Ndisan̄a ke Ofụri Esịt

“Teme mi . . . O Jehovah . . . Kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.”—PSALM 86:11.

1. Didie ke Jehovah ọnọ mme anam-akpanikọ ikọt esie utịp?

‘OJEHOVAH, afo ikpọn̄îkpọn̄ edi Abasi.’ (Psalm 86:8, 10) David ama otoro Abasi ye esịt oro ọyọhọde ye ekọm. Idem mbemiso David akakabarede edi edidem ke ofụri Israel, Jehovah ama afak enye osio ke ubọk Saul ye ke ubọk mbon Philistine. Ntem, enye ama ekeme ndikwọ ete: “Jehovah edi akwa itiat mi, ye ufọkekọn̄ mi, ye andinọ mi ubọhọ. Afo anam ke ima ye mbonima.” (2 Samuel 22:2, 26) Jehovah esikpeme mme anam-akpanikọ asan̄autom esie ebe ekese idomo. David ama ekeme ndinyene mbuọtidem ye idotenyịn ke Abasi akpanikọ esie, edi enye ama oyom n̄kaiso ukpeme. David kemi ama ekpe Abasi ubọk ete: “Teme mi usụn̄ fo, O Jehovah.”—Psalm 86:11.

2. Didie ke Jehovah anam ndutịm ọnọ nnyịn ndidi se enye etemede?

² David ama oyom ndifep mme ekikere ererimbot m̀mê mme akwaifiọk owo ofụri ofụri. Enye okoyom ‘Jehovah eteme’ enye, nte prọfet Abasi ke ukperedem akanamde an̄wan̄a. (Isaiah 54:13) Ekeme ndidi David ama esitie ekere se ẹkewetde ke n̄kukụre n̄wed Bible usụkkiet oro ẹkedude ke eyo esie. Kpa ye oro, item oro okotode Jehovah ekedi ọsọn̄urua n̄kpọ ọnọ enye! Ke ndidi se ẹtemede, nnyịn mfịn imekeme ndidara mban̄a kpukpru n̄wed 66 eke Bible, ọkọrọ ye akpakịp n̄wed Obio Ubọn̄ oro “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ọnọde. (Matthew 24:45) Ukem nte David, ẹyak nnyịn iseme ikot Jehovah, man spirit esie akpan̄wam nnyịn ndidụn̄ọde “n̄kpọ ekededi eke Abasi ekeben̄ede onịm ọnọ mmọemi ẹmade Enye . . . kpa nditụn̄ọ n̄kpọ Abasi.”—1 Corinth 2:9, 10.

3. Ke mme usụn̄ ewe ke item Bible ekeme ndinọ nnyịn ufọn?

³ Bible enyene ibọrọ ọnọ kpukpru mbụme ye mfịna oro ẹkemede ndidaha nda ke uwem nnyịn. “Koro se ededi eke ẹkewetde ke ini oko, ke ẹkewet ndida n̄kpep nnyịn n̄kpọ, man nnyịn inyene idotenyịn oto ke ime ye ndọn̄esịt eke N̄wed Abasi ọnọde.” (Rome 15:4) Ndiyak item otode Jehovah odụk nnyịn esịt eyesọn̄ọ nnyịn idem ndiyọ mme nsọn̄ọn̄kpọ, ọdọn̄ nnyịn esịt ke ini mfụhọ, onyụn̄ anam idotenyịn Obio Ubọn̄ akaiso ayama ke esịt nnyịn. Nnyịn ikpakam ikụt idatesịt ke edikot Ikọ Abasi nnyụn̄ ntie n̄kere enye ke “uwemeyo ye ke okoneyo,” koro ọniọn̄ oro ọkọn̄ọde ke Bible akabade edi “eto uwem mmọ eke ẹmụmde enye ẹkama: onyụn̄ ọfọn ye mmọ eke ẹfatde enye.”—Psalm 1:1-3; Mme N̄ke 3:13-18; se n̄ko John 17:3.

