Me nga wôrane naa, me ne nkaman ya mebun me mbe me bele ébe Jehôva

AVAL ME NGA YEGHE A YEM JEHÔVA YE VE MEBUN MAM ÉBE ÑE

Me nga byale mbu 1948, é moan dzèè ye nfa si Oeste nge ki Ouest ya Nigeria. Nté sese té, Moustapha, moanñang pepa, éñi a mbe ñ’a mvus, ye fe Wahabi moadzang wom, éñi a mbe ma ôsu, be nga duban ye bo Bengaa Jehôva. Ésaa wom a nga wu me bele mimbu ébuu. N’nem ô nga koa ma befiri. Wahabi a nga dzô me naa, bi ne bera yen ésaa wèè, awômô bewu. Mbemba ôsimane té, éwô nga tsini me naa me yeghe Bible. Me nga duban mbu 1963. É bobeñang belal bevoo bam, baa fe be nga duban.

Mbu 1965, me nga ke kôane ntôô moadzang wom Wilson a Lagos, éde me nga bira sèñ nsama élat été ya bempwaghe-mefan befe be y’ékôan Igbobi. Mevakh meba y’ayông deba é nga bira me saghe, éde é Ngoan ôsua ye mbu 1968, maa fe me nga ñong ésèñ mpwaghe-mefan.

Moadzang, Albert Olugbebi, éñi a nga sèñ ô Bethel, a nga bo ngum aval ésulan akal bia bitong, é vôm a nga lere bia naa, ba yi avole nfa ngura aval mpwaghe-mefan nfa Norte nge ki Nord ya Nigeria. Me ngene ma simane é mbemba bifiè moadzang Olugbebi : « Mi ngene bitong, mi ne belan é tam denan ya é ngu’u dzenan akal a sèhane Jehôva. Abuiñ ésèñ y’a bo é ne va ! » Amu me nga kômô vu é mbemba fulu Esaïe, éde me nga dzale afep—Esaïe. 6:8.

É Ngoan tan ye mbu 1968, be nga lôm ma ane ngura aval mpwaghe-mefan a kisoan Kano, nfa Norte nge ki Nord ya Nigeria. Dzam té é nga boban é tam Alumane Biafra ye mimbu (1967-1970), édi é nga mane ndamane vôm té kaa naa alumane é ke kuiñ nfa Este nge ki Est ya Nigeria. Moadzang ézing ya mbemba fulu a nga dzeng naa, a biñ ma naa, me taa ke e wéñ. Ve, me nga dzô ñe naa : « Akiba amu wa simane ma. Ve, nge Jehôva a kômô naa, me ke e wéñ, maa sôô ki naa, a ye fe tobe ye ma. »

A VE MEBUN MAM ÉBE JEHÔVA É VÔM ALUMAN É NGA BIRA MANE TSAM

A yen é mam me nga boban a Kano é tam aluman, é nga ve bia édedèè éwiñ. Aluman é nga mane tsam môra nfa ye kisoan. Éyong bi mbe minkanghle, biyong bizing bi mbe bii yen é bôt be nga mane wiñ aluman. Afang bo naa, abuiñ bikoan bi mbe a kano, abuiñ bobedzang be nga mane tup. Bekar fuèñ be nga lighi, béé mbe ki kuiñ 15, ye fe naa be nga mane sule ye ko wong. Bobedzang ya bekal bèè be nga bira bele mevakh éyong be mpwaghe-mefan ngura aval besaman be nga so. Bii mbe nsama té été. Bekar fuèñ beté, be nga yem ñong bifiè bi nga dzô be nfa ya saghe be. Bi nga vole be a bera bele mbemba mefulu nfa ya nsisim ye bera sum lôm é tam be nga lôt minkanghle ye dzaa ntem ékôan mebakh akal minkanghle.

