Jesus—Andikara “Emi Ediwọrọ Esie Okodude Tutuko”
NDUAIDEM ke okpon nte afo ebetde iman oro mûkwe ke anyan ini ndidi ndibehe. Ke akpatre, afo osobo ye enye onyụn̄ ọkọm enye ufiop ufiop. Afo enen̄ede akpan̄ utọn̄ nte enye asiande fi ntak emi ete esie ọdọn̄de enye edisobo ye afo. Ibịghike ekem ini enye ndifiak nnyọn̄ ufọk. Ke mfụhọ, afo ọkọm enye san̄a sụn̄-o. Mfụhọ oro afo okopde aban̄a unyọn̄ esie osụhọde ubọk ke ini etop edide edisịm nte ke enye ama ekesịm ufọk ke ifụre.
Ekem, ke ini odụn̄ọrede n̄kani babru, afo okụt mme leta oro ẹketịn̄de n̄kpọ ibio ibio ẹban̄a se iman fo akanamde ke anyan ini ko mbemiso enye ọkọtọn̄ọde isan̄ esie ndidi ndisobo ye afo. Se mme leta oro ẹsiande fi ẹnam fi enyene ifiọk aban̄a idaha esie ke uwem onyụn̄ adian n̄kpọ ke ifiọk oro enyenede aban̄a edidi esie ye utom esie idahaemi.
“Tutuko”
Ke otu n̄kani babru oro ẹkedude ẹnọ mme Jew eke akpa isua ikie ẹkedi mme uwetn̄kpọ prọfet Abasi oro Micah, ẹmi ẹkewetde ẹnịm ke n̄kpọ nte isua ikie itiaba mbemiso ini oro. Mmọ ẹmi ẹnyan ubọk ẹwụt obio emana Messiah. “Afo Beth-lehem Ephrathah, emekpri ke otu mme tọsịn Judah, edi owo oyoto fi ke esịt ọnọ mi, eke edidide andikara ke Israel; enye emi ediwọrọ esie okodude tutuko, kpa ke eyo eset.” (Micah 5:2) Ke ndisu mme ikọ ẹmi, Jesus ama amana ke obio Bethlehem eke Judah ke se ẹkotde idahaemi isua 2 M.E.N. Edi didie ke ediwọrọ esie okodu “tutuko”?
Jesus ama odu mbemiso edide owo. Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian ke Colossae, apostle Paul ama etịn̄ aban̄a Jesus nte ‘mbiet Abasi emi enyịn mîkwe, akpan ke otu kpukpru edibotn̄kpọ.’—Colossae 1:15.
Jehovah, kpa Ntọn̄ọ ọniọn̄, okobot akpa Eyen esie nte ‘ata akpa utom’ esie, ke ndida ikọ odudu spirit oro Edidem Solomon ekewetde ke n̄wed Mme N̄ke ntịn̄. Ke Jesus ama okodu ke isọn̄ onyụn̄ afiak ọnyọn̄ heaven, enye ama ọsọn̄ọ ete ke imọ ke akpanikọ ikedi “ebe-iso ke kpukpru se Abasi obotde.” Nte owo ifiọk, Jesus emi okodude mbemiso edide owo ama ọdọhọ ete: “Ami n̄kodu do ke adan̄aemi [Jehovah] owụkde enyọn̄.”—Mme N̄ke 8:22, 23, 27; Ediyarade 3:14.
Toto ke editọn̄ọ, Eyen Abasi ama ọbọ san̄asan̄a utom, eke edidi “etubom anamutom” (NW) ye Ete esie. Nso idatesịt ke emi akada ọsọk Jehovah ntem! Mme N̄ke 8:30 ọdọhọ ete: “N̄konyụn̄ ndi se idatde enye [Jehovah] esịt ofụri usen,” adiande ete, “ndara ke iso esie kpukpru ini.”
