‘Tarovi Iko Mai na Ca’

“Sa tabu ni veileti nai talatala ni Turaga; ia me yalomalumalumu vei ira kecega na tamata, . . . me dauvosota [“tarovi koya mai na ca,” NW].”​—2 TIMOCI 2:​24.

1. Nida cakacaka vakavunau, na cava era dau vosa vakaukaua kina vei keda e so?

NA CAVA o dau cakava ni o sotavi ira era sega ni taleitaki iko se na ka o cakava? E parofisaitaka na yapositolo o Paula ni o ira na tamata ena iotioti ni veisiga oqo era na “dauvosavakacaca, . . . era na dauveibeitaki vakailasu, era na sega ni daurawa na yalodra, era na daucudrucudru.” (2 Timoci 3:​1-5, 12) O na rairai sotavi ira na tamata vaka oqo ena cakacaka vakavunau se so tale na gauna.

2. Na tikinivolatabu cava eda na vulica kina meda kua ni cudruvi koya e vosa kaukau vei keda?

² Ni dua e dau vosa vakaukaua e sega ni kena ibalebale ni sega ni taleitaka na ka dodonu. Na veika dredre e sotava se na veika e rarawataka ena rairai vakavuna na nona cudruvaki ira era tiko tikivi koya. (Dauvunau 7:7) Levu era dau vosa vakaoqori baleta nira vakaitikotiko ra qai cakacaka ena vanua e takalevu kina na veivosaki kaukaua. E sega ni kena ibalebale nida na vakadonuya na lotu Vakarisito na veivosaki vakaoqori, eda na kila ga na vuna era vaka kina oya e so. Na cava eda na cakava ni dua e vosa vakaukaua vei keda? E kaya na Vosa Vakaibalebale 19:11: “A nona yalomatua na tamata sa vakaberabera kina na nona cudru.” E vakasalataki keda tale ga na Roma 12:​17, 18: “Kakua ni veisausaumitaka na nona ca e dua. . . . Kevaka sa rawa, mo dou vakatovolea me veilomani kei ira na tamata kecega.”

3. E vauci vakacava na veivakacegui ena itukutuku eda vunautaka?

³ Kevaka eda dau veivakacegui dina, ena votu oqori ena noda ivakarau ni bula. Ena laurai ena ka eda kaya kei na ka eda cakava, de dua ena irairai ni matada se na itautau ni noda vosa. (Vosa Vakaibalebale 17:27) Ni talai iratou nona yapositolo o Jisu me ratou lai vunau, a vakasalataki iratou: “Ni dou sa curu ki na vale, dou kidavaka: ia kevaka sa yaga na vale ko ya, me yaco kina na nomudou veivakacegui: ia kevaka sa sega ni yaga, me suka tale vei kemudou na nomudou veivakacegui.” (Maciu 10:​12, 13) Na itukutuku eda kacivaka e itukutuku vinaka. Na iVolatabu e vakatoka me “[i]tukutuku-vinaka ni veivinakati,” “nai tukutuku-vinaka ni loloma ni Kalou,” kei ‘na itukutuku vinaka ni Matanitu.’ (Efeso 6:​15; Cakacaka 20:24; Maciu 24:14) Meda kua ni vakalewa na nona vakabauta e dua se meda veiletitaka na ka e nanuma, ia me noda inaki ga meda vakamacalataka vua na itukutuku vinaka ena Vosa ni Kalou.

4. Na cava o rawa ni kaya ke dua e tukuna “Au sega ni taleitaka,” ni bera mada ga ni o vakamacalataka na inaki ni nomu veisiko?

