Nam Eti Ukpepn̄kpọ Edi Usụn̄uwem Fo
“Uten̄e Abasi ọwọrọ udori ke kpukpru usụn̄.”—1 TIMOTHY 4:8.
1, 2. Ke nso udomo ke mme owo ẹwụt ukpeme ẹnọ nsọn̄idem mmọ, ndien ye nso utịp?
ATA ediwak owo ẹyesọsọp ẹnyịme nte ke eti nsọn̄idem edi kiet ke otu mme inyene oro ẹtịmde ẹsọn̄ urua ẹkan ke uwem. Mmọ ẹbiat ata ekese ini ye okụk man mmọ ẹnyene nsọn̄idem ẹnyụn̄ ẹkụt ẹte ke mmimọ imọbọ ntịn̄enyịn oro ọfọnde ke n̄kan̄ ibọkusọbọ ke ini mmọ ẹyomde. Ke uwụtn̄kpọ, ke United States, ekọmurua ibọkusọbọ ke isua ke isua ke mme isua ndondo emi ama awak akan biliọn $900. Ibatkụk oro ọmọdọk osịm se ibede $3,000 ke isua kiet ọnọ erenowo, n̄wan, ye eyenọwọn̄ kiet kiet ke idụt oro, ndien ekọmurua ke ibuot owo kiet kiet ke mme idụt uforo eken ekpere ndidi ukem.
2 Nso ke kpukpru ini, ukeme, ye okụk oro ẹbiatde ada edi? Ke akpanikọ owo ndomokiet ikemeke ndifan̄a oro, ke ofụri ofụri, nnyịn imenyene ata nti n̄kpọutom ibọkusọbọ ye mme n̄kpọ un̄wam oro ẹsion̄ode ẹdi mfịn akan ke ini ekededi ke mbụk. Kpa ye oro, emi ke mbuari inamke ẹdu eti uwem. Ke akpanikọ, ke utịn̄ikọ oro okowụtde ndutịm ibọkusọbọ ẹnamde ke United States, adaibuot ukara ama osio owụt nte ke adianade ye “mme ebeubọk utịp oro otode afai ke idụt emi,” mme andidụn̄ United States “ẹnyene udọn̄ọ AIDS, edin̄wọn̄ sika ye ebeubọk un̄wọn̄ mmịn, uyomo idịbi nditọwọn̄, ediman nditọwọn̄ oro mîdobike ikem ke udomo ọdọkde akan” eke idụt uforo efen ekededi. Nso ke enye ekebiere? “Nnyịn inyene ndikpụhọde mme usụn̄ nnyịn edieke edide nnyịn akanam imenen̄ede iyom ndikop nsọn̄idem nte mme owo.”—Galatia 6:7, 8.
Eti Usụn̄uwem
3. Kaban̄a ido edinam Greek eset, nso item ke Paul ọkọnọ?
3 Ke akpa isua ikie, ẹma ẹdiọn̄ọ mbon Greek kaban̄a edisịn idem ke ndifori ukeme ikpọkidem mmọ, edisịn̄ede idem, ye mme mbre mbuba. Kaban̄a utọ idaha emi, apostle Paul ke odudu spirit ama ewet ọnọ akparawa Timothy ete: “Edisịn idem mbet n̄kpọ ikpọkidem enyene esisịt udori; edi uten̄e Abasi ọwọrọ udori ke kpukpru usụn̄, koro un̄wọn̄ọ uwem emi odude kemi ye eke uwem emi edidide asan̄ade ye enye.” (1 Timothy 4:8) Ntem, Paul okowụt se mme owo ẹdide edifiọk mfịn, oro edi, nte ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ibọkusọbọ m̀mê mme ndutịm ukamaidem idịghe isọn̄ ndinyene eti usụn̄uwem. Nte ededi, Paul ọsọn̄ọ owụt ete, ke se idide akpan n̄kpọ edi ndikọri eti idaha eke spirit ye uten̄e Abasi.
