Ndikpep Ndikop Inemesịt ke Mbak Jehovah
“Mbufo nditọwọn̄, ẹdi ẹkop uyo mi: nyeteme mbufo [mbak, NW] Jehovah.”—PSALM 34:11.
1. Didie ke Obio Ubọn̄ Abasi edisio ndịk efep, edi ndi oro ọwọrọ kpukpru ndịk?
MME owo ke kpukpru ebiet ẹyom ndibọhọ ndịk—ndịk ubiatibet ye afai, ndịk unana utom, ndịk idiọk udọn̄ọ. Nso akwa usen ke edidi ntem ke ini ubọhọ oro edidide ata idem n̄kpọ ke idak Obio Ubọn̄ Abasi! (Isaiah 33:24; 65:21-23; Micah 4:4) Edi, idịghe kpukpru ndịk ke ẹdisio ẹfep ini oro, m̀mê nnyịn ndikpoyom ndisio kpukpru orụk ndịk mfep ke uwem nnyịn idahaemi. Eti ndịk odu idiọk ndịk onyụn̄ odu.
2. (a) Nso orụk ndịk ọdiọk, ndien orụk ewe edi se ẹyomde? (b) Nso idi mbak Abasi, ndien didie ke mme itien̄wed Abasi oro ẹsiakde ẹsịn ẹwụt oro?
2 Ndịk ekeme ndidi ibọk uwot ekikere, owotde ukeme ukere n̄kpọ owo. Enye ekeme ndisụhọde uko onyụn̄ owot idotenyịn. Owo emi asua edịgherede ekeme ndinyene orụk ndịk emi. (Jeremiah 51:30) Owo emi adade edinyene unyịme ndusụk owo ẹmi ẹnyenede uku ke akpan n̄kpọ akaha ekeme ndinyene oro. (Mme N̄ke 29:25) Edi eti ndịk odu n̄ko, orụk oro akpande nnyịn ndinam n̄kpọ ekededi ke ibụmede, ndinọ idem nnyịn unan. Mbak Abasi akam esịne se ikande oro. Enye edi uten̄e Jehovah, ntotụn̄ọ ukpono ẹnyenede ẹnọ enye, asan̄ade ye eti ndịk ediyat enye esịt. (Psalm 89:7) Ndịk edinyene iyatesịt Abasi emi oto ediwụt esịtekọm ke ima-mfọnido ye eti ido esie. (Psalm 5:7; Hosea 3:5) Enye n̄ko esịne edifiọk nte ke Jehovah edi Akakan Ebiereikpe ye Ata Ọkpọsọn̄, emi enyenede odudu ndinọ mbon oro ẹsọn̄de ibuot ye enye ufen, idem ndiwot mmọ.—Rome 14:10-12.
3. Didie ke mbak Jehovah okpụhọde ye mbon oro ẹnyenede ebuana ye ndusụk abasi mme okpono ndem?
3 Mbak Abasi edi eti, idịghe oyomonsia. Enye onụk owo ndisọn̄ọ nda ke se inende, idịghe edikan̄ mbuọtidem ebe ke ndinam idiọk. Enye itiehe nte ndịk abasi mbon Greek eset oro Phobos, emi ẹketịn̄de ẹban̄a nte abasi ndiọkiso emi anamde owo okop oyomonsia. Enye inyụn̄ itiehe nte ndịk oro ẹnyenede ebuana ye abasi-an̄wan mbon Hindu oro Kali, emi ndusụk ini ẹsiwụtde nte okopde nsatitọn̄ iyịp, adade mme okpo owo, urụkikọt, ye n̄kpọkpọrọ nte mme n̄kpọ mbanaidem. Mbak Abasi ododụri owo ada; ibịnke-bịn. Enye asan̄a kiet ye ima ye esịtekọm. Ntem, mbak Abasi ododụri nnyịn ekpere Jehovah.—Deuteronomy 10:12, 13; Psalm 2:11.
Ntak Emi Ndusụk Owo Ẹnyenede Ndien Mbon Eken Mînyeneke
4. Nte apostle Paul owụtde, didie ke idaha ubonowo ọdiọk eketre, ndien nso idi ntak emi?
4 Edu mbak Abasi inụkke ubonowo ke ofụri ofụri. Ke N̄wed Mbon Rome 3:9-18, apostle Paul obụk nte mme owo ẹduọde ẹkpọn̄ akpa mfọnmma. Ke ama eketịn̄ ete ke kpukpru owo ẹdu ke idak idiọkn̄kpọ, Paul okot oto Psalm, ete: “Baba owo kiet eke anamde eti ido idụhe.” (Se Psalm 14:1.) Ekem enye ọnọ ọyọhọ mbụk ebe ke ndibat mme utọ n̄kpọ nte ubonowo ndisịn ndiyom Abasi, unana mfọnido mmọ, edeme abian̄a mmọ, isụn̄i, ye uduọkiyịp. Oro etịn̄ nnennen didie ntem nte ererimbot etiede mfịn! Ata ediwak owo inyeneke udọn̄ ke Abasi ye mme uduak esie. Ẹsiwak ndinam n̄kpọ ekededi eke etiede nte mfọnido ke mme idaha oro ẹkụtde ke ẹyenyene ufọn ẹto oro. Usu nsu ye idiọk inuaikọ ẹdi ọsọ n̄kpọ. Owo isiwụtke uduọkiyịp ke mbụk n̄kpọntịbe kpọt edi n̄ko ke unọ idem inemesịt. Nso idi ntak utọ idaha oro? Edi akpanikọ nte ke kpukpru nnyịn idi nditọ anamidiọk oro Adam, edi ke ini mme owo ẹdade mme n̄kpọ oro apostle Paul etịn̄de aban̄a nte usụn̄uwem mmọ, se ikande oro abuana. Ro 3 Ufan̄ikọ 18 anam se oro edide an̄wan̄a, ete: ‘Baba uten̄e Abasi idụhe mmọ ke iso.’—Se Psalm 36:1.
5. Ntak emi ndusụk owo ẹnyenede mbak Abasi, ke adan̄aemi mmọ eken mînyeneke?
5 Nte ededi, ntak emi ndusụk owo ẹnyenede mbak Abasi, ke adan̄aemi mbon eken mînyeneke? Ke nditịn̄ ibio ibio, edi koro ndusụk owo ẹkọri enye, edi mbon eken ikọrike. Owo nnyịn ndomokiet idahada enye imana, edi kpukpru nnyịn imenyene ukeme ndinyene enye. Mbak Abasi edi n̄kpọ oro nnyịn inyenede ndikpekpep. Do, man enye edi ọkpọsọn̄ odudu ke uwem nnyịn, ana nnyịn ikọri enye.
Inem Inem Ikot
6. Anie ọnọ nnyịn ikot oro ẹwetde ke Psalm 34:11, ndien didie ke itien̄wed oro owụt nte ke ana ikpep mbak Abasi?
6 Ẹnọ nnyịn inem inem ikot ndikpep mban̄a mbak Jehovah ke Psalm 34. Psalm David edi emi. Ndien anie ke David akada aban̄a? Idịghe owo efen ikan Ọbọn̄ Jesus Christ. Ẹwet prọfesi oro apostle John eketịn̄de san̄asan̄a aban̄a Jesus ke Ps 34 ufan̄ikọ 20 eke psalm emi. (John 19:36) Ke eyo nnyịn, Jesus edi enyeemi ọnọde ukem ikot oro odude ke Ps 34 ufan̄ikọ 11: “Mbufo nditọwọn̄, ẹdi ẹkop uyo mi: nyeteme mbufo ẹten̄e Jehovah.” Emi owụt in̄wan̄în̄wan̄ nte ke mbak Abasi edi n̄kpọ emi ẹkemede ndikpep, ndien Jesus Christ enen̄ede odot ndikpep nnyịn mban̄a enye. Ntak edide ntre?
7. Ntak emi Jesus edide akpan owo oro inyenede ndikpep mbak Abasi nto?
7 Jesus Christ ọfiọk nte mbak Abasi edide akpan n̄kpọ. Mme Hebrew 5:7 etịn̄ aban̄a enye ete: “Ke mme usen emi Enye odude ke obụkidem Enye ọkọbọn̄ akam onyụn̄ anam n̄kpeubọk ye ọkpọsọn̄ eseme ye mmọn̄eyet ọnọ Abasi emi ekemede ndinyan̄a Enye nsio ke n̄kpa, Abasi onyụn̄ eyere Enye, koro Enye eten̄ede Abasi.” Utọ mbak Abasi oro ekedi edu oro Jesus Christ okowụtde idem mbemiso enye okosobode n̄kpa ke eto ndutụhọ. Ti ete, ke Mme N̄ke ibuot 8, ẹdọhọ ke Eyen Abasi edi ata uwụtn̄kpọ eti ibuot. Ndien ke Mme N̄ke 9:10, ẹsian nnyịn ẹte: “Editọn̄ọ eti ibuot edi uten̄e Jehovah.” Ntre mbak Abasi emi ekedi akpan ubak edu Eyen Abasi anyanini mbemiso enye ekedide isọn̄.