4. Kaban̄a mme edinam nnyịn, nso uwụtn̄kpọ ke Jesus okonịm ọnọ nnyịn?

⁴ Jesus, Eyen Abasi, oro n̄ko ẹkotde “Eyen David,” ama esiwak ndiberi edem ke Jehovah kaban̄a item. (Matthew 9:27)a Enye ọkọdọhọ ete: “Eyen ikemeke ndinam baba n̄kpọ kiet ke Idemesie, ke mîbọhọke se okụtde nte Ete anamde; koro n̄kpọ ekededi eke Ete anamde, kpa oro n̄ko ke Eyen onyụn̄ etiene anam.” “Nnamke n̄kpọ oto Idemmi, kpa nte Ete ekekpede Mi, kpa ntre ke ntetịn̄.” (John 5:19; 8:28) Jesus ama ọkpọn̄ uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ete ‘ikpetiene isan̄a ke ndeikpat Imọ.’ (1 Peter 2:21) Kam kere! Edieke nnyịn ikpepde n̄kpọ nte Jesus akanamde, ke idaha ekededi nnyịn iyenam n̄kpọ nte Jehovah oyomde nnyịn inam. Usụn̄ Jehovah esidi edinen kpukpru ini.

5. Nso idi “akpanikọ”?

⁵ Ekem David atan̄a ete: “Nyesan̄a ke akpanikọ fo.” (Psalm 86:11) Tọsịn isua kiet ke ukperedem, Pilate, ke etịn̄de ikọ ye Jesus, Eyen David, ama obụp ete: “Nsidi akpanikọ?” Edi ibịghike Jesus okosụk ọbọrọ mbụme oro, asiande Pilate ete: “Obio Ubọn̄ Mi idịghe eke ererimbot emi,” adiande do ete: “Omotịm etịn̄ ete ndi Edidem. N̄kamana kaban̄a ntak emi, n̄konyụn̄ ndụk ke ererimbot kaban̄a n̄kpọ emi, man ndi ntiense nnọ akpanikọ.” (John 18:33-38) Jesus ke ntem ama anam an̄wan̄a nte ke akpanikọ oro ọkọn̄ọ ke Obio Ubọn̄ Messiah. Ke akpanikọ, ofụri ibuotikọ Bible edi edinam enyịn̄ Jehovah asana ebe ke Obio Ubọn̄ oro.—Ezekiel 38:23; Matthew 6:9, 10; Ediyarade 11:15.

6. Ke ndisan̄a ke akpanikọ, nso ke nnyịn ikpenyene ndikpeme?

⁶ Ndisan̄a ke akpanikọ ọwọrọ nso? Enye ọwọrọ ndinam idotenyịn Obio Ubọn̄ edi akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn. Ana nnyịn idada akpanikọ Obio Ubọn̄ idu uwem. Ana inịm mme udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ akpa ikûyak n̄kpọ abahade ntịn̄enyịn nnyịn, isịn ifịk nte ifet nnyịn ẹyakde ke nditie ntiense mban̄a akpanikọ Obio Ubọn̄, ke nditiene uwụtn̄kpọ Jesus. (Matthew 6:33; John 18:37) Nnyịn ikemeke ndisan̄a ke akpanikọ ke ubak ini, inamde sụk utom enyịn owo edi ekem inemde idem nnyịn esịt ebe ke edikabade nsịn idem ke ekikak ekikak unọ idem inemesịt mîdịghe isịn idem ke edinam oro adiade ekese ini mîdịghe “idụk ufịn inọ . . . Inyene.” (Matthew 6:24, NW) Nnyịn imekeme ndiduọ ndụk kiet ke otu mme n̄kpọ ẹmi mînen̄ekede idi akpan n̄kpọ do, ikemeke aba ndifiak n̄kụt usụn̄ n̄kosịm ‘mfafaha inuaotop oro adade owo okosịm uwem.’ Ẹyak nnyịn ikûyo ikpọn̄ usụn̄ oro! (Matthew 7:13, 14) Akwa Anditeme nnyịn, Jehovah, ebede ke Ikọ ye esop esie, anam usụn̄ oro ayama, ọdọhọde ete: “‘Emi edi ọkpọusụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt,’ ke mbufo edin̄wọn̄ọrede ẹka nnasia, m̀mê ẹnyụn̄ ẹka ufien.”—Isaiah 30:21.