⁴ Na nona kaya o itaukeinivale, “Au sega ni taleitaka,” de dua a sega ni vakarorogo dina tiko. Ke vaka oqori, e rawa nida kaya, “Au kerea meu wilika mada ga vei kemuni e dua na tikina lekaleka oqo mai na iVolatabu.” De dua ena vakadonuya mo wilika. Ena so tale na ituvaki, ena rairai veiganiti meda kaya: “Au via tukuna tiko vei kemuni me baleta na gauna sa na sega tale kina na lewa ca ra qai veilomani na tamata kece.” Kevaka e sega ni kauai soti na itaukeinivale, o rawa ni kuria: “De dua e sega ni gauna vinaka vei kemuni oqo.” Ke sega ni ciqomi keda na itaukeinivale, meda kaya beka ni “sa sega ni yaga”? Se mani cava era cakava, kua ni guilecava na ivakasala ena iVolatabu meda “yalomalumalumu vei ira kecega na tamata, . . . me[da] dauvosota [‘tarovi keda mai na ca,’ NW].”​—2 Timoci 2:​24.

Veivakasewasewani ena Lecaika

5, 6. Na cava e dau cakava o Saula vei ira na imuri i Jisu, na cava na vuna e cakava kina?

⁵ Ena imatai ni senitiuri, e kilai levu o Saula ena nona dau vosa veibeci, kei na nona itovo kaukaua. E kaya na iVolatabu ni dau “tauca tiko ga na vosa ni via veivakararawataki kei na veivakamatei vei ira sa tisaipeli ni Turaga.” (Cakacaka 9:​1, 2, VV) Sa qai kaya e muri ni ‘dau vosavakacaca, dau vakacaca, qai dau veivakasewasewani.’ (1 Timoci 1:​13) E dina ni so vei ira na wekana era sa rairai lotu Vakarisito tu, ia e tukuna na ka e dau cakava vei ira na imuri i Karisito: “Na kena levu na noqu rarawataki ira, au a lako sara kina ki na veikoro lelevu e so mai na veimatanitu tani ka la’ki vakacacani ira kina.” (Cakacaka 23:16; 26:​11, VV; Roma 16:​7, 11) Ia, e sega ni dua na ivakadinadina me vakaraitaka nira saga na tisaipeli mera lai veisavosa kei Saula ena vuku ni ka e cakava tiko.

⁶ Na cava e vaka kina oya na ivakarau i Saula? Ena veiyabaki e muri, a qai vola: “Ni’u sa dua vei ira na sega ni vakabauti e na gauna ko ya, ia au a cakacaka tu e na lecaika.” (1 Timoci 1:​13,VV) O Saula e Farisi, a vakavulici “vakadodonu . . . me vaka na nodra vunau na qase.” (Cakacaka 22:3) E sega ni qiqo na nona rai o Kamalieli na qasenivuli i Saula, ia o Kaiafa na bete levu, a qai nona itokani o Saula, e turaga lomaca. A liutaka sara ga o Kaiafa na bukivere e tini vakamatei kina o Jisu Karisito. (Maciu 26:​3, 4, 63-​66; Cakacaka 5:​34-​39) Ni oti oya, a raica o Kaiafa mera vakanakuitataki na yapositolo i Jisu, qai vakarota vakaukaua mera kua ni vunau ena yaca i Jisu. A iliuliu tale ga tiko ga ni Sanadrini o Kaiafa ena veilewai rarawataki a qai vakaviriki kina ena vatu o Sitiveni. (Cakacaka 5:​27, 28, 40; 7:​1-​60) A raica o Saula na nona vakaviriki o Sitiveni, qai solia tale ga vua o Kaiafa na veivakadonui me tomana na nodra vakacacani na imuri i Jisu ena nona lai vesuki ira na tiko e Tamasiko. (Cakacaka 8:1; 9:​1, 2) Ena veidusimaki i Kaiafa, e nanuma kina o Saula ni sa cakava tiko na ka e donu vua na Kalou, ia e sega vua na vakabauta dina. (Cakacaka 22:​3-5) Oya na vuna, a sega ni kila kina o Saula ni o Jisu dina ga na Mesaia. Ia sa qai liaci koya ni vosa vua o Jisu ena gaunisala i Tamasiko.​—Cakacaka 9:​3-6.

