Dau Yalololoma Vei Ira Era Gadreva Dina na Veivuke

“Mo dou dau yalololoma.”​—SAKARAIA 7:​9, NW.

1, 2. (a) Na cava meda dau yalololoma kina? (b) Na taro cava soti eda na dikeva?

E UQETI keda na Vosa ni Kalou meda dau “yalololoma.” (Maika 6:8) E tukuna tale ga vei keda na vuna meda dau yalololoma kina. Dua mada oqo ni “tamata yalololoma sa caka vinaka ki na yalona.” (Vosa Vakaibalebale 11:17) E dina sara, ke da dau yalololoma, eda na raica ni na qaqaco cake kina na noda veilomani kei na noda veiyaloni. Ena kune sara kina e so mera noda itokani dredre. Oqo e dua dina na ka vinaka!​—Vosa Vakaibalebale 18:24.

² Kena ikuri, e tukuna vei keda na iVolatabu: “O koya sa muria nai valavala dodonu kei na loloma [se, “yalololoma,” NW], sa na kunea na bula.” (Vosa Vakaibalebale 21:21) Io, ke da dau yalololoma, ena taleitaki keda na Kalou, ena rawa tale ga nida na nuitaka kina na veivakalougatataki mai muri, wili kina na bula tawamudu. Ia meda dau yalololoma vakacava? O cei meda yalololoma vua? E duidui vakacava na noda yalololoma mai na noda dau via veivuke wale tu ga se na noda dau veikauaitaki?

Na Veikauaitaki kei na Yalololoma

3. E rau duidui vakacava na yalololoma kei na veikauaitaki?

³ Vica na sala e rau duidui kina na veikauaitaki ga vakatamata eda dau vakaraitaka kei na yalololoma. Me kena ivakaraitaki, ke dua e dau veikauaitaki, e sega ni kena ibalebale ni veivolekati se kilai koya vakavoleka na tamata e kauaitaka tiko. Ia o koya eda yalololoma kina, eda vakavolekati keda vua nida lomani koya dina. O ira era cavuti ena iVolatabu nira dau yalololoma, e laurai nira sa dau veivolekati rawa tu. (Vakatekivu 20:13; 2 Samuela 3:8; 16:17) Ke sega, era qai veivolekati ga ni a vakaraitaki vei ira na yalololoma. (Josua 2:​1, 12-​14; 1 Samuela 15:6; 2 Samuela 10:​1, 2) Ena matata na duidui oqo ke da veidutaitaka e rua na ivakaraitaki mai na iVolatabu, e dua e baleta na veikauaitaki kei na dua tale e baleta na yalololoma.

4, 5. E matata vakacava na kedrau duidui na yalololoma kei na veikauaitaki ga vakatamata mai na rua na ivakaraitaki vakaivolatabu eda sa raica mai?

⁴ E dua na ivakaraitaki ni veikauaitaki eda kunea ena kedra itukutuku e so e voca na nodra waqa. Dua vei ira na voca oya na yapositolo o Paula. Era mani cabe bula ena yanuyanu o Melita. (Cakacaka 27:37–​28:1) Dina nira sega ni veikilai se veiwekani kei ira na voca na kai Melita, era vakaraitaka ga vei ira na yalo ni veikauaitaki dina ra qai ‘lomani ira vakalevu.’ (Cakacaka 28:​2, 7) Era veikauaitaki dina, ia oya na mataqali veikauaitaki ga e dau vakaraitaki vei ira na vulagi. Oya gona na veikauaitaki ga eda dau vakaraitaka na tamata.

⁵ Vakatautauvatataka mada oya kei na ivalavala ni nona veinanumi o Tui Tevita vei Mefiposece, na luve i Jonacani na nona itokani. A kaya vei Mefiposece o Tevita: “Ko iko, ko na kana tikoga mai na noqu tepeli.” Sa kaya oti vua o Tevita na vuna e cakava kina oqo: “Ni’u na caka vinaka vakaidina vei iko e na vuku i Jonacani, na tamamu.” (2 Samuela 9:​6, 7, 13) E donu vinaka ni tukuni ni yalovinaka i Tevita e ke e ivakaraitaki sara tiko ga ni nona yalololoma, sega ni veikauaitaki ga vakatamata. Ni oya e ivakadinadina tiko ni nona yalodina ina dua na isema ni veiwekani sa tiko rawa. (1 Samuela 18:3; 20:​15, 42) E vaka kina edaidai, era dau veikauaitaki na tamata i Jiova vei ira na tamata kece ga. Ia, na yalololoma era dau vakaraitaka ga vei ira era vakabauta vata.​—Maciu 5:​45; Kalatia 6:​10.