Bia bempwaghe-mefan ngura aval, bi nga sum yeghe nkobe Hausa nge ki Haoussa. Éyong be nga wokh fuèñ y’Édjié Nzame nkobe wôba, abuiñ bôt be nga bèè bia. Ve, é bôt be mbe n’yebe ô mbe ô tele ôsu a kisoan Kano, béé nga dzing ki ba yen bia kanghle, éde bi nga yiène bo édedèè nkee. Éyong ézing môt a nga dzirane ma ya moadzang bi too minkanghle ya ôkeng. Édi é ne mbeng é ne naa, amu bi mbe ôyap ya ñe éde éé dzi ki bia biñ ! Amben mbimbia be-mam mesese bi nga tubane mio, Jehôva a nga « baghle bia a mvoa été » ye naa, é nomo bekar fuèñ é nga sum naa da vem (Bya 4:8). Ému, bekar fuèñ a lôt 500 be ne bikôan 11 ba sèñ a Kano.

BE NGA TSIBLE BIA A NÍGER

Ôsu vèè, é Ngoan moum ye mbu 1968, atoo naa, abong té me lôrang ayôm mengoan a Kano, éde be nga lôm ma a Niamey, môra kisoan ya Níger ya bempwaghe-mefan ngura aval bebèñ befe. Bi nga dzigha yem naa, Níger nfa Oeste nge ki Ouest y’Africa, ô ne vôm mboo ye wa dang ayông é si ñi. Bii nga yiène ki fave veban é môra ayông é ne si té, bi nga yiène fe yeghe nkobe ô mbe ô tele ôsu si té, Fulasi. Afang bo naa, bi nga tubane minzukh si té, bi nga ve mebun maa ébe Jehôva ye sum naa bia kanghle a môra kisoan té ye abim bobedzang be mbe be too kisoan té. Ébe avitsang tam, abuiñ bôt be y’éba be mbe béé yem lang a Niamey, be nga bele abakh akal ayeghle, Verdad que lleva a vida eterna nge ki La vérité qui conduit à la vie éternelle. Bôt bézing be mbe béé dzeng bia naa ba kômô bele abakh té !

Ébe avitsang tam bi nga yem naa, bidjiè bi ye kisoan, bii mbe ki bii yebe Bengaa Jehôva. É Ngoan zangbwa ye mbu 1969, bi nga kôan akal é môra ésesang é nga bobane ye bôt bebéñ 20. Bi nga kômô dzigha yen é bôt bebèñ be nga ye duban. Ve, é môs ôsua y’ésesang, bizima bi nga zu, ye sim ésesang. Be nga biñ bempwaghe-mefan ngura aval, ye ndeghe bikôan ye kee be a nda bizima. Niène be nga mane bia sili minsili, ane be nga sili bia naa bi tsili afep été é dzam da ye boban é môs wa beran. Amu bi nga yem naa ébiran da ye boban, éde bi nga bo ntun akal nduban nda moadzang ézing ye ke ôshuiñ naa, bi ke du é bôt bebèñ be nga ye duban.

Niène ayôm besono be nga lôt, édjiè é nga tsirane ma ya ngura aval be mpwaghe-mefan bevoo befe. Be nga likh bia fave mewala 48 naa bi kôre si, éde bia bebién bi nga yiène dzeng mefekh naa bi kôre ô wéñ. Bi nga yebe dzam té, ane bi nga ke ntem ékôan ye Nigeria, ô wéñ éñe be nga kee bia minféféñ meyem mèè.

Be nga lôm ma é moan dzèè ya Nigeria a too éyôla naa, Orisunbare, vèè me nga bele mbemba ésèñ minkanghle y’ôyôm moan nsama bekar fuèñ ô nga ning ô wéñ. Ve, niène mengoan mesaman me nga lôt, ntem ékôan ô nga sili me naa, mamièn me kômane naa me bulan a Níger. Atarga me nga yaghane dzam té, ye bira yep a n’nem. Ôsu vèè, me nga bira fep a n’nem naa, me bera yen bobedzang ya Níger !