Ekem Jehovah ama ọnọ akpa edibon Eyen esie ikot nditiene mbuana ke edibot ubonowo. Enye ama ọdọhọ ete: “Ẹyak nnyịn inam owo isịn ke mbiet nnyịn, etie nte nnyịn.” (Genesis 1:26) Nte utịp, n̄kpọ idatesịt efen ama ọwọrọ edi. Jesus emi okodude mbemiso edide owo ama anam an̄wan̄a ete: “Idatesịt mi [okodu] ke otu nditọ owo.” (Mme N̄ke 8:31) Ke ntọn̄ọ Gospel esie, apostle John etịn̄ aban̄a udeme oro Jesus ekenyenede ke edibot mme n̄kpọ mbemiso edide owo: “Oto ke Enye ẹkenam kpukpru n̄kpọ; ndien mîtoho ke Enye, inamke n̄kpọ baba kiet eke ẹkenamde.”—John 1:3.
Anditịn̄ Ikọ ke Ibuot Jehovah
Mme ikọ John ẹdụri ntịn̄enyịn ẹwụt ifetutom efen oro Eyen Abasi ekenyenede, oro edi, ndidi anditịn̄ ikọ ke ibuot owo efen. Toto ke editọn̄ọ, enye akanam n̄kpọ nte Ikọ. Ntem, ke ini Jehovah eketịn̄de ikọ ọnọ Adam, ndien ke ukperedem ke ini eketịn̄de ikọ ọnọ Adam ye Eve ọtọkiet, eyedi enye akanam oro ebe ke Ikọ. Ndien anie okodot ndimen mme item Abasi kaban̄a mfọnọn̄kpọ ubonowo n̄ketịn̄ akan enye emi okokopde idatesịt aban̄a mmọ?—John 1:1, 2.
Akabiak Ikọ didie ntem ndikụt Eve ndien ekem Adam ẹsọn̄de ibuot ye Andibot mmọ! Ndien ọkọdọn̄ enye didie ntem ndisio mme mfịna oro nsọn̄ibuot mmọ akadade ọsọk nditọ mmọ mfep! (Genesis 2:15-17; 3:6, 8; Rome 5:12) Ke etịn̄de ikọ ọnọ Satan, emi ekesịnde udọn̄ ọnọ Eve ndisọn̄ ibuot, Jehovah ama ọdọhọ ete: “Nyonyụn̄ nsịn usua ke ufọt fo ye n̄wan, ye ke ufọt ubon fo ye ubon esie.” (Genesis 3:15) Ke ama okokụt se iketịbede ke Eden, Ikọ ama ọfiọk ete ke nte akpan ubak “ubon” n̄wan oro, imọ iyakabade idi iso en̄wan idiọk usua. Enye ama ọfiọk ete ke Satan ekedi owotowo.—John 8:44.
Ke ini Satan ke ukperedem ekenenide aban̄a nsọn̄ọnda anam-akpanikọ owo oro Job, anaedi Ikọ ama okop iyatesịt ke idiọk edori ikọ oro ẹkedoride Ete esie. (Job 1:6-10; 2:1-4) Ke akpanikọ, ke udeme esie nte akwa angel, ẹdiọn̄ọ Ikọ nte Michael, emi enyịn̄ esie ọwọrọde “Anie Etie Nte Abasi?” onyụn̄ owụt nte enye adade ye Jehovah an̄wana ye kpukpru mmọ oro ẹyomde ndibọ unen itie edikara Abasi.—Daniel 12:1; Ediyarade 12:7-10.
Nte mbụk Israel akayararede, Ikọ ama okụt Satan odomode ndiwọn̄ọde mme owo n̄kpọn̄ edisana utuakibuot. Ke etienede Uwọrọidụn̄ n̄kpọn̄ Egypt, Abasi ama ọdọhọ Israel ebe ke Moses ete: “Sese, ami mmọn̄ ndọn̄ angel ebem fi iso, nte ekpeme fi ke usụn̄, onyụn̄ ada fi aka ke ebiet emi n̄kenịmde. Kpeme idem fo bak enye, nyụn̄ kop uyo esie, kûyat enye esịt: koro enye mîdifenke mme idiọk ido mbufo: koro enyịn̄ mi odude enye ke idem.” (Exodus 23:20, 21) Anie ke angel emi ekedi? Eyedi Jesus mbemiso edide owo.
