Vakasakiti Nona Yalodina Tiko Ga
O DAU tusaqati beka baleta nomu vakabauta—mai valenicakacaka, koronivuli, se ni yaco na vakatatabu vakamatanitu? Ke vaka kina, kua ni yalolailai. Levu tale ga na iVakadinadina i Jiova era vakatovolei tu vaka oqori, ia era tudei tiko ga. Dua qo o Erna Ludolph.
A sucu o Erna ena 1908 e Lübeck, mai Jamani. O koya taudua ga ena nona vuvale e qaravi Jiova. Era a vakatovolei vakalevu na iVakadinadina i Jiova ena 1933, donuya sara ga na nona veiliutaki o Itala. Era dau vosataki Erna na nona itokani vakacakacaka baleta ni sega ni salutu ena yaca i Itala, lai vakavuna kina nodra vesuki koya na ito i Itala. A kaivesu tu me walu na yabaki qai curu ena levu na valeniveivesu, vaka kina na keba ni veivakararawataki era tiko e Hamburg-Fuhlsbüttel, Moringen, Lichtenburg, kei Ravensbrück. Ia, a yaco e dua na ka ena gauna e vesu tiko kina mai Ravensbrück, e vakavuna me qaqa.
Dausasamaki Duatani
Rau vakaitikotiko e Berlin o Parofesa Friedrich Holtz kei Alice na watina. Rau sega ni lewe ni isoqosoqo na Nazi, rau sega tale ga ni tokona na nodra ile. Ia, e dua na wekadrau e vakaitutu ena sotia matayadra i Itala na SS, qai nona itavi me dau vakaraici ira tiko e so na kaivesu ena keba ni veivakararawataki. Rau a vaqara yani na parofesa oqo kei watina e dua na yalewa me dausasamaki vei rau, qai kaya na sotia oqo me rau digia e dua vei ira na kaivesu ena keba e yadra tiko kina. Mani lai rai sara e Ravensbrück o Alice ena Maji 1943, me digia kina e dua. O cei beka a digia? Io, o Erna Ludolph sara ga. Mani toki sara vei iratou na vuvale na Holtz o Erna, ratou dau kauaitaka koya tale ga. Ia, ni oti na ivalu, ratou toki i Halle ena uciwai o Saale, toki tale ga kei ratou o Erna. Se baci tusaqati e kea o koya baleta nona vakabauta, ia na gauna oqo sa o ira na veiliutaki tiko vakominisi ena Tokalau kei Jamani. Ena 1957, ratou a vakau vakaukaua na matavuvale na Holtz ina Ra kei Jamani, baci toki tale tu ga o Erna. Sa qai rawa ni sokalou o Erna ena galala.
Ia, na cava a vakasakiti kina na nona yalodina o Erna? Baleta ni itovo vinaka, qai qaseqasetaka nona vunautaka na itukutuku vakaivolatabu, e papitaiso sara kina o Alice Holtz kei na lima na luvena me ratou iVakadinadina i Jiova. Kena ikuri, eratou mai iVakadinadina tale ga e 11 na makubui Alice. Rau sa veiqaravi tiko e rua ena gauna oqo ena valenivolavola ni tabana ni iVakadinadina i Jiova e Selters, mai Jamani. “Ena vuku sara ga ni ivakaraitaki vinaka i Erna sa ratou mai kila tu kina na ka dina na neitou vuvale,” e kaya o Susanne, e dua vei iratou na luve i Alice. E vakalougatataki vakalevu nona dau vosota. Ia, vakacava mada o iko? De dua ena vakalougatataki tale ga vaka oqori na nomu vosota ena yalodina na veituvaki dredre. Io, o na rawa sara ga ni yalodina tiko ga ke vinaka nomu itovo, o qai qaseqasetaka nomu vunau vei ira e so tale.a
[iVakamacala e ra]
a A leqa o Erna Ludolph ni sa yabaki 96, ena gauna e vakarautaki tiko kina na ulutuga oqo. A yalodina tu ga me yacova na nona mate.
[iYaloyalo ena tabana e 31]
Erna Ludolph (dabe toka) kei na so na lewe ni vuvale na Holtz