6. Na cava e tolu na tikina me baleta na nodra dau yalololoma e so na tamata eda na raica ena Vosa ni Kalou?

⁶ Me rawa ni macala e so tale na tikina e kilaitani kina na yalololoma, meda dikeva mada vakalekaleka e tolu na itukutuku vakaivolatabu e kune kina na itovo oqo. Eda na raica kina ni nodra dau yalololoma e so na tamata e (1) vakavotui ena ka era cakava, (2) era sega ni cakava vakavoraki, (3) era vakaraitaka ga vakalevu vei ira era gadreva dina tu na veivuke. Eda na raica tale ga mai na itukutuku oqori se sala cava meda dau yalololoma kina.

Yalololoma na Tama i Aisake

7. Na cava a kaya na dauveiqaravi i Eparama vei Pecueli kei Lepani, ia na tikina bibi cava e kauai kina vakalevu na dauveiqaravi?

⁷ E vakacavari toka ena Vakatekivu 24:​28-​67 na vo ni itukutuku me baleti koya na dauveiqaravi i Eparama, sa talanoataki oti mai ena ulutaga sa oti. Ni rau sa veivosaki oti kei Repeka, a sureti sara ina vale i Pecueli, na tama i Repeka. (Tikina e 28-​32) Lai talanoataka sara na dauveiqaravi na nona ilakolako oya me qara e dua na wati luve i Eparama. (Tikina e 33-​47) E kaya o koya ni veika e sa rawata e dusia ni tokoni koya tiko o Jiova, o koya “ka tuberi au e na sala dodonu, me’u kauta na luvena yalewa na tuakana na noqu turaga me wati ni luvena.” (Tikina e 48) De dua a nuitaka na dauveiqaravi ni nona talaucaka na veika sa yaco ena uqeti Pecueli kei na luvena o Lepani me rau vakadinata ni o Jiova e vakalougatataka tiko na ilakolako oya. Oti, sa qai tukuna na dauveiqaravi: “Ia oqo, kevaka dou sa via caka vakayalololoma ka dina vua na noqu turaga, dou tukuna vei au: ia kevaka e segai, dou tukuna vei au; ka me’u gole kina ki nai matau, se ki nai mawi.”​—Tikina e 49.

8. Na cava e qai kaya o Pecueli ena ka e baleti Repeka?

⁸ Sa vakaraitaka oti vei Eparama o Jiova na nona yalololoma. (Vakatekivu 24:​12, 14, 27) Ia vakaevei o Pecueli, ena yalololoma tale ga ena nona soli Repeka me lako vata kei na dauveiqaravi i Eparama? Ena lakolako vata beka e ke na yalololoma ni Kalou kei na yalololoma ni tamata? Se sa na maumau wale na ilakolako balavu i koya na dauveiqaravi? De a lomavakacegu sara ga na dauveiqaravi ni rogoca ni rau sa kaya o Lepani kei Pecueli: “A ka oqo sa vakayacora ko Jiova.” (Tikina e 50) Rau liaca ni o Jiova sara ga e liutaka tiko na ilakolako oya, rau sega tale ni tu suka me rau ciqoma na nona vakatulewa. Oti, sa qai vakaraitaka tale o Pecueli na nona yalololoma ena nona kaya: “Sa tiko ko Repeka; mo kauta, ka lako, me watina na luve ni nomu turaga, me vaka sa kaya ko Jiova.” (Tikina e 51) A lomasoli o Repeka me lako vata kei na dauveiqaravi i Eparama. Sega ni dede, sa lai wati Aisake sara.​—Tikina e 49, 52-​58, 67.

Yalololoma na Luve i Jekope

9, 10. (a) A kerei Josefa na luvena o Jekope me cakava na cava ena vukuna? (b) A yalololoma vakacava vei tamana o Josefa?

⁹ E dua tale ga a vakaraitaki vua na yalololoma na makubu i Eparama o Jekope. E tukuni ena Vakatekivu wase e 47 ni sa lai vakaitikotiko mai Ijipita o Jekope, sa “toro mai na gauna me mate kina.” (Tikina e 27-​29) A via lomaleqa ni kila ni na sega ni mate ena vanua a yalataka na Kalou vei Eparama. (Vakatekivu 15:18; 35:​10, 12; 49:​29-​32) A sega ni via bulu e Ijipita o Jekope, mani vakarautaka na veika me na kau rawa kina na yagona i Kenani. Sega tale ni dua ena vakadeitaka ni na vakayacori sara ga na nona gagadre, na luvena ga o Josefa, e vakaitutu levu.