Me nga bulane a Niamey. É môs ô nga beran é môs me nga siène, môra môt y’ô Níger a nga yem naa me ne moan Bengaa, éde a nga sum me sili minsili nfa Bible. Ane bi nga sum yeghe Bible nsama, éde niène a nga sim n’ñuane taa, ye kaa fe bira ñu meyokh, éde a nga duban. Ôsu vèè, me nga bele mevakh ya ñong ngap ébe aval ésèñ minkanghle da ke da vem ôtetak-ôtetak, ve kaa sim abuiñ mevôm me ye Níger. Éyong me nga siène, Bengaa be mbe 31 si té ; ve éyong me nga bulan be ntoo 69.

« BIAA YEM KI NGURA DZAM ÉZING NFA AVAL ÉSÈÑ MINKANGHLE DA BOBAN A GUINEA »

É Ngoan awôm-a-bèè ye mbu 1977, me nga bulane a Nigeria naa me ke yeghe ésèñ minkanghle. Amangha ye besono belal sikôlô té a nga bem, moadzang, Malcolm Vigo, mbu-fekh ye ntem ékôan, a nga ve naa me lang é kalare a tsinane Sierra Leona. Bobedzang be nga dzeng é moadzang a ne mpwaghe-mefan, a too nkuèñ éé kobe Nges ye Fulasi, naa a ke sèñ ane ndeghe bikôan a Guinea. Moadzang Vigo, a nga dzô me naa, ayeghle ma ñong é ne akal ésèñ té. A nga dzô naa ésèñ té daa ye ki bo ébubu. A nga dzô me naa : « Tareghe fas kaa naa ô yebe. » Avôô-avôô me nga dzô ñe naa : « Nge Jehôva éñe a lôm ma, ma ye ke. »

Me nga ke a Sierra Leona, éde me nga tubane bobedzang be ye Ntem ékôan. Moadzang mboo a sèñ ane mbu-fekh ye ntem ékôan a nga dzô me naa : « Biaa yem ki ngura dzam ézing nfa aval ésèñ minkanghle da boban a Guinea. » Afang bo naa Ntem ékôan ya Sierra Leona éwô ô mbe wèè tsiè é mam ma daghe ésèñ minkanghle a Guinea, béé mbe ki kobe ya bekar fuèñ be ye ô wéñ amu mbimbia étéñ politik. Ye naa, afang bo naa, ntem ékôan ô nga dzia vakh naa ba lôm minlômane ô wéñ, ve déé dzi ki boban. Ve, be nga sili me naa, me ke a Conacri, môra kisoan ya Guinea, naa me bele ayebe y’a tobe ô wéñ.

Éyong me nga siène a kisoan Conacri, me nga ke Embajada nge ki Ambassade ye Níger naa me ke tubane embajador nge ki ambassadeur. Me nga dzô ñe nkôman me bele naa ma kanghle a Guinea. A nga saghe ma naa, me taa tobe wéñ amu be mbe me fet a mbokh nge ki a bo ma mbia dzam afe. A nga dzô ma naa : « Bulghane ô Nigeria, keng kanghle wéñ », ane me nga yalane ñe naa : « Me bele naa ma lighe. » Ane a nga tsili édjié da tsiè mam me ye si ye Guinea kalare naa be vole ma, éde édjié té é nga yem me ñong.

Ôyôm tam ôsu vèè, me nga bulane ntem ékôan ya Sierra Leona ye dzô bobedzang nkighane édjiè é nga ñong. Bobedzang be nga yônan ya mevakh éyong be nga wokh aval Jehôva a nga boran ékena dam. Me nga bera yebe naa, ma ke tobe a Guinea !

Atéé ye mbu 1978 ye ke kuiñ mbu 1989, Me nga sèñ ane ndeghe bikôan a Guinea, a Sierra Leona y’ane mvole ndeghe bikôan a Liberia. Atarga me mbe méé bira ku nkôkoan. Dzam té, dé mbe déé bira boban mevôm me mbe ôyap. Ve, bobedzang be mbe béé bira ve mengu’u meba mesese naa be k’a ma menda mebiang.

