Kune na iVakasala Yaga!

LEVU na ivakasala era kune ena ivola dusidusi era sa tu nikua e baleta tiko ga vakatabakidua nodra vukei na sotava tu na leqa. Ia, na iVolatabu e duatani. Dina ni ivakasala e koto kina e rawa ni vukei ira era sotava sara tu ga na rarawa, ia e sega ni yala ga e kea. E rawa ni vukea e dua me qaqarauni, me kua kina ni butusevata, ni na vakadredretaka na nona bula.

Na iVolatabu e ‘solia na yalomatua vei ira na yalowai, vaka kina na kila kei na lomavuku vei ira na cauravou.’ (Vosa Vakaibalebale 1:4) Kevaka o muria na kena ivakasala “ena qai maroroi iko na lomavuku, ka vakatawai iko na yalomatua: me vakabulai iko mai na sala ni tamata ca.” (Vosa Vakaibalebale 2:​11, 12) Raica mada oqo e so na ivakasala matata mai na iVolatabu ena rawa ni vukei iko mo qarauna kina nomu bula, vakavinakataka nomu bula vakavuvale, mo tamata gugumatua ke o cakacaka saumi, se, mo itaukei ni cakacaka vinaka.

Lewai Vinaka na Gunuvi ni Yaqona ni Valagi kei na Yaqona ni Viti

E sega ni vakatabuya na iVolatabu na kena gunuvi vakarauta na yaqona ni valagi se na yaqona ni viti. Na yapositolo o Paula e vakaraitaka ni rawa ni vakayagataki tale ga na waini me wainimate ena nona vakasalataki Timoci: “Kakua ni gunu wai dranu tikoga, ia mo gunuva vakalailai na waini e na vuku ni ketemu, kei na malumalumu sa dautauvi iko.” (1 Timoci 5:​23) E vakaraitaki ena so tale na tikina ena iVolatabu ni a sega ni nakita na Kalou me vakayagataki ga na waini me wainimate. E vakamacalataki kina ni dau “vakamarautaka na loma ni tamata.” (Same 104:15) Ia, e veivakaroti na iVolatabu me kua na “mateni.” (Taito 2:​3, VV) E kaya: “Mo kakua ni tiko kei ira era daugunu waini, kei ira era daukusikusima: ni rau na vakadravudravuataki na daumateni kei na daukana.” (Vosa Vakaibalebale 23:​20, 21) Na cava e dau yaco ke sega ni muri na ivakasala veiganiti vaka oqo? Wilika mada na ka e yaco ena vica na vanua.

E kaya na World Health Organization Global Status Report on Alcohol 2004: “Era vakalusia na lewe i Ailadi ena veiyabaki e rauta ni €2.4 na bilioni [$3 na bilioni na ilavo ni Mereke] ena vuku ni leqa e sotavi ena gunuvi ni yaqona ni valagi.” E tukuni tale ga kina ni okati ena ilavo levu e lusi oqo na “isau ni veiqaravi vakavuniwai (€279 na milioni), coqa vakacalaka (€315 na milioni), basulawa e vu ena gunuvi ni yaqona ni valagi (€100 na milioni), kei na lailai ni ka e rawati e valenicakacaka ena levu ni vakalutu cakacