Ẹkpeme Udịmerọn̄ Abasi ke Imaesịt
“Ẹkpeme udịmerọn̄ Abasi emi odude ke otu mbufo; ẹse ẹban̄a mmọ ke imaesịt nte Abasi oyomde, ẹkûyak etie nte ẹnyenyịk mbufo.”—1 PETER 5:2.
1. Ntak emi nnyịn ikpodoride enyịn mbiowo Christian ‘ndikpeme udịmerọn̄ Abasi ke imaesịt?’
JEHOVAH ekpeme ikọt esie ke imaesịt. (Psalm 23:1-4) “Eti ekpemerọn̄,” kpa Jesus Christ, ke imaesịt ama ọnọ mfọnmma uwem esie ke ibuot mbon mbieterọn̄. (John 10:11-15) Ntem, apostle Peter ama eteme mbiowo Christian ete ‘ẹkpeme udịmerọn̄ Abasi ke imaesịt.’—1 Peter 5:2.
2. Mme mbụme ewe ẹdot edikere mban̄a ke se iban̄ade utom ubọkerọn̄ mbiowo Christian?
2 Imaesịt edi idiọn̄ọ mme asan̄autom Abasi. (Psalm 110:3) Edi ẹyom se ikande imaesịt Christian man ẹmek erenowo nte esenyịn, m̀mê udiana ekpemerọn̄. Mmanie ẹdot ndidi mme utọ ekpemerọn̄ oro? Nso ke utom ubọkerọn̄ mmọ abuana? Didie ke ẹnam enye ke mfọnn̄kan usụn̄?
Nditịm N̄kama Ufọk
3. Ntak emi ẹkemede ndidọhọ ke usụn̄ emi erenowo Christian akamade ubon esie enyene n̄kpọ ndinam ke m̀mê enye odot ndidi ekpemerọn̄ esop?
3 Mbemiso ẹkeme ndimek owo nsịn ke “itieutom esenyịn,” ana enye osịm mme n̄kpọ oro N̄wed Abasi oyomde. (1 Timothy 3:1-7, NW; Titus 1:5-9) Nte n̄kpọ kiet, apostle Paul ọkọdọhọ ete ke esenyịn ẹkpenyene ndidi “owo emi otịmde akama ufọk esiemmọ, onyụn̄ anamde nditọ esie ẹsụk ibuot ke kpukpru ido eke odotde ukpono.” Eti ntak odu kaban̄a emi, koro Paul ọkọdọhọ ete: “Edi edieke owo mîfiọkke ndikama ufọk esiemmọ, enye edikeme didie ndikpeme ufọk Abasi?” (1 Timothy 3:4, 5) Ke ini emekde mbiowo ke mme esop ke isuo Crete, ẹkesian Titus ndiyom “owo eke mîbiomke enye ikọ, eke edide ebe n̄wan kiet, onyụn̄ enyenede nditọ eke ẹnịmde ke akpanikọ, nditọ eke mme owo mîdorike mmọ ikọ ite ẹdi mbon otịme otịme ido ye nsọn̄ibuot.” (Titus 1:6) Ih, ana ẹkere ẹban̄a usụn̄ oro erenowo Christian esede aban̄a ubon esie ke ndibiere m̀mê enye odot ndibọ mbiomo ukpeme esop oro odobide akan.
4. Ke adianade ye edinyene ukpepn̄kpọ Bible ofụri ini, didie ke mme ete Christian ẹwụt ima ẹnọ ubon mmọ?
4 Irenowo oro ẹtịmde ẹkama ufọk ẹnam se ikande edibọn̄ akam ye edikpep Bible ye ubon mmọ kpukpru ini. Mmọ ẹsidu ke mben̄eidem kpukpru ini ndin̄wam mbonima mmọ. Ye mbon oro ẹdide mme ete, emi ọtọn̄ọ ke usen emi eyen amanade. Mme ete Christian ẹfiọk ẹte ke adan̄a nte mmimọ isọn̄ọde iyịre ye ndutịm Abasi ikan, ntre ke ekpri eyen mmimọ edisọp emehe ye mme ndutịm utom Christian mmimọ akan ke uwem eke usen ke usen. Nte ete Christian otịmde akama mme idaha ẹmi otụk mme n̄kpọ oro ẹnamde enye odot nte ebiowo.—Ephesus 5:15, 16; Philippi 3:16.
