Vakavulici ena iTovo i Jiova

“Mo ni vakatakila mai vei au na nomuni valavala, me’u kilai kemuni.”​—Lako Yani 33:13.

1, 2. (a) Na cava a vakamatea kina o Mosese na kai Ijipita e vakasaurarataka e dua na Iperiu? (b) Na cava me vulica o Mosese me rawa ni vakayagataki koya kina o Jiova?

E SUSUGI o Mosese ena vuvale nei Fero qai vakavulici ena vuku era dau sakitaka na vuvale vakatui mai Ijipita. Ia, a qai kila o Mosese ni sega ni kai Ijipita. Erau Iperiu na nona itubutubu. Ena ika40 ni nona yabaki, a mani lako o Mosese me raici ira na wekana, o ira na luve i Isireli. A sega tale ni qai wawa ni raica e dua na kai Ijipita ni vakasaurarataka voli e dua na Iperiu. Mani vakamatei koya sara na kai Ijipita oya. A nakita o Mosese me to kei ira na tamata i Jiova, e nanuma tale ga ni sa vakayagataki koya tiko na Kalou me vakabulai ira na wekana. (Cakacaka 7:​21-​25; Iperiu 11:​24, 25) Ni sa kilai na ka e cakava o Mosese, sa lai vaka sara ga e dua na tamata ca vei iratou na vuvale vakatui, mani dro kina me bula. (Lako Yani 2:​11-​15) Me rawa ni vakayagataki Mosese na Kalou, e dodonu vua me kila vinaka na ivalavala i Jiova. Ena rawa beka ni vakavulici o Mosese?​—Same 25:9.

² Ena 40 na yabaki e tarava a lai tu tani o Mosese, qai vakatawa sipi. A sega ni cudruvi ira na wekana na Iperiu nira sega ni taleitaki koya, ia a ciqoma ga ena yalomalumalumu na veika e vakatara na Kalou me yaco. E dina ni sivi e vica vata na yabaki na nona sega tu ni kauaitaki, e vakatara ga me moica nona bula o Jiova. E muri, a qai vola na veika e uqeti koya kina na yalo tabu, sega ni nona nanuma: “Ko Mosese sa uasivi e na yalomalumalumu, vei ira na tamata kecega sa tiko e vuravura.” (Tiko Voli Mai na Lekutu 12:3) A vakayagataki Mosese o Jiova ena so na sala vakasakiti. Ke da saga tale ga meda yalomalumalumu, o Jiova ena vakalougatataki keda.​—Sefanaia 2:3.

Nona iLesilesi

3, 4. (a) Na itavi cava e lesi Mosese kina o Jiova? (b) Na veivuke cava a vakarautaki vei Mosese?

³ Ena dua na siga a vosa vei Mosese na agilosi e matataki Jiova, volekata na ulunivanua o Orepi ena iyarabale kei Saineai. A kaya vei Mosese: “Au sa raica dina na nodra rarawa na noqu tamata, era sa tiko mai Ijipita, ka’u sa rogoca talega na nodra tagi e na vukudra era sa lesia vakabibi na nodra cakacaka; ni’u sa kila na nodra rarawa: ia ka’u sa lako sobu mai me’u vakabulai ira mai vei ira na kai Ijipita, ka me’u kauti ira cake mai na vanua ko ya ki na vanua vinaka ka levu sara, ki na vanua sa dave kina na wai-ni-sucu kei na oni.” (Lako Yani 3:​2, 7, 8) Na veika oqo e vakaraitaka ni lesi Mosese ena dua na itavi na Kalou, ia e dodonu me caka ena kena ivalavala e vinakata o Jiova.

⁴ E tomana na agilosi: “Mo ia, au na talai iko vei Fero, mo kauti ira tani kina na noqu tamata na Isireli mai Ijipita.” A tuvakasuka o Mosese. E nanuma ni sega ni ganiti koya na ilesilesi oya qai dredre sara kevaka e nuitaka ga na nona kaukaua. Ia, a vakadeitaka o Jiova vei Mosese: “Au na tiko vakaidina kei iko.” (Lako Yani 3:​10-​12) O Jiova sa qai solia vei Mosese na kaukaua me vakayacora kina na ivakatakilakila vakacakamana me vakadinadinataka ni talai koya yani na Kalou. Ia, me lako tale tiko ga o Eroni, na tuaka i Mosese, me nona matanivanua. O Jiova ena vakavulici rau ena ka me rau kaya kei na ka me rau cakava. (Lako Yani 4:​1-​17) Ena vakayacora beka ena yalodina o Mosese na nona ilesilesi?

5. Na cava ena vakavuleqa kina vei Mosese na nodra itovo na Isireli?

⁵ Era mani vakabauti Mosese kei Eroni o ira na qase ni Isireli. (Lako Yani 4:​29-​31) Ia, sega ni dede, era qai beitaki rau tale “na ovisa vei ira na Isireli” ni rau “vakaboicataki” ira vei Fero kei na nona tamata. (Lako Yani 5:​19-​21; 6:​9) Ena nodra biuti Ijipita mai na Isireli, era rere vakalevu ni sa cicimuri ira yani nodra qiqinivalu na Ijipita. Na nodra kila na Isireli ni sa tu e matadra na Wasa Damudamu kei na qiqinivalu e dakudra, era nanuma kina nira na sega ni dro bula. Era mani beitaki Mosese. Na cava o na cakava ena ituvaki oya? E dina ni sega nodra waqa na Isireli, ena veidusimaki i Jiova, a mani vakauqeti ira kina o Mosese mera na toso ga e liu. Na Kalou sa qai tawasea na Wasa Damudamu, era takoso rawa kina na Isireli ena qele mamaca.​—Lako Yani 14:​1-​22.

Na iLe e Bibi Cake Mai na Veivakabulai

6. Na cava a vakabibitaka o Jiova ni lesia na itavi i Mosese?

⁶ Ena gauna e lesia kina o Jiova na itavi i Mosese, a vakabibitaka na yacana vakalou. E bibi me dokai na yaca oqori kei koya e vakatokai kina. Ni taroga o Mosese na yaca ni Kalou, sa qai kaya o Jiova: “Au lewai au vakataki au.” Oti oya sa qai kaya o Mosese vei ira na Isireli: “O Jiova na Kalou ni nomuni qase, na Kalou i Eparama, na Kalou i Aisake, na Kalou tale ga i Jekope, sa talai au vei kemuni.” Sa qai tomana o Jiova: “Oqo na yacaqu me tawamudu, ia na ka oqo au na nanumi kina ena itabatamata kece ga.” (Lako Yani 3:​13-​15, NW) Oqori na yaca era se kilai koya tiko ga kina na nona tamata e vuravura taucoko.​—Aisea 12:​4, 5; 43:​10-​12.

7. Na cava a vakauqeta na Kalou me cakava o Mosese, e dina ga ni qaciqacia o Fero?

⁷ Ni rau sa mai tu e mata i Fero o Mosese kei Eroni, erau sa qai vakasavuya na itukutuku ena yaca i Jiova. Ia e kaya ena qaciqacia o Fero: “Ko cei ko Jiova, me’u vakarorogo ki na domona, me’u laivi ira kina na Isireli me ra lako? Au sa sega ni kilai Jiova, au na sega talega ni laivi ira na Isireli me ra lako.” (Lako Yani 5:​1, 2) E kaukaua qai ca na loma i Fero, ia o Jiova a vakauqeti Mosese me vakasavuya tiko ga vua na itukutuku. (Lako Yani 7:​14-​16, 20-​23; 8:​1, 2, 20) Raica o Mosese ni sa votivoti vei Fero na ka e yaco tiko. Ena yaga beka vei Mosese me lai vosa tale vua? Era tu vakarau na Isireli mera biubiu. E dei o Fero me kua ni vakalaivi ira. Ke o iko o Mosese, na cava o na cakava?