4. Nso idi mme ufọn uten̄e Abasi?
4 Utọ usụn̄uwem oro enyene ufọn ọnọ “uwem emi odude kemi” koro enye ọnọde ukpeme ọbiọn̄ọ kpukpru ndiọi n̄kpọ oro mme anana uten̄e Abasi, mîdịghe mbon oro n̄kukụre ‘ẹnyenede enyọn̄ enyọn̄ ido uten̄e Abasi,’ ẹdade ẹnọmọ idemmọ. (2 Timothy 3:5; Mme N̄ke 23:29, 30; Luke 15:11-16; 1 Corinth 6:18; 1 Timothy 6:9, 10) Mbon oro ẹyakde uten̄e Abasi akara uwem mmọ ẹnyene ọyọhọ ukpono ẹnọ mme ibet Abasi ye mme n̄kpọ oro enye oyomde, ndien oro onụk mmọ ndinam eti ukpepn̄kpọ Abasi edi usụn̄uwem mmọ. Utọ usụn̄ edinam oro ada nsọn̄idem eke spirit ye eke ikpọkidem, uyụhọ, ye inemesịt ọsọk mmọ. Ndien mmọ “ẹn̄wana ẹyom eti isọn̄ ẹnọ idemmọ ke ini iso, man mmọ ẹkpemụm uwem eke edide ata uwem ẹkama.”—1 Timothy 6:19.
5. Nso item ke Paul ọkọnọ ke ọyọhọ ibuot iba eke n̄wed oro enye ekewetde ọnọ Titus?
5 Sia uwem oro eti ukpepn̄kpọ Abasi ọnọde ndausụn̄ adade mme utọ edidiọn̄ oro edi idahaemi ye ke ini iso, oyom nnyịn ifiọk, ke ataata usụn̄, nte nnyịn ikemede ndinam eti ukpepn̄kpọ Abasi edi usụn̄uwem nnyịn. Apostle Paul ama ọnọ ibọrọ ke leta oro ekewetde ọnọ Titus. Nnyịn iyenọ akpan ntịn̄enyịn ke ọyọhọ ibuot iba eke n̄wed oro, emi enye ọkọnọde Titus item ete “tịn̄ ikọ eke ekemde ye eti ukpepn̄kpọ.” Ke akpanikọ kpukpru nnyịn, n̄kpri ye ikpọ, iren ye iban, imekeme ndibọ ufọn nto “eti ukpepn̄kpọ” mfịn.—Titus 1:4, 5; 2:1.
Item Ẹnọde N̄kaniren
6. Nso item ke Paul ọkọnọ “n̄kaniren,” ndien ntak emi oro ekedide ediwụt mfọnido ke n̄kan̄ esie?
6 Akpa, Paul ama enyene ndusụk item ọnọ n̄kaniren ke esop. Mbọk kot Titus 2:2. Nte otu, ẹsikpono “n̄kani owo,” ẹnyụn̄ ẹse mmọ nte mme uwụtn̄kpọ mbuọtidem ye edinam akpanikọ. (Leviticus 19:32; Mme N̄ke 16:31) Ke ntak emi, mbon en̄wen ẹkeme ndikop mba ndinọ n̄kaniren item m̀mê mme ekikere ke mme n̄kpọ oro mînen̄ekede idi ataata akpan n̄kpọ. (Job 32:6, 7; 1 Timothy 5:1) Ntem, edi mfọnido ke n̄kan̄ Paul ndibemiso ntịn̄ n̄kpọ mban̄a n̄kaniren, ndien eyefọn ye mmọ edieke mmọ ẹnamde mme ikọ Paul ẹnyụn̄ ẹkụtde ẹte ke mmimọ, ukem nte Paul, imodot se ẹkpebede.—1 Corinth 11:1; Philippi 3:17.
7, 8. (a) Nso ke “edifara ke idem” abuana? (b) Ntak anade ‘editie uku uku’ asan̄a kiet ye ‘edinyene eti ibuot’?
7 Akpa kan̄a, n̄kaniren Christian ẹnyene “ndifara ke idem.” Okposụkedi emi akpasarade ikọ oro ekemede ndida nnọ edu un̄wọn̄ mmịn (“unana edikpa mmịn,” Kingdom Interlinear), enye n̄ko ọwọrọ edidu ke ukpeme, ndikeme ndikere n̄kpọ in̄wan̄în̄wan̄, m̀mê nditịn̄ enyịn. (2 Timothy 4:5; 1 Peter 1:13) Ke ntre, edide edin̄wọn̄ n̄kpọ m̀mê ke mme n̄kpọ en̄wen, ana n̄kani owo ẹfara ke idem, ẹkpemede edinam n̄kpọ mbe nde m̀mê mbe ubọk.