5. Didie ke ete Christian ekeme ndibọk nditọ esie “ke ntụnọ ye item Ọbọn̄”?
5 Ke ndikama ufọk esiemmọ, ifịk ifịk ete Christian esinam item Paul emi: “Ẹkûfiomo nditọ mbufo; edi ẹkama mmọ ke ntụnọ ye item Ọbọn̄.” (Ephesus 6:4) Edikpep Bible ye ubon kpukpru ini, esịnede n̄wan ye nditọ, ọnọ nti ifet ndinọ ima ima item. Nditọ ke ntem ẹsibọ “ntụnọ,” m̀mê item edinen̄ede. “Item” oro adade itie adan̄aoro an̄wam eyen kiet kiet ndidi ndifiọk ekikere Jehovah ke mme n̄kpọ. (Deuteronomy 4:9; 6:6, 7; Mme N̄ke 3:11; 22:6) Ke idaha oro etiede ifụre ifụre ke mboho eke spirit emi, ete oro ekerede aban̄a enen̄ede akpan̄ utọn̄ nte nditọ esie ẹtịn̄de ikọ. Ada mme mbụme ndausụn̄ oro obụpde ke mfọnido man ọbọ mmọ ibọrọ akpanikọ ẹmi ẹban̄ade se ibehede mmọ ye mme edu mmọ. Ete ikereke ite ke imọfiọk kpukpru se ikade iso ke nsek ekikere mmọ. Ke akpanikọ, Mme N̄ke 18:13 ọdọhọ ete, “owo ndibọrọ ikọ, ke mîkam ikopke kan̄a, edi ndisịme ye bụt ye enye.” Mfịn, ata ediwak ete ẹfiọk ẹte ke mme idaha ẹmi nditọ mmimọ ẹsobode ẹkpụhọde akamba akamba ẹkpọn̄ mbon oro mmimọ ikosobode ke ini ikedide uyen. Mmọdo, ete eyedomo ndifiọk idaha ye ọyọhọ mbụk mfịna mbemiso etịn̄de nte ẹkpesede ẹban̄a emi.—Men James 1:19 domo.
6. Ntak emi akpanade ete Christian aka ebịne Ikọ Abasi ke ini an̄wamde ubon esie?
6 Nso itịbe ke owo ama ọkọfiọk mme mfịna, editịmede esịt, ye edu nditọ esie? Ete oro otịmde akama ufọk aka ebịne N̄wed Abasi, emi “[ọfọnde] ndida n̄kpep owo n̄kpọ, nnyụn̄ nsua nnọ owo, nnyụn̄ nam owo ẹsan̄a nte enende, nnyụn̄ nteme owo edinen ido.” Enye ekpep nditọ esie nte ẹdade mme ndausụn̄ Bible eke odudu spirit ẹsịn ke edinam. Ke usụn̄ emi, mbon oro ẹkpride ke isua emana mi ẹkabade ‘ẹnyene ọyọhọ ifiọk, ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi.’—2 Timothy 3:16, 17; Psalm 78:1-4.