8. Ke Isaiah 11:2, 3, nso ke nnyịn ikpep iban̄a mbak Jehovah?
8 N̄ko-n̄ko, ke se iban̄ade Jesus nte Edidem Messiah, Isaiah 11:2, 3 ọdọhọ ete: “Spirit Jehovah eyedoro enye ke idem, spirit eti ibuot ye asian, spirit item ye odudu, spirit ifiọk ye uten̄e Jehovah: ndien uten̄e Jehovah eyenem enye esịt.” Ẹtịn̄ oro ediye ediye didie ntem! Idụhe n̄kpọ ndomokiet oro ọdiọkde ke mbak Jehovah. Enye edi se inọde ufọn ye se ibọpde-bọp. Enye edi edu oro ediyọhọde ofụri ebiet emi Christ akarade nte Edidem. Enye ke akara idahaemi, ndien enye ke ọnọ kpukpru mbon oro ẹtan̄de ẹbok nte mme andidu ke idak ukara esie ukpep ke mbak Jehovah. Didie?
9. Didie ke Jesus Christ ekpep nnyịn mbak Jehovah, ndien nso ke enye oyom nnyịn ikpep iban̄a oro?
9 Ebede ke mme mbonoesop nnyịn, n̄kpri mbono, ye ikpọ mbono, Jesus, nte Ibuot esop oro ẹmekde ye nte Edidem Messiah, an̄wam nnyịn ndifiọk in̄wan̄în̄wan̄ se mbak Abasi edide ye ntak emi enye enyenede ufọn ntre. Ntem enye odomo ndinam esịtekọm oro inyenede iban̄a enye otụn̄ọ man nnyịn ikpekpep ndinyene inemesịt ke mbak Jehovah kpa nte enye enyenede.
Nte Afo Eyesịn Ukeme?
10. Ke ini idụkde mme mbonoesop Christian, nso ke ana nnyịn inam edieke anade nnyịn ifiọk se mbak Jehovah edide?
10 Nte ededi, n̄kukụre nnyịn ndikot Bible m̀mê ndidụk mme mbonoesop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ inọhọ nsọn̄ọ nte ke nnyịn iyenyene mbak Abasi. Tịmfiọk se nnyịn inyenede ndinam edieke anade nnyịn inen̄ede ifiọk mbak Jehovah. Mme N̄ke 2:1-5 ọdọhọ ete: “Eyen mi, afo ama ọbọ ikọ mi, onyụn̄ onịm mbet mi ke idemfo; onyụn̄ akpan̄ utọn̄ fo ke eti ibuot, onyụn̄ esịn esịt fo ke mbufiọk; ama ofiori okot asian, emenede uyo fo ọnọ mbufiọk; ama oyom enye nte silver, onyụn̄ odụn̄ọde enye nte n̄kpọuto eke odịbede; ndien afo eyetịm ọfiọk uten̄e Jehovah, onyụn̄ osịme ifiọk Abasi.” Ntre ke ini idụkde mme mbonoesop, oyom nnyịn inọ n̄kpan̄utọn̄ ke se ẹtịn̄de, isịn ukeme ofụri esịt ndiwụk ekikere nnyịn do nnyụn̄ nti mme akpan n̄kpọ, ikere ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ iban̄a nte usụn̄ oro nnyịn ikerede iban̄a Jehovah okpotụkde eduuwem nnyịn kaban̄a item oro ẹnọde—ih, ibederede esịt nnyịn. Do ke nnyịn idifiọk mbak Jehovah.
11. Man ikọri mbak Abasi, nso ke nnyịn ikpanam ke ofụri esịt ye ke kpukpru ini?
11 Psalm 86:11 odụri ntịn̄enyịn owụt akpan n̄kpọ efen, oro edi akam. Andiwet psalm ọkọbọn̄ akam ete: “Teme mi usụn̄ fo, O Jehovah; nyesan̄a ke akpanikọ fo: kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.” Jehovah ama onyịme akam oro, koro enye akanamde ẹwet emi ẹnịm ke Bible. Man ikọri mbak Abasi, oyom nnyịn n̄ko ibọn̄ akam inọ Jehovah iben̄e un̄wam esie, ndien nnyịn iyebọ ufọn ebe ke ndibọn̄ akam ke ofụri esịt ye ofụri ini.—Luke 18:1-8.
