Abasi Emi Mîkemeke Ndisu Nsu Ama Omụm Mi Akama
NTE MARY WILLIS OBỤKDE
Mme utịp iduọ ke ndutịm uforo ererimbot ama osịm Western Australia etisịm 1932. Ke isua oro, ke ini n̄kedide isua 19 kpọt, ami ye Ellen Davies ima ibọ utom ukwọrọikọ ndika ebiet oro okokponde ke kilomita 100,000 ke n̄kan̄ mbinan̄. Ebiet oro akanade itọn̄ọ ekedi ekpri obio Wiluna, emi ekedide n̄kpọ nte kilomita 950 ọkpọn̄ ufọk nnyịn ke Perth aka ufọt edem edere ye edem usiahautịn, kpa ibuot obio Western Australia.
KE USỤN̄ nnyịn ndika do, ami ye Ellen ima ikụt nte ibuanade ubetufọk tren ye andikpeme usụn̄ tren kiet oro eketiede ufan ufan. Nte tren oro ekebehede ke mme itie mbehe ke usụn̄ oro, owo ukpeme oro ke mfọnido ama etịn̄ ọnọ nnyịn adan̄a anyanini oro nnyịn idibetde do. Emi ama ọnọ nnyịn ifet ndiwọrọ n̄kọnọ mme andidụn̄ ke mme nsannsan obio usụn̄isan̄ tren oro ikọ ntiense. Ekem nnyịn ima idisịm obio Wiluna emi ẹdọkde n̄kpọuto ke ufọt ini oyobio.
Nte ededi, itie mbehe tren ke Wiluna ama ekpere kilomita ita tọn̄ọde ke ufọt ufọt obio oro. Idụhe owo nnyịn ndomokiet oro okotịmde okop idem, ndien nnyịn ima inyene ndodobi katọn n̄wed ita ọkọrọ ye ekpat usịn kot iba. Nso ke nnyịn idinam? Nnyịn ima imenede katọn kiet ibọp idian ke eto, ndien owo kiet ama omụm ibuot eto kiet, efen omụm eken. Ntem ke nnyịn ikemen mme katọn oro, kiet kiet. Oro ama ada nnyịn isan̄ utịm ikatiaba ndimen katọn ita oro ye ekpat usịn ọfọn̄ nnyịn iba nsan̄a ke kilomita ita ndụk esịt obio. Nnyịn ima isituak ida iduọk odudu ndien ndien koro ubọk akabiakde nnyịn etieti.
Kpa ye obu, mbiak ubọk, ye mme ukot ndimem nnyịn, nnyịn ima idara n̄kpọ-ata ye ifiọkutom oro. Eketie nnyịn mbiba ke idem nte ke Jehovah ama odu ye nnyịn, nte ke enye ke ọkọnọ nnyịn un̄wam ndiyọ ke ọkpọsọn̄ ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ emi ke nsannsan ebiet. Ikebịghike nnyịn ima ikụt edidiọn̄ esie ke utom nnyịn, n̄ko, ukeme oro nnyịn ikesịnde ke usụn̄isan̄ oro ama osụn̄o ke ekpri Bob Horn ndinyịme akpanikọ Bible. Nnyịn imadara nte ke Bob ama anam utom Bethel ke ediwak isua ye nte ke enye ama akaiso ndinam n̄kpọ Jehovah ke edinam akpanikọ ke n̄kpọ nte isua 50 tutu osịm n̄kpa esie ke 1982.
Ọtọn̄ọde ke Wiluna nnyịn ima inam utom ke mme obio ke usụn̄isan̄ nnyịn oro okoyomde akan kilomita 725 ikosịm Geraldton emi odude ke mbenesụk. Ọtọn̄ọde do nnyịn ima ifiak inyọn̄ Perth. Ke ndusụk okoneyo nnyịn ikeside idap ke ubet mbonisan̄ ke usụn̄isan̄ tren ndien inikiet ima ikam ina ke eboho nsat mbiet ke mbenusụn̄ tren ide.