7. Nso uwụtn̄kpọ ke akpana mme ete Christian ẹnịm ke se iban̄ade akam?
7 Mme uyen oro ẹten̄ede Abasi ẹsisobo n̄kpọsọn̄ idaha ke ebuana ye nsan̄a nditọ ufọkn̄wed ẹmi ẹdide mbon ererimbot. Ntre didie ke mme ete Christian ẹkeme ndinam ndịk nditọ mmọ efere? Usụn̄ kiet edi ndibọn̄ akam kpukpru ini ye mmọ ye ke ibuot mmọ. Ke ini n̄kpri owo ẹmi ẹsobode mme idomo idomo idaha, anaedi mmọ ẹyekpebe ibetedem mme ete ye eka mmọ ke Abasi. N̄kaiferi kiet emi edide isua-13, oro ẹkedụn̄ọrede mbemiso anade baptism ke idiọn̄ọ uyakidem esie nnọ Abasi, ama obụk ete ke imọ ima isobo nsahi ye isụn̄i ito nsan̄a nditọ ufọkn̄wed imọ. Ke ini enye akanamde edinịm ke akpanikọ esie kaban̄a edisana idaha eke iyịp an̄wan̄a, n̄kaiferi eken ẹma ẹmia ẹnyụn̄ ẹto enye etap. (Utom 15:28, 29) Nte enye ama osio usiene? Baba. Enye ama anam an̄wan̄a ete: “Mma n̄kaiso ndibọn̄ akam nnọ Jehovah ndin̄wam mi man mmụm idem n̄kama. N̄ko mma nti se ete ye eka mi ẹkekpepde mi ke ukpepn̄kpọ ubon nnyịn ẹban̄a ufọn edimụm idem nnyịn n̄kama ke idak idiọk.”—2 Timothy 2:24.
8. Didie ke ebiowo oro mînyeneke nditọ ekeme nditịm n̄kama ufọk esie?
8 Ebiowo oro mînyeneke nditọ ekeme n̄ko ndinam ndutịm oro ekemde ke n̄kan̄ eke spirit ye ke obụk nnọ mbon oro ẹdude ke ufọk esiemmọ. Emi esịne nsan̄andọ esie ye iso-ọfọn iman oro ẹdide mme Christian oro ẹdụn̄de ke ufọk esie ẹmi ẹberide edem ke enye. (1 Timothy 5:8) Nditịm n̄kama ufọk ke ntem edi kiet ke otu n̄kpọ ẹmi ẹyomde oro anade erenowo oro ẹmekde ndibiom mbiomo nte ebiowo esop osịm. Didie, ndien, ke mbiowo oro ẹmekde ẹkpese mme mbiomo oro ẹnọde mmọ ifet ndibiom ke esop?
“Esịn Ifịk” ke Edikara
9. Nso edu ke akpana mbiowo Christian ẹnyene kaban̄a utom mmọ?
9 Ke akpa isua ikie eke Eyo Nnyịn, apostle Paul ama anam utom nte akama ukpọhọde ke ufọk Abasi, kpa esop Christian ke idak itieibuot Christ. (Ephesus 3:2, 7; 4:15) Mmọdo, Paul ama eteme ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ke Rome ete: “Sia nnyịn imenyene enọ eke edide nsio nsio, nte asan̄ade ekekem ye mfọn eke ẹnọde nnyịn; edieke ẹnọde nnyịn ukwọrọikọ, yak nnyịn ikwọrọ ikọ nte asan̄ade ekekem ye idomo mbuọtidem nnyịn; onyụn̄ edieke ẹnọde nnyịn edinam n̄kpọ nnọ owo, yak nnyịn itịn̄ enyịn inam; yak owo eke edide andikpep etịn̄ enyịn ekpep; owo eke onyụn̄ ọnọde item, etịn̄ enyịn ọnọ item; owo eke ọnọde ubuene n̄kpọ, yak enye ọnọ ke ntatubọk; owo eke akarade, yak enye esịn ifịk ke edikara esie; owo eke onyụn̄ atuade mbọm, yak enye atua mbọm ke ntatido.”—Rome 12:6-8.
