Usen Jehovah Emekpere
“Mbufo mbiowo ẹkop uyo mi, mbufo kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ẹkpan̄ utọn̄ n̄ko n̄ko.”—JOEL 1:2.
1, 2. Ke ntak ewe idaha ke Judah ke Jehovah ọkọnọ Joel odudu spirit nditịn̄ okopodudu prọfesi esie?
“MBỌM usen oro! koro usen Jehovah emekpere, enye oyonyụn̄ edi nte nsobo eke otode Ata Ọkpọsọn̄.” Nso in̄wan̄în̄wan̄ ntọt! Enye ekedi etop Abasi enyenede ikọt esie oro prọfet Joel akatan̄ade.
2 Ẹkewet mme ikọ Joel 1:15 oro ke Judah, eyedi ke n̄kpọ nte isua 820 M.E.N. N̄kpri obot ẹyọhọde ye nsehe ikọn̄ ẹma ẹbana idụt oro. Mfri ye ibokpot ẹma ẹdu akpakịp. Mbiet ẹma ẹtara ẹyọhọ ẹnyụn̄ ẹsehe. Kpa ye oro, n̄kpọ ama enen̄ede akwan̄a. Utuakibuot Baal ama ọkọri ke Jerusalem ye ke idụt Judah. Mme owo oro ẹma ẹsịn idem ke ebeubọk un̄wọn̄ mmịn ke iso nsunsu abasi emi. (Men 2 Chronicles 21:4-6, 11 domo.) Nte Jehovah ayayak kpukpru ẹmi ẹka iso?
3. Jehovah ọkọnọ ntọt aban̄a nso, ndien mme idụt ẹkpenyene nditịm idem mben̄e nso?
3 N̄wed Joel eke Bible anam ibọrọ ana in̄wan̄în̄wan̄. Jehovah Abasi oyowụt unen itie edikara esie onyụn̄ anam edisana enyịn̄ esie asana. Akwa usen Jehovah ama ekpere. Abasi ndien ama ebiere ikpe ọnọ kpukpru mme idụt ke “ebeden̄ Jehoshaphat.” (Joel 3:12) Yak mmọ ẹben̄e idem ẹnọ ekọn̄ ye Ata Ọkpọsọn̄, Jehovah. Nnyịn n̄ko isak iso ise akwa usen Jehovah. Ntre ẹyak nnyịn idụn̄ọde mme ntịn̄nnịm ikọ Joel kaban̄a eyo nnyịn ye eke eset.
Edidụk eke N̄kpri Unam
4. N̄kpọntịbe oro Joel ọkọtọtde aban̄a edikpon adan̄a didie?
4 Ebede ke prọfet esie, Jehovah ọdọhọ ete: “Mbufo mbiowo ẹkop uyo mi, mbufo kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ẹkpan̄ utọn̄ n̄ko n̄ko. Nte orụk n̄kpọ nte emi okodu ke eyo mbufo, ye ke eyo mme ete mbufo? Mbufo ẹbụk enye ẹnọ nditọ mbufo, yak nditọ mbufo ẹnyụn̄ ẹbụk ẹnọ nditọ mmọ: yak nditọ mmọ ẹnyụn̄ ẹbụk ẹnọ emana en̄wen.” (Joel 1:2, 3) Mbiowo ye kpukpru owo ẹma ẹkeme ndidori enyịn mban̄a n̄kpọ oro akanam mîtịbeke ke eyo uwem mmọ m̀mê ke eyo mme ete ete mmọ. Enye edidi n̄wọrọnda tutu ẹnyene ndibụk enye nnọ ọyọhọ emana ita! Nso ikedi n̄wọrọnda n̄kpọntịbe emi? Man ifiọk, ẹyak nnyịn ida nte ke nnyịn idu ke eyo Joel.
5, 6. (a) Tịn̄ ban̄a nnama oro Joel eketịn̄de prọfesi aban̄a. (b) Ebiet ewe ke nnama oro okoto?