Nnyịn ima isikama ọfọn̄ udori ibuot emi ikọdọn̄de uyo emi ikanamde iyọhọ. Mmọemi ẹkedi akpan udia nnyịn ke akpa mbahade isan̄ nnyịn. Ke ndusụk ini ikesinyene udia ebe ke ndiyet mme usan ye nditụk isọn̄ ke mme ufọkisen ye mme itie udia. Ke mme ini efen nnyịn ima inam utom ke idak ọkpọsọn̄ eyo nditan̄ mbansan̄ m̀mê ọkọti. Mme etịbe oro ẹtode mbon oro ẹnyenede udọn̄ emi ẹkebọde n̄wed Bible ama an̄wam ke mme ubiatokụk nnyịn.
N̄kpọ emi akan̄wamde mi ndimụm mbuọtidem mi ke Jehovah n̄kama nnyụn̄ nyọ kpukpru n̄kpọsọn̄ idaha oro ke idatesịt ke ini oro ekedi uwụtn̄kpọ ye ukpep oro n̄kabakde mbọ nto eka mi.
N̄kpọ Akpa Christian
Ẹka mi ama enyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke Andibot, ndien adan̄a nte n̄kemede nditi, enye ama esitịn̄ ọnọ nnyịn nditọwọn̄ aban̄a enye. Nte ededi, ẹma enen̄ede ẹsịn mbuọtidem esie ke udomo, ke adan̄aemi eyeneka nnyịn eren emi ekedide isua itiaba akakpade ke akama mmọn̄eyet mbabuat n̄kpọntịbe ke ufọkn̄wed. Edi utu ke enye ndiyat esịt ye Abasi, eka mi ama ọtọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible ifịk ifịk. Enye okoyom ndikpep, nte ekekeme, ntak utọ n̄kpọ mmọn̄eyet oro okotịbede. Ndụn̄ọde Bible esie ndiyom akpanikọ ama enyene utịp, ndien enye ama ayarade uyakidem esie ọnọ Abasi akpanikọ, Jehovah, ke mmọn̄ baptism ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọkisua 1920.
Ọtọn̄ọde ke ini oro kaiso, nneme esie ye nnyịn kpukpru ini ẹma ẹsọn̄ọ ẹwụt adan̄a nte mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹdide akpanikọ. Enye ama esikpak nnyịn kpukpru ini ndinịm nte ke inamke n̄kpọ m̀mê nso ikeme nditịbe, ke ‘Abasi ikemeke ndisu nsu.’ (Titus 1:2) Nte utịp, ami ye ekpri eyeneka mi an̄wan ye nditọeka nnyịn iren iba, ọkọrọ ye ubon nnyịn ye nditọ nditọ nnyịn idi mme anditoro Jehovah Abasi mfịn. Nditọ eyeneka mi iba ẹdide irenowo, Alan ye Paul Mason, ke ẹnam utom nte mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a.
Udọn̄ Ndikwọrọ Ikọ ke Ini Uyen
Ami n̄kesidiọn̄ọke n̄wed ndien mma n̄kpọn̄ ufọkn̄wed ke 1926, ke ini n̄kedide isua 13. Edi, mma n̄kọri ọkpọsọn̄ udọn̄ ndibuana se n̄kekpepde mban̄a Bible ye mbon en̄wen. Papa ama ekere ke ami n̄kenyeneke ifiọkn̄wed ekem ndin̄wam owo ekededi, edi Mama ama ọdọhọ ete: “Idem edieke enye n̄kukụre asiande mme owo aban̄a ekọn̄ Armageddon oro edide ye nte ke mbon nsụhọdeidem ẹyeda isọn̄ ẹnyene, oro eyetan̄a Obio Ubọn̄ Abasi.” Ntre mma ntọn̄ọ ndibuana ke utom ukwọrọikọ to ke enyịnusụn̄ sịm enyịnusụn̄ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua uyen mi, okposụkedi nte mmen̄kanaha baptism tutu ke 1930. Ikebịghike ke oro ebede, mma ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ-ini ke n̄kanade ikpehe Perth.
