ke emi edi ikpîkpu usụn̄ eke eyomfịn oro ẹkabarede prọfesi Daniel?

¹¹ Ndusụk owo ẹkeme ndifan̄a nte ke emi edi ikpîkpu usụn̄ edikabade prọfesi eke eyomfịn man ekekem ye mbụkeset. Edieke edide ntre, ntak emi mme owo ke eyo Jesus ẹkedoride enyịn Messiah ndidi ke ini oro? Luke, Christian ewet mbụkeset, Tacitus ye Suetonius, mme ewet mbụkeset mbon Rome, Josephus, ewet mbụkeset owo Jew, ye Philo, owo akwaifiọk Jew kpukpru ẹkedu uwem ẹkpere ini emi ẹnyụn̄ ẹtịn̄ n̄kpọ ndisọn̄ọ idaha idotenyịn emi. (Luke 3:15) Ndusụk nditọ ukpepn̄kpọ mfịn ẹsọn̄ọ ẹtịn̄ ẹte ke ufịk mbon Rome akanam mme Jew ẹyom ẹnyụn̄ ẹdori enyịn ẹban̄a Messiah adan̄aoro. Edi, ntak emi mme Jew ẹkedoride enyịn ẹban̄a Messiah adan̄aoro utu ke ndidi ke ini afai afai ukọbọ mbon Greek ediwak isua ikie oro ẹkebemde iso? Ntak emi Tacitus eketịn̄de nte ke ekedi “ndedịbe prọfesi” akanam mme Jew ẹdori enyịn ndinyene mme okopodudu andikara ndiwọrọ nto Judea nnyụn̄ “nnyene obio ukara ererimbot”? Abba Hillel Silver, ke n̄wed esie oro A History of Messianic Speculation in Israel, ọdọhọ ete ke “ẹma ẹdori enyịn Messiah ndidi ke n̄kpọ nte mbahade iba ke itie inan̄ eke akpa isua ikie E.N.,” idịghe ke ntak ukọbọ mbon Rome, edi ke ntak “ọwọrọetop ubatini eke ini oro,” emi ke ubak ubak ẹnyenede ẹto n̄wed Daniel.

Idiọn̄ọ Otode Enyọn̄

12. Didie ke Jehovah okowụt Jesus nte Messiah?

¹² Ọyọhọ uyarade ita aban̄ade itie Messiah Jesus edi ikọ ntiense otode Abasi ke idemesie. Nte ekemde ye Luke 3:21, 22, ke Jesus ama akana baptism ama, ẹma ẹda ata edisana ye odudu oro ọsọn̄de akan ke ererimbot, kpa edisana spirit Jehovah Abasi eyet enye aran. N̄ko Jehovah ke idemesie ama etịn̄ ete ke imọ imonyịme Eyen imọ, Jesus. Utịm ikaba efen, Jehovah ama etie ke heaven etịn̄ ikọ nnennen ọnọ Jesus, ke ntre owụtde unyịme Esie: inikiet, ke iso ita ke otu mme apostle Jesus, ndien ke ini enye eken, ke iso otuowo oro ẹkedade ẹse. (Matthew 17:1-5; John 12:28, 29) N̄ko-n̄ko, ẹma ẹdọn̄ mme angel ke heaven edisọn̄ọ idaha Jesus nte Christ, m̀mê Messiah.—Luke 2:10, 11.

13, 14. Didie ke Jehovah okowụt unyịme oro enye ọkọnọde Jesus nte Messiah?

¹³ Jehovah ama owụt unyịme esie kaban̄a enyeoro enye ekeyetde aran ebe ke ndinọ enye odudu ndinam ikpọ utom. Ke uwụtn̄kpọ, Jesus ama etịn̄ mme prọfesi ke nde ke nde ke mbemiso aban̄a mme n̄kpọntịbe ke ini iso—emi ndusụk ẹdude ẹsịm eyo nnyịn emi.e Enye n̄ko ama anam mme utịben̄kpọ, utọ nte edibọk otuowo oro ẹkekopde biọn̄ onyụn̄ anam mbon udọn̄ọ ẹkop nsọn̄idem. Enye ama akam anam mme akpan̄kpa ẹset. Ndi mme anditiene enye ẹkesụk ẹtetịbi mme mbụk n̄kpọsọn̄ utom ẹmi ẹdi ke n̄kpọntịbe ama ekebe? Ọfọn, Jesus akanam ekese utịben̄kpọ esie ke iso mbon oro ẹkekụtde, ndusụk ini ediwak tọsịn owo ke ini kiet. Idem mme asua Jesus ikekemeke ndifan̄a nte ke enye ama enen̄ede anam mme n̄kpọ ẹmi. (Mark 6:2; John 11:47) Ke ẹsiode oro ẹfep, edieke mme anditiene Jesus ẹkenyenede ntụhọ editịbi mme utọ mbụk oro ndi, do ntak emi mmọ ẹkpetịn̄de ikọ in̄wan̄în̄wan̄ ntre ke adan̄aemi edide edisịm mme ndudue mmọ? Ke akpanikọ, nte mmọ ẹkpekenyịme ndikpa ke ntak mbuọtidem oro ọkọn̄ọde ke ikpîkpu n̄ke oro mmọ ke idemmọ ẹketịbide ẹdi? N̄wan̄ansa-o. Mme utịben̄kpọ Jesus ẹdi mbụk akpanikọ.

¹⁴ Ikọ ntiense Abasi kaban̄a Jesus nte Messiah ama aka anyan akan oro. Ebede ke edisana spirit enye ama okụt ete ke ẹwet uyarade itie Messiah Jesus ẹnịm ndien omonyụn̄ akabade edi ubak n̄wed oro ẹkabarede ẹnyụn̄ ẹsuande atara akan ke ofụri mbụk.

Ntak Emi Mme Jew Mîkenyịmeke Jesus?

15. (a) Mme n̄kpọ oro anamde ẹdiọn̄ọ Jesus nte Messiah ẹwak adan̄a didie? (b) Nso idotenyịn oro mme Jew ẹkenyenede akanam ediwak mmọ ẹsịn Jesus nte Messiah?

¹⁵ Ke ofụri ofụri, ndien, otu uyarade ita ẹmi ẹsine mme ata akpanikọ ke mme itie ikie oro ẹwụtde Jesus nte Messiah. Nte oro ikemke? Kam kere nte okpoyomde ndibọ n̄wed unyịme uwat moto m̀mê kad unyịme ndibọ n̄kpọ ke isọn ndien ẹdọhọ fi ke n̄kpọ ita oro anamde ẹdiọn̄ọ fi ikemke—ke ana afo ada ediwak ikie ẹdi. Didie ke oro owụt unana eti ibuot ntem! Ke akpanikọ, ndien, ẹnam ẹdiọn̄ọ Jesus akamba akamba ke Bible. Nte ededi, ntak emi ediwak ikọt Jesus ekefan̄ade kpukpru uyarade oro nte ke idịghe enye ekedi Messiah? Koro uyarade, kpa ye edide akpan n̄kpọ ke ndinyene ata mbuọtidem, inọhọ ubiọn̄ edinyene mbuọtidem. Ke mfụhọ, ediwak owo ẹnịm sụk se mmọ ẹyomde ndinịm ke akpanikọ, idem kpa ye ẹnọde akpakịp uyarade. Ke edide edisịm n̄kpọ aban̄ade Messiah, n̄wakn̄kan mme Jew ẹkenyene ata isio isio ekikere ẹban̄a se mmọ ẹyomde. Mmọ ẹkeyom messiah ukaraidem, kiet oro edidade utịt ọsọk ufịk mbon Rome onyụn̄ afiak anam Israel enyene ubọn̄ ke n̄kan̄ n̄kpọ obụkidem oro ebietde eke eyo Solomon. Didie, ndien, ke mmọ ẹkpekeme ndinyịme osụhọde idem eyen anamusọ eto emi, owo Nazareth emi mînyeneke udọn̄ ndomokiet ke mbre ukara m̀mê inyene? Didie, ke enye ekpekeme ndidi Messiah, akpan akpan, ke enye ama ọkọbọ ufen onyụn̄ akpa n̄kpa esuene ke eto ndutụhọ?

