Nso Ke ana Inam Man Ẹnyan̄a Nnyịn?

EREN kiet ama obụp Jesus ini kiet ete: “Ọbọn̄, nte mmọ ẹmi ẹnyan̄ade iwakke?” Didie ke Jesus ọkọbọrọ? Ndi enye ama ọdọhọ: ‘Kam nyịme mi nte Ọbọn̄ ye Andinyan̄a fo, ndien ẹyenyan̄a fi’? Baba! Jesus ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹn̄wana eti-eti ndibe ke mfafaha inua-otop ndụk: koro ndọhọ mbufo nte, ediwak owo ẹyeyom ndidụk, ndien idikemeke.”—Luke 13:23, 24.

Ndi Jesus ama etre ndibọrọ mbụme eren oro? Baba, eren oro ikobụpke m̀mê edisọn̄ didie ndinyene edinyan̄a; enye okobụp m̀mê edidi esisịt ibat. Ntre Jesus n̄kukụre okowụt ete ke ibat oro ekpride akan nte owo ekemede ndikere edin̄wana etieti ndibọ utịbe edidiọn̄ emi.

Ndusụk owo ẹkeme ndifan̄a ẹte, ‘Idịghe se ẹkesiande mi edi oro.’ Mmọ ẹkeme ndikot nto John 3:16, emi ọdọhọde ete: “Koro Abasi akamama ererimbot ntem, tutu enye osio ikpọn̄îkpọn̄ Eyen emi enye obonde ọnọ, man owo ekededi eke onịmde enye ke akpanikọ okûtak, edi enyene nsinsi uwem.” (King James Version) Nte ededi, nnyịn ibọrọ ite: ‘Nso, ndien, ke ana nnyịn inịm ke akpanikọ? Nte ke Jesus ama odu uwem ke akpanikọ? Ih. Nte ke enye edi Eyen Abasi? Edi ofụri akpanikọ! Ndien sia Bible okotde Jesus “Andikpep” ye “Ọbọn̄,” nte nnyịn n̄ko ikponịmke se enye ekpepde ke akpanikọ, ikop uyo esie, inyụn̄ itiene enye?’—John 13:13; Matthew 16:16.

Nditiene Jesus

Ah, mi ke mfịna edemede! Etie nte ediwak mbon oro ẹkedọhọde ke “ẹma ẹnyan̄a” mmimọ inyeneke udọn̄ nditiene m̀mê ndikop uyo Jesus. Ke akpanikọ, ọkwọrọ ederi Protestant kiet ekewet ete: “Nte ededi, mbuọtidem nnyịn ke Christ ekpenyene ndikaiso. Edi edidọhọ nte ke ana enye akaiso, m̀mê ke enen̄ede oyom enye akaiso, inyeneke nsọn̄ọ ndomokiet ke Bible.”

Ke edide isio, Bible asiak mme oburobụt edinam oro ẹdide ọsọ n̄kpọ ke otu ndusụk owo ẹmi ẹkerede ke “ẹma ẹnyan̄a” mmimọ. Kaban̄a owo oro okosụk akade iso ke mme utọ usụn̄ oro, enye ama eteme mme Christian ete: “Ẹsio oburobụt owo oro ke otu mbufo ẹfep.” Ke akpanikọ Abasi ikpoyomke ndiọi owo ẹsabade esop Christian esie!—1 Corinth 5:11-13.

