Ndi Emenịm Mme Utịben̄kpọ Oro Ẹwetde ke Bible?
EDIEKE owo okpobụkde ata ndyọ ndyọ mbụk ọnọ fi, ndi se afo ọfiọkde aban̄a owo oro ikpanamke fi enịm m̀mê etre ndinịm mbụk oro ke akpanikọ? Idịghe nte enye obụkde mbụk oro edinam fi enịm, edi nte enye esitịn̄de akpanikọ edinam enịm. Edieke enye esitịn̄de akpanikọ ọnọ fi tọn̄ọ afo ọkọdiọn̄ọ enye, mînyụn̄ ikoho-koi isu nsu inọ fi, emi ayanam fi enịm se enye etịn̄de emi.
Ukem oro ke edi ye mme utịben̄kpọ oro ẹwetde ke Bible. Nnyịn ndomokiet ikodụhe uwem ke ini emi mmọ ẹketịbede. Edi imekeme ndidiọn̄ọ m̀mê mmọ ẹma ẹtịbe. Ikpanam didie idiọn̄ọ emi? Se ndusụk n̄kpọ oro ẹnamde nnyịn inịm ke mme utịben̄kpọ oro ẹwetde ke Bible ẹma ẹtịbe.
Ẹkenam ediwak utịben̄kpọ emi ke eferife. Ndusụk ini, ediwak tọsịn m̀mê miliọn owo ẹma ẹkụt. (Exodus 14:21-31; 19:16-19) Owo ikanamke mmọ ke ndịbe.
Mme utịben̄kpọ emi ikesiwakke n̄kukọhọ. Mme andinam ikenyeneke mme akpan n̄kpọ emi ẹkamade ẹnam utịben̄kpọ emi, ikesinyụn̄ isịnke editịm, m̀mê ndidomo ikan̄ emi ẹkemede ndikpụhọde nte n̄kpọ etiede. Ke ediwak idaha, ẹkesinam mme utịben̄kpọ emi ye unana mben̄eidem, m̀mê ke ini owo eben̄ede ete ẹn̄wam imọ. (Mark 5:25-29; Luke 7:11-16) Ke mme utọ idaha oro, idịghe anam-utịben̄kpọ emi ekesitie odiomi nte idinamde utịben̄kpọ emi.
Mbon oro ẹkenamde mme utịben̄kpọ emi ikoyomke ubọn̄, uwọrọetop, m̀mê ndida enye n̄kọ inyene. Utu ke oro, ẹkenam mmọ man ẹnọ Abasi ubọn̄. (John 11:1-4, 15, 40) Ẹma ẹsua ẹnọ mbon oro ẹkeyomde ndida emi n̄kọ inyene.—2 Ndidem 5:15, 16, 20, 25-27; Utom 8:18-23.
Mme utịben̄kpọ emi ẹwetde ke Bible ẹwụt ke mmọ ikedịghe n̄kpọ ubọk owo sia mmọ mîkedịghe usụn̄ kiet. Ke uwụtn̄kpọ, ẹma ẹnam ofụm odobo, inyan̄ ana sụn̄, mmọn̄ akabade wine, ẹnam edịm edep ẹnyụn̄ ẹtre edịm ndidep, ẹnam mbon udọn̄ọ ẹkop nsọn̄idem, ẹnyụn̄ ẹnam mme nnan ẹkụt usụn̄. Kpukpru utịben̄kpọ emi ye mmọ eken ẹwụt ke Abasi akanam mme utịben̄kpọ emi.—1 Ndidem 17:1-7; 18:41-45; Matthew 8:24-27; Luke 17:11-19; John 2:1-11; 9:1-7.
Mme asua oro ẹkekụtde mme utịben̄kpọ emi ikafan̄ake ke mmọ ẹma ẹtịbe. Ke ini Jesus akanamde Lazarus ufan esie eset, mme adaiso ido ukpono oro ẹkesuade Jesus ikafan̄ake ke Lazarus ama akpa. Mmọ ẹkpesasan̄a didie ẹfan̄a? Usen inan̄ ẹma ẹbe tọn̄ọ ẹkebụk Lazarus. (John 11:45-48; 12:9-11) Ediwak isua ke Jesus ama akakpa, mme andiwet Talmud mme Jew ẹma ẹka iso nditịn̄ ke Jesus ama enyene odudu ndinam mme utịben̄kpọ. Mmọ ẹkefan̄a ebiet emi enye akadade odudu anam oro. Kpasụk ntre, ke ini ẹkedade mme mbet Jesus ẹka iso esop mme Jew, owo ikobụpke mmọ m̀mê mmọ ẹma ẹnam utịben̄kpọ. Edi ẹkebụp mmọ ẹte: “Mbufo ẹda odudu ewe m̀mê enyịn̄ anie ẹnam n̄kpọ emi?”—Utom 4:1-13.
Ntem ndi afo emekeme ndinịm se Bible etịn̄de aban̄a utịben̄kpọ? Ke se inemede emi, imetịm ikụt ke se Bible etịn̄de aban̄a mme utịben̄kpọ edi se ẹkemede ndiberi edem. Odu mme n̄kpọ en̄wen emi ẹnamde inịm ke mme n̄kpọ emi ẹma ẹtịbe. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini Bible obụkde se iketịbede, enye esiwak nditịn̄ mban̄a ini, ebiet, onyụn̄ asiak enyịn̄ mbon emi ẹkenamde utịben̄kpọ emi ẹnọ. Idem esikpa idem mbon oro ẹkụtde ndudue ẹnọ Bible ke ini mmọ ẹkụtde nte se ẹwetde ke Bible enende. Ata ediwak ntịn̄nnịm ikọ Bible ẹmesu ọyọhọ ọyọhọ. Ke adianade do, Bible esịne ekese item ke nte ẹkpedude ke emem ye mme owo, ndien item emi an̄wam kpukpru orụk owo ke kpukpru ebiet. Item emi Bible ọnọde aban̄a nte ikpodude ke emem ye mme owo ọfọn tutu inyeneke mbiet.
Edieke osụk oyomde n̄kpọ en̄wen ndisọn̄ọ n̄wụt ke Bible edi N̄wed Abasi, dụn̄ọde ke idemfo se. Adan̄a nte anamde ndụn̄ọde, ntre ke ediberi edem ke enye. (John 17:17) Afo oyokụt ke emekeme ndinịm se enye etịn̄de aban̄a mme utịben̄kpọ emi ẹketịbede ke eset. Edieke afo enịmde mme utịben̄kpọ oro, emi ayanam fi enịm n̄ko ke se Bible etịn̄de aban̄a ini iso oyosu.
[Ndise ke page 7]
Mme asua Jesus ikafan̄ake ke Lazarus ama akpa