10. Ke ndise mban̄a udịmerọn̄ Abasi, nso uwụtn̄kpọ ke Paul okonịm ọnọ mbiowo mfịn?
10 Paul ama eti mbon Thessalonica ete: “Nte ete anamde n̄kpọ ye nditọ esiemmọ; ikọnọ mbufo item, inyụn̄ isọn̄ọ mbufo esịt, inyụn̄ isọn̄ọ inọ mbufo uyo, man mbufo ẹsan̄a ẹdu uwem nte odotde Abasi, emi okokotde mbufo esịn ke Obio Ubọn̄ Esie.” (1 Thessalonica 1:1; 2:11, 12) Ẹkenọ item oro ke utọ mbọm mbọm, ima ima usụn̄ tutu Paul ekekeme ndiwet ete: “Nnyịn iketie sụn̄sụn̄ ke otu mbufo, nte emi eka ọbọkde nditọ esiemmọ. Ndien koro mbufo ẹdọn̄de nnyịn etieti, nnyịn ikụt inem, idịghe ke edinọ mbufo gospel Abasi ikpọn̄, edi ke edinyụn̄ nyak ukpọn̄ nnyịn nde nnọ mbufo sia imade mbufo etieti.” (1 Thessalonica 2:7, 8) Ke n̄kemuyo ye uwụtn̄kpọ ete oro Paul ọkọnọde, mbiowo oro ẹnamde akpanikọ ẹnyene ntotụn̄ọ ima ẹnọ kpukpru owo ke esop.
11. Didie ke mbiowo oro ẹmekde ẹkeme ndiwụt ifịk?
11 Ana mbọm, adianade ye ifịk, ẹdu edu ima ima usenyịn oro mme anam-akpanikọ ekpemerọn̄ nnyịn ẹwụtde. Ido mmọ etịn̄ ekese. Peter ọnọ mbiowo item ete ẹkpeme otuerọn̄ “ẹkûyak etie nte ẹnyenyịk” m̀mê ‘ndinam emi mban̄a mbukpo udori.’ (1 Peter 5:2) Ke ọtọ emi, eyen ukpepn̄kpọ oro William Barclay ama etịn̄ ikọ oro oyomde ẹwụt ukpeme, ewetde ete: “Usụn̄ odu oro ẹnyịmede itieutom ẹnyụn̄ ẹnamde utom nte n̄kpọ eke enye ekedide utom mfụhọ ye unana inemesịt, nte n̄kpọ eke enye ekedide n̄kpọ mfekuwem, nte n̄kpọ eke enye ekedide mfịghe oro owo mîmaha. Ẹkeme ndidọhọ owo anam n̄kpọ, enye onyụn̄ anam n̄kpọ oro, edi anam enye ke ata mbọpiso mbọpiso usụn̄ tutu ofụri edinam oro abiara. . . . Edi [Peter] ọdọhọ ete ke akpana kpukpru Christian ke nyekidem ẹsịn ifịk ẹnam utọ utom oro nte enye ekekeme, okposụkedi oro enye ọdiọn̄ọde ọyọhọ ọyọhọ adan̄a nte imọ mîdotke ndinam enye.”