Mbak Oro Odotde

7. Didie ke nnyịn ikeme ‘ndikọt’ esịt nnyịn?

⁷ Akam David akaiso ke Ps 86 ufan̄ikọ 11 ete: “Kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.” Ukem nte David, nnyịn ikpenyene ndinam esịt nnyịn okûbahade, edi ofụri, ke ndinam uduak Abasi. Emi asan̄a ekekem ye item Moses oro: “Nso n̄kpọ ndien, O Israel, ke Jehovah Abasi fo oyom ye afo, ke mîbọhọke edibak Jehovah Abasi fo, nnyụn̄ nsan̄a ke kpukpru usụn̄ esie, nnyụn̄ mma enye, nnyụn̄ nnam n̄kpọ Jehovah Abasi fo, ke ofụri esịt fo, ye ke ofụri ukpọn̄ fo, nnyụn̄ nnịm mbet Jehovah, ye mme ewụhọ esie, emi ami n̄wụkde fi mfịn emi, man ọfọn fi?” (Deuteronomy 10:12, 13) Ke akpanikọ, edi ke ufọn nnyịn ete in̄wan̄a esịt ye ukpọn̄ nnyịn isịn ke ndinam n̄kpọ Jehovah. Ntem ke nnyịn iwụt mbak oro odotde inọ akwa enyịn̄ esie. Enyịn̄ Jehovah ke ataata usụn̄ ọwọrọ “Enye Anam Akabade Edi,” akpan akpan kaban̄a edida ikpọ uduak esie n̄kọyọhọ. Enye n̄ko ada aban̄a akakan odudu esie ke ofụri ekondo. Ke inamde n̄kpọ ye mbak kaban̄a ubọn̄ Abasi, ndịk n̄kpakpa owo idiwọn̄ọkede ntịn̄enyịn nnyịn. Esịt nnyịn idisiahake iba. Utu ke oro, nnyịn iyekop ndịk ndinam n̄kpọ ekededi oro ediyatde Jehovah esịt, kpa Akakan Ebiereikpe ye Ọbọn̄ Andikara, emi uwem nnyịn esịnede enye ke ubọk.—Isaiah 12:2; 33:22.

8, 9. (a) Nso ke ọwọrọ nditre ndidi “eke ererimbot”? (b) Mme usio-ukot ewe ke inyene ndinam sia idide “n̄kpọ ndise”?

⁸ Idem ke isobode esuene ye ukọbọ, nnyịn iyetiene anana-ndịk uwụtn̄kpọ Jesus ke nditre ndidi ubak idiọk ererimbot emi akande nnyịn okụk. (John 15:17-21) Emi iwọrọke ke ana mme mbet Jesus ẹdu uwem nte mme odụn̄-ikpọn̄ m̀mê ndikedịbe ke ufọkidụn̄ n̄ka monk. Jesus ọkọdọhọ Ete esie ke akam ete: “Mben̄eke nte Afo osio mmọ ke ererimbot efep, edi mmeben̄e nte ekpeme mmọ ke idiọk esie. Mmọ idịghe eke ererimbot, kpa nte Ami mmendịghe eke ererimbot. Da akpanikọ Fo dianade mmọ nịm nọ Idemfo: ikọ Fo edi akpanikọ. Nte Afo ọkọdọn̄de Mi ndi ke ererimbot, kpasụk ntre ke Ami ndọn̄ mmọ ẹka ke ererimbot.” (John 17:15-18) Ukem nte Jesus, ẹsio nnyịn ẹdọn̄ ndikatan̄a akpanikọ Obio Ubọn̄. Jesus ama edi se owo asan̄ade ekpere. Mme owo ẹma ẹkop nduọkodudu ẹto usụn̄ nte enye ekekpepde n̄kpọ. (Men Matthew 7:28, 29; 11:28, 29; John 7:46 domo.) Ntre ke ekpenyene ndidi ye nnyịn.