Nsụkibuot ke Edinam Akpanikọ
Moses akakpa ke 1473 M.E.N., ẹkenyụn̄ ẹbụk okpo esie “ke ebeden̄ kiet, ke isọn̄ Moab, emi asakde iso ese Beth-poer.” (Deuteronomy 34:5, 6) Nte an̄wan̄ade, Satan ama oyom ndida okpo oro nnam n̄kpọ, ndusụk ke ndisịn udọn̄ nnọ ukpono ndem. Michael ama ọbiọn̄ọ emi edi ke nsụkibuot enịm ebet odudu Ete esie, Jehovah. ‘Ke mîdehede isụn̄i Satan ke ikpe,’ Michael ama odụri Satan utọn̄ ete: “Ọbọn̄ akpakam asua ọnọ fi.”—Jude 9.
Ekem Israel ama ọtọn̄ọ edikan oro enye akakande Isọn̄ Un̄wọn̄ọ edide Canaan. Ke ekperede obio Jericho, Joshua ama ọbọ nsọn̄ọ nte ke Ikọ ayaka iso ndinọ idụt oro ndausụn̄. Do enye ama osobo eren kiet emi akakamade ofụt. Joshua ama asan̄a ekpere esenowo oro onyụn̄ okobụp ete: “Nte afo ada ye nnyịn m̀mê ada ye mme asua nnyịn?” Kere nte Joshua okodude ke n̄kpaidem ke ini esenowo oro akayararede idemesie, ọdọhọde ete: “Ih ih; koro ami ndi ke emi nte etubom mbon-ekọn̄ Jehovah.” Eyịghe idụhe Joshua ọkọduọde okụbi iso esie ke isọn̄ ke iso ukpono ukpono andida ke ibuot Jehovah oro, emi nte eyịghe mîdụhe ekedide Jesus mbemiso ekedide owo emi ke ukperedem akakabarede edi “Messiah Ọbọn̄.”—Joshua 5:13-15; Daniel 9:25.
Ntuaha efen ye Satan akada itie ke eyo prọfet Abasi oro Daniel. Ke idaha enye emi Michael ama ọnọ ekemmọ angel un̄wam ke ini demon ọbọn̄ Persia ‘ọkọbiọn̄ọde’ ke urua ita. Angel oro ama anam an̄wan̄a ete: “Sese, Michael akpan mbọn̄ kiet edi edin̄wam mi: ndien ami nsụk ntie do ye ndidem Persia.”—Daniel 10:13, 21.
Ubọn̄ Mbemiso ye ke Edide Owo
Ke 778 M.E.N., isua oro Edidem Uzziah eke Judah akakpade, prọfet Abasi oro Isaiah ama okụt Jehovah ke n̄kukụt nte etiede ke n̄kokon̄ ebekpo esie. Jehovah ama obụp ete: ‘Anie ke ndidọn̄ utom? Anie edinyụn̄ aka n̄kpọ ọnọ nnyịn?’ Isaiah ama ọnọ idem unyịme unyịme, edi Jehovah ama ọtọt enye ete ke ekemmọ nditọ Israel idikpan̄ke utọn̄ inọ etop esie. Apostle John ekemen mme Jew eke akpa isua ikie oro mîkenịmke ke akpanikọ odomo ye mbio eyo Isaiah, onyụn̄ ọdọhọ ete: “Isaiah eketịn̄ ikọ ẹmi koro enye okụtde ubọn̄ Esie.” Ubọn̄ anie? Eke Jehovah ye eke Jesus mbemiso ekedide owo odude ye enye ke heaven.—Isaiah 6:1, 8-10; John 12:37-41.
Ediwak isua ikie ke ukperedem n̄kponn̄kan utom oro Jesus ekenyenede ndinam mbemiso ini oro ama ọtọn̄ọ. Jehovah ama osio odudu uwem edima Eyen esie ke heaven esịn ke idịbi Mary. Ọfiọn̄ usụkkiet ke ukperedem enye ama aman nsek eyen erenowo, Jesus. (Luke 2:1-7, 21) Nte apostle Paul etịn̄de: “Ke adan̄aemi ekemde uyọhọ ini, Abasi osio Eyen Esie ọdọn̄—n̄wan aman Enye.” (Galatia 4:4) Kpasụk ntre, apostle John ama etịn̄ ete: “Ikọ akabade edi obụkidem onyụn̄ odụn̄ ye nnyịn nnyịn inyụn̄ ikụt ubọn̄ Esie, utọ ubọn̄ emi ikpọn̄ eyen ọbọde ke ubọk ete ọyọhọ ye mfọn ye akpanikọ.”—John 1:14.