5 Kpan̄ utọn̄! Joel okop uyom otode anyan usụn̄. Ikpaenyọn̄ ekịm, ndien enyene-ndịk uyom oro ọsọn̄ ubọk nte ekịm emi atarade ke enyọn̄. Ndien idiọk enyọn̄ ebietde nsụn̄ikan̄ osụhọde edi. Enye edi udịm ediwak miliọn n̄kpri unam. Ndien nso nsobo ke mmọ ẹda ẹdi ntem! Ke emi kot Joel 1:4. N̄kpri unam ẹmi ẹdụkde ẹdi idịghe sụk mme enyene mba n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹfede-fe. Oh, baba! Akwa otu mme okop-ọbiọn̄, anana-mba n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹnyọnide-nyọni ke ẹdi n̄ko. Ke ofụm emende, n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹdisịm inikiet inikiet, ndien uyom mmọ ebiet eke mme chariot. (Joel 2:5) Ke ntak ọkpọsọn̄ udọn̄ mmọ kaban̄a udia, ediwak miliọn mmọ ẹkeme ndinam se itiede nte paradise akabade edi wilderness iwiwa.
6 Se itienede isan̄a n̄ko ẹdi mme itụt—eke utan̄kpọ ye eke ọfọn̄ekpo. Akwa udịm itụt oro ẹkopde biọn̄ ẹkeme ndikwek ikọn̄ eto nsịt nsịt, ikọn̄ kiet kiet, tutu ẹnam mme eto ẹkpere ndinana awawa ikọn̄ mmọ. Ndien ekese n̄kpọ oro mmọ ẹsụhọde, mme n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹta. Ndien se n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹsụhọde, mme idian̄ oro ẹsọpde isan̄ etieti ẹkụt ẹte ke imata fapfap. Edi tịm fiọk emi: Ke Joel ibuot 2, ufan̄ikọ 11, Abasi ọdọhọ ke udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹdi “mbonekọn̄ esie.” Ih, enye ekedi Ebiet emi nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ oro okosobode idụt oro onyụn̄ ada ọkpọsọn̄ akan̄ edi okotode. Ini ewe? Esisịt ini mbemiso “usen Jehovah.”
“Mbufo Mbon Mmịn Ẹdemede”!
7. (a) Nso ikedi idaha mme adaiso ido ukpono Judah? (b) Didie ke mme adaiso Christendom mfịn ẹdu ke idaha ebietde eke mme adaiso ido ukpono Judah?
7 Ẹsio otu oro mînyeneke ukpono ẹwụt, kpa mme adaiso ido ukpono Judah, ke ini ẹwụkde ewụhọ ẹte: “Mbufo mbon mmịn ẹdemede ẹnyụn̄ ẹtua eyet; kpukpru mbufo mme ọn̄wọn̄ wine ẹnyụn̄ ẹseme ẹban̄a obufa wine: koro ẹmesịbe enye ke inua mbufo ẹfep.” (Joel 1:5) Ih, ẹma ẹdọhọ mbon mmịn eke spirit Judah ẹte “ẹdemede,” ẹkere n̄kpọ. Edi kûkere ke emi edi sụk mbụk eset. Idahaemi, mbemiso akwa usen Jehovah, mme ọkwọrọ ederi Christendom ke ndamban̄a usụn̄ ẹyọhọ ye obufa wine tutu mmọ ifiọkke iban̄a ewụhọ otode Ata Edikon̄ mi. Idem edikpa mmọ didie ntem ke ini akwa ye enyene-ndịk usen Jehovah edidemerede mmọ ke enyịn mmịn eke spirit mmọ!
8, 9. (a) Didie ke Joel etịn̄ aban̄a mme n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ye utịp nnama mmọ? (b) Mfịn, mmanie ke n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹda ẹban̄a?
8 Sese akwa udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ! “Koro idụt kiet ke ọdọk edi ke isọn̄ emi, ke ọsọn̄, inyụn̄ inyeneke ibat; edet esie edi edet lion; enye onyụn̄ enyene ntak edet uman lion. Enye abiat vine mi, onyụn̄ obụn̄ eto fig mi: osio enye ofụri ikpọk, onyụn̄ emen ọduọk; mmọ ẹnam n̄kọk esie ẹfia. Tua nte eyenan̄wan eke esịnede ọfọn̄ikpo atuade aban̄a ebe uyen esie.”—Joel 1:6-8.
9 Ndi emi edi sụk prọfesi aban̄ade “idụt kiet” emi enyenede n̄kukun̄kpọyọriyọ, kpa udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ, emi odụkde Judah? Baba, enye esịne n̄kpọ akan oro. Ke Joel 1:6 ye Ediyarade 9:7, ẹtịn̄ ẹban̄a ikọt Abasi nte n̄kukun̄kpọyọriyọ. Udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ eyomfịn idịghe n̄kpọ en̄wen ikan mbonekọn̄ Jehovah eke n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ẹyetde aran, emi idahaemi n̄kpọ nte owo 5,600,000 eke “mme erọn̄ en̄wen” Jesus ẹdianade ye mmọ. (John 10:16) Ndi afo udarake ndidi ubak akwa udịm mme andituak ibuot nnọ Jehovah ẹmi?