Esịt Fo Abuana
12. Ntak emi ẹkpenọde esịt san̄asan̄a ntịn̄enyịn, ndien nso ke oro abuana?
12 Odu n̄kpọ efen oro oyomde nnyịn ifiọk ke Psalm 86:11. Andiwet psalm ikeben̄eke sụk ifiọk ibuot aban̄ade mbak Abasi. Enye ama asiak esịt esie. Ndikọri mbak Abasi abuana ndamban̄a esịt, emi oyomde san̄asan̄a ntịn̄enyịn koro enye edide owo esịtidem emi owụtde idem ke ofụri edinam nnyịn ke uwem onyụn̄ esịnede mme ekikere nnyịn, mme edu nnyịn, mme udọn̄ nnyịn, mme uduak nnyịn, mme utịtmbuba nnyịn.
13. (a) Nso ikeme ndiwụt nte ke esịt owo abahade? (b) Nte nnyịn ikọride mbak Abasi, ewe utịtmbuba ke nnyịn ikpanam n̄kpọ ibịne?
13 Bible odụri nnyịn utọn̄ ete ke esịt owo ekeme ndibahade. Enye ekeme ndibian̄a owo. (Psalm 12:2; Jeremiah 17:9) Enye ekeme ndinụk nnyịn ndibuana ke nti edinam—ndika mme mbonoesop nnyụn̄ n̄wọrọ an̄wautom—edi enye n̄ko ekeme ndima ndusụk ikpehe usụn̄uwem ererimbot. Emi ekeme ndikpan nnyịn ndinen̄ede mmenede mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ ke enyọn̄ ke ofụri esịt. Do esịt oro abian̄ade owo ekeme ndidomo ndikpek nnyịn nte ke, idem n̄kpọ, nnyịn ke inam ekese kpa nte ediwak mmọ en̄wen ẹnamde. Mîdịghe ndusụk ke ufọkn̄wed m̀mê ke itieutom idịbi udia, mbak owo ekeme ndikara esịt. Nte utịp, ke mme n̄kann̄kụk oro nnyịn imekeme ndimen̄e ndiyarade idem nnyịn n̄wụt nte Mme Ntiense Jehovah imonyụn̄ ikeme ndikam nnam mme n̄kpọ oro mîdotke mme Christian ndinam. Nte ededi, ke oro ebede, ubieresịt nnyịn afịna nnyịn. Oro idịghe orụk owo emi nnyịn iyomde ndidi. Ke ntre, nnyịn idiana ye andiwet psalm ibọn̄ akam inọ Jehovah ite: “Kọt esịt mi abak enyịn̄ fo.” Nnyịn iyom ofụri se nnyịn idide ke esịtidem, nte owụtde idem ke ofụri edinam nnyịn ke uwem, ọnọ uyarade nte ke nnyịn ‘imabak Abasi, inyụn̄ inịm mbet esie.’—Ecclesiastes 12:13.
14, 15. (a) Ke ini ekebemde iso etịn̄ aban̄a edifiak nda Israel ke ntan̄mfep ke Babylon nnịm ke itie, nso ke Jehovah ọkọn̄wọn̄ọ ndinọ ikọt esie? (b) Nso ke Jehovah akanam ye ekikere edisịn mbak Abasi ke esịt ikọt esie? (c) Ntak emi Israel ẹkewọn̄ọrede ẹkpọn̄ mme usụn̄ Jehovah?