¹⁰ E kaya na kena itukutuku: “A sa kacivi Josefa na luvena [o Jekope], a sa kaya vua, Kevaka ka’u sa kune loloma e matamu, . . . mo cakacaka vakayalololoma ka vakayalodina vei au; mo kakua mada ni buluti au e Ijipita: ia ni’u sa moce vata kei ira na noqu qase, mo kauti au tani e Ijipita, ka buluti au e na nodrai bulubulu.” (Vakatekivu 47:​29, 30) A yalataka o Josefa ni na vakayacora na nona gagadre, ia sega ni dede sa vakacegu o Jekope. Ratou qai kauta na yagona o Josefa kei na vo tale ni luve i Jekope “ki na vanua ko Kenani, ka buluta e na qara-vatu e na tiki-ni-vanua ko Makipila . . . ka volia ko Eparama.” (Vakatekivu 50:​5-8, 12-​14) E kea gona, a yalololoma kina vei tamana o Josefa.

Yalololoma na Vugo i Neomai

11, 12. (a) A yalololoma vakacava vei Neomai o Ruci? (b) A vinaka cake vakacava na yalololoma i Ruci “emuri” mai na kena “eliu”?

¹¹ E tukuni ena ivola i Ruci na yalololoma i koya na marama yada ni Moapi, o Ruci, vei Neomai na vugona, e yada tale ga. Ni sa lewa o Neomai me suka i Peceliema e Juta, a vakavotuya na nona yalololoma kei na nona yalogu o Ruci ena nona kaya vua oqo: “[Au] na lako ki na vanua ko sa lako kina; ia na vanua ko tiko kina ka’u na tiko talega kina: ia na kai nomu era na kai noqu, na nomu Kalou talega ena noqu Kalou.” (Ruci 1:​16) E muri, sa qai vakavotuya o Ruci na nona yalololoma ena nona vakaraitaka ni tu vakarau me vakawatitaka na weka i Neomai sa kena turaga toka, o Poasa.a (Vakarua 25:​5, 6; Ruci 3:​6-9) A kaya vei Ruci o Poasa: “Sa levu na loloma [se, “yalololoma,” NW] ko sa cakava emuri oqo ka lailai eliu, ni ko sa sega ni muri ira na cauravou, se ra dravudravua se vutuniyau.”​—Ruci 3:​10.

¹² A yalololoma “eliu” o Ruci ena gauna a biuta kina na nona vanua qai kabiti Neomai. (Ruci 1:​14; 2:​11) Ia na nona yalololoma “emuri” e uasivia oya​—oqo na nona tu vakarau o Ruci me vakawati kei Poasa. Sa na rawa kina vei Ruci me vakasucuma na gone ena vakabula na iyatukawa i Neomai, ni sa sivia o koya na yabaki ni vakasucu gone. Rau mani vakamau o Poasa kei Ruci, ia ni sa vakasucu o Ruci, era kaya sara na marama kei Peceliema: “Sa sucu e dua na gonetagane vei Neomai.” (Ruci 4:​14, 17) A qai vakalougatataki Ruci o Jiova me dua na tubu i Jisu Karisito ni o koya e dua na “yalewa yalododonu.”​—Ruci 2:​12; 3:​11; 4:​18-​22; Maciu 1:​1, 5, 6.

Dau Vakavotui na Yalololoma

13. Eratou vakavotuya vakacava nodratou yalololoma o Pecueli, Josefa, kei Ruci?

¹³ Vakasamataka mada na sala eratou vakavotuya kina nodratou yalololoma o Pecueli, Josefa, kei Ruci. Eratou sega ni yalololoma wale ga ena vosa, ena ka sara ga eratou cakava. A sega wale ga ni kaya o Pecueli, ‘sa tiko oqo o Repeka,’ ia a ‘talai Repeka’ sara ga me gole vata kei na dauveiqaravi. (Vakatekivu 24:​51, 59) A sega wale ga ni kaya o Josefa, “Au na cakava me vaka na nomu vosa,” ia a vakayacora sara ga kei ira na tacina “me vaka ka vakarota vei ira” o Jekope. (Vakatekivu 47:30; 50:​12, 13) A sega wale ga ni tukuna o Ruci, “[Au] na lako ki na vanua ko sa lako kina,” ia a biuta sara ga nona vanua qai gole vata kei Neomai, “a rau sa lako tu yani ka yaco ki Pecileema.” (Ruci 1:​16, 19) Ni rau sa tiko mai Juta, se baci cakava o Ruci “na ka kecega ka vakarota vua na vugona.” (Ruci 3:6) Io, me vakataki Pecueli kei Josefa, a vakavotuya tale ga na nona yalololoma o Ruci ena ka e cakava.

14. (a) Era dau vakavotuya vakacava na nodra yalololoma na tamata ni Kalou nikua? (b) Tukuna mada e so na sala era dau yalololoma kina na lotu Vakarisito ena vanua o vakaitikotiko kina.

¹⁴ E veivakauqeti nida raica nira yalololoma tiko ga nikua na tamata ni Kalou ena ka sara ga era cakava. Me kena ivakaraitaki, vakasamataki ira mada e sega ni cegu na nodra dau kauaitaki ira na tacidra vakayalo era tauvimate, lomabibi, se yalorarawa. (Vosa Vakaibalebale 12:25) Se, vakasamataki ira na iVakadinadina i Jiova era dau kauti ira na sa qase e veimacawa ina Kingdom Hall mera kua kina ni calata e dua na soqoni vakaivavakoso. E voqataka o Anna, sa yabaki 82 qai tauvi koya na mate ni sasala, na ka vata ga e tu ena lomadra e levu ena nona kaya: “Qo ga na veivakalougatataki i Jiova, me dua e dau mai kauti au tiko ina veisoqoni kece. Au vakavinavinaka vua mai vu ni yaloqu nira tu o ira na taciqu dau loloma va qo.” Vakacava o iko, o sa dau cakava tale tiko ga oqori ena nomu ivavakoso? (1 Joni 3:​17, 18) Ke vaka kina, mo kila tiko ni sega ni guilecavi na nomu dau yalololoma.

Sega ni Vorakitaki

15. Na cava tale eda baci vulica me baleta na yalololoma me vaka e vakavotui ena tolu na itukutuku vakaivolatabu eda sa raica?

¹⁵ Na itukutuku e so vakaivolatabu eda se qai raica ga oqo e dusia ni o ira era yalololoma era vakaraitaka oqori mai vu ni lomadra, era sega ni cakava vakavoraki. A sega tale ni tu vakasuka o Pecueli me tokona na dauveiqaravi i Eparama, vaka kina o Repeka. (Vakatekivu 24:​51, 58) A sega ni dua a biligi Josefa tiko me qai vakaraitaka na nona yalololoma. (Vakatekivu 50:​4, 5) Eda raica ni a ‘dei tiko na loma’ i Ruci me lako vata kei Neomai. (Ruci 1:​18) Ni sa vakatura o Neomai vei Ruci me gole vei Poasa, a kaya kina oqo na marama ni Moapi oya ena vuku ni nona yalololoma: “A ka kecega ko sa kaya vei au ka’u na kitaka.”​—Ruci 3:​1-5.

16, 17. Na cava e rui totoka kina na nodratou yalololoma o Pecueli, Josefa, kei Ruci, ia e vu mai vei na nodratou yalololoma?

¹⁶ E totoka dina na nodratou yalololoma o Pecueli, Josefa, kei Ruci baleta ni a sega ni rawa vei Eparama, Jekope, se o Neomai, me ratou vakaukauataka vei iratou oya na ka me ratou cakava. O Pecueli mada ga e sega ni vauci ena dua na veidinadinati me soli luvena kina. De a rawa sara ga ni kaya vua na dauveiqaravi i Eparama: ‘Sega, au gadreva me tiko voleka ga vei au na luvequ dau cakacaka qo.’ (Vakatekivu 24:​18-​20) Ni sa na mate o Jekope, sa na vakatau sara tu ga vei Josefa me cakava se kua na kerekere i tamana. Ia nida raici Ruci, o Neomai ga a kaya vua me tiko voli ga e Moapi. (Ruci 1:8) A galala tale ga o Ruci me vakawatitaka e dua vei ira “na cauravou,” sega ni o Poasa ni sa rui qase.

¹⁷ Eratou yalololoma mai vu ni lomadratou o Pecueli, Josefa, kei Ruci, a sega ni dua e vakaukauataki iratou kina. Eratou raica ni sa nodratou itavi ga me ratou yalololoma vei ira eratou veiwekani kaya. Ia na tikina vata ga oqo a qai vakayacora tale ga e muri o Tui Tevita vei Mefiposece.

18. (a) Na rai cava e tiko vei ira na qase ni ivavakoso nira “vakatawa na qele ni sipi”? (b) Na cava e kaya e dua na qase me baleta na nona dau vukei ira na tacina vakayalo?