Nso ke ọwọrọ, ndien, nditiene Jesus, ndien didie ke nnyịn ikeme ndinam oro? Ọfọn, nso ke Jesus akanam? Nte enye ekedi oburobụt owo? anam use? akpa mmịn? osu nsu? Nte enye ekedi owo oro mîkanamke akpanikọ ke mbubehe? Ke akpanikọ ikedịghe! ‘Edi,’ afo emekeme ndibụp ete, ‘ndi nnyene ndisio kpukpru n̄kpọ ẹmi mfep ke uwem mi?’ Man inyene ibọrọ, kere ban̄a Ephesus 4:17 osịm 5:5. Enye idọhọke ke Abasi eyenyịme nnyịn inamke n̄kpọ m̀mê nso ke nnyịn inam. Utu ke oro, enye ọdọhọ nnyịn ete ikpụhọde ikpọn̄ mme idụt ererimbot emi “esịt [ama okodoro] ufiọn . . . Idịghe ntre ke mbufo ẹkekpep Christ . . . Ẹsio akani owo ẹduọk, emi ekemde ye ido uwem mbufo ke eyo oko . . . Owo eke esiyịpde inọ, okûyịp aba . . . Ama edi use, ye kpukpru mbubiam ido, m̀mê edisịn esịt ke n̄kpọ owo, ẹkûyak ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọ oro ke otu mbufo, nte odotde ikọt Abasi . . . Koro mbufo ẹmetịm ẹfiọk emi, ẹte, baba anam use kiet, m̀mê anam mbubiam ido, m̀mê esịn esịt ke n̄kpọ owo, emi edide okpono ndem, inyeneke udeme ke Obio Ubọn̄ Christ ye Abasi.”

Nte nnyịn ke itiene Jesus edieke nnyịn ke nsụhọde n̄kaha mîdomoke ndidu uwem ekekem ye uwụtn̄kpọ esie? Nte nnyịn inyeneke ndinam utom man inam uwem nnyịn ototịm ebiet eke Christ? Mme owo oro ẹsitịn̄de, nte tract ido ukpono kiet ọdọhọde: “Tiene Christ idahaemi—kpa nte afo etiede,” isiwakke, ke edide ẹsikam ẹkekere, ndikere mban̄a akpan mbụme oro.

Kiet ke otu mbet Jesus ama ọnọ item ete ke mme owo oro mîten̄eke Abasi ẹma ‘ẹwọn̄ọde mfọn Abasi nnyịn ẹsịn ke obukpo uwem, ẹnyụn̄ ẹkan̄ Jesus Christ emi edide ukụre Eteufọk ye Ọbọn̄ nnyịn.’ (Jude 4) Didie ke nnyịn, ke ataata usụn̄, ikeme ndiwọn̄ọde mfọn Abasi nnyịn ‘nsịn ke obukpo uwem’? Nnyịn ikeme ndinam oro ebe ke ndikere nte ke uwa Christ ofụk n̄koinnam idiọkn̄kpọ oro iyomde ndika iso nnam utu ke idiọkn̄kpọ eke unana mfọnmma owo oro nnyịn in̄wanade ndikpọn̄. Ke akpanikọ, nnyịn ikpoyomke ndinyịme ye kiet ke otu mme ọwọrọetop ọkwọrọikọ America, emi ọkọdọhọde ke afo unyeneke “ndinam mme ukpụhọde, n̄kpọn̄ idiọk, m̀mê ndidu uwem nte ekemde.”—Wụt ukpụhọde oro odude ke Utom 17:30; Rome 3:25; James 5:19, 20.

Edinịm ke Akpanikọ Onụk Owo Anam N̄kpọ

Ẹma ẹsian ediwak owo ẹte ke “edinịm Jesus ke akpanikọ” edi n̄kukụre n̄kpọ ndinam ndien nte ke iyomke mbuọtidem nnyịn ọsọn̄ idem ekem ndinụk nnyịn ikop item. Edi Bible inyịmeke. Jesus ikọdọhọke ke ẹnyan̄a mme owo oro ẹtọn̄ọde usụn̄uwem Christian. Utu ke oro, enye ọkọdọhọ ete: “Ẹyenyan̄a owo eke edimede ime tutu osịm akpatre.” (Matthew 10:22) Bible emen usụn̄uwem Christian nnyịn odomo ye mbuba, emi utịp edide edinyan̄a ke akpatre. Ndien enye akpak ete: “Ẹfehe ndien ke usụn̄ nte ẹdibọde utịp.”—1 Corinth 9:24.

