Bula Vakaidewadewa se Buli?

Na Kai Toro Daukelikeli (Razor Clam)

● Nida raica na irairai ni kai toro (e sega ni kune e Viti) ena nanumi ga ni na sega ni rawa ni kelikeli ena nuku, ia na totolo ni nona kelikeli e vakatauvatani ena “totolo ni motoka na Ferrari.” Era qoroqoro na daunivakadidike. E tukuna o Anette Hosoi e dua na ivukevuke ni parofesa ena Massachusetts Institute of Technology: “Keimami kila ni vukutaki dina na ka era cakava na kai toro.” Na cava e sa rui totolo kina na nona kelikeli na kai toro?

Vakasamataka mada: E dau tekia na kai toro na yavana e loma ni nuku qai kelia e dua na qara e curuma na wai kei na nuku. Ni veitosoyaki tiko e loma ni nuku, e dau lako cake, lako sobu, e tadola qai tasogo tale tiko ga na qana. Qori e vakamalumutaka na nuku qai vakarawarawataka nona kelikeli. Na kai toro e rawa ni kelikeli me rauta ni 70 na sedimita, na totolo ni nona kelikeli e 1 na sedimita ena dua na sekodi. Ni sa buluti koya toka e loma ni nuku, sa na bau dredre dina mo keli koya tani mai. Ni vakasamataki na kena dredre me keli tani mai kei na igu e vakayagataka me buluti koya vinaka kina, e tukuni ni vakatinitaki na kaukaua ni kai toro ni vakatauvatani kei na ikelekele vinaka duadua e bulia na tamata.

Na levu ni nodra qoroya na idinia na kai toro, era sa nanuma kina mera vakayagataka na kila vakaidinia kei na iyaya vovou duadua me buli kina na imatai ni ikelekele e vaka na kai toro. E tukuna o Hosoi: “Na ikelekele ena tautauvata sara ga kei na dua na kai toro, ena nona tadola qai tasogo ni lako cake, lako sobu.” Na kena buli e dua na ikelekele kaukaua qai sega ni vinakati vakalevu na igu me yavi kina, ena rawa ni yaga ena waqanunu ni vakadidike, na misini e dau domica na waiwai mai botonisauloa, kei na so tale na iyaya ni kelikeli e dau vakayagataki me vakarusa na maini (mines).

Na cava o nanuma? E kenadau ena kelikeli na kai toro, ia vakacava e bula vakaidewadewa qori se buli?

[iYaloyalo ena tabana e 28]

Sabolo ni ikelekele e vakatotomuria vinaka na iwalewale ni nona kelikeli na kai toro

[Credit Line]

Razor clams: © Philippe Clement/naturepl.com; “smart” anchor: Courtesy of Donna Coveney, Massachusetts Institute of Technology