Mme Ekpemerọn̄ ke Imaesịt
12. Didie ke mbiowo Christian ẹkeme ndiwụt imaesịt?
12 Peter ama akpak n̄ko ete: “Ẹkpeme udịmerọn̄ Abasi ẹmi odude ke otu mbufo . . . ke imaesịt.” Esenyịn Christian oro ekpemede udịmerọn̄ anam ntre ke imaesịt, ke ifụre uduak esie, ke idak ndausụn̄ Eti Ekpemerọn̄, kpa Jesus Christ. Ndinam utom ke imaesịt n̄kọ ọwọrọ ete ke ekpemerọn̄ Christian osụk idem ọnọ odudu edikara Jehovah, kpa ‘Andibọk ye Andikpeme ukpọn̄ nnyịn.’ (1 Peter 2:25) Udiana ekpemerọn̄ Christian ke imaesịt owụt ukpono ọnọ ndutịm ukara Abasi. Enye anam ntre ke ini enye adade mbon oro ẹyomde item aka Ikọ Abasi, kpa Bible. Okposụkedi ifiọk eyouwem edin̄wamde ebiowo ndikọri ifiọk ke item oro ọkọn̄ọde ke Bible, emi iwọrọke ite ke enye eyenyene usọbọ N̄wed Abasi ọnọ kpukpru mfịna inikiet inikiet. Idem ke ini enye ọfiọkde ibọrọ mbụme, enye ekeme ndikụt ke ufọn odu ndika mbịne Watch Tower Publications Index m̀mê orụk index ntre ye obụp mbụme oro. Enye ke ntem ekpep n̄kpọ ke usụn̄ iba: Enye owụt nte ẹkemede ndikụt eti item onyụn̄ owụt ukpono ke nsụhọdeidem ọnọ Jehovah ke ndidụri ntịn̄enyịn n̄wụt se esop Abasi ekemịn̄de.
13. Nso mme usio-ukot ke ẹkeme ndinam man an̄wam mbiowo ndinọ eti item?
13 Nso ke ebiowo ekeme ndinam edieke owo mîkemịn̄ke n̄kpọ ndomokiet ke n̄wed N̄ka iban̄a akpan mfịna oro odude? Nte eyịghe mîdụhe, enye eyebọn̄ akam oyom ikike eyenyụn̄ odụn̄ọde oyom ndusụk edumbet Bible oro enyenede ebuana ke n̄kpọ oro. Enye ekeme n̄ko ndikụt nte ọnọde ufon ndinọ ekikere nte yak owo oro oyomde un̄wam mi ekere aban̄a uwụtn̄kpọ Jesus. Ebiowo oro ekeme ndibụp ete: “Edieke Jesus, kpa Akwa Andikpep, okodude ke idaha fo, nso ke afo ekere ke enye akpanam?” (1 Corinth 2:16) Utọ n̄kọkibuot oro ekeme ndin̄wam obụp mbụme ndinam eti ubiere. Edi okpowụt unana ibuot didie ntem ebiowo ndinọ ikpîkpu ekikere idemesie nte n̄kpọ eke emi ekedide eti item N̄wed Abasi! Utu ke oro, mbiowo ẹkeme ndineme ikpọ mfịna ye kiet eken. Mmọ ẹkeme idem ndimen mme akpan n̄kpọ nnịm man ẹneme ke mbono otu mbiowo. (Mme N̄ke 11:14) Mme ubiere oro ẹdinọde ẹyen̄wam mmọ nditịn̄ ikọ ke n̄kemuyo.—1 Corinth 1:10.
Ifụre Ifụre Ido Edi Akpan N̄kpọ
14, 15. Nso ke ẹyom ẹto mbiowo ke ini ẹdade Christian ke “ndudue” ẹfiak ẹsịn ke itie?
14 Oyom ebiowo Christian owụt ifụre ifụre ido ke ini ekpepde mbon efen n̄kpọ, akpan akpan ke ini ọnọde mmọ item. Paul eteme ete: “Nditọete, edieke ẹkụtde owo ke ndudue ekededi, mbufo, ẹmi ẹdide mbon spirit, ẹsan̄a ke spirit ifụre ifụre ido, ẹda enye ẹfiak ẹsịn ke itie.” (Galatia 6:1) Ke edide n̄kpọ udọn̄, ikọ Greek oro ẹkabarede mi ‘ẹda ẹfiak ẹsịn ke itie’ enyene ebuana ye ikọ usiak owo idem oro ẹsidade ẹtịn̄ ikọ ẹban̄a edinen̄ede ọkpọ nnịm man ẹfep ndo ofụri eyouwem. Ewetn̄wed ukabadeikọ oro W. E. Vine abuan emi ye edifiak nda nsịn ke itie emi ẹdade “owo emi idiọkn̄kpọ akande ubọk, utọ owo oro ebietde ubak idem eke spirit oro okodorode, ke un̄wam mbon ẹmi ẹdide mbon spirit.” Mme edikabade efen ẹdi, “ndifiak nda nsịn ke nnennen itie; ndida nsịn ke nnennen idaha.”