Ntem, “ndinyịme Christ” abuana se ikande ikpîkpu edibọ mme edidiọn̄ oro mfọnn̄kan uwa Jesus ọnọde. Oyom n̄kopitem. Apostle Peter ọdọhọ ete ke ikpe ‘editọn̄ọ ke ufọk Abasi,’ ndien adian ete: ‘Edieke ikpe ọtọn̄ọde ye nnyịn, nso ididi utịt mmọ ẹmi mîsụkke ibuot inọ gospel Abasi?’ (1 Peter 4:17) Ntre ana inam se ikande ikpîkpu edikop nnyụn̄ nnịm ke akpanikọ. Bible ọdọhọ ete ke ana nnyịn ‘idi mme anam-ikọ, ikûdi mme andikokop ikpọn̄îkpọn̄ ibian̄a idem.’—James 1:22.

Mme Etop Jesus

N̄wed Ediyarade eke Bible ọdọn̄ọ mme etop ẹtode Jesus, emi ẹkenọde ebe ke John ẹsọk mme esop Christian eke eset. (Ediyarade 1:1, 4) Ndi Jesus ama ọdọhọ ke sia mme owo ke mme esop ẹmi “ẹma ẹkenyịme” imọ, ke oro ama ekem? Baba. Enye ama otoro se mmọ ẹkenamde, utom mmọ ye ime mmọ ama onyụn̄ etịn̄ aban̄a ima, mbuọtidem, ye utom mmọ. Enye ama ọdọhọ ke Devil eyedomo mmọ ese ndien nte ke ẹyenọ mmọ ‘owo kiet kiet utịp nte ekemde ye utom mmọ.’—Ediyarade 2:2, 10, 19, 23.

Ntem Jesus ama etịn̄ aban̄a mbiomo oro okponde akan nte akan̄wan̄ade ata ediwak owo ke ini ẹkedọhọde mmọ ẹte ke edinyan̄a mmọ edi “utom oro ama okokụre” ndondo oro mmọ ‘ẹnyịmede’ enye ke mboho ido ukpono. Jesus ama ọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi oyomde nditiene Mi, yak enye otụk idem esie, onyụn̄ emen [eto ndutụhọ, NW] esie, etiene Mi. Koro owo ekededi eke ediyomde ndinyan̄a uwem esie eyeduọk enye, edi owo ekededi eke ediduọkde uwem esie kaban̄a Mi eyeda uwem esie enyene.”—Matthew 16:24, 25.

Iduọk uwem nnyịn? Itiene Jesus kpukpru ini? Oro oyoyom ukeme. Enye eyekpụhọde uwem nnyịn. Edi, ndi Jesus ekenen̄ede ọdọhọ ke ndusụk nnyịn imekeme idem ‘ndiduọk ukpọn̄ nnyịn’—ndikpa kaban̄a enye? Ih, ẹnyene utọ mbuọtidem oro n̄kukụre ebe ke ifiọk oro aban̄ade ikpọ n̄kpọ oro afo ekemede ndifiọk nto edikpep Ikọ Abasi. Emi ama ana in̄wan̄în̄wan̄ ke usen oro mme enyene ukwan̄ ifiopesịt ido ukpono, ẹmi ‘mîkekemeke ndida ke iso ifiọk ye spirit eke enye adade etịn̄ ikọ,’ ẹketọn̄ọde Stephen ke itiat ẹwot. (Utom 6:8-12; 7:57-60) Ndien ẹwụt utọ mbuọtidem oro ke eyo nnyịn ebe ke ediwak tọsịn Mme Ntiense Jehovah ẹmi ẹkekpan̄ade ke mme itienna ekikere Nazi utu ke ndibiat ubieresịt mmọ oro Bible ọnọde ukpep.a

Ifịk Christian

Ana nnyịn isọn̄ọ imụm mbuọtidem Christian nnyịn ikama koro, ke mîbietke se afo ekemede ndikop ke ndusụk ufọkabasi m̀mê ke mme edinam ido ukpono ke television, Bible ọdọhọ ke nnyịn imekeme ndiduọ. Enye etịn̄ aban̄a mme Christian ẹmi ẹkekpọn̄de “edinen usụn̄.” (2 Peter 2:1, 15) Ntem oyom nnyịn ‘isan̄a ke ndịk ye nyekidem inam edinyan̄a nnyịn ọwọrọ usụn̄.’—Philippi 2:12; 2 Peter 2:20.