14 Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ete ke imọ iyenọ ikọt imọ utọ esịt mbak Abasi oro. Enye ama ebem iso etịn̄ aban̄a edifiak nda Israel ndinịm ke itie onyụn̄ ọdọhọ, nte nnyịn ikotde ke Jeremiah 32:37-39: “[Nyeda] mmọ mfiak ke ọtọ emi, nnyụn̄ nyak mmọ ẹdụn̄ ke ifụre. Ndien mmọ ẹyedi ikọt mi, ami nyenyụn̄ ndi Abasi mmọ: nyenyụn̄ nnọ mmọ esịt kiet ye usụn̄ kiet, man ẹbak mi kpukpru ini, man ọfọn ye mmọ ye nditọ mmọ ẹmi ẹditienede mmọ ke edem.” Ke Jer 32 ufan̄ikọ 40, ẹfiak ẹsọn̄ọ un̄wọn̄ọ Abasi ete: “Nyenyụn̄ nda uten̄e mi nsịn mmọ ke esịt, man ẹkûkabade ẹkpọn̄ mi.” Ke 537 M.E.N., Jehovah ama ada mmọ afiak edi ke Jerusalem nte enye ọkọn̄wọn̄ọde. Edi nso kaban̄a mme ikpehe eken ke un̄wọn̄ọ oro—nte ke imọ iyenọ mmọ ‘esịt kiet man ẹkpebak enye kpukpru ini’? Ntak emi idụt Israel eset ẹkewọn̄ọrede ẹkpọn̄ Jehovah ke enye ama akafiak ada mmọ oto Babylon edi, anamde ẹsobo temple mmọ ke 70 E.N., ye unana edifiak mbọp tutu amama?
15 Emi ikotoho edikpu ekededi ke n̄kan̄ Jehovah. Ke akpanikọ, Jehovah ama anam n̄kpọ ndisịn mbak Abasi ke esịt ikọt esie. Ebede ke mbọm oro enye okowụtde ke ndifak mmọ nsio ke Babylon nnyụn̄ mfiak nda mmọ n̄ka isọn̄ emana mmọ, enye ama ọnọ mmọ kpukpru ntak ndibat enye nte owo oro odotde ntotụn̄ọ ukpono. Abasi ama ada mme ikọ editi, item, ye nsuannọ ọsọn̄ọ kpukpru oro ebe ke prọfet Haggai, Zechariah, ye Malachi; ebe ke Ezra, oro ẹkenọde ẹsọk mmọ nte andikpep; ebe ke Andikara Nehemiah; onyụn̄ ebe ke Eyen Abasi ke idemesie. Ndusụk ini mme owo oro ẹma ẹsikop. Mmọ ẹma ẹnam ntre ke ini mmọ ẹkefiakde ẹbọp temple Jehovah ke ini Haggai ye Zechariah ẹkekpakde mmọ ye ke ini mmọ ẹkebịnde iban isenidụt ẹnyọn̄ọ ke eyo Ezra. (Ezra 5:1, 2; 10:1-4) Edi ediwak ini mmọ ikesikopke. Mmọ ikenyeneke iwụk ke ndinọ ntịn̄enyịn; mmọ ikakaha iso ndikop item; mmọ ikonịmke esịt mmọ in̄wan̄în̄wan̄. Nditọ Israel ikọkọrike mbak Abasi, ndien nte utịp, enye ikedịghe ọkpọsọn̄ odudu ke uwem mmọ.—Malachi 1:6; Matthew 15:7, 8.
16. Ke esịt mmanie ke Jehovah esịn mbak Abasi?
16 Edi, un̄wọn̄ọ Jehovah ndisịn mbak Abasi ke esịt ikọt esie ikokpụho. Enye ama anam obufa ediomi ye Israel eke spirit, kpa mme Christian oro enye ọkọnọde idotenyịn eke heaven. (Jeremiah 31:33; Galatia 6:16) Ke 1919, Abasi ama osio mmọ ke ntan̄mfep ke Akwa Babylon, kpa ukara ererimbot eke nsunsu ido ukpono afiak edinịm ke itie. Enye ama ọsọn̄ọ owụk mbak esie ke esịt mmọ. Emi amada ekese ufọn ọsọk mmọ ye “akwa otuowo,” ẹmi ẹnyenede idotenyịn uwem nte mme andidu ke idak Obio Ubọn̄ oro ke isọn̄. (Jeremiah 32:39; Ediyarade 7:9) Mbak Jehovah odu mmọ n̄ko ke esịt.
Nte Ẹsịnde Mbak Abasi ke Esịt Nnyịn
17. Didie ke Jehovah esịn mbak Abasi ke esịt nnyịn?
17 Didie ke Jehovah esịn mbak Abasi emi ke esịt nnyịn? Ebe ke nte spirit esie anamde utom. Ndien nso ke nnyịn inyene emi otode edisana spirit? Bible, kpa Ikọ Abasi eke odudu spirit. (2 Timothy 3:16, 17) Ebede ke se enye akanamde ke ini edem, ebede ke mme edinam esie idahaemi ye mme asan̄autom esie ke edisu Ikọ prọfesi esie, onyụn̄ ebede ke mme prọfesi ẹban̄ade mme n̄kpọ oro ẹdidide, Jehovah ọnọ kpukpru nnyịn eti ntak ndikọri mbak Abasi.—Joshua 24:2-15; Mme Hebrew 10:30, 31.