8 Ndien, n̄ko ana mmọ “ẹtie uku uku” ẹnyụn̄ “ẹnyene eti ibuot.” Nditie uku uku, m̀mê ndinyene uten̄e, ndinyene ukpono, nnyụn̄ ndot ukpono, esiwak ndisan̄a ye isua emana. Okposụkedi, ndusụk owo ẹkeme nditie uku uku mbe ubọk, ẹkabade ẹnana ime ndiyọ mme odudu odudu usụn̄ unam n̄kpọ eke mme uyen. (Mme N̄ke 20:29) Ntak edi oro ‘editie uku uku’ asan̄ade kiet ye ‘edinyene eti ibuot.’ N̄kaniren ẹnyene ndimụm uku oro asan̄ade ye isua emana n̄kama, edi ke ukem ini oro ẹda ukem ukem, ẹkarade mme ekikere ye mme ntụk mmọ ọyọhọ ọyọhọ.
9. Ntak anade n̄kani owo ẹkop idem ke mbuọtidem ye akpan akpan ke ime?
9 Ke akpatre, ana n̄kaniren “ẹkop idem ke mbuọtidem, ye ima, ye ime.” Ediwak ini, ke mme uwetn̄kpọ esie, Paul asiak mbuọtidem ye ima ọkọrọ ye idotenyịn. (1 Corinth 13:13; 1 Thessalonica 1:3; 5:8) Mi enye esịn “ime” ke itie “idotenyịn.” Ndusụk ekeme ndidi koro ekikere edisio idem mfep ke n̄kpọ ekeme ndidụk ndi mmemmem mmemmem ke ini usọn̄. (Ecclesiastes 12:1) Nte ededi, nte Jesus okosiode owụt, “ẹyenyan̄a owo eke edimede ime tutu osịm akpatre.” (Matthew 24:13) Ke adianade do, n̄kani owo ẹdi nti uwụtn̄kpọ ẹnọ mbon eken idịghe ke ntak isua emana m̀mê ifiọk eyouwem mmọ ikpọn̄ edi ke ntak mme enyene uforo edu eke spirit mmọ—mbuọtidem, ima, ye ime.
Eke N̄kaniban
10. Nso item ke Paul ọnọ “n̄kaniban” ke esop?
10 Ekem Paul ama ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn ọnọ n̄kaniban ke esop. Mbọk kot Titus 2:3. “N̄kaniban” ẹdi n̄kani owo ke otu iban ke esop, ẹsịnede ibanndọ ‘n̄kaniren’ ye mme eka ye mmọemi ẹdide ekaeka ẹnọ mbon eken. Ke ntem, mmọ ẹkeme ndinyene ndusụk udomo odudu, ndinam ẹnam eti m̀mê se idide idiọk. Ntak edi oro Paul ọtọn̄ọde ikọ esie ye “n̄ko,” emi ọwọrọde ete ke “n̄kaniban” n̄ko ẹnyene ndusụk mbiomo ndibiom man otodo ẹyọhọ utom mmọ ke esop.
11. Nso idi edu oro enyenede ukpono?
11 Akpa, Paul ọkọdọhọ ete: “yak n̄kaniban ẹsan̄a ke ido uten̄e.” “Ido” edi enyọn̄ enyọn̄ ediwụt ido edinam ye eduuwem esịtidem, nte ẹkụtde ke ido ye nte owo etiede. (Matthew 12:34, 35) Nso, ndien, ikpedi ido edinam m̀mê eduuwem akanian̄wan Christian? Ke ikọ kiet, “uten̄e.” Emi edi se ẹkabarede ẹto ikọ Greek oro ọwọrọde “se idotde mme owo ndinam, mme edinam m̀mê mme n̄kpọ oro ẹyakde ẹnọ Abasi.” Emi ke akpanikọ edi item oro odotde ke ikerede iban̄a odudu oro mmọ ẹnyenede ke idem mbon en̄wen, akpan akpan ke idem n̄kparawa iban ke esop.—1 Timothy 2:9, 10.
12. Nso edida edeme nnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄ ke kpukpru owo ẹkpefep?
12 Se itienede emi edi ndiọi edu iba: “ẹkûdi mbon ebiari, ẹkûnyụn̄ ẹyak mmịn akan mmọ.” Edi se inemde ndidian mbiba ẹmi ọtọkiet. Prọfesọ E. F. Scott ọdọhọ ete: “Ke eset, ke ini wine ekedide n̄kukụre edin̄wọn̄ n̄kpọ, ekedi ke ekpri itie mboho un̄wọn̄ wine ke n̄kaniban ẹkesidọk mme mbọhọidụn̄ mmọ edidọk.” Ke ofụri ofụri iban ẹnen̄ede ẹnyene udọn̄ ke idem mme owo ẹkan irenowo, emi edi se idotde. Edi, udọn̄ ekeme ndida n̄kosịm ikọedem ye idem edidọk, akpan akpan ke ini mmịn mîyakke ẹkara edeme. (Mme N̄ke 23:33) Ke akpanikọ, kpukpru owo oro ẹbịnede eti usụn̄uwem, iren ye iban, ẹyenam ọfọn ndikpeme n̄kpọ iduọ emi.