⁹ Nnyịn ndinyene ufan ufan edu, ukamaidem ye usịnen̄kpọ emi odotde, eti nneme oro asanade, ẹkpenyene ndinam mbon nti esịt ẹnyịme nnyịn ye etop nnyịn. Ana nnyịn ifep ndikama idem nsuahade nsuahade, usịnen̄kpọ eke mîwụtke iso o-bụt, mme nsan̄a oro ẹkemede ndida nnyịn n̄kesịn ke mme edinam ererimbot, ye obukpo, anana edumbet usụn̄uwem oro nnyịn ikụtde ke ererimbot oro akande nnyịn okụk. Kemi ẹnamde ikabade “idi n̄kpọ ndise inọ ererimbot ye mme angel ye owo,” nnyịn idu ke utom hour 24 ke usen kiet kiet ndinam n̄kpọ nnyụn̄ ndu uwem nte mme Christian oro ẹnịmde eti uwụtn̄kpọ. (1 Corinth 4:9; Ephesus 5:1-4; Philippi 4:8, 9; Colossae 4:5, 6) Ana inam n̄kpọ ke ofụri esịt nnyịn ke afan̄ emi.

10. Didie ke Jehovah eti mmọ oro ẹsịnde ofụri esịt mmọ ke edisana utom?

¹⁰ Jehovah eyeti nnyịn oro ibakde enyịn̄ esie ke ofụri esịt, itiede ikere iban̄a ikpọ uduak esie inyụn̄ inamde uwem nnyịn ọyọhọ ye edisana utom. “Koro enyịn Jehovah ẹsan̄ade ke ofụri ererimbot, ẹte isọn̄ọ imụm mmọ eke ofụri esịt mmọ odude ye enye ikama.” (2 Chronicles 16:9) Ke etịn̄de ke prọfesi aban̄a eyo nnyịn, Malachi 3:16 okot ete: “Ndien mme abak Jehovah eneme kiet ye kiet: ndien Jehovah akpan̄ utọn̄, onyụn̄ okop, mmọ ẹnyụn̄ ẹwet n̄wed editi ke iso esie ẹnọ mme abak Jehovah ye mme ẹkere enyịn̄ esie.” Ofụri esịt nnyịn akpakam okop eti ndịk aban̄a Jehovah!

Ima-Mfọnido Jehovah

11. Didie ke Jehovah ediwụt ima-mfọnido ọnọ mme anam-akpanikọ?

¹¹ Akam David edi eke ofụri esịt didie ntem! Enye akaiso ete: “O Ọbọn̄ Abasi mi, nyetoro fi ke ofụri esịt mi, nnyụn̄ n̄kpono enyịn̄ fo ke nsinsi. Koro [ima-mfọnido, “NW”] fo omokpon ye ami; afo omonyụn̄ osio ukpọn̄ mi ke editụn̄ọ hell [“Sheol,” “NW”].” (Psalm 86:12, 13) Nte ọyọhọ utịm ikaba ke psalm emi, David otoro Jehovah kaban̄a ima-mfọnido Esie—ima akpanikọ Esie. Ima emi okpon tutu ekeme ndinyan̄a nnyịn ke mme idaha oro ẹtiede nte owo ikemeke ndinam n̄kpọ mban̄a. Ke ini Saul ekebịnede enye ke wilderness, ekeme ndidi ama etie David ke idem nte n̄kpọ eke enye ọkpọnyọnide odụk itụn̄ kiet ekesịne do akpa. Eketie nte edisak iso nse editụn̄ọ Sheol—kpa editụn̄ọ udi. Edi Jehovah ama anyan̄a enye! Ke ukem usụn̄ oro, ediwak ini Jehovah esinọ mme asan̄autom esie eke eyomfịn ubọhọ ke utịbe utịbe usụn̄, ndien enye n̄ko esimụm mbon nsọn̄ọnda oro ẹma ẹkeyọ ke mbuọtidem akama tutu osịm idem n̄kpa. Kpukpru mbon oro ẹnamde akpanikọ ẹyebọ utịp mmọ, ọkpọkọm ke ediset ke n̄kpa edieke oro edide se ẹyomde.—Men Job 1:6-12; 2:1-6, 9, 10; 27:5; 42:10; Mme N̄ke 27:11; Matthew 24:9, 13; Ediyarade 2:10 domo.b