Ke isua oro eketienede, 1931, nnyịn ima itọn̄ọ ndikere obufa enyịn̄ nnyịn Mme Ntiense Jehovah. Nte ededi, ediwak mme enyeneufọk ikamaha nnyịn ndida edisana enyịn̄ Abasi emi ndien ẹma ẹsinam n̄kpọ nsọn̄ido nsọn̄ido. Edi mma n̄kaiso ke utom oro kpa ye mme idiọk idaha oro n̄kosobode. Mma nnịm ke akpanikọ nte ke Abasi isụho nsu ke ini enye ọwọn̄ọde ete ke mme asan̄autom esie ẹkeme ‘ndiberi edem ke odudu oro enye ọnọde.’—1 Peter 4:11; Philippi 4:13.
Ndidiọn̄ọ “Akwa Otuowo”
Ke 1935, mma mbọ utom ndika akamba ubak isọn̄ Australia n̄kan̄ eken. Ntem, ke mme isua oro ẹketienede mma nnam utom nte asan̄autom asiakusụn̄ ke n̄kanade ikpehe New England eke stet New South Wales, n̄kpọ nte kilomita 4,000 ọtọn̄ọde ke akani ufọkidụn̄ mi ke Perth.
Tutu osịm ini oro mma nsidia mme n̄kpọ idiọn̄ọ uyo eke leaven mîdụhe ye ndatndat wine ke Editi n̄kpa Jesus eke isua ke isua. Okposụkedi ẹkebatde emi nte nnennen n̄kpọ ndinam, akpan akpan ye mme asan̄autom uyọhọ-ini oro ẹsịnde ifịk, akananam n̄konịmke ke akpanikọ nte ke mmenyene idotenyịn eke heaven. Ekem, ke 1935, ẹma ẹnam an̄wan̄a nte ke editan̄ akwa otuowo mbok ye idotenyịn edidu uwem ke isọn̄ ke nsinsi ke ada itie. Ediwak nnyịn ima idat esịt ndifiọk nte ke nnyịn ikedi ubak eke akwa otuowo oro, ndien nnyịn ima itre ndidia mme n̄kpọ idiọn̄ọ oro. (John 10:16; Ediyarade 7:9) Akpanikọ Bible ke akakaiso ndiyama, kpa nte Jehovah ọkọn̄wọn̄ọde.—Mme N̄ke 4:18.
Mbufa Usụn̄ Ukwọrọikọ
Ke ufọt ufọt iduọkisua 1930, nnyịn ima itọn̄ọ ndikama ukwak usan ikwọ ke utom nnyịn. Ntem, nnyịn ikenyene ndisịn n̄kpọ umen mbiomo ke mme okopidem enan̄ukwak nnyịn ke iso ye ke edem idịghe ndimen ndodobi ukwak ikwọ oro kpọt edi ye mme usan ikwọ ye mme ekpatn̄wed nnyịn n̄ko. Akana n̄kpeme etieti ke ini n̄kawatde enan̄ukwak oro okotịmde ọyọhọ ye mbiomo koro edieke enye ọduọde, okpokodobi etieti akam mi ndifiak mmenede!
Ke ukem ini oro nnyịn n̄ko ima itọn̄ọ se ẹkekotde uwọrọ-an̄wa. Nte nnyịn ikasan̄ade ibe mme ikpọ efak obio, nnyịn ima isikọn̄ọ mme kad idiọn̄ọ, m̀mê kad idiọn̄ọ oro ẹsikọn̄ọde ke idem, ẹwetde mme n̄kpọ ke usụn̄ oro ẹkemede ndisọsọp n̄kụt. Ami mma n̄kụt nte utom emi ekedide ata ọkpọsọn̄ udomo mbuọtidem, akpan akpan ke ini ẹkemụmde mi ẹnyụn̄ ẹsịnde mi ke ufọk-n̄kpọkọbi tutu eyo esiere ke obio Lismore. Ekedi n̄kpọ esuene ndida mi n̄ka esopikpe edem usen idem ye unana ediyak nsara idet! Edi inikiet efen Jehovah ama omụm mi akama nte enye ọkọn̄wọn̄ọde. Ẹma ẹbiat ikpe oro efep koro n̄kukụre edori ikọ bodisi oro okomụmde mi ekedi nte ke n̄wed idiọn̄ọ mi ama omiom ido ukpono mmimọ.