8. Na cava na yaga ni nona totogitaki Fero o Jiova, ia na cava eda vulica kina?

⁸ E baci kaya tale o Mosese e dua na itukutuku: “Sa vosa vakaoqo ko Jiova na nodra Kalou na Iperiu, Mo laivi ira na noqu tamata me ra lako, me ra qaravi au.” E kaya tale ga na Kalou: “Kevaka ka’u a dodoka oti na ligaqu, ka yaviti iko, kei ira na nomu tamata, e na mate dauveiveitauvi; ko a qai muduki tani mai vuravura: ia e na vuku dina ni ka oqo ka’u sa vakabulai iko tiko, me’u vakatakila vei iko na noqu kaukauwa, me kuruvaki talega na yacaqu e vuravura taucoko.” (Lako Yani 9:​13-​16) E nakita o Jiova me totogitaka na turaga lomaqa o Fero mera kila kina na nona kaukaua levu o ira era na via vorati koya. E okati e ke o Setani na Tevoro, a qai vakatokai koya o Jisu Karisito me “turaga ni vuravura oqo.” (Joni 14:30; Roma 9:17-​24) Me vaka e parofisaitaki, a qai kilai na yaca i Jiova e veiyasa i vuravura. Na nona vosota o Jiova era bula kina na Isireli kei ira na ivavakoso levu era duikaikai era veitomani mera qaravi koya. (Lako Yani 9:​20, 21; 12:​37, 38) Na vakatakilai ni yaca i Jiova me tekivu mai na gauna oya, sa ra mai ciqoma kina na sokalou dina e vica vata na milioni.

Veitaratara kei Ira na Tamata Yalodredre

9. Era sega vakacava ni dokai Jiova o ira na Isireli?

⁹ Era kila na Iperiu na yaca ni Kalou. E cavuta na yaca oqori o Mosese ni vosa vei ira, ia era sega ni dokai koya e vakatokayacataki kina. Ni oti ga na nona vakabulai ira vakacakamana na Isireli mai Ijipita o Jiova, na cava e yaco ni sa sega na wai? Era vosakudrukudrutaki Mosese. Ra bau kudruvaka tale ga na kakana. Sa qai vakasalataki ira o Mosese nira sega ni kudruvaki koya tiko kei Eroni, era kudruvaki Jiova sara tiko ga. (Lako Yani 15:​22-​24; 16:​2-​12) Ena ulunivanua o Saineai, e solia o Jiova vei ira na Isireli na Lawa qai cakava na veika veivakurabuitaki. Ia, era talaidredre na Isireli ra qai bulia na luve ni bulumakau koula mera sokaloutaka ra qai kaya nira “ia na soqoni levu vei Jiova.”​—Lako Yani 32:​1-9.

10. Na cava e yaga vakalevu kina vei ira na ivakatawa lotu Vakarisito nikua na vakamamasu i Mosese ena Lako Yani 33:13?

¹⁰ Na cava ena cakava o Mosese vei ira na tamata e vakatokai ira o Jiova mera domoqa? E vakamamasu o Mosese vei Jiova: “Kevaka kemuni sa lomani au, mo ni vakatakila mai vei au na nomuni valavala, me’u kilai kemuni, mo ni lomani au kina.” (Lako Yani 33:13) Ena gauna oqo ena nodra karoni ira na iVakadinadina i Jiova na ivakatawa lotu Vakarisito, era vakatawana tiko na qelenisipi era yalomalua cake sara. Ia, era masulaka tale ga: “Kemuni Jiova, mo ni vakatakila mai vei au na nomuni sala; ni vakavulici au e na nomuni lakolako.” (Same 25:4) Na nodra kila na ivakatawa na ivalavala se sala i Jiova, era na kila kina na veika mera cakava ni basika e dua na ituvaki, ia na ka era cakava me salavata kei na Vosa ni Kalou vaka kina na nona itovo.