15 Ndifiak nda ekikere owo nsịn ke itie idịghe mmemmem n̄kpọ, ndien ekeme ndidi ata ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndida ekikere owo oro anamde idiọk n̄kesịn ke nnennen idaha. Edi anaedi ẹyebọ un̄wam oro ẹnọde ke edu ifụre ifụre ido ye esịtekọm. Mmọdo, mbiowo Christian ẹkpenyene ndinam item Paul emi: “Ẹda . . . esịt mbọm ẹsịne, ye mfọnido, ye nsụkidem, ye ifụre ifụre ido, ye ime.” (Colossae 3:12) Nso ke mbiowo ẹkpenam ke ini owo oro oyomde edifiak nda nsịn ke itie enyenede idiọk edu? Mmọ ẹkpenyene “[ndibịne] . . . nsụhọde esịt.”—1 Timothy 6:11.
Ndibọk ye Ukpeme
16, 17. Mme n̄kpọndịk ewe ke mbiowo ẹkpekpeme ke ini ẹnọde mbon en̄wen item?
16 N̄kpọ efen efen odu ke item Paul ke N̄wed Mbon Galatia 6:1. Enye akpak irenowo oro ẹdotde ke n̄kan̄ eke spirit ete: “Ẹsan̄a ke spirit ifụre ifụre ido, ẹda enye [owo oro anamde idiọk] ẹfiak ẹsịn ke itie; nyụn̄ kpeme idem, mbak ẹdidomo fi n̄ko.” Nso mme idiọk utịp ẹkeme ndidu ntem edieke owo mînamke utọ item oro! Ke ntọt aban̄ade ọkwọrọ ederi Anglican kiet oro ekeduede isop usịn efịbe ye mbon ufọkederi iba onụkde, The Times eke London ọkọdọhọ ete ke emi edi “idaha oro akade-kaiso: eren emi ọnọde item, nte an̄wan̄ade nte ete m̀mê eyeneka eren ọduọde odụk idomo koro mmọ oro enye ọnọde item ẹbuọtde idem ye enye.” Ewetmbụk n̄kpọntịbe oro ndien ama etịn̄ otụk se Dr. Peter Rutter ọdọhọde ete ke “edinam unam idan̄ ke ufọt mbon udọn̄ọ ye mme ọnọ un̄wam mmọ ẹmi ẹdide irenowo—mme dọkta, ekpepibet, oku, ye eteutom—ke n̄kaowo nnyịn oro ẹnamde idan̄ ifụre ifụre, amakabade edi mfiomo mfiomo ye esuene esuene ntatara udọn̄ọ oro owo mîfiọkke.”
17 Ikpanaha nnyịn ikere ke mme utọ idomo oro ikemeke ndisịm ikọt Jehovah. Ebiowo kiet oro ẹkesikponode emi akanamde utom ke edinam akpanikọ ke ediwak isua ama akabade abuana ke oburobụt ido idan̄ koro enye akakade utom ubọkerọn̄ ọnọ eyenete an̄wan kiet oro ama ọkọdọ ndọ ke ini enye okodude ikpọn̄. Okposụkedi akakabarede esịt, eyenete oro ama ọduọk kpukpru ifetutom esie. (1 Corinth 10:12) Didie, ndien, ke mbiowo oro ẹmekde ẹkeme ndinam utom ubọkerọn̄ ke utọ usụn̄ oro mmọ mîdiduọhọ idụk idomo? Didie ke mmọ ẹkeme ndinam ndutịm nnọ ikọ idịbi, akam, ye ifet ndika mbịne Ikọ Abasi ye mme n̄wed Christian?