Messiah Ọbiọn̄ọde
Ke nsụhọde n̄kaha ke esịmde isua 12 ke emana, ekpri Jesus ama edifiọk ete ke ana imọ isịn idem ke utom Ete imọ eke heaven. (Luke 2:48, 49) N̄kpọ nte isua 18 ke ukperedem, Jesus ama aka ebịne John Baptist ke Akpa Jordan onyụn̄ akana baptism. Nte Jesus ọkọbọn̄de akam, enyọn̄ ama eberede, ndien edisana spirit ama osụhọde odoro enye ke idem. Kere ediwak n̄kpọ ẹmi ẹkedụkde enye ekikere nte enye eketide ediwak tọsịn isua emi enye akanamde utom ye Ete esie nte etubom anamutom, anditịn̄ ikọ ke ibuot owo efen, etubom mbonekọn̄ Abasi, ye nte akwa angel, Michael. Ekem enye ama okop nduaidem ndikop uyo Ete esie ọdọhọde John Baptist ete: “Emi edi edima Eyen Mi, emi esịt enemde Mi eti-eti ye Enye.”—Matthew 3:16, 17; Luke 3:21, 22.
John Baptist ke akpanikọ ikenyeneke eyịghe iban̄a edidu Jesus mbemiso ekedide owo. Nte Jesus akasan̄ade ekpere enye, John ama ọdọhọ ete: “Sese, Eyen-erọn̄ Abasi emi emende mme idiọk-n̄kpọ ererimbot efep.” Ndien enye ama adian ete: ‘Emi edi Owo eke ndọhọde mban̄a Enye nte, Owo etiene mi ke edem emi ọwọrọde ebem mi iso; koro Enye ekebemde mi iso odu.’ (John 1:15, 29, 30) Apostle John n̄ko ama ọfiọk ete ke Jesus ama ebem iso odu. Enye ekewet ete: “Enye emi otode ke enyọn̄ akan kpukpru owo,” ndien: ‘Enye emi otode ke heaven akan kpukpru owo. Se Enye okokụtde onyụn̄ okopde, ke Enye etịn̄ nte ikọ ntiense.’—John 3:31, 32.
Ke n̄kpọ nte isua 61 E.N., apostle Paul ama akpak mme Christian Hebrew ete ẹnyene ọyọhọ ifiọk ẹban̄a nte Messiah ndidi isọn̄ ye utom esie nte Akwa Oku edide akpan n̄kpọ. Ke odụride ntịn̄enyịn owụt udeme oro Jesus enyenede nte Anditịn̄ ikọ ke ibuot owo efen, Paul ekewet ete: “Abasi . . . ke ukperedem ini emi ama etịn̄ ọnọ nnyịn ke Eyen; emi Enye . . . okonyụn̄ adade ubọk Esie obot ekondo.” Edide emi etịn̄ aban̄a utom Jesus nte “etubom anamutom” ke ini ẹkebotde mme n̄kpọ m̀mê udeme esie ke mme n̄kaiso ndutịm Abasi ndinam mme owo ẹdu ke emem, Paul mi adian ikọ ntiense esie aban̄a edidu Jesus mbemiso ekedide owo.—Mme Hebrew 1:1-6; 2:9.