Ka e Namaka o Jiova Vei Ira na Nona Tamata

11. Na idusidusi cava a solia o Jiova vei Mosese, na cava e bibi kina vei keda?

¹¹ Na veika a namaka o Jiova vei ira na nona tamata a qai vakamacalataki ena ulunivanua o Saineai. E soli kina vei Mosese na iVunau e Tini e volai ena vatu raraba. Ni lesu mai na ulunivanua o Mosese, e cudru ni raici ira na Isireli nira qarava tiko na luve ni bulumakau koula, a mani vorolaka kina na vatu raraba. O Jiova sa qai solia tale vei Mosese na iVunau e Tini ena rua na vatu raraba e sivita o Mosese. (Lako Yani 32:19; 34:1) E sega ni veisau na ivunau oqo mai na kena imatai. E dodonu vei Mosese me vakamuria vakavinaka. Na Kalou tale ga sa qai vakavotuya vei Mosese se mataqali Kalou vakacava o koya, e kila kina o Mosese na ka me cakava ni matataki Jiova tiko. O ira na lotu Vakarisito era sega ni vakarurugi ena Lawa i Mosese, ia na veika e tukuna o Jiova vei Mosese e tiko kina e levu na ivakavuvuli yaga era sega ni veisau, era na muria o ira kece era qaravi Jiova. (Roma 6:​14, VV; 13:​8-​10, VV) Meda dikeva mada e vica.

12. Na cava mera cakava na Isireli ena nona vinakata o Jiova me qaravi duadua ga?

¹² Me qaravi duadua ga o Jiova. Era a rogoca kece na lewe ni matanitu o Isireli nona kaya o Jiova ni dodonu me qaravi duadua ga o koya. (Lako Yani 20:​2-5) E levu na ivakadinadina mera kila kina na Isireli ni o Jiova ga e Kalou dina. (Vakarua 4:​33-​35) Se mani cava era cakava na veimatanitu tale e so, e vakamatatataka o Jiova ni na sega ni vakatara na qaravi matakau kei na vakatevoro ena kena ivalavala cava ga. Era na sega ni sokaloutaki koya wale tu ga. O ira kece mera lomani Jiova ena lomadra taucoko, yalodra taucoko, kei na nodra kaukaua kece. (Vakarua 6:​5, 6) Ena okati kina na veika era tukuna, nodra itovo, kei na veibasoga ni nodra bula kece. (Vunau ni Soro 20:27; 24:​15, 16; 26:1) A vakamatatataka tale ga o Jisu Karisito me qaravi duadua ga o Jiova.​—Marika 12:​28-​30; Luke 4:8.

13. Na cava mera talairawarawa kina vua na Kalou o ira na Isireli, na cava me uqeti keda meda talairawarawa vua? (Dauvunau 12:13)

¹³ Talairawarawa ena ivakaro i Jiova. E dodonu mera kila na Isireli ni nodra veiyalayalati kei Jiova, era sa bubuluitaka kina nira na talairawarawa vua. E soli vei ira e levu na galala, ia e dodonu mera cakava sara na veika e vakarota o Jiova. Na nodra cakava oqori e vakaraitaka nira lomana na Kalou, ena yaga vei ira kei na nodra kawa baleta ni veika kece e vinakata o Jiova era na vinaka kina.​—Lako Yani 19:​5-8; Vakarua 5:​27-​33; 11:​22, 23.