18, 19. Didie ke ikpọ mbono, n̄kpri mbono, ye mme mbonoesop ẹn̄wam nnyịn ndinyene mbak Abasi?
18 Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke, nte ẹwetde ke Deuteronomy 4:10, Jehovah ọkọdọhọ Moses ete: “Bon mbio emi ọtọkiet nọ mi, ndien nyenam mmọ ẹkop ikọ mi, man mmọ ẹkpep ndibak mi ofụri ini emi mmọ ẹdidude uwem ke isọn̄ oro, man mmọ ẹnyụn̄ ẹkpep nditọ mmọ.” Ukem ntre mfịn, Jehovah amanam ekese ndutịm man an̄wam ikọt esie ẹkpep ndibak enye. Ke ikpọ mbono, n̄kpri mbono, ye mme mbonoesop, nnyịn imesibụk mme uyarade ima-mfọnido Jehovah ye eti ido esie. Oro edi se nnyịn ikanamde ke ini ikekpepde n̄wed oro Akakan Owo Oro Akanam Odude Uwem. Didie ke ukpepn̄kpọ oro okotụk fi ye edu fo kaban̄a Jehovah? Nte afo okokụtde nsio nsio ndiye akakan edu Ete nnyịn eke heaven ẹwụtde idem ke Eyen esie, nte emi ikọsọn̄ọke udọn̄ fo nditre ndinam se iyatde Abasi esịt?—Colossae 1:15.
19 Ke mme mbonoesop nnyịn, nnyịn imesikpep n̄ko iban̄a mme mbụk ẹban̄ade nte Jehovah akanyan̄ade ikọt esie ke mme ini edem. (2 Samuel 7:23) Nte nnyịn ikpepde n̄wed Ediyarade eke Bible ye un̄wam n̄wed oro Ediyarade—Ubọn̄ Ubọn̄ Ata-Utịt Esie Emekpere!, nnyịn imekpep iban̄a mme n̄kukụt prọfesi oro ẹma ẹkesosu ke isua ikie 20 emi inyụn̄ ikpep iban̄a mme enyene-ndịk edinam oro mîsụho kan̄a. Kaban̄a ofụri utọ edinam Abasi oro, Psalm 66:5 ọdọhọ ete: “Mbufo ẹka ẹkese utom Abasi; se enye anamde aban̄a nditọ owo enyene ndịk.” Ih, ke itịmde ise, mme edinam Abasi ẹmi ẹsịn nnyịn mbak Jehovah, kpa ntotụn̄ọ ukpono, ke esịt. Ntem nnyịn imekeme ndikụt nte Jehovah Abasi osude un̄wọn̄ọ esie: “Nyenyụn̄ nda uten̄e mi nsịn mmọ ke esịt, man ẹkûkabade ẹkpọn̄ mi.”—Jeremiah 32:40.
20. Man mbak Abasi otụk esịt nnyịn ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ, nso ke oyom ke n̄kan̄ nnyịn?
20 Nte ededi, ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke mbak Abasi idịghe ididụk nnyịn esịt ye unana ukeme ke n̄kan̄ nnyịn. Mme utịp idịghe ke mbuari. Jehovah anam udeme esie. Ana nnyịn inam udeme nnyịn ebe ke ndikọri mbak Abasi. (Deuteronomy 5:29) Israel eke obụk ẹma ẹkpu ndinam oro. Edi ke ẹkọn̄de mbuọtidem ke Jehovah, Israel eke spirit ye nsan̄a mmọ ẹmebọbọ ediwak ufọn ẹmi ẹnyenede mbon oro ẹbakde Abasi. Nnyịn iyekere iban̄a ndusụk mme ufọn ẹmi ke ibuotikọ etienede.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Nso idi mbak Abasi?
◻ Didie ke ẹkpep nnyịn ndikop inemesịt ke mbak Jehovah?
◻ Man inyene mbak Abasi, nso ukeme ke oyom ke n̄kan̄ nnyịn?
◻ Ntak emi edinyene mbak Abasi abuanade ofụri ikpehe ndamban̄a esịt nnyịn?
[Mme ndise ke page 12, 13]
Oyom ikpep n̄kpọ ye ntịn̄enyịn man ifiọk mbak Jehovah