16. Ntak emi mme anditiene Jesus ẹkenyenede ndinam ukpụhọde ke idotenyịn mmọ kaban̄a Messiah?

¹⁶ Mme mbet Jesus ẹma ẹkop iyatesịt ke n̄kpa esie. Ke enye ama ekeset ke n̄kpa ubọn̄ ubọn̄, mmọ nte an̄wan̄ade ẹma ẹdori enyịn ete ke enye ‘eyefiak owụk obio ubọn̄ ọnọ Israel’ ke ndondo oro. (Utom 1:6) Edi mmọ ikesịnke Jesus nte Messiah n̄kukụre ke ntak emi idotenyịn idemowo emi mîkosụho. Mmọ ẹma ẹwụt mbuọtidem ke enye ọkọn̄ọde ke ediwak uyarade oro ẹkedude, ndien ifiọk mmọ ama ọkọri sụn̄sụn̄; ndịben̄kpọ ẹma ẹyarade. Mmọ ẹma ẹdikụt ẹte ke Messiah ikpekemeke ndisu kpukpru prọfesi oro ẹban̄ade enye ke ekpri ini oro enye okodude ke isọn̄ do nte owo. Kamse, prọfesi kiet ama etịn̄ aban̄a enye ndidi ke nsụhọdeidem, awatde ke abak ass, ke adan̄aemi efen eketịn̄de aban̄a enye ndidi ke ubọn̄ ke obubịt enyọn̄! Didie ke mbiba ẹmi ẹkpedi akpanikọ? Nte an̄wan̄ade enye enyene ndifiak ndi ọyọhọ utịm ikaba.—Daniel 7:13; Zechariah 9:9.

Ntak Emi Akanade Messiah Akpa

17. Didie ke prọfesi Daniel anam an̄wan̄a nte ke Messiah ekenyene ndikpa, ndien kaban̄a nso ntak ke enye edikpa?

¹⁷ N̄ko-n̄ko, mme prọfesi ẹban̄ade Messiah ẹma ẹnam an̄wan̄a nte ke Messiah ekenyene ndikpa. Ke uwụtn̄kpọ, kpa prọfesi oro ekebemde iso etịn̄ aban̄a ini emi Messiah edidide ama etịn̄ ke udiana ufan̄ikọ ete: “Ndien adan̄aemi urua ata ye iba ẹkụrede [ẹmi ẹtienede urua itiaba], ẹyesịbe Messiah ẹfep.” (Daniel 9:26) Ikọ Hebrew oro ka·rathʹ emi ẹdade mi ndida nnọ “eyesịbe” edi ukem ikọ oro ẹdade ndida nnọ ubiereikpe n̄kpa ke idak Ibet Moses. Ye unana eyịghe Messiah ekenyene ndikpa. Ntak-a? Da 9 Ufan̄ikọ 24 ọnọ nnyịn ibọrọ ete: “Eke edinamde ndudue okụre, edinyụn̄ ẹmade idiọkido, ẹnyụn̄ ẹsiode isop ukwan̄n̄kpọ ẹfep, eke ẹnyụn̄ ẹdade nsinsi edinen ido ẹdụk.” Mme Jew ẹma ẹtịm ẹfiọk ẹte ke edi uwa, n̄kpa ikpọn̄îkpọn̄, ekeme ndisio isop idiọkn̄kpọ.—Leviticus 17:11; men Mme Hebrew 9:22 domo.

18. (a) Didie ke Isaiah ibuot 53 owụt nte ke Messiah ana ọbọ ufen onyụn̄ akpa? (b) Nso n̄kpọ emi etiede nte ntuaha ke prọfesi emi edemede?