¹⁸ Se ka era kilai tani tiko ga kina na tamata ni Kalou nikua na yalololoma, wili kina o ira na tagane era dau vakatawa na qelenisipi ni Kalou. (Same 110:3; 1 Cesalonaika 5:​12) Era raica vakabibi na qase se ivakatawa na ilesilesi era nuitaki kina. (Cakacaka 20:28) Ia na nodra vakayacora na nodra veivakatawani kei na so tale na cakacaka vakayalololoma vaka oya ena vukudra na ivavakoso e sega ni ka era ‘vakasaurarataki kina, ia era cakava ga ena yalomakutu.’ (1 Pita 5:​2, VV) Era vakatawa na qelenisipi na qase baleta ni oya e nodra itavi era gadreva dina mera colata. Era yalololoma vei ira na sipi i Karisito baleta ni sega wale ga ni kilikili vei ira mera cakava oya, ia e baleta tale ga nira vinakata mera vakayacora. (Joni 21:​15-​17) “Au dau taleitaka dina meu sikovi ira na taciqu vakayalo e nodra vale se talevoni vei ira, ia na vu ni noqu cakava oqo baleta wale ga niu via vakaraitaka vei ira niu nanumi ira tiko,” e kaya e dua na qase ni ivavakoso. “Noqu vukei ira na mataveitacini e dau kauta mai vei au na reki kei na vakacegu levu!” Era duavata kei na vakasama oqo na qase dau veinanumi ena veivanua kece ga.

Yalololoma vei Ira Era Gadreva na Veivuke

19. O cei me vakaraitaki vei ira na yalololoma me vaka e vakabibitaki ena itukutuku vakaivolatabu eda sa raica mai ena ulutaga oqo?

¹⁹ Eda taura rawa mai na kedra itukutuku na so eda sa raica oti mai ena iVolatabu ni bibi me vakaraitaki na yalololoma vei ira na so era gadreva dina tu na veivuke. Ena bula rawa ga na iyatukawa i Eparama ke tokoni koya kina o Pecueli. Ena kau rawa ga i Kenani na yago i Jekope, ke tokona na sasaga oya o Josefa. Ena dua rawa ga na gone me wili vei Neomai ke lomani koya o Ruci. Ke ratou a sega ni vukei, ke ratou a sega ni rawata o Eparama, Jekope, kei Neomai na veika eratou gadreva. Nikua tale ga, e bibi me vakaraitaki na yalololoma vei ira era gadreva dina tu na veivuke. (Vosa Vakaibalebale 19:17) Meda vakatotomuria na peteriaki o Jope ni dau “vakabula na dravudravua ni ra sa tagi, kei na luveniyali talega, kei koya sa sega e dua me vukei koya” vaka kina “ko koya sa voleka ni rusa.” A ‘vakamarautaka na yalona na yada’ o Jope, a tu tale ga me “matadra na mataboko, ka yavadra na lokiloki.”​—Jope 29:​12-​15.

20, 21. O cei e gadrevi meda yalololoma vei ira, ia na cava meda dui vakayacora?

²⁰ Io, era tiko ena ivavakoso vakarisito kece ga o ira na ‘dravudravua era tagica’ tu mera vukei. De vu ni nodra gadreva oqori nira galili, yalolailai, ra beci ira, ra rarawataka beka e dua, ra tauvimate bibi, se mate e dua na wekadra voleka. Se mani cava e vakavuna na nodra leqa, o ira kece na tacida lomani e tiko na ka era gadreva mera vukei kina, ia e dodonu meda tu vakarau ena yalololoma dina meda veivuke.​—1 Cesalonaika 5:​14.

²¹ O koya gona, meda vakatotomuria tiko ga na Kalou o Jiova o koya sa “levu na nona yalovinaka [se, “yalololoma,” NW].” (Lako Yani 34:6; Efeso 5:1) Ena yalo e vinakata, meda dui vakavotuya sara ga ena ka eda cakava na noda yalololoma, vakabibi vei ira era gadreva dina tu na veivuke. Ena ka oqori, eda na rokovi Jiova kina, eda na reki tale ga nida vakayacora tiko ga “nai valavala vakayalovinaka [se, “vakayalololoma,” NW]” vei ira na tacida vakayalo.​—Sakaraia 7:9.

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• E duidui vakacava na yalololoma mai na veikauaitaki ga vakatamata eda dau vakaraitaka?

• Eratou a yalololoma vakacava o Pecueli, Josefa, kei Ruci?

• Me dau vu mai vei na noda yalololoma?

• O cei meda dau yalololoma vei ira?

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Na cava a cakava o Pecueli me ivakaraitaki ni nona yalololoma?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

A vu ni veivakalougatataki vei Neomai na nona yalololoma o Ruci

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Noda yalololoma na tamata me caka mai vu ni lomada, me vakavotui sara ga ena ka e caka, me vakaraitaki tale ga vei ira era gadreva dina tu na veivuke