13. Ke mme usụn̄ ewe ke n̄kaniban ẹkeme ndidi mme andikpep?
13 Ke ndida ini oro odude nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro ọbọpde-bọp, ẹsịn udọn̄ ẹnọ n̄kaniban ete “ẹdi mme ọnọ nti item.” Ke ebiet en̄wen, Paul ama ọnọ in̄wan̄în̄wan̄ item ete ke iban inyeneke ndidi mme andikpep ke esop. (1 Corinth 14:34; 1 Timothy 2:12) Emi, nte ededi, ikpanke mmọ ndiyak ọsọn̄urua ifiọk Abasi nnọ mbonubon mmọ ye mbonan̄wa. (2 Timothy 1:5; 3:14, 15) Mmọ n̄ko ẹkeme ndinam ekese ufọn ke ndidi eti uwụtn̄kpọ Christian nnọ n̄kparawa iban ke esop, nte mme ufan̄ikọ oro ẹtienede mi ẹwụtde.
Eke N̄kparawa Iban
14. Didie ke n̄kparawa iban ẹdide Christian ẹkpewụt edida ukem ukem ke edise mban̄a mme utom mmọ?
14 Ke ndisịn udọn̄ nnọ n̄kaniban ete edi “mme ọnọ nti item,” Paul akpan akpan ama asiak n̄kparawa iban. Mbọk kot Titus 2:4, 5. Ke adan̄aemi ekese item emi ọkọnọde ke mme edinam esịtufọk, n̄kparawa iban Christian inyeneke ndinam n̄kpọ mbeubọk, ẹyakde mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem ẹkara uwem mmọ. Utu ke oro, ana mmọ “ẹnyene eti ibuot, ẹnyene bụt, . . . ẹnyene mfọnido,” ndien ke akande kpukpru n̄kpọ, ẹben̄e idem ndinọ ndutịm itieibuot Christian ibetedem, “mbak ikọ Abasi edidia esuene.”
15. Ntak emi ẹkpetorode ediwak n̄kparawa iban ke esop?
15 Mfịn, idaha ubon omokpụhọde akamba akamba ye nte enye ekedide ke eyo Paul. Ediwak ubon ẹmebahade ke mbuọtidem, ndien mmọ eken ẹnyene sụk ete mîdịghe eka kpọt. Idem ke enyeoro ẹkotde mme ata ubon, n̄wan m̀mê eka iwakke ndidi ọdiọn̄ufọk kpukpru ini. Kpukpru emi odori n̄kparawa Christian iban ata akamba mfịghe ye mbiomo ke idem, edi emi inamke mmọ ẹbọhọ mme mbiomo N̄wed Abasi. Ntem, edi n̄kpọ akwa idatesịt, ndikụt ediwak mme anam-akpanikọ n̄kparawa iban ẹnamde utom man ẹse ẹnama ediwak utom mmọ ndien ẹsụk ẹdomo ndinịm udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ akpa, idem ndusụk ẹkam ẹdude ke utom uyọhọ-ini nte mme asiakusụn̄ unọ un̄wam m̀mê mme asiakusụn̄ ofụri ini. (Matthew 6:33) Mmọ ke akpanikọ ẹdot itoro!
Eke N̄kparawa Iren
16. Nso item ke Paul ọnọ n̄kparawa iren, ndien ntak emi enye edide ekemini?
16 Paul ndien ama edineme eke n̄kparawa iren, esịnede Titus. Mbọk kot Titus 2:6-8. Ke ntak ndiọi ye mme mbiara usụn̄ eke ediwak mme uyen mfịn—edin̄wọn̄ sika, edida n̄kpọsọn̄ ibọk ye n̄kpọsọn̄ mmịn ke idiọk usụn̄, oburobụt ido idan̄, ye edibịne mme edinam ererimbot eken, utọ nte idat idat mbre mbuba ye ikwọ ye unọ idem inemesịt oro ẹsabarede owo—emi enen̄ede edi ekemini item ọnọ n̄kparawa Christian oro ẹyomde nditiene usụn̄uwem oro edide eti onyụn̄ ọnọde uyụhọ.