7. Na cava e yaco vei Saula ni rau sota kei Jisu ena gaunisala i Tamasiko?

⁷ Oti ga vakalailai oya, a lako sara na tisaipeli o Ananaiasa me lai vunau vei Saula. Ke o iko o Ananaiasa, o na bole beka mo lai vunau vua? A rere o Ananaiasa, ia a lai vosa ga vakayalovinaka vei Saula. Na veika e sotava o Saula ena gaunisala i Tamasiko e veisautaka sara ga na nona itovo. (Cakacaka 9:​10-​22) A qai kilai e muri me yapositolo o Paula, na daukaulotu lotu Vakarisito gugumatua.

Yalomalumalumu ia e Doudou

8. E dau vakatotomuria vakacava o Jisu na itovo ni rai i Tamana me baleti ira na tamata ca?

⁸ O Jisu e dau gumatua ni vunautaka na Matanitu ni Kalou, e yalomalumalumu, ia e dau doudou me vosa vei ira na tamata. (Maciu 11:29) E laurai vua na ivakarau ni yalo i Tamana vakalomalagi, e vakauqeti ira na tamata ca mera biuta na nodra itovo ca. (Aisea 55:​6, 7) Ni veimaliwai kei ira na tamata ivalavala ca, e kila o Jisu nira rawa ni veisautaka nodra bula, qai vakayaloqaqataki ira na tamata vaka oqo. (Luke 7:​37-​50; 19:​2-​10) O Jisu e sega ni dau vakalewai ira na tamata ena kedra irairai e taudaku, e dau vakatotomuria ga na yalololoma i Tamana, nona yalovinaka, kei na vosota, qai vakanuinui ni na vukei ira mera veivutuni. (Roma 2:4) E loma i Jiova mera veivutuni ra qai vakabulai na tamata kece ga.​—1 Timoci 2:​3, 4.

9. Na cava eda vulica ena ivakarau ni kena vakayacori vei Jisu na parofisai ena Aisea 42:​1-4?

⁹ Ni tukuna na rai i Jiova me baleti Jisu Karisito, e cavuta kina na dauvola Kosipeli o Maciu na parofisai oqo: “Raica na noqui talatala, ko koya ka’u a digitaka; na noqu gone ni toko, au sa vinakati koya vakalevu e na vu ni lomaqu: Au na solia vei koya na noqu Yalo Tabu, Ia ena tukuna ko koya na lewa dodonu vei ira na veimatanitu tani: Ena sega ni veileti, se domolevu; Ena sega e dua ena rogoca na domona e na saqata-ni-koro: Ena sega ni musuka na gasau sa bibivoro ko koya, Se bokoca na wa-ni-cina e kubou walega, Ka me tala mada yani na lewa dodonu me gumatua: A ra na vakararavi ki na yacana ko ira na veimatanitu tani.” (Maciu 12:​17-​21; Aisea 42:​1-4) E cakava sara ga o Jisu na veika e tukuni ena parofisai oqori, a sega ni dauveileti. Ena gauna mada ga e leqataki tu kina nona bula, e dreti ira sara ga na tamata lomadina na ivakarau ni nona vunautaka na ka dina.​—Joni 7:​32, 40, 45, 46.

10, 11. (a) Na cava a vunau kina o Jisu vei ira e so na Farisi, e dina ni levu vei ira era dau tusaqati koya vakaca? (b) E dau sauma vakacava o Jisu ena so na gauna na veika era kaya na dauveitusaqati, ia vakacava ke kila ni na tawayaga wale?