12. Didie ke mme ọkwọrọ ederi ẹnam n̄kpọ ke edu usọn̄enyịn ye ufịk, ndien nso ididi utịp mmọ?

¹² Kaban̄a mme andikọbọ David eseme ete: “O Abasi, mbon iseri ẹdaha ke enyọn̄ ẹnam ikọ ye ami; esop mbon n̄kanubọk ke ẹyom ukpọn̄ mi, inyụn̄ inịmke fi ke iso idemmọ.” (Psalm 86:14) Mfịn, mme andikọbọ ẹsịne mme ọkwọrọ ederi Christendom. Mmọemi ẹdọhọ nte ikponode Abasi ẹnyụn̄ ẹda udorienyịn̄ oro “Ọbọn̄” ẹkpụhọ ye edisana enyịn̄ esie ẹnyụn̄ ẹwụt enye nte ndịben̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet oro owo mîtịn̄ke iban̄a ke itie ndomokiet ke Bible. Nso usọn̄enyịn! Adianade ye emi, mmọ ẹdomo ndikpek mme ukara ukaraidem ẹdori ukpan ẹnyụn̄ ẹsịn Mme Ntiense Jehovah ke ufọk-n̄kpọkọbi, nte ẹkam ẹsụk ẹnamde ke akpa-owo idem usụn̄ ke ediwak ikpọ obio ke ofụri isọn̄. Mme ẹsịne nduọ nduọ ọfọn̄ ẹmi ẹsuenede enyịn̄ Abasi mi ẹyebọ utịp mmọ, ọkọrọ ye kpukpru ikpehe ẹbietde akpara eke Akwa Babylon.—Ediyarade 17:1, 2, 15-18; 19:1-3.

13. Mme edu ewe ke Jehovah owụt ke ndinam ẹdiọn̄ọ ẹban̄a eti ido esie?

¹³ Ke okpụhọrede ke inem inem usụn̄ akam David akaiso ete: “Edi afo, O Ọbọn̄, edi Abasi esịtmbọm ye eke mfọnido; usọpke iyatesịt, edi awak mfọn ye akpanikọ.” (Psalm 86:15) Ke akpanikọ, mme edu Abasi nnyịn ẹmi ẹdi akakan. Mme ikọ ẹmi ẹda nnyịn ẹfiak edem ẹka Obot Sinai ke ini Moses ekeben̄ede oyom ndikụt ubọn̄ Jehovah. Jehovah ama ọbọrọ ete: “Ami nyenam ofụri ufọn mi ọbiọn̄ọ fi ke iso, nyenyụn̄ ntan̄a enyịn̄ Jehovah ke iso fo.” Edi enye ama odụri Moses utọn̄ ete: “Afo ukemeke ndikụt mi iso: koro owo ndomokiet mîkwe mi iso idu uwem.” Ke oro ebede, Jehovah ama etie ke obubịt enyọn̄ osụhọde, atan̄a ete: “Jehovah, Jehovah, Abasi mbọm, ye mfọn, ye anyanime, awak ima ye akpanikọ.” (Exodus 33:18-20; 34:5, 6) David ama okot mme ikọ ẹmi esịn ke akam esie. Mme utọ edu oro Jehovah enyenede ẹnyene se ẹwọrọde ẹnọ nnyịn ẹkan se ededi oro ẹkụtde ke enyịn! Ke ifiọk nnyịn, nte nnyịn iwụtke esịtekọm iban̄a eti ido Jehovah nte ẹwụtde ke nti edu ẹmi?