10. Nso idi utịp nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ ke Judah?
10 Ke Joel 1:9-12, nnyịn imokot iban̄a mme utịp nnama eke n̄kukun̄kpọyọriyọ oro. Nsio nsio udịm ẹsobo idụt oro ofụri ofụri. Sia mînyeneke ibokpot, wine, ye aran, mme oku oro mînamke akpanikọ ikemeke ndika iso ke utom mmọ. Isọn̄ akam ofụhọ, koro n̄kukun̄kpọyọriyọ okosobode ibokpot esie, ẹnyụn̄ ẹkụre mbun̄wụm ke mme eto mfri. Sia ẹsobode eto fig, wine idụhe aba inọ mme andituak ibuot nnọ Baal oro ẹkenyenede mbumehe mmịn ẹmi n̄ko ẹkedide mme akpammịn eke spirit.
‘Mbufo Mme Oku Ẹmia Ikpanesịt Mbufo’
11, 12. (a) Mmanie ẹdọhọ nte idide mme oku Abasi mfịn? (b) Didie ke nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ eke eyomfịn otụk mme adaiso ido ukpono Christendom?
11 Kpan̄ utọn̄ nọ etop Abasi kaban̄a mme otụt utọn̄ oku oro: “Mbufo mme oku ẹbọbọ mbọbọ, ẹnyụn̄ [ẹmia ikpanesịt, NW]: mbufo mme anam-n̄kpọ itieuwa ẹseme.” (Joel 1:13) Ke akpa edisu eke prọfesi Joel, mme oku Levi ẹkenam n̄kpọ ke itieuwa. Edi nso kaban̄a akpatre edisu? Mfịn, mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹmeda odudu ke idemmọ ndinam utom ke itieuwa Abasi, ẹdọhọde ke idi mme asan̄autom esie, “mme oku” esie. Nte ededi, nso itịbe idahaemi oro n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi eyomfịn ẹsan̄ade-san̄a ẹka iso?
12 Ke ini “mme oku” Christendom ẹkụtde ikọt Jehovah ke edinam ẹnyụn̄ ẹkopde ntọt oro mmọ ẹnọde ẹban̄a ubiereikpe Abasi, mmọ ẹkabade ẹtie idat idat. Mmọ ẹmia ikpanesịt mmọ ke iyatesịt ẹnyụn̄ ẹyat esịt ẹban̄a akama-nsobo utịp etop Obio Ubọn̄ oro. Ndien mmọ ẹsitua nte otuerọn̄ mmọ ẹwọrọde ẹkpọn̄ mmọ. Sia ẹsobode awawa mbiet mmọ, yak mmọ ẹsịne ọfọn̄ikpo okoneyo, ẹtuan̄a kaban̄a ntakurua mmọ. Ke mîbịghike, mmọ ẹyetaba mme utom mmọ n̄ko! Ke akpanikọ, Abasi ọdọhọ mmọ ete ẹtuan̄a ofụri okoneyo koro utịt mmọ ekpere.
13. Ndi ofụri Christendom ayanam n̄kpọ nte ọfọnde aban̄a ntọt Jehovah?
13 Nte Joel 1:14 ọdọhọde, n̄kukụre idotenyịn mmọ odu ke ndikabade esịt nnyụn̄ nseme ‘nnọ Jehovah’ kaban̄a un̄wam. Ndi nnyịn imekeme ndidori enyịn ofụri otu mme ọkwọrọ ederi Christendom ndiwọn̄ọde ntiene Jehovah? Nte ededi baba! Ndusụk owo ke otu mmọ ẹkeme ndinam n̄kpọ mban̄a ntọt Jehovah. Edi idaha edikpa biọn̄ eke spirit mme adaiso ido ukpono ẹmi ye mbon ufọkabasi mmọ nte otu ayaka iso. Prọfet Amos ama ebem iso etịn̄ ete: “Ọbọn̄ Jehovah ọdọhọ, ete, Sese, ini ke edi, ndien nyọdọn̄ akan̄ utom ke isọn̄, idịghe akan̄ udia, inyụn̄ idịghe nsat itọn̄ mmọn̄, edi eke edikop ikọ Jehovah.” (Amos 8:11) Ke n̄kan̄ eken, nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem ke isek isek udia eke spirit oro Abasi ke ima ọnọde ebe ke “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄”!—Matthew 24:45-47.
14. Nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ oro edi idiọn̄ọ nso?
14 Nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ekedi onyụn̄ edi idiọn̄ọ n̄kpọ. Idiọn̄ọ nso? Joel asian nnyịn in̄wan̄în̄wan̄, ọdọhọde ete: “Mbọm usen oro! koro usen Jehovah emekpere, enye oyonyụn̄ edi nte nsobo eke otode Ata Ọkpọsọn̄.” (Joel 1:15) Edidụk oro udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi odụkde ofụri ererimbot mfịn owụt in̄wan̄în̄wan̄ nte ke akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk emekpere. Ke akpanikọ, kpukpru mbon oro ẹnyenede eti esịt ẹnyene udọn̄ ẹban̄a akpan usen unam ibat oro emi ubiereikpe Abasi edisịmde ndiọi owo Jehovah edinyụn̄ akande nte Andikara Ekondo.
15. Ke ẹkerede ẹban̄a mfụhọ mfụhọ idaha eke idụt oro, didie ke mbon oro ẹkopde ntọt Abasi ẹnam n̄kpọ?
15 Nte Joel 1:16-20 owụtde, ẹma ẹsịbe udia ẹfep ke Judah eset. Kpa ntre ke ekedi ye idatesịt. Mme ebiet unịm udia ẹkena ukpọk, ẹkenyụn̄ ẹnyene ndiwụri mme ufọk unịm ibokpot. Ke ẹnanade udia koro mme n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹketade ofụri ikọn̄ ẹma ke idụt oro, enan̄ ẹma ẹyo ke unana edifiọk se ẹkpenamde, mme otuerọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a. Nso afanikọn̄! Ke ufọt mme utọ idaha oro, nso iketịbe inọ Joel? Nte ufan̄ikọ 19 etịn̄de, enye ọkọdọhọ ete: “Nyeseme n̄kot fi, O Jehovah.” Mfịn, n̄ko, ediwak owo ẹkop ntọt Abasi ẹnyụn̄ ẹseme ẹkot Jehovah Abasi ke mbuọtidem.
“Usen Jehovah Emedi”
16. Ntak emi “mme andidụn̄ isọn̄” ẹkpenyekde idem?
16 Kpan̄ utọn̄ ke ewụhọ otode Abasi mi: “Mbufo ẹfụri ukotowo ke Zion, ẹnyụn̄ ẹduat ke edisana obot mi: yak kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ẹnyek idem.” (Joel 2:1) Ntak ẹnamde n̄kpọ ntre? Prọfesi oro ọbọrọ ete: “Koro usen Jehovah emedi, koro emekpere; usen ekịm, kpa ata ọkpọsọn̄ ekịm, usen obubịt enyọn̄, kpa ata idiọk enyọn̄ etieti: ebiet usiere eke asuanade ke ikpọ obot.” (Joel 2:1, 2) Akwa usen Jehovah asan̄a ye ekikere nte ini edide ata usọp usọp.
17. Didie ke nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ oro okotụk isọn̄ ye mbon Judah?
17 Kere odudu n̄kukụt prọfet oro nte n̄kukun̄kpọyọriyọ oro mîkpaha mba ẹwọn̄ọrede se ikperede ndidi in̄wan̄ Eden ẹsịn ke ndon. Kpan̄ utọn̄ ke nte ẹtịn̄de ẹban̄a udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ emi: “Idem mmọ ebiet idem horse; mmọ ẹnyụn̄ ẹsọp itọk nte mbon horse. Ẹfefrọ ke enyọn̄ ikpọ obot, ẹbiet uyom chariot: ẹbiet n̄kprak edemeikan̄ eke atade etak ibokpot, ẹbiet n̄kpọsọn̄ mbio eke ẹtịmde udịmekọn̄. Iso mmọ esịn mme idụt ẹnyek idem kpukpru iso ẹnyụn̄ ẹkabade kpai.” (Joel 2:4-6) Ke ini nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ oro ke eyo Joel, ndutụhọ mme andituak ibuot nnọ Baal ama ọsọn̄ ubọk, ẹma ẹnyụn̄ ẹkeme ndikụt idiọn̄ọ editịmede esịt ke isọ mmọ.
