Ελέφαντες—Φίλοι ή Εχθροί;
ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ
ΤΟΥΣ ελέφαντες τους εκτιμούν ιδιαίτερα για διάφορους λόγους και τους μισούν για άλλους λόγους. Για μερικούς ανθρώπους είναι πολύτιμοι εργάτες, ικανοί να τραβούν τεράστιους κορμούς και να τους τοποθετούν σε συμμετρικές σειρές. Άλλοι άνθρωποι θεωρούν πολύτιμους τους ελέφαντες για τους χαυλιόδοντες, το δέρμα και το κρέας τους. Ωστόσο, κάποιοι άλλοι βλέπουν τους ελέφαντες αποκλειστικά και μόνο ως απειλή για τη γη τους και τις σοδειές τους.
Ωστόσο, πολλοί ερευνητές θεωρούν πολύτιμους τους ελέφαντες για τους διασκεδαστικούς τρόπους τους. Η Σίνθια Μος δαπάνησε 13 χρόνια μελετώντας τους ελέφαντες στο πάρκο θηραμάτων Αμποζέλι της Κένυας. Στο βιβλίο της Αναμνήσεις από τους Ελέφαντες (Elephant Memories), γράφει: «Έχω δει τις μεγαλοπρεπείς ηλικιωμένες ελεφαντίνες να καθοδηγούν και να υπερασπίζουν τις οικογένειές τους, και τις έχω δει επίσης να χάνουν κάθε ίχνος αξιοπρέπειας και να παίζουν ανέμελα με την ουρά τους στριφογυρισμένη πάνω από την πλάτη τους έχοντας μια άγρια λάμψη στα μάτια τους».
Η Ντάφνι Σέλντρικ, από την Κένυα, έχει μεγαλώσει πολλούς ορφανούς ελέφαντες και κατόπιν τους έχει αφήσει ελεύθερους στο φυσικό τους περιβάλλον. Σε μια συνέντευξη που έδωσε στο περιοδικό Γκέταγουέι (Getaway), εξήγησε: «Όλα τα ελεφαντάκια που έρχονται εδώ έχουν διαφορετικό χαρακτήρα, όπως ακριβώς έχουν και τα παιδιά των ανθρώπων. . . . Είναι λίγο ανταγωνιστικά, ζηλεύουν και όταν τα επιπλήττεις μπορεί να κατσουφιάσουν. . . . Μερικά από αυτά θα είναι σκόπιμα άτακτα ή ανυπάκουα. Εμείς πρέπει να τα διαπαιδαγωγήσουμε,
όπως ακριβώς κάποιος διαπαιδαγωγεί τα παιδιά των ανθρώπων».
Εκτός του ότι οι ελέφαντες είναι διασκεδαστικοί, αυτοί παίζουν ουσιαστικό ρόλο στη φύση. Ένας λογικός αριθμός ελεφάντων σε μια περιορισμένη περιοχή αυξάνει τον πλούτο των φυτικών ειδών. Το βιβλίο Ελέφαντες, Οικονομία και Ελεφαντόδοντο (Elephants, Economics and Ivory) απαριθμεί άλλες πολύτιμες λειτουργίες όπως είναι η δημιουργία νέων βοσκότοπων, ο διασκορπισμός σπόρων και η μείωση «της εμφάνισης της μύγας τσε τσε». «Οι ελέφαντες», καταλήγουν οι συγγραφείς, «παίζουν βασικό οικολογικό ρόλο στις σαβάνες και στα δάση της Αφρικής».
Εντούτοις, αν υπάρχουν πάρα πολλοί ελέφαντες, αυτοί βλάπτουν τη βλάστηση. Σε αυτή την περίπτωση γίνονται εχθροί για μερικούς ανθρώπους. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, μερικοί υπέρμαχοι της διατήρησης του περιβάλλοντος τακτικά μειώνουν τον αριθμό των ελεφάντων σε μερικές περιορισμένες περιοχές. Σε άλλα μέρη της Αφρικής όπου οι ελέφαντες έχουν ακόμα αρκετό χώρο, αυτοί δεν καταφεύγουν στη μείωση του πληθυσμού τους. Αυτό έχει πλεονεκτήματα. «Στο πάρκο θηραμάτων Αμποζέλι της Κένυας», εξηγεί το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist), «όπου δεν έχει υπάρξει μείωση του πληθυσμού τους, οι ελέφαντες περπατούν ελεύθερα ανάμεσα στους ανθρώπους και δεν δείχνουν να τους φοβούνται καθόλου».
Οι επιστήμονες αναζητούν εναλλακτικές μεθόδους για τη μείωση της γεννητικότητας των ελεφάντων. Στο μεταξύ, καθώς ο άνθρωπος μαθαίνει περισσότερα πράγματα για τους ελέφαντες, αναμφίβολα θα βρει περισσότερους λόγους για να τους θεωρεί φίλους του.
[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 18]
Animals/Jim Harter/Dover Publications, Inc.