“Idiọn̄ọ Eti Ido”

14, 15. Didie ke Jehovah anam “idiọn̄ọ eti ido” ọnọ mme asan̄autom esie?

¹⁴ David afiak eben̄e edidiọn̄ Jehovah, ọdọhọde ete: “Oh kabade tiene mi, nyụn̄ tua mi mbọm; nọ owo fo odudu fo, nyụn̄ nyan̄a eyen ofụn an̄wan fo. Nam idiọn̄ọ mfọn [“eti ido,” “NW”] ye ami; ndien mme asua mi ẹyekụt ẹnyụn̄ ẹkop esuene: koro afo, Jehovah, an̄wamde mi, onyụn̄ ọdọn̄de mi esịt.” (Psalm 86:16, 17) David ama ọfiọk ete ke nte ‘eyen ofụn an̄wan Jehovah,’ ke ana imọ n̄ko idi eke Jehovah. Edi ukem ntre ye kpukpru nnyịn mfịn ẹmi ima ikayak uwem nnyịn inọ Jehovah inyụn̄ inamde utom esie. Nnyịn imoyom odudu edinyan̄a Jehovah ebe ke edisana spirit esie. Ntre, nnyịn iben̄e Abasi nnyịn ite anam “idiọn̄ọ eti ido” ọnọ nnyịn. Eti ido Jehovah esịne nti edu oro nnyịn isụk inemede mi. Ọkọn̄ọde ke emi, nso idiọn̄ọ, m̀mê uyarade, ke nnyịn ikpodori enyịn Jehovah ndinọ nnyịn?

¹⁵ Jehovah edi Andinọ “kpukpru eti edinọ ye kpukpru enọ eke ẹfọnde ẹma” onyụn̄ edi owo ntatubọk, nte Jesus ọkọsọn̄ọde ọnọ nnyịn, emi ayakde “edisana spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye.” (James 1:17; Luke 11:13) Edisana spirit—nso ọsọn̄urua enọ otode Jehovah ke emi edi ntem! Ebede ke edisana spirit, Jehovah esinọ idatesịt, idem ke ini ukọbọ. Ntem, mme apostle Jesus, ke ini ẹkesobode ukọbọ kaban̄a uwem mmọ, ẹma ẹkeme nditịn̄ idara idara nte ke Abasi esinọ mbon oro ẹkopde uyo esie nte andikara edisana spirit. (Utom 5:27-32) Idatesịt edisana spirit ama akaiso anam “idiọn̄ọ eti ido” odu ọnọ mmọ.—Rome 14:17, 18.

16, 17. (a) Nso idiọn̄ọ eti ido esie ke Jehovah ọkọnọ Paul ye Barnabas? (b) Nso idiọn̄ọ ke ẹkenọ mbon Thessalonica oro ẹkekọbọde?

¹⁶ Ke ini isan̄ isụn̄utom mmọ ke Asia Minor, Paul ye Barnabas ẹma ẹsobo nsọn̄ọn̄kpọ, kpa ye idem ata ọkpọsọn̄ ukọbọ. Ke ini mmọ ẹkekwọrọde ikọ ke Antioch eke Pisidia, mme Jew ẹma ẹsịn etop mmọ. Ntre, mmọ ẹma ẹwọn̄ọde ẹbịne mbon idụt. Nso ikedi utịp? “Ke ini mme Gentile ẹkopde emi mmọ ẹdat esịt, ẹnyụn̄ ẹkpono ikọ Ọbọn̄: ndien kpukpru mmọemi ẹkenịmde ẹnọ nsinsi uwem ẹbuọt idem.” Edi mme Jew ẹma ẹsịn ntịme, anamde ẹbịn mme isụn̄utom ẹmi ẹfep ke obio. Ndi mmọ ye mbufa mme andinịm ke akpanikọ ẹmi ẹma ẹkop iduọesịt ẹban̄a emi? N̄wan̄ansa-o! Utu ke oro, “mbet ẹyọhọ ye idatesịt ye edisana spirit.” (Utom 13:48, 52) Jehovah ama ọnọ mmọ idiọn̄ọ eti ido esie oro.