Ndifiak N̄ka Edem Usoputịn
Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọkisua 1940, utom usiakusụn̄ mi ama ada mi afiak aka mme obio oro ẹdude ke Western Australia. Mi mma n̄kaiso ndidara mme ifiọkutom oro mmedifreke ye mme edidiọn̄ eke spirit. Ke adan̄aemi ndude ke efakutom mi ke Northam, mma nsobo ye Flo Timmins, kpa n̄wan ndọ oro mîkenyeneke ini ke n̄kpọ nte kilomita 11 ke ọwọrọde ọkpọn̄ obio. Enye ama ọbọ n̄wed Reconciliation, ndien ikebịghike, enye ama akabade edi Ntiense Jehovah Abasi oro ayakde idem ọnọ. Enye ke osụk esịn ifịk ke utom Obio Ubọn̄, ndien eyen esie an̄wan, emi ekedide isua inan̄ kpọt ini oro, ama ọkọri akabade edi asan̄autom akpan asiakusụn̄.
Edi mme ifiọkutom en̄wen oro mmen̄kemeke ndifre ẹma ẹdu. Inikiet, ami ye nsan̄a mi ima ibe ebọp kiet ke Northam ke ukpatn̄kpọ nnyịn oro enan̄-mbakara odụride, ke ini enan̄-mbakara oro ke mbuari ekedịberede itọk, awatde nnyịn ke usụn̄ oro ikopde ndịk ebe mmọn̄ Akpa Avon oro ekefehede usọp usọp ebe ke idak. Ke ama akawat ke se ibede kilomita kiet enan̄-mbakara oro ama osụhọde uwat.
Ndọ ye Ubon
Ke 1950, mma ndọ Arthur Willis, emi n̄ko ekedide asiakusụn̄ ke ediwak isua n̄ko. Nnyịn ima isụhọde itetie ke obio Pingelly ke Edem Usoputịn Australia, ke ebiet oro nnyịn ikenyenede eyeneren, Bentley, ye eyenan̄wan Eunice, nte edidiọn̄. Ke ini nditọ ẹkekperede ndikụre ufọkn̄wed, Arthur ama ebiere ndifiak nsịn enyịn̄ nte asiakusụn̄. Eti uwụtn̄kpọ ete mmọ ama esịn udọn̄ ọnọ nditọ nnyịn mbiba nditọn̄ọ utom usiakusụn̄ ofụri ini ke ndondo oro mmọ ẹkedotde.
Arthur ama esiwak ndida nditọ oro n̄ka ukwọrọikọ ke mme obio in̄wan̄ ẹmi ẹkedude nsannsan. Ke ndusụk ini, enye eyewọrọ ye mmọ ẹkpọn̄ ufọk ke urua kiet m̀mê akande oro ke inikiet, ẹdan̄de ke ataya ke okoneyo kiet kiet. Ke mme ini ediwọrọ emi, ami nyedu ke ufọk ndise mban̄a mbubehe ubon ekedide edinam mme n̄kpọ ndụn̄ufọk, anamde edi mmemmem n̄kpọ ọnọ mmọ mbita ndinam utom usiakusụn̄.
Utom Ukwọrọikọ ke Otu Mme Aborigine
Usenubọk kiet ke ndondo oro ubon osụk ọnyọn̄de isan̄ ke obio in̄wan̄ kiet ẹdi, nnyịn ima inyene mbabuat esenowo. Esenowo oro ekedi Aborigine, emi okobụpde ete: “Ndisan̄a didie mfiak ndidụk?” Emi ikan̄wan̄ake nnyịn ke akpa. Ekem Arthur ama ọdiọn̄ọ enye nte owo oro ẹkesiode ẹfep ke esop Christian ke ediwak isua ẹmi ẹkebede ke ntak ukpammịn. Ọtọn̄ọde ke ini oro enye ama ọwọrọ etop un̄wọn̄ mmịn mbe ubọk ye ukama isọn.
