O sa Qarauna Beka Nomu Vale ena Ka e Rawa ni Vakavuna na Vakacalaka?​—20 na Ka me Qarauni

“AU SA qai cegu!” De dua sa lutu na icegu ni o sa lesu mai ena dua na siga osooso ni cakacaka, o qai marau ni tu vinaka tu na vale, e sega na leqa. Ia, e dina beka oya? De ka ni kurabui, ni so e bini tu na ka e rawa nira vakaleqai kina ena loma sara ga ni nodra vale, dina ga nira sega ni kila tu. Vakabibi vei ira era vakaluveni lalai ni dodonu mera dau tataqomaki vinaka sara me vakalailaitaka na vakacalaka e rawa ni yaco e vale. Ni o vakayagataka na ituvatuva ena taqana e 31, vakacava mo dikeva vinaka mada na nomu vale de so na ka e tu e dodonu mo cakava.

✔ Kau ni lomanivale. Ke ra se lalai na luvemu, qarauna me kua ni dua na kau poisoni e tu e vale. Nanuma tiko ni o ira na gonelalai qai yavavala era dau via biuta e gusudra na ka ga era tomika rawa.

✔ Na ilatilati. Mera lili vakatatikitiki na wa ni ilatilati. Era na rawa ni tacori—se kunati kina—na gonelalai.

✔ Droa kei na kovate. De na vinaka mera vakaloka. Ena dredre kina na nodra tara rawa na gone na iyaya gagata se na wainimate ni masimasi.

✔ iKabakaba e lomanivale. E rarama vinaka qai galala? O sa vakabaitaka vakavinaka mera kua ni lutu kina na gonelalai?

✔ Sitovu. Mera vagolei yani iloma na itautauri ni kuro kei na itavuteke, vakabibi ena gauna ni vakasaqa.

✔ Sitovu ni vavavi. Me dau masi vakawasoma. E rawa ni yaco na kama ena tikina ni vavavi ke kakabi kina na uro.

✔ Misini tavaya ni bokobuka (fire extinguisher). Me tiko e vale e dua se sivia, me ratou vulica tale ga na sa matua na kena ivakayagataki.

✔ iMocemoce ni gone. Mera veivolekati na kau ni kena bai. Me robota vinaka na imocemoce na meteresi me kua ni tao na ulu ni gone ena maliwa ni meteresi kei na imocemoce.

✔ Katubaleka. Me lati mera kua ni lutu rawa kina na gone, ia me qarauni me rawarawa na nona luvata e dua e qase cake ke yaco na kama.

✔ Wainimate. Mera maroroi ena dua na kovate e rawa ni lokataki se ena dua na vanua era sega ni yacove rawa na gone.

✔ Tavu ni sili. Kua ni vakalaiva na gonelalai me sili vakataki koya ena tavu. E rawa ni luvu na gone ena dua na gauna lekaleka, ena dua ga na wai lailai.

✔ iVakatakata ni kakana (microwave). Naunuma tiko ni dautotolo sara na katakata ni kakana ena microwave. E rawa ni katakata sivia sara na sucu mai na tavaya e vakatakatai kina.

✔ Misini ni veivakatakatai e vale. Me dau dikevi vakawasoma me kua ni cila mai tuba na kasi gaga (carbon monoxide).

✔ iTavutavu kaukamea (barbecue grill). Qarauna mera yawaka na gone na itavutavu kaukamea oqo ena gauna e katakata tiko kina.

✔ Katuba ni qarati. Mera vakaroti na gone mera kua ni dau dara ena ruku ni katuba se bai ni qarati, vakabibi na kena e tosoya na livaliva.

✔ Misini e dau tagi ni siqema na kama. Me savasava, qai dau dikevi vakawasoma. Me veisau e veiyabaki na kena batiri.

✔ iSucusucu ni livaliva kei na kena wa. Me biu tani na wa era sa tasere. Mera ubi vinaka na isucusucu ni livaliva era sega ni vakayagataki tu.

✔ iYaya vakalivaliva. Mera tu vakayawa na iyaya vakalivaliva mai na tavu kei na siqi. E rawa ni tarova na kati ni livaliva ke dodo e dua na wa ni livaliva ina qele.

✔ Na kato ni iyaya ni vakatatalo. Me vakacicilataki na tutuna, me biu tale ga ena kena isogo na idi ena sega ni tasogo kina vakasauri.

✔ Vatuniyayani. Qarauna na nomu vatuniyayani—wili kina na kena wa—me biu vakayawa mai vei ira na gonelalai.