17. Didie ke akparawa owo ekeme ‘ndinyene eti ibuot’ nnyụn̄ ndi ‘uwụtn̄kpọ eti utom’?
17 Ke edide isio ye mme uyen ererimbot, akparawa Christian ekpenyene ‘ndinyene eti ibuot’ onyụn̄ ‘edi uwụtn̄kpọ eti utom.’ Paul ama anam an̄wan̄a nte ke ikam idịghe mbon oro n̄kukụre ẹkpepde n̄kpọ ẹnyene eti ibuot ye ikike, edi edi mbon oro “otode ke nnam mmehe mmọ ẹma ẹkọ ifiọk ndidiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde.” (Mme Hebrew 5:14) Edi utịben̄kpọ didie ntem ndikụt n̄kparawa owo ẹnọde ini ye odudu mmọ unyịme unyịme ndinyene ọyọhọ ebuana ke ediwak iso utom ke esop Christian, utu ke ndibiat odudu uyen mmọ ke ndibịne mme ibụk ibụk n̄kpọ! Ke ndinam ntre, mmọ ukem nte Titus, ekeme ndikabade ndi uwụtn̄kpọ “eti utom” ke esop Christian.—1 Timothy 4:12.
18. Ọwọrọ nso ndinọ ukpepn̄kpọ eke mînyeneke mbiara, nditie uku uku ke edinam, nnyụn̄ ntịn̄ nti ikọ?
18 Ẹti n̄kparawa iren nte ke mmọ ẹkpenyene ‘ndinọ akpanikọ eke mînyeneke mbiara, ye ekikere eke odobide, ye nti ikọ eke owo mîkemeke nditịn̄ n̄kpọ ndian.’ Ukpepn̄kpọ oro “mînyeneke mbiara” ana enen̄ede ọkọn̄ọ ke Ikọ Abasi; ntem, ana n̄kparawa iren ẹdi mme ẹnyene ifịk nditọ ukpepn̄kpọ Bible. Ukem nte n̄kaniren, n̄kparawa owo n̄ko ẹnyene nditie uku uku. Oyom mmọ ẹfiọk nte ke ndidi asan̄autom Ikọ Abasi edi ndodobi mbiomo, ndien ke ntem ana mmọ “edu uwem . . . nte odotde ye gospel.” (Philippi 1:27) Kpasụk ntre ikọ mmọ ẹnyene ndidi “nti” onyụn̄ edi utọ oro owo “mîkemeke nditịn̄ n̄kpọ mbiat” man otodo mmọ ẹkeme ndikịbi mme andibiọn̄ọ inua.—2 Corinth 6:3; 1 Peter 2:12, 15.
Eke Ifịn ye Nditọufọk
19, 20. Didie ke mbon oro mmọ en̄wen ẹkpede utom ẹkeme ‘ndinam ukpepn̄kpọ Abasi Andinyan̄a nnyịn enyene uku’?
19 Ke akpatre, Paul ama ọwọn̄ọde ebịne mmọ oro mbon en̄wen ẹkpede utom. Mbọk kot Titus 2:9, 10. Ediwak ke otu nnyịn mfịn idịghe ifịn m̀mê nditọufọk, edi ediwak owo ẹdi mbon oro ẹkpede utom ẹnyụn̄ ẹnamde utom ẹnọ mmọ en̄wen. Ntem, mme edumbet oro Paul akabatde ẹkam ẹnyene ukem ebuana oro mfịn.