18, 19. Didie ke edinam ikọt Abasi mfịn ebiet nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ?
18 N̄kpọ ndomokiet ikakpanke n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹmi ẹsan̄ade ke ndutịm, mîkonyụn̄ ikpaha mba mi. Mmọ ẹkefen̄e “nte mbon uko” ẹnyụn̄ ẹkam ẹdọk mme ibibene. Edieke ‘ndusụk ẹduọn̄ọde ke otu n̄kpọekọn̄, mmọ idaha unan.’ (Joel 2:7, 8) Nso in̄wan̄în̄wan̄ ntịn̄nnịm ediwụt udịm ndamban̄a n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi eyomfịn ke emi edi ntem! Mfịn, n̄ko, udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Jehovah osụk aka iso iso. “Ibibene” ubiọn̄ọ ndomokiet ikpanke mmọ. Mmọ ikan̄ke nsọn̄ọnda mmọ ye Abasi edi ẹnyịme ndisobo n̄kpa, kpa nte ediwak tọsịn Mme Ntiense ẹmi ‘ẹkeduọn̄ọde ke otu n̄kpọekọn̄’ ke ntak ẹkesịnde nditoro Hitler ke ini ukara Nazi eke Germany.
19 Udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi eke eyomfịn ẹnọ ikọ ntiense ọyọhọ ọyọhọ ke “obio” Christendom. (Joel 2:9) Mmọ ẹnam ntre ke ofụri ererimbot. Mmọ ke ẹsụk ẹkakan kpukpru n̄kpọ ubiọn̄ọ, ẹdụkde ediwak miliọn ufọk, ẹsobode ye mme owo ke efak, ẹnyenede nneme ye mmọ ke urụk ukopikọ, ẹnyụn̄ ẹsobode ye mmọ ke usụn̄ ekededi oro ẹkemede nte mmọ ẹtan̄ade etop Jehovah. Ke akpanikọ, mmọ ẹmesuan ediwak biliọn n̄wed Bible ẹyenyụn̄ ẹsuan ata ediwak efen efen ke utom ukwọrọikọ mmọ oro mîtreke—ke eferife ye ke ufọk ke ufọk.—Utom 20:20, 21.
20. Anie ọnọ mme n̄kukun̄kpọyọriyọ eyomfịn ibetedem, ndien ye nso utịp?
20 Joel 2:10 owụt ete ke ata akamba udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ etie nte obubịt enyọn̄ oro ekemede ndifụk utịn, ọfiọn̄, ye ntantaọfiọn̄. (Men Isaiah 60:8 domo.) Ndi eyịghe ekededi odu aban̄a owo emi adade ke edem udịmekọn̄ emi? Ke ẹsiode uyom n̄kpri unam ẹmi ẹfep, nnyịn imokop mme ikọ ẹmi ke Joel 2:11: “Jehovah ebem mbonekọn̄ esie iso n̄ko osioro uyo: koro nnaekọn̄ esie okponde etieti: koro enye edide ọkpọsọn̄, anam uyo esie: koro usen Jehovah okponde onyụn̄ enyenede ndịk etieti: ndien anie ekeme ndiyọ enye?” Ih, Jehovah Abasi ke ọdọn̄ udịmekọn̄ n̄kukun̄kpọyọriyọ esie utom idahaemi—mbemiso akwa usen esie.
‘Jehovah Iduọnke’
21. Nso iditịbe ke ini ‘usen Jehovah edidide nte inọ’?
21 Ukem nte Joel, apostle Peter ama etịn̄ aban̄a akwa usen Jehovah. Enye ekewet ete: “Usen Ọbọn̄ edibuat nte inọ; ke usen oro ikpaenyọn̄ eyebe efep ye akamba uyom, se ẹdade ẹbot ererimbot ẹyenyụn̄ ẹtara ke ọkpọsọn̄ ufiop, ndien isọn̄ ye kpukpru utom eke ẹnamde ke esịt ẹyeta ikan̄ ẹbiara.” (2 Peter 3:10) Ke idak odudu Satan kpa Devil, idiọk ukara “ikpaenyọn̄” akara “isọn̄,” oro edi, ubonowo oro adianarede ọkpọn̄ Abasi. (Ephesus 6:12; 1 John 5:19) Ndamban̄a enyọn̄ ye isọn̄ ẹmi idibọhọke ufiop iyatesịt Abasi ke akwa usen Jehovah. Utu ke oro, ‘obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ emi edinen ido edidụn̄de emi nnyịn itiede ibet’ ẹyeda itie mmọ.—2 Peter 3:13.