¹⁰ Ena nona cakacaka vakavunau o Jisu, e dau vosa vei ira e levu na Farisi. E dina ni so era dau saga mera vakacala na ka e kaya, e sega ni lai tukuna kina o Jisu nira lomaca kece. O Saimoni, na Farisi e dau vakalelewa, e kena irairai ni sureti Jisu me rau lai kanavata me rawa ni kilai koya vinaka kina. E ciqoma o Jisu na veisureti qai vunau tale ga vei ira era tiko ena kanavata oqori. (Luke 7:​36-​50) Ena dua tale na gauna, e lako lo mai vei Jisu ena bogi o Nikotimo, e turaga rogo vei ira na Farisi. A sega ni cudruvaka o Jisu na nona yaco yani ni sa buto. E vunautaka ga vei Nikotimo na loloma ni Kalou ena nona tala mai na Luvena mera rawata kina na bula o ira era na vakabauta. E tukuna vakayalololoma tale ga vua o Jisu na bibi ni kena muri na ituvatuvanaki ni Kalou. (Joni 3:​1-​21) E muri, a qai tokoni Jisu o Nikotimo, ena gauna era vakadiloya kina na itukutuku i Jisu o ira na Farisi.​—Joni 7:​46-​51.

¹¹ E sega ni lecava o Jisu na nodra veivakaisini o ira era saga mera vakacalai koya. E sega ni via veileti wale kei ira era tusaqati koya. Ia, ke veiganiti, ena sauma vakalekaleka qai tukuna vakadodonu ena nona cavuta e dua na ivakavuvuli, vosa vakatautauvata, se dua na tikinivolatabu. (Maciu 12:​38-​42; 15:​1-9; 16:​1-4) Ena so tale na gauna, e sega sara ga ni dau sauma o Jisu na veika era kaya ni kila ni na tawayaga wale.​—Marika 15:​2-5; Luke 22:​67-​70.

12. E rawa vakacava vei Jisu me vukei ira na tamata ena gauna mada ga era karaci koya kina?

¹² Ena so na gauna, era dau karaci Jisu o ira na curumi yalovelavela. Ni yaco oya, e dau tarovi koya o Jisu qai vakayagataka na kaukaua e solia vua na Kalou me vakacegui ira kina. (Marika 1:​23-​28; 5:​2-8, 15) Ke so era cudruvi keda ra qai karaci keda ena gauna ni cakacaka vakavunau, e dodonu tale ga meda tarovi keda, meda yalovinaka da qai lewai keda vakamatau.​—Kolosa 4:6.

Ena Vuvale

13. Na cava era dau tusaqati kina na lewenivuvale era vuli iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova?

¹³ Sa qai gadrevi vakalevu sara vei ira na imuri i Jisu mera tarovi ira mai na ca ena loma ni vuvale. O koya e tara na lomana na ka dina ena iVolatabu ena diva tale ga me vaka oya na vo ni nona lewenivuvale. Ia me vaka e kaya o Jisu, e rawa nira veimecaki na lewenivuvale. (Maciu 10:​32-​37; Joni 15:​20, 21) E tiko e so na vuna e dau yaco kina oqo. Kena ivakaraitaki, na ivakavuvuli ena iVolatabu ena vukei keda meda daudina, meda nuitaki, da qai dauveidokai. Ia, e vakavuvulitaka tale ga na iVolatabu nida na vakaliuca noda itavi vua e buli keda, se mani ituvaki cava eda sotava. (Dauvunau 12:​1, 13; Cakacaka 5:​29) E rawa ni tusaqati keda e dua na lewenivuvale kevaka e vakila ni sa sega ni rogoci na nona veiliutaki ena vuvale ena vuku ni noda yalodina vei Jiova. Nida sotava na ituvaki vaka oqo, e bibi meda muria na ivakaraitaki ni nona dau tarovi koya mai na ca o Jisu!​—1 Pita 2:​21-​23; 3:​1, 2.

14-16. Na cava e vakavuna na nodra veisau e so era dau tusaqati ira na lewe ni nodra vuvale?