20 Man “ẹsụk idem ẹnọ mme ete mmọ, ẹnyụn̄ ẹnem mmọ ẹsịt ke kpukpru usụn̄” ọwọrọ ete ke mme anam utom ẹmi ẹdide Christian ẹnyene ndinọ mme eteutom ye mme eseutom mmọ ata ukpono. (Colossae 3:22) Ana mmọ n̄ko ẹnyene eti etop nte mbonutom oro ẹnamde akpanikọ, ẹnamde utom eke ekemde ke usen nte odotde ndinam nnọ eteutom mmọ. Ndien mmọ ẹnyene ndimụm n̄kokon̄ idaha ido uwem Christian n̄kama ke mme itieutom mmọ inamke n̄kpọ m̀mê nso idi edu mbon en̄wen do. Kpukpru emi edi “man mmọ ẹnam ukpepn̄kpọ Abasi Andinyan̄a nnyịn enyene uku ke kpukpru n̄kpọ.” Nnyịn isiwak ndikop mban̄a idara idara utịp didie ntem ke ini mme andida n̄kụt ẹmi ẹnyenede esịt akpanikọ ẹnamde n̄kpọ ẹban̄a akpanikọ ke ntak eti edu eke nsan̄autom mmọ m̀mê mbon oro mmọ ẹkpede utom ẹmi ẹdide Ntiense! Emi edi utịp oro Jehovah ọnọde mbon oro ẹtienede nti ukpepn̄kpọ idem ke mme itieutom mmọ.—Ephesus 6:7, 8.
Ndisana Ikọt
21. Ntak emi Jehovah ọnọde eti ukpepn̄kpọ, ndien didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ iban̄a enye?
21 Eti ukpepn̄kpọ oro Paul akanamde an̄wan̄a idịghe sụk mme ndusụk edumbet ido uwem m̀mê mme ekikere ido uwem oro nnyịn ikemede ndika mbịne nte nnyịn imade. Paul ama akaiso ndinam uduak esie an̄wan̄a. Mbọk kot Titus 2:11, 12. Ke ntak ima ye mfọnido oro owo mîdotke emi enye enyenede ọnọ nnyịn, Jehovah Abasi ọmọnọ eti ukpepn̄kpọ man otodo nnyịn ikpep ndidu uwem oro enyenede uduak onyụn̄ ọnọde uyụhọ ke ndiọkeyo ye akama-ndịk ini emi. Nte afo omonyịme ndibọ nnyụn̄ nnam eti ukpepn̄kpọ emi edi usụn̄uwem fo? Ndinam oro eyewọrọ edinyan̄a ọnọ fi.
22, 23. Mme edidiọn̄ ewe ke nnyịn idọk ebe ke ndinam eti ukpepn̄kpọ edi usụn̄uwem nnyịn?
22 Ke akande oro, ndinam eti ukpepn̄kpọ edi usụn̄uwem nnyịn anam nnyịn inyene san̄asan̄a ifetutom idahaemi ye idara idara idotenyịn kaban̄a ini iso. Mbọk kot Titus 2:13, 14. Ke akpanikọ, ndinam eti ukpepn̄kpọ edi usụn̄uwem nnyịn adianade nnyịn ọkpọn̄ obukpo ye n̄kpakpa ererimbot nte mbon oro ẹnamde ẹsana. Mme ikọ Paul ebiet mme ikọ editi oro Moses eketịn̄de ọnọ Israel ke Sinai ete: “Jehovah ama onyụn̄ ọdọhọ . . . ke imọ iyenyụn̄ ifori fi ikan kpukpru mme idụt eke imọ ikanamde, man afo edi itoro, ye enyịn̄, ye ubọn̄ ọnọ imọ man afo onyụn̄ edi edisana ikọt Jehovah Abasi fo, kpa nte enye ọkọdọhọde.”—Deuteronomy 26:18, 19.
23 Akpakam nnyịn ikaiso ndida ifetutom edidi edisana ikọt Jehovah ke ọsọn̄urua n̄kpọ ebe ke ndinam eti ukpepn̄kpọ edi usụn̄uwem nnyịn! Du ke edidemede kpukpru ini ndisịn orụk edinam unana uten̄e Abasi ekededi ye mme udọn̄ ererimbot, ntem edide edisana onyụn̄ odotde ndidi se Jehovah adade anam akwa utom oro enye ọdọhọde ẹnam mfịn.—Colossae 1:10.
Nte Afo Emeti?
◻ Ntak emi uten̄e Abasi ọwọrọde udori ke kpukpru usụn̄?
◻ Didie ke n̄kaniren ye n̄kaniban Christian ẹkeme ndibịne eti ukpepn̄kpọ nte usụn̄uwem?
◻ Nso nti ukpepn̄kpọ ke Paul ekenyene ọnọ n̄kparawa iren ye iban ke esop?
◻ Nso ifetutom ye edidiọn̄ ke nnyịn ikeme ndinyene edieke inamde eti ukpepn̄kpọ edi usụn̄uwem nnyịn?
[Mme ndise ke page 18]
Ediwak owo mfịn ke ẹda item oro ke Titus 2:2-4 ẹsịn ke edinam