¹⁸ Isaiah ibuot 53 etịn̄ aban̄a Messiah nte akpan Asan̄autom Jehovah emi edibọde ufen edinyụn̄ akpade man ofụk mme idiọkn̄kpọ mbon en̄wen. Isa 53 Ufan̄ikọ 5 ọdọhọ ete: “Enye akada unan aban̄a mme idiọkido nnyịn, anuaha aban̄a mme ukwan̄n̄kpọ nnyịn.” Kpa prọfesi oro, ke ama eketịn̄ ọnọ nnyịn nte ke ana Messiah emi akpa nte ‘usio-isop idiọkn̄kpọ,’ ayarade nte ke kpa Owo emi ‘eyenam usen esie ẹbịghi, ndien se Jehovah amade eyekụt unen ke ubọk esie.’ (Isa 53 Ufan̄ikọ 10) Nte oro inyeneke ntuaha? Didie ke Messiah ekeme ndikpa, ndien ekem ‘anam usen esie ẹbịghi’? Didie ke ẹkpewa enye nte uwa ndien ke oro ebede anam ‘se Jehovah amade okụt unen’? Ke akpanikọ, didie, ke enye akpakpa onyụn̄ akaiso ndidi owo n̄kpa ye unana enye ndisu mme ata akpan prọfesi oro ẹban̄ade enye, oro edi nte ke enye eyekara ke nsinsi nte Edidem onyụn̄ ada emem ye inemesịt ọsọk ofụri ererimbot?—Isaiah 9:6, 7.

19. Didie ke ediset ke n̄kpa Jesus ekenen̄ede mme prọfesi oro ẹban̄ade Messiah ẹmi ẹtiede nte ẹnyene ntuaha?

¹⁹ N̄wọrọnda utịben̄kpọ kiet ama anam se itiede nte ntuaha mi an̄wan̄a. Ẹma ẹnam Jesus eset ke n̄kpa. Mme enyene esịt akpanikọ mme Jew ke ediwak itie ikie ẹma ẹkabade ẹdi mme andikokụt ubọn̄ ubọn̄ ata idem n̄kpọ emi. (1 Corinth 15:6) Apostle Paul ama ewet ke ukperedem ete: “Edi [Jesus Christ] emi, ke ini Enye ama akawa uwa kiet aban̄a mme idiọkn̄kpọ, osụhọde etetie ke ubọk nnasia Abasi ke nsinsi: ọtọn̄ọde ke ini oro Enye ebebet tutu ẹnam mme asua Esie ẹkabade ẹdi udori ukot Esie.” (Mme Hebrew 10:10, 12, 13) Ih, ekedi ke Jesus ama ekeset odụk uwem eke heaven, ye ke ini oro enye ‘ekebetde’ ama ekebe, ke edidori enye ke ebekpo ke akpatre nte Edidem ndikan mme asua Ete esie, Jehovah. Ke udeme esie nte Edidem eke heaven, Jesus kpa Messiah otụk uwem kpukpru owo oro ẹdude uwem idahaemi. Ke ewe usụn̄? Ibuotikọ nnyịn efen eyeneme aban̄a emi.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ

◻ Ntak ẹdụn̄ọrede uyarade ndifiọk m̀mê Jesus ekedi Messiah oro ẹken̄wọn̄ọde?

◻ Didie ke udịm ubon Jesus ọsọn̄ọ itie Messiah esie?

◻ Didie ke mme prọfesi Bible ẹn̄wam ndiwụt nte ke Jesus ekedi Messiah?

◻ Ke mme usụn̄ ewe ke Jehovah ke idemesie ọkọsọn̄ọ se inamde ẹdiọn̄ọ Jesus nte Messiah?

◻ Ntak emi ata ekese Jew ẹkesịnde Jesus nte Messiah, ndien ntak emi mîkedịghe eti ntak-a?

[Ndise ke page 12]

Kiet kiet ke otu ediwak utịben̄kpọ Jesus ama ọnọ n̄kaiso uyarade aban̄ade itie Messiah esie