Éyong ézing, me nga koan mbia paludismo nge ki palu ya minsong. Éyong a nga bo naa me nga lerang, me nga wokh naa, bobedzang be nga sum tsiè adzô ye é vôm ba ye me dzep ! Amben mbimbia be-mam me mbe ndaman éning dam, méé dzi ki vaghle simane môs ézing naa ma lame meyem mam. Me nga bele ndzi-n’nem naa, é ña mvoa da bem da so ébe é Nzame a ne bia wômô nge bia wu.

MA YA NGAL WOM BI NGA VE MEBUN MÈÈ ÉBE JEHÔVA

Mbu 1988, éwô me nga tubane Dorcas, é kal dzèè é ne mpwaghe-mefan é ne asili ñuu ya éwôlô nsisim. Niène bi nga lughan, éde a nga zu kôane ma ésèñ ndeghe bikôan. Dorcas a nga lere naa, a ne é minenga a ne édzing ye siman é bôt bevoo. Bia ñe bi nga wulu be kilometros nge ki kilomètre 25 naa bia ke bia deghe bikôan bii baghe mimbeghe miè. Ébe bikôan bi mbe ôyap, bi mbe bii dang é bemetua besese bi mbe tubane be, naa bi bo ékena dèè mbimbia mindzong mi bele mbuarga ya bibèñ.

Dorcas a ne édedèè ayokh. Éfônan, biyong bizing bi nga yiène kighan ashuiñ é mbe n’dzalane ya minkôm-ngan. Ékena ézing é nga bo melu metan, bi nga kuane naa, bikaza bi mbe bii kighan ôshuiñ bi mana bughu, éde bi nga yiène kighan ya be byè. Atoo naa, Dorcas a nga tebe naa, a si a byè, ane a nga ku mendzim été, é vôm ô ne édokh. Môt mboo y’ébe bia a mbe kaa yem dzoa, ye naa, minkôm-ngan mi mbe ôshuiñ té. É dzam é ne mbeng é ne naa, bitong bi bôt bi nga si ôshuiñ ye vole ngal wom. Bia bebèñ bi nga yen mbia biyeyem tang ôyôm tam nfa dzam té, ve bi nga tsini ésèñ dèè.

Mesumgha me ye mbu 1992, bi nga wokh fuèñ naa Dorcas a ntoo abum. Dzam té, éde é nga ve naa ésèñ dèè é sim. Me nga fas naa : « Jehôva a ve-hang bia das ! » Ane bi nga kikh naa, bia luè ngo dzèè naa Jahgift. Mimbu minii, niène bi nga byèñ Jahgift, a ne ndôm dzèñ, Eric, a nga byale. É boan bebèñ bèè be mbe faa das nfa ya nsisim akal dèè. Jahgift a nga sèñ ôyôm tam é nda ba konghlan mebakh ye Conacri, Eric ñ’a sèñ ane amvene.

Afang bo naa Dorcas a nga yiène sim ésèñ ngura aval mpwaghe-mefan dèñ, a nga tsini naa a sèñ ane mpwaghe-mefan. Y’avole Jehôva, me nga tsini ésèñ ngura aval mpwaghe-mefan dam. Niène é boan bèè be nga mane vem, Dorcas a mbe bera sèñ ane ngura aval mpwaghe mefan. Ému, bia bebèñ bia sèñ ane minlôman a Conacri.

JEHÔVA ÉÑ’A KAME BIA

Éyong ésese, me nga ke é vôm Jehôva a nga lôm ma. Abuiñ biyong ma ya ngal wom bi nga wôrane naa, a borane bia ye kame bia. A bele mebun ébe Jehôva é nga kame bia nfa meyep é bôt ba ve mebun meba ébe biôm bi ya nsôn ba wôran. Ma ya Dorcas bi nga yeghe y’a é mam bi nga yen éning naa, tsîn ye ña n’kaman é ne ébe « é Nzame a kôre », Jehôva (1 Mila. 16:35). Me bele ndzi-n’nem naa, éning é bôt ba ve mebun meba ébe ñe, « da ye bo ane ba fure be n’fakh y’éning Jehôva »—1 Sam. 25:29.