14. E vakabibitaka vakacava vei ira na Isireli na Kalou na bibi ni nodra vakaliuca na veika vakayalo?

¹⁴ Me vakaliuci na veika vakayalo. E sega ni dodonu mera vakalaiva na lewe ni matanitu o Isireli me vakalatilati na veika vakayago ena vakayacori ni veika vakayalo. Mera kua ni vakaliuca na Isireli na veika wale. E vakatabuya o Jiova e veimacawa na gauna me vakayacori vakatabakidua kina na cakacaka e vauca na nona qaravi. (Lako Yani 35:​1-3; Tiko Voli mai na Lekutu 15:​32-​36) E veiyabaki, e tiko tale ga na siga e vakatikitikitaki me baleta na soqo tabu. (Vunau ni Soro 23:​4-​44) Oqori na gauna me vakasamataki kina na veicakacaka lelevu i Jiova, vakananumi kina na nona ivalavala, kei na gauna me vakavinavinakataki kina na nona yalololoma. Nira via qaravi Jiova na Isireli, era na sega ni cakava na veika e vakacudrui koya, era na lomani koya ra qai uqeti mera muria na nona sala. (Vakarua 10:​12, 13) Na ivakavuvuli momona e vauci ena ivakasala oqori e yaga vei ira na tamata i Jiova nikua.​—Iperiu 10:​24, 25.

Kila na iTovo i Jiova

15. (a) E yaga vakacava vei Mosese nona kila na itovo i Jiova? (b) Na taro cava eda na vakasamataka kina vakatitobu na itovo i Jiova?

¹⁵ Na nona kila tale ga o Mosese na itovo i Jiova ena liutaki ira vinaka kina na Isireli. E tukuna na Lako Yani 34:​5-7 ni a rairai na Kalou vei Mosese qai kaya: “Ko Jiova, ko Jiova na Kalou, sa yalololoma ka daulomasoli, sa vosovoso vakadede, ka levu na nona yalovinaka kei na dina, sa dauyalovinaka tiko vei ira na veiudolu, sa sega ni cudruvaka na caka ca kei na talaidredre kei nai valavala ca, ia sa sega ga ni vakadonui ira na cala; sa cudruvaka na nodra caka ca na qase vei ira na luvedra, kei na makubudra, ka yacova nai katolu ni tabatamata, kei na kenai kava.” Vakasamataka mada vakatitobu na vosa oqori. Tarogi iko: ‘Na cava na ibalebale ni veitovo oqori? E vakaraitaka vakacava o Jiova? Era na vakaraitaka vakacava na ivakatawa lotu Vakarisito na itovo oqori? Ena yaga vakacava ena veika eda cakava?’ Raica mada e vica na kena ivakaraitaki.

16. Na cava eda na cakava meda vakatitobutaka kina noda kila na yalololoma i Jiova, cava e yaga kina?

¹⁶ O Jiova na “Kalou, sa yalololoma ka daulomasoli.” Ke tiko na nomu ivola na Insight on the Scriptures, vakacava mo wilika na ka e kaya me baleta na vosa “Mercy (Yalololoma)”? Se vakekeli ena ulutaga oqo ni o vakayagataka na Watch Tower Publications Index se na porokaramu ena kompiuta na Watchtower Library (CD-ROM).a Vakayagataka na concordance mo raica kina na tikinivolatabu era cavuti kina na mercy. O na raica ni yalololoma i Jiova e okati kina nona dau vakalailaitaka na itotogi e tauca, kei na nona veinanumi. Na itovo oqo e uqeta na Kalou me vakacegui ira na nona tamata. Me kena ivakaraitaki, a vakarautaka na Kalou vei ira na Isireli na veika vakayago kei na veika vakayalo ena nodra ilakolako ina Vanua Yalataki. (Vakarua 1:​30-​33; 8:4) Ni dua e cakacala, e dau yalololoma o Jiova me veivosoti. E dau lomani ira nona tamata ena gauna makawa. Ke sa vaka oya o Jiova, sa qai gadrevi vakalevu sara vei ira nona tamata nikua mera dau veilomani!​—Maciu 9:​13; 18:​21-​35.