¹⁷ Ke ukperedem, obufa esop ke Thessalonica ama osobo ukọbọ. Emi akanam apostle Paul ewet leta ndọn̄esịt, otorode mmọ ke edime ime mmọ ke idak ukọbọ. Mmọ ẹma “ẹbọ ikọ Abasi ye idatesịt edisana spirit.” (1 Thessalonica 1:6) “Idatesịt edisana spirit” ama akaiso ndisọn̄ọ mmọ idem nte an̄wan̄wa idiọn̄ọ otode Abasi emi enyenede mbọm ye mfọn, isọpke iyatesịt, onyụn̄ awak ima-mfọnido ye akpanikọ.

18. Didie ke nditọete nnyịn ke Edem Usiahautịn Europe ẹkewụt esịtekọm ẹban̄a eti ido Jehovah?

¹⁸ Ke mme ini ndondo emi, Jehovah omowụt eti ido esie ke idem mme anam-akpanikọ nditọete nnyịn ke Edem Usiahautịn Europe, anamde mbon oro ẹkesuade mmọ ẹdia bụt—n̄kani mme andikọbọ mmọ. Okposụkedi ẹbọhọde ufịk eke ediwak isua ke ndondo emi, ndima nditọete ẹmi ẹsụk ẹnyene ndikaiso nyọ, koro ediwak mmọ ẹsobo nsọn̄ọn̄kpọ ke n̄kan̄ ndutịm uforo. Nte ededi, “idatesịt edisana spirit” mmọ ọmọdọn̄ mmọ esịt. Nso n̄kponn̄kan idatesịt ke mmọ ẹkpenyene akan ndida obufa ifụre oro mmọ ẹnyenede nsịn ke editat ikọ ntiense? Ediwak owo ke ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ mmọ, nte mme ntọt ke ikpọ mbono ye baptism ẹwụtde.—Men Utom 9:31; domo.

19. Didie ke nnyịn ikpanam mme ikọ eke Psalm 86:11 ẹnen̄ede ẹdi eke nnyịn?

¹⁹ Kpukpru se ẹnemede ke ibuotikọ emi ye ke ibuotikọ emi ekebemde iso ẹfiak ẹsọn̄ọ akam ofụri esịt oro David ọkọbọn̄de ọnọ Jehovah ete: “Teme mi . . . O Jehovah . . . Kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.” (Psalm 86:11) Ẹyak nnyịn inam mme ikọ ibuotikọ isua nnyịn eke 1993 emi ẹnen̄ede ẹdi eke nnyịn nte inamde utom ke ofụri esịt ndinọ mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ ibetedem ye ke ndiwụt esịtekọm ke eti ido Abasi nnyịn kierakiet emi mîkemeke ndikụre, kpa Jehovah Ọbọn̄ Andikara.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

◻ Nso ke nnyịn iwụt ke ini ibọn̄de akam ite, “Teme mi . . . O Jehovah”?

◻ Nso ke ndikọt esịt nnyịn abak enyịn̄ Jehovah ọwọrọ?

◻ Didie ke Jehovah ediwụt kpukpru mme anam-akpanikọ ima-mfọnido esie?

◻ Didie ke Jehovah anam “idiọn̄ọ eti ido” ọnọ nnyịn?

[Ekebe ke page 16]

Ibuotikọ isua 1993:

“Teme mi . . . O Jehovah . . . Kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.”—Psalm 86:11.

[Ndise ke page 15]

Jehovah edi akwa itiat ye ufọkekọn̄ ọnọ mmọ eke ẹsan̄ade nnennen ke akpanikọ

[Ndise ke page 18]

Ke Mbono “Mme Ọnọ Un̄wana” eke Ofụri Ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah ke St. Petersburg, Russia, ke June, owo 46,214 ẹkedụk ndien owo 3,256 ẹkena baptism. Mmọemi ẹkebọ ufọn ẹto eti ido Jehovah, ye “idatesịt edisana spirit” didie ntem!