18. (a) Didie ke edida edumbet itieibuot nsịn ke edinam an̄wam mbiowo ndifep mme idiọk idaha? (b) Mme ndutịm ewe ke ẹkeme ndinam kaban̄a edika utom ubọkerọn̄ nnọ eyenete an̄wan?
18 N̄kpọ kiet oro anade mbiowo ẹkere ẹban̄a edi edumbet itieibuot. (1 Corinth 11:3) Edieke ekpri owo oyomde ndausụn̄, domo ndibuan ete ye eka esie ke nneme ke ini odotde. Ke ini eyenete an̄wan oro ọdọde ndọ oyomde un̄wam eke spirit, nte afo emekeme ndinam ndutịm ebe esie ndidu ke itie ke ini akade? Nso edieke emi mîdịghe mmemmem n̄kpọ mîdịghe enye edi owo emi mînịmke ke akpanikọ oro ke ndusụk usụn̄ akamade enye ke idiọk usụn̄? Do nam mme ukem ndutịm oro afo akpanamde ke ini akade utom ubọkerọn̄ ọnọ eyenete an̄wan emi mîdọhọ ndọ. Ọkpọfọn nditọete iren iba oro ẹdotde ke n̄kan̄ eke spirit ndisan̄a kiet n̄ka n̄kese eyenete an̄wan oro. Edieke emi mîdotke, iso-ọfọn ẹkeme ndimek ini oro odotde man nditọete iren iba ẹnyene nneme ye enye ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄, nte ọfọnde akan ke ubet oro ẹkemede nditịn̄ ikọ idịbi. Ye nditọete iren ye iban eken ẹdude ke ufọkmbono oro, okposụkedi mîdụhe ke idaha ndikụt nnyụn̄ n̄kop nneme oro, anaedi ẹyefep ntak iduọ ekededi.—Philippi 1:9, 10.
19. Ndikpeme erọn̄ Abasi ke imaesịt ada ewe nti utịp edi, ndien anie ke nnyịn iwụt esịtekọm inọ kaban̄a mme ekpemerọn̄ ke unyịmesịt?
19 Ndikpeme erọn̄ Abasi ke imaesịt ada nti utịp edi—kpa udịmerọn̄ oro ọsọn̄de idem ke n̄kan̄ eke spirit, ẹnọde ndausụn̄ mfọn mfọn. Ukem nte apostle Paul, mbiowo Christian eke eyomfịn ẹnen̄ede ẹkere ẹban̄a ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. (2 Corinth 11:28) Mbiomo edikpeme ikọt Abasi ke ndiọkeyo ẹmi edi ata ndodobi mbiomo. Ke ntre, nnyịn ke akpanikọ imowụt esịtekọm ke eti utom oro nditọete nnyịn iren oro ẹnamde utom nte mbiowo ẹnamde. (1 Timothy 5:17) Ke ndinọ nnyịn “owo [ke] enọ” oro ẹkpemede ke imaesịt, nnyịn imọnọ Andinọ “kpukpru eti edinọ ye kpukpru enọ eke ẹfọnde ẹma,” kpa ima ima Ekpemerọn̄ nnyịn eke heaven, Jehovah, itoro.—Ephesus 4:8; James 1:17.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Didie ke erenowo ekeme nditịm n̄kama ufọk esie?
◻ Ewe ekpedi mme edu usenyịn mbiowo Christian?
◻ Didie ke mbiowo ẹkeme ndiwụt nsụhọdeidem ye ifụre ifụre ido ke edinọ item?
◻ Nso isin̄wam edinam edida mfiak nsịn ke itie ke n̄kan̄ eke spirit okụt unen?
◻ Didie ke mbiowo ẹkeme ndifep mme idiọk idaha ke ini ebọkde udịmerọn̄?
[Ndise ke page 18]
Ana ebiowo Christian otịm akama ufọk
[Ndise ke page 21]
Ẹkpenyene ndinam utom ubọkerọn̄ Christian ke ifụre ifụre ido ye ke eti ubiere