22, 23. (a) Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a ime oro Jehovah ke mbọm enyenede? (b) Didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a usen Jehovah oro ekperede?
22 Ye kpukpru n̄kpọ oro ẹwọn̄ọrede ntịn̄enyịn ye mme idomo mbuọtidem eke eyomfịn, nnyịn imekeme nditre ndikụt nte ini nnyịn edide usọp usọp. Edi nte mme ndamban̄a n̄kukun̄kpọyọriyọ ẹkade iso iso, ediwak owo ke ẹnam n̄kpọ ẹban̄a etop Obio Ubọn̄. Okposụkedi Abasi ayakde ini odu ọnọ emi, inaha nnyịn ke ndudue ida ime esie nte ediduọn. “Ọbọn̄ iduọnke ke edinam un̄wọn̄ọ Esie, ke ido nte ndusụk owo ẹkerede ẹte, Enye ọduọn; Enye akam enyene anyan ime ye mbufo, inyụn̄ iyomke baba owo kiet atak, edi oyom kpukpru owo ẹtua n̄kpọfiọk ẹkabade esịt.”—2 Peter 3:9.
23 Ke adan̄aemi nnyịn itiede ibet akwa usen Jehovah, ẹyak nnyịn inam mme ikọ Peter ẹmi ẹwetde ke 2 Peter 3:11, 12: “Sia kpukpru n̄kpọ ẹmi ẹdibiarade ntem, nso orụk owo ke mbufo ẹkpedi ke edisana ido ye ke uten̄e Abasi? mbufo ẹmi ẹtiede ẹbet ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹyom edidi Usen Abasi, kpa usen oro ẹdisịnde ikpaenyọn̄ atara ke ikan̄, ẹdinyụn̄ ẹsịnde se ẹdade ẹbot ererimbot atara ke ọkpọsọn̄ ufiop.” Mme ido ye edinam ẹmi ke akpanikọ ẹsịne nnyịn ndisan̄a ikpat kiet ye udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Jehovah ebe ke ndinyene ebuana ofụri ini oro enyenede ufọn ke ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ mbemiso utịt edide.—Mark 13:10.
24, 25. (a) Didie ke afo anam n̄kpọ aban̄a ifet edibuana ke utom udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Jehovah? (b) Nso eti mbụme ke Joel edemede?
24 Udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi iditreke utom esie tutu akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk ọtọn̄ọ. Edidu oro udịmekọn̄ n̄kukun̄kpọyọriyọ oro owo mîkemeke nditre mi odude edi n̄wọrọnda uyarade nte ke usen Jehovah emekpere. Nte afo udarake ndinam utom ye otu n̄kukun̄kpọyọriyọ Abasi oro ẹyetde aran ye mme nsan̄a mmọ ke akpatre en̄wan mbemiso akwa usen Jehovah emi enyenede ndịk?
25 Usen Jehovah oro edikpon didie ntem! Eyịghe idụhe mbụme edemerede: “Anie ekeme ndiyọ enye?” (Joel 2:11) Ẹyedụn̄ọde mbụme emi ye ediwak efen efen ke ibuotikọ iba oro ẹtienede.
Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?
◻ Ntak emi Jehovah ọkọnọde ntọt aban̄a nnama n̄kpri unam ke Judah?
◻ Ke edisu prọfesi Joel eke eyomfịn, mmanie ẹdi mme n̄kukun̄kpọyọriyọ Jehovah?
◻ Didie ke mme adaiso Christendom ẹnam n̄kpọ ẹban̄a nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ, ndien didie ke ndusụk mmọ ẹkeme ndibọhọ mme utịp esie?
◻ Nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ emi atara adan̄a didie ke isua ikie 20 emi, ndien enye edika iso tutu esịm ini ewe?
[Ndise ke page 9]
Nnama n̄kpri unam oro ekedi idiọn̄ọ n̄kpọ oro akam ọdiọkde-diọk akan
[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]
Eto emi mîn̄wụmke mfri: Foto FAO/G. Singh
[Mme ndise ke page 10]
Jehovah Abasi ada ke edem nnama n̄kukun̄kpọyọriyọ eke eyomfịn
[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 8]
N̄kukun̄kpọyọriyọ: Foto FAO/G. Tortoli; udịm n̄kukun̄kpọyọriyọ: Foto FAO/Desert Locust Survey