Nsọn̄ọnda “Tutuko”
Paul ama eteme mme Christian akpa isua ikie ke Philippi ete: “Yak mbufo ẹnyene orụk esịt emi okodude ke Christ Jesus. Okposụk edi nte Enye ekedide mbiet Abasi, Enye ikabatke ndida n̄ka-n̄ka ye Abasi ke n̄kpọ eke okpomụmde akama: edi Enye akan̄wan̄a Idem Esie, ada mbiet ofụn, owụt idem nte owo; ndien sia Enye ọwọrọde edi ke ido owo, Enye osụhọde idem, akabade osụk ibuot tutu osụn̄ọ ke n̄kpa, kpa n̄kpa [ke eto ndutụhọ, NW].” (Philippi 2:5-8) Jehovah ke ima ama anam n̄kpọ aban̄a usụn̄ uwem nsọn̄ọnda Jesus ebe ke ndinam enye eset ndien ekem afiak anam enye ọnyọn̄ aka ebietidụn̄ esie ke heaven. Nso eti uwụtn̄kpọ nsọn̄ọnda ke Jesus ekenịm ntem ọnọ nnyịn ke ata ediwak isua ẹmi ẹkebede!—1 Peter 2:21.
Nnyịn iwụt esịtekọm didie ntem ke nditop enyịn nse se Bible etịn̄de aban̄a edidu Jesus mbemiso edide owo! Mmọ ke akpanikọ ẹsọn̄ọ ubiere nnyịn ndikpebe uwụtn̄kpọ utom nsọn̄ọnda esie, akpan akpan ke emi enye akarade nte Edidem Obio Ubọn̄ Messiah Abasi mi. Ẹyak nnyịn itoro “Ọbọn̄ Emem,” Christ Jesus, Ọbọn̄ ye Andikara nnyịn “emi ediwọrọ esie okodude tutuko”!—Isaiah 9:6; Micah 5:2.
[Ekebe ke page 24]
Ikọ Ntiense Ẹban̄ade Edidu Mbemiso Edide Owo
Mme ikọ Jesus ke idemesie, nte se itienede mi, ẹwụt ke ediwak usụn̄ nte ke enye ama odu mbemiso edide owo:
◻ “Baba owo kiet ikọdọkke ikodụk ke heaven, ke mîbọhọke Enye emi okotode ke heaven osụhọde edi, kpa Eyen Owo.”—John 3:13.
◻ “Idịghe Moses ọkọnọ mbufo uyo emi otode ke heaven, edi Ete Mi ọnọ mbufo ata uyo emi otode ke heaven. Koro uyo Abasi edi Enye emi otode ke heaven osụhọde edinọ ererimbot uwem. . . . Nto ke heaven nsụhọde ndi, idịghe man nnam uduak Idem Mi, edi man nnam uduak Andidọn̄ Mi.”—John 6:32, 33, 38.
◻ “Emi edi uyo eke otode ke heaven osụhọde: man owo adia, okûkpa. Ami ndi odu-uwem uyo emi okotode ke heaven osụhọde: edieke owo ekededi adiade uyo emi, enye oyodu uwem ke nsinsi.”—John 6:50, 51.
◻ “Ekpetie ndien didie edieke mbufo ẹkpekụtde nte Eyen Owo ọdọkde aka ọtọ nte Enye ekebemde iso odu?”—John 6:62.
◻ “Ikọ-ntiense Mi edi akpanikọ; koro mmọfiọk ebiet emi ntode, ye ebiet emi n̄kade: . . . Mbufo ẹto ke isọn̄, Ami nto ke enyọn̄: mbufo ẹdi mbon ererimbot emi, Ami ndịghe owo ererimbot emi.”—John 8:14, 23.
◻ “Edieke Abasi ekpedide Ete mbufo, mbufo ẹkpema Mi: koro Ami n̄koto ke Abasi n̄wọrọ ndi; n̄konyụn̄ ndịghe ke odudu Idem Mi, edi Enye ọkọdọn̄ Mi.”—John 8:42.
◻ “Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo nte, Ami ndudu ndien Abraham edimana.”—John 8:58.
◻ “Ete, da ubọn̄, eke n̄kenyenede ye Afo ndien ererimbot edidu, nọ Mi. Ete, mmoyom nte mmọ ẹmi Afo ọkọnọde Mi ẹdidu ye Ami ke ebiet eke ndude; man mmọ ẹkụt ubọn̄ Mi emi Afo ọkọnọde Mi: koro Afo akamama Mi, ndien ediwụk adaha ererimbot.”—John 17:5, 24.
[Ndise ke page 23]
Joshua osobo ye etubom mbonekọn̄ Jehovah