Nte emi edi usụn̄ nte n̄kpọ emi akan̄wan̄ade mme Christian akpa isua ikie, kpa mme owo ẹmi ẹkekopde se Jesus ye mme apostle esie ẹkekpepde? Ih. Mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke mmimọ ikenyene ndinam n̄kpọ. Jesus ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, . . . ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo.”—Matthew 28:19, 20.

Ọfiọn̄ iba ke Jesus ama eketịn̄ ikọ oro, owo 3,000 ẹma ẹna baptism ke usen kiet kpọt. Ibat mme andinịm ke akpanikọ ama ọkọri usọp usọp osịm 5,000. Mbon oro ẹkenịmde ke akpanikọ ẹma ẹkpep mbon en̄wen n̄kpọ. Ke ini ukọbọ akasuande mmọ, emi n̄kukụre akan̄wam ndinam etop mmọ asuana. Bible ọdọhọ ete ke ikedịghe sụk ibat ibat mme adaiso edi “mmọ eke ẹsuanade ẹsan̄a ke ebiet ke ebiet ẹkwọrọ gospel.” N̄kpọ nte isua 30 ke ukperedem, apostle Paul ke ntre ama ekeme ndiwet ete ke ẹma ‘ẹkwọrọ eti mbụk ẹnọ kpukpru owo ke idak ikpaenyọn̄.’—Utom 2:41; 4:4; 8:4; Colossae 1:23.

Paul ikakabakede mme owo esịt, nte ndusụk mme ọkwọrọikọ TV ẹnamde, ebe ke ndidọhọ: ‘Nyịme Jesus idahaemi, ndien ẹyenyan̄a fi ke nsinsi.’ Enye ikonyụn̄ inịmke ke akpanikọ se ọkwọrọ ederi owo America eketịn̄de emi ekewetde ete: “Nte ekpri akparawa eren, . . . ẹma ẹnyanyan̄a mi.” Ke se ikande isua 20 ẹma ẹkebe ke Jesus ke idemesie ama ekemek Paul ndida etop Christian nsọk mme owo eke mme idụt, enyene-ifịk apostle oro ama ewet ete: “Ntọn̄ọ idem mi ita, nnam enye odụk ufịn, mbak, ke mma n̄kọkwọrọ nnọ owo en̄wen, ke usụn̄ ekededi edisio mi ke idem mi ẹduọk.”—1 Corinth 9:27; Utom 9:5, 6, 15.

Edinyan̄a edi enọ oro Abasi ọnọde ke mfọn. Owo inyeneke ke ntak ẹdotde. Edi enye oyom ukeme ke n̄kan̄ nnyịn. Edieke owo ọnọde fi ata ọsọn̄urua enọ ndien afo uwụtke esịtekọm oro okponde ekem ke ndimen n̄kpọ oro, unana esịtekọm fo ekeme ndinam andinọ oro emen enye ọnọ owo en̄wen. Ọfọn, iyịp uwem Jesus Christ ọsọn̄ urua adan̄a didie? Enye edi enọ mfọn, edi ana nnyịn iwụt ntotụn̄ọ esịtekọm iban̄a enye.

Mme ata Christian ẹdu ke idaha oro ẹnyan̄ade sia mmọ ẹdude ke idaha oro ẹnyịmede ke iso Abasi. Nte otu, edinyan̄a mmọ isehekede. Nte owo kiet kiet, ana mmọ ẹsịm mme n̄kpọ oro Abasi oyomde. Nte ededi, nnyịn imekeme ndikpu, koro Jesus ọkọdọhọ ete: “Edieke owo mîdụn̄ke Mi ke idem, ẹsio enye ẹfep nte n̄kọk, enye onyụn̄ akabade asat.”—John 15:6.