17. Eda na tokona vakacava na sokalou dina nida kila na lomasoli i Jiova?

¹⁷ Na yalololoma i Jiova e salavata kei na nona daulomasoli. O rawa ni vakamacalataka na ibalebale ni ‘lomasoli’? Vakatauvatana oqori kei na tikinivolatabu era tukuna na nona lomasoli o Jiova. Na iVolatabu e vakaraitaka ni nona lomasoli o Jiova e okati kina nona kauaitaki ira vakayalololoma na nona tamata era vakaleqai. (Lako Yani 22:​26, 27) Ena veivanua kece, era dau vakaduiduitaki kina na vulagi kei ira tale e so. Ni vakavulici ira tiko nona tamata o Jiova mera kua ni veivakaduiduitaki ra qai dauveilomani, e tokaruataka kina ni o ira sara mada ga era a tiko vakavulagi mai Ijipita. (Vakarua 24:​17-​22) Vakacava vei keda na tamata ni Kalou nikua? Na noda lomasoli ena vakaduavatataki keda qai uqeti ira tale e so mera mai sokaloutaki Jiova.​—Cakacaka 10:​34, 35; Vakatakila 7:​9, 10.

18. Na cava eda vulica ena nona tukuna o Jiova mera kua ni vakatotomuria na Isireli na nodra ivalavala na veimatanitu tale e so?

¹⁸ Ia na nodra kauaitaki ira vakayalololoma na lewe ni veivanua tale e so ena sega ni tarovi ira na Isireli mera lomani Jiova kei na nona ivakatagedegede savasava. Oya na vuna era vakavulici kina na Isireli mera kua ni vakamuria nodra ivalavala na veimatanitu voleka, mera kua ni vakatotomuria nodra ivakarau ni sokalou kei na nodra itovo vakasisila. (Lako Yani 34:​11-​16; Vakarua 7:​1-4) Na veika oqori e baleti keda tale ga nikua. E dodonu meda savasava me vaka ni savasava na noda Kalou o Jiova.​—1 Pita 1:​15, 16.

19. Ena taqomaki ira vakacava na tamata i Jiova na nodra kila na nona rai me baleta na cakacala?

¹⁹ Ena nona via vakadeitaka o Jiova na nona ivalavala vei Mosese, e vakamatatataka kina vua ni dau berabera ni cudru, dina ga ni sega ni vakadonuya na cakacala. E solia na gauna vei ira nona tamata mera vulica na veika e vinakata ra qai muria sara. Ni dua e veivutunitaka nona cala, e vosoti koya o Jiova, ia ena totogitaki koya dina e cala bibi. E vakaroti Mosese ni veika era cakava na Isireli ena vakatau kina na nodra vinaka se ca na itabatamata e muri. Na nodra kila na ivalavala i Jiova ena taqomaki ira na nona tamata mera kua ni beitaki koya ena ituvaki era vakavuna ga, se mera kaya ni sa rui berabera na Kalou.

20. Na cava ena uqeti keda meda veimaliwai vinaka kei ira na tacida vakayalo vaka kina o ira eda sota ena vunau? (Same 86:11)

²⁰ Ke da via kilai Jiova vinaka kei na nona ivalavala, meda dau vakekeli, da qai vakasamataka tale ga vakatitobu na veika eda wilika ena iVolatabu. Vakadikeva na veika tale e so e talei kina na itovo i Jiova. Masulaka na veika eda na cakava meda vakatotomuria kina na Kalou kei na noda moica noda bula me salavata kei na nona inaki. Na veika oqo eda na sega ni sikalutu kina, eda na veimaliwai vinaka kei ira na tacida vakayalo, da qai tuberi ira tale e so mera kila ra qai lomana na noda Kalou cecere.

[iVakamacala e ra]

Na Cava O Vulica?

• Na cava e vinakati kina vei Mosese me yalomalumalumu? Na cava e bibi kina vei keda?

• Na ka vinaka cava e yaco ni tukuni tiko ga vei Fero na vosa i Jiova?

• Na cava e so na ivakavuvuli vakasakiti e vakavulici kina o Mosese, e yaga tale ga vei keda?

• Na cava meda cakava meda kila vinaka kina na itovo i Jiova?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Yalodina o Mosese ni vakasavuya na vosa i Jiova vei Fero

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Vakaraitaka o Jiova vei Mosese na veika e vinakata

[iYaloyalo ena tabana e 24]

Vakasamataka vakatitobu na itovo i Jiova