¹⁴ Levu era qaravi Jiova tiko nikua e dau tusaqati ira o watidra se so tale nodra lewenivuvale ena nodra veisau nira sa vulica na iVolatabu. Era rogoca beka na dau veitusaqati oqo na itukutuku lasutaki me baleti ira na iVakadinadina i Jiova, ra qai nanuma ni o ira oqo era na vakaleqa na vuvale. Na cava a qai veisautaka na nodra rai? Ena levu na ituvaki, e veivuke dina na nodra ivakaraitaki vinaka. Na nodra bulataka na ivakasala ena iVolatabu o ira era tusaqati, na nodra tiko wasoma ena soqoni ni ivavakoso, na nodra vakaitavi ena vunau, ra qai colata ena gauna vata oya nodra icolacola vakavuvale kei na nodra tarovi ira nira vosa vakacacataki, e dau lailai kina ena so na gauna na nodra veitusaqati na lewe ni nodra vuvale.​—1 Pita 2:​12.

¹⁵ De dua ena sega ni via vakarorogo ena ivakamacala ni iVolatabu o koya na dauveitusaqati ena vuku ni nona veivakaduiduitaki se dokadoka. Na ka oqo e yaco dina vua e dua na turaga ni Mereke e kaya ni dau cibitaka nona vanua. Ena dua na gauna, e tawana kece na nona isulu qai biubiu, ni lako tu o watina ena soqo ni tikina. Dua tale na gauna, e biubiu mai nodrau vale qai kaya ni na vanai koya ga. E beitaka na vakabauta i watina ni vakavuna na ka vakalialia e cakava. Ia e muria tiko ga o watina na ivakasala ena iVolatabu. A qai yaco e muri na turaga oqo me iVakadinadina, ni oti e 20 na yabaki na nona sa iVakadinadina i Jiova tu mai o watina. Mai Albania, e cudruvaka e dua na marama na nona vulica o luvena yalewa na iVolatabu kei ira na iVakadinadina i Jiova me yacova nona papitaiso. E vakacacana na ilavelave ni iVolatabu i luvena. E vaka12 na nona cakava tiko oqo, ia e volia tale o luvena nona iVolatabu vou. Ena dua na siga, a mani cega e dua tale na iVolatabu vou i luvena a toka ena dela ni teveli. E ka ni kurabui ni a cega na Maciu 10:​36, qai liaca ni tukuni koya tiko na ka e wilika oya. Ena nona kauaitaki luvena yalewa na marama oqo, a lai talaci koya sara ena waqa ena biubiu kina o luvena kei ira na iVakadinadina era gole ena soqo ni tikina mai Itali. E veisautaka sara ga nona rai na marama oqo na nona raica na nodra veilomani, veimokomoko, na nodra matamamarau, kei na nodra veidredrevaki na ilawalawa oqori. Ni oti oya, sa vulica sara na iVolatabu. Nikua, sa saga o koya me vukei ira tale e so era dauveitusaqati.

¹⁶ Dua na gauna, e cudruvi watina e dua na turaga e tauri isele tu, e torovi watina ni sa volekata na Kingdom Hall qai beitaki koya sara vakaca. Ia e sauma vakamalua o watina: “Lako mai ena Kingdom Hall, mo vakadinadinataka.” E cakava na turaga oqo na ka e tukuni vua, mani yaco e muri me dua na qase ni ivavakoso.

17. Ke sega ni vinaka na veimaliwai ena vuvale lotu Vakarisito, na ivakasala vakaivolatabu cava me nanumi?

¹⁷ Ke ra lotu Vakarisito kece na lewe ni nomu vuvale, ena tiko na gauna e sega ni vinaka kina na veimaliwai, kaukaua na veivosaki, me vaka ga nida tamata ivalavala ca. Sa rauta mera vakasalataki kina na lotu Vakarisito mai Efeso makawa: “Me biu tani kece vei kemudou na yaloca, kei na cudrucudru, kei na daunene, kei na veiba, kei na vosavakacaca, kei na ca kecega sa vakakina.” (Efeso 4:​31) E kena irairai ni vakaleqai ira na lotu Vakarisito mai Efeso na ivakarau ni bula ena nodra gauna, na nodra ivalavala ca, vaka kina ena so na gauna, na nodra ivakarau ni bula makawa. Na cava ena veisautaki ira? E dodonu me ‘vakavoui na nodra vakasama.’ (Efeso 4:​23, VV) Na nodra vulica na Vosa ni Kalou, vakasamataka vakatitobu na kena yaga vei ira, nodra veimaliwai kei ira na tacidra vakarisito, kei na nodra masu vagumatua, era na vakaitovotaki ira kina ena vua ni yalo tabu ni Kalou. Era na vulica mera ‘veilomani vakataki ira, era na lomavinaka, era na sega ni veicudruvi, me vaka sa sega tale ga ni cudruvi ira na Kalou ena vuku i Karisito.’ (Efeso 4:​32) Se mani cava e caka vei keda, e dodonu meda tarovi keda mai na ca, meda yalovinaka, veinanumi, da qai veivosoti. Meda kua ni “veisausaumitaka na nona ca e dua.” (Roma 12:​17, 18) E dodonu meda vakatotomuria na Kalou ena noda veilomani dina.​—1 Joni 4:8.