Arthur ama anam an̄wan̄a enye se anade enye anam man ẹfiak ẹda enye ẹsịn ke edisana esop Jehovah. Enye ama asan̄a sụn̄sụn̄ ọwọrọ ye unana editịn̄ uwak ikọ, ndien kpukpru nnyịn ima ikere se enye edinamde. Owo nnyịn ndomokiet ikodorike enyịn ndikụt se ikotịbede ke ufan̄ ọfiọn̄ ifan̄ oro ẹketienede. Mme ukpụhọde oro eren emi akanamde ama ekpere ndisọn̄ owo ndinịm ke akpanikọ! Idịghe n̄kukụre enye ndibọhọ mfịna un̄wọn̄ mmịn esie edi enye ama okosobo ye mme owo ke ikpehe obio oro, etide mmọ aban̄a isọn esie, ndien ekem ekpe se enye akakamade! Mfịn enye amafiak edi eyenete Christian, enye ama anam utom inikiet nte asan̄autom asiakusụn̄.
Ediwak mme Aborigine ẹma ẹdu ke Pingelly, ndien nnyịn ima idara ata ọnọ uyụhọ utom ukwọrọikọ, in̄wamde mme owo ẹmi sụn̄sụn̄ ndikpep nnyụn̄ nyịme akpanikọ eke Ikọ Abasi. Didie ke oro ọkọsọn̄ọ mbuọtidem mi ntem ndinyene ebuana ke ndin̄wam ediwak mme Aborigine Australia ndikpep akpanikọ!
Ẹma ẹtọn̄ọ esop ke Pingelly, ndien ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ oro, ata ediwak ke otu mme andibuana ẹkedi mme Aborigine. Nnyịn ikenyene ndikpep ediwak mmọ nte ẹkotde ẹnyụn̄ ẹwetde n̄kpọ. Ekese ndutịn̄ ama odu aban̄a mmọ ke mme ntọn̄ọ ntọn̄ọ isua oro, edi sụn̄sụn̄, mbio obio ẹma ẹdiwụt ukpono ẹnọ Mme Ntiense ẹdide mme Aborigine ke ntak edisana uwem mmọ ye edidi nditọ obio oro ẹberide edem.
Un̄wam Jehovah Oro Mîkpụho
Edima ebe mi, Arthur, emi ama akanam n̄kpọ Abasi ke edinam akpanikọ ke isua 57 ama akpa ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1986. Kpukpru mme anam mbubehe ke Pingelly ye ke ikpehe obio oro ẹma ẹtịm ẹkpono enye. Inikiet efen, Jehovah ama omụm mi akama, ọnọde mi odudu ndiyọ mbabuat nnama emi.
Bentley, eyen mi eren, anam utom nte ebiowo ke edere edere Western Australia, ke ebiet emi enye ye n̄wan esie, Lorna, ẹbọkde ubon mmọ ke akpanikọ. Ebiet akwa idatesịt mi efen edi eyen mi an̄wan, Eunice, ke osụk akaiso ke utom uyọhọ-ini tutu mfịn emi. Enye ye ebe esie, Jeff, ke ẹnam utom nte mme asiakusụn̄. Ami ndu ye mmọ idahaemi ndien mmenem esịt ndikeme ndinam utom usiakusụn̄ unọ un̄wam kpukpru ini.
Ke se ibede isua 60, ami mmokụt edisu ima ima un̄wọn̄ọ Jehovah ndisọn̄ọ mme asan̄autom esie idem nnyụn̄ n̄wam mmọ ndiyọ se ededi idaha oro mmọ ẹkemede ndisobo. Enye esinọ kpukpru se nnyịn iyomde edieke nnyịn mîdehede inyene eyịghe iban̄a enye m̀mê nditre ndinịm enye ke akpanikọ. Ndikụt nte ubọk Abasi anamde utom ọmọsọn̄ọ mbuọtidem mi, ndien ami mmokụt nte enye ọnọde mi edidiọn̄ esie idem okponde akan se nnyịn ikemede ndifiọk. (Malachi 3:10) Ke akpanikọ, Abasi ikemeke ndisu nsu!
[Ndise ke page 27]
Mary ke 1933
[Mme ndise ke page 29]
Mary ye Arthur ke mme ukperedem isua