‘Ikọ Abasi Enyene Uwem’

Nneme oro ẹkesiakde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ oro ekebemde enyeemi iso akada itie ke se ikperede isua 60 ẹmi ẹkebede. Johnny osụk onịm ke akpanikọ ete ke ẹnyene edinyan̄a ẹto Jesus Christ, edi enye ọfiọk ete ke nnyịn inyene ndinyanade mbịne enye. Enye osụk ononịm ke akpanikọ ete ke Bible anyan ubọk owụt n̄kukụre ata ebiet idotenyịn ubonowo ye nte ke ana nnyịn ikpep utịbe utịbe n̄wed oro, enye onụk nnyịn, inyụn̄ iyak enye edemede nnyịn ọnọ mme edinam ima, mbuọtidem, mfọnido, n̄kopitem, ye ime. Enye ama ọbọk nditọ esie ndinịm mme ukem n̄kpọ ẹmi ke akpanikọ, ndien idahaemi enye okop idatesịt ndikụt mmọ ẹbọkde nditọ mmọ ke ukem usụn̄ emi. Enye akpama kpukpru owo ẹnyene utọ mbuọtidem oro, ndien enye esinam kpukpru se ekekeme ndisịn emi ke esịt ye ekikere mbon en̄wen.

Ẹma ẹnọ apostle Paul odudu spirit ndiwet nte ke “ikọ Abasi enyene uwem, onyụn̄ ananam n̄kpọ.” (Mme Hebrew 4:12) Enye ekeme ndikpụhọde uwem owo. Enye ekeme ndidemede fi nnọ mme edinam ima, mbuọtidem, ye n̄kopitem ẹmi ẹtode esịt. Edi ana afo anam se ikande ikpîkpu ‘edinyịme’ se Bible etịn̄de ke ekikere. Kpep enye nyụn̄ yak enye edemede fi esịt. Yak ọniọn̄ esie ada fi usụn̄. N̄kpọ nte Mme Ntiense Jehovah 5,000,000 ẹmi ẹdide mbon unyịmesịt ke se ibede idụt 230 ẹsinịm mme ukpepn̄kpọ Bible mfọn. Man okụt se afo ekemede ndikpep nto utọ ukpepn̄kpọ oro, wet n̄wed nọ ẹsọk mme andimịn̄ magazine emi. Mbuọtidem ye odudu eke spirit oro afo edinyenede eyenam fi okop inemesịt!

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe ke page 7]

NTAK ‘ỌSỌN̄ỌDE AN̄WANA KABAN̄A IKỌ MBUỌTIDEM’?

Ẹwet n̄wed Jude eke Bible ẹnọ “mmọ ẹmi ẹkekotde . . . , ẹmi ẹnyụn̄ ẹkpemede mmọ ẹnọ Jesus Christ.” Ndi enye ọdọhọ ke sia mmọ ‘ẹma ẹkenyịme Jesus,’ mmọ ẹnyene edinyan̄a? Baba, Jude ama asian mme utọ Christian oro ete “ẹsọn̄ọ ẹn̄wana kaban̄a ikọ mbuọtidem.” Enye ama ọnọ mmọ ntak ita ndinam ntre. Akpa, Abasi ‘ama anyan̄a ikọt osio ke Egypt,’ edi ekem ediwak ke otu mmọ ẹma ẹduọn̄ọ. Ọyọhọ iba, idem mme angel ẹma ẹsọn̄ ibuot ẹnyụn̄ ẹkabade ẹdi mme demon. Ọyọhọ ita, Abasi ama osobo Sodom ye Gomorrah ke ntak ata oburobụt ido idan̄ emi ẹkenamde ke mme obio ẹmi. Jude ọnọ mbụk Bible ẹmi “nte uwụtn̄kpọ.” Ih, idem mme andinịm ke akpanikọ ‘ẹmi ẹkekpemede ẹnọ Jesus Christ’ ẹkenyene ndiwụt ukpeme man ẹkûwọn̄ọde ẹkpọn̄ ata mbuọtidem.—Jude 1-7.

[Ekebe ke page 8]

EWE ENEN?

Bible ọdọhọ ete: “Ẹda mbuọtidem ẹnam ikpe etebe owo, edinam utom ibet inyụn̄ isan̄ake do.” Enye n̄ko ọdọhọ ete: “Ikpe etebe owo oto ke edinam n̄kpọ [“utom,” NW], itoho ke [mbuọtidem, NW] ikpọn̄.” Ewe enen? Ndi ẹtebe nnyịn ikpe oto ke mbuọtidem m̀mê oto ke utom?—Rome 3:28; James 2:24.

Ibọrọ Bible oro odude ke n̄kemuyo edi nte ke mbiba ẹmi ẹnen.

Ke ediwak isua ikie Ibet oro Abasi ọkọnọde ebe ke Moses ama oyom mme Jew mme andituak ibuot ẹwa san̄asan̄a uwa ye enọ, ẹnịm mme usen usọrọ, ẹnyụn̄ ẹnịm mme ibet ẹban̄ade udia ye mme n̄kpọ eken. Mme utọ “utom ibet” oro, m̀mê ikpîkpu “utom,” ikedịghe se ẹyomde aba ke Jesus ama ọkọnọ mfọnmma uwa.—Rome 10:4.

Edi akpanikọ oro nte ke mfọnmma uwa Jesus ama ada itie utom ẹmi ẹkenamde ke idak Ibet Moses iwọrọke ite ke nnyịn imekeme ndifụmi mme item Bible. Enye ọdọhọ ete: “N̄wan̄waediso ke iyịp Christ ediyet esịt mbufo, anam mbufo ẹbọhọ akani utom n̄kpa, ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹnọ Abasi uwem.”—Mme Hebrew 9:14.

Didie ke nnyịn ‘inam edisana utom inọ Abasi uwem’? Ke otu mme n̄kpọ eken, Bible ọdọhọ ete yak nnyịn in̄wana ye mme utom obụkidem, ibiọn̄ọ oburobụt ido ererimbot, inyụn̄ ifep mme afia esie. Enye ọdọhọ ete: ‘In̄wana eti en̄wan mbuọtidem,’ ikpọnọde “idiọk-n̄kpọ eke eyịrede nnyịn ke kpukpru edem,” inyụn̄ “ifehe mbuba eke anade nnyịn ke iso ye ime, iwụk enyịn ise Jesus, Anditọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ye Andinam enye ọfọn ama.” Ndien Bible akpak nnyịn ete ‘ikûkpa mba inyụn̄ ikop mmemidem ke ukpọn̄.’—1 Timothy 6:12; Mme Hebrew 12:1-3; Galatia 5:19-21.

Nnyịn inyeneke edinyan̄a ebe ke ndinam mme n̄kpọ ẹmi, koro idụhe owo ndomokiet emi ekemede ndinam n̄kpọ ndibọ utọ utịbe utịbe edidiọn̄ oro. Nte ededi, nnyịn idotke ndibọ utọ akwa enọ emi, edieke nnyịn ikpude ndiwụt ima ye n̄kopitem nnyịn ebe ke ndinam mme n̄kpọ oro Bible ọdọhọde nte Abasi ye Christ ẹyomde nnyịn inam. Ke utom mîdụhe ndiwụt mbuọtidem oro nnyịn inyenede, edidọhọ ke nnyịn itiene Jesus ediwọrọ ikpîkpu, koro Bible etịn̄ in̄wan̄în̄wan̄ ete: “Edinịm ke akpanikọ [“mbuọtidem,” NW], eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ [“utom,” NW], onyụn̄ akpa.”—James 2:17.

[Ndise ke page 7]

Kpep Bible, nyụn̄ yak enye edemede fi udọn̄