iVakasala Vei Ira Kece na Lotu Vakarisito

18. Na cava e yaga kina na ivakasala ena 2 Timoci 2:​24 vua na qase ni ivavakoso mai Efeso makawa, ena yaga vakacava vei ira kece na lotu Vakarisito?

¹⁸ E yaga kece vei keda na lotu Vakarisito na ivakasala meda ‘tarovi keda mai na ca.’ (2 Timoci 2:​24, NW) Ia a yaga taumada na ivakasala oqo vei Timoci, ena nona veiqaravi vaqase ena ivavakoso mai Efeso. E so ena ivavakoso e kea era doudou ni tukuna na nodra nanuma ra qai vakavuvulitaka na ivakavuvuli cala. Na nodra sega ni taura rawa na inaki ni Lawa i Mosese, era lecava kina na yaga ni vakabauta, loloma, kei na lewaeloma vinaka. Na nodra viavialevu e vakavuna na nodra veiba, era calata kina na veika e vakabibitaki ena ivakavuvuli i Karisito kei na yaga ni nodra qaravi Kalou. Me walia o Timoci na ituvaki oqo, e vinakati vua me tudei ena ka dina vakaivolatabu ia me yalomalua tale ga vei ira na tacina vakayalo. Me vakataki ira na qase ni ivavakoso ena gauna oqo, e kila o Timoci ni sega ni lewai ira na lewe ni ivavakoso, e dodonu tale ga me cakava vei ira na ka era na veilomani kina vakarisito ra qai duavata.​—Efeso 4:​1-3; 1 Timoci 1:​3-​11; 5:​1, 2; 6:​3-5.

19. Na cava e bibi kina vei keda kece meda “vakasaqara na yalomalumalumu”?

¹⁹ E vakauqeti ira na nona tamata na Kalou mera “vakasaqara na yalomalumalumu.” (Sefanaia 2:3) Na vosa vakaiperiu ni “yalomalumalumu” e dusia na rai e tu vua e dua me vosota kina na ca, ena sega ni vakacudrui qai sega ni via veisausaumitaka na ca. Meda masuti Jiova mada ga vagumatua meda tarovi keda mai na ca da qai qaravi koya tiko ga ena gauna eda sotava kina na ituvaki dredre.

Na Cava O Vulica?

• Na tikinivolatabu cava mo nanuma ni dua e vosa vakaukaua vei iko?

• Na cava e dau veivakasewasewani kina o Saula?

• E yaga vakacava vei keda na ivakaraitaki i Jisu meda veiyaloni kina kei ira na tamata kece ga?

• Ena yaga vakacava ena noda vuvale na noda qarauna na noda vosa?

[iYaloyalo ena tabana e 26]

E dina ni ca na kena irogorogo o Saula, e lomani koya ga o Ananaiasa

[iYaloyalo ena tabana e 29]

Na nona qarava ena yalodina na nona itavi e dua na lotu Vakarisito e rawa ni lailai kina na nodra veitusaqati nona lewenivuvale

[iYaloyalo ena tabana e 30]

Era vakauqeta na lotu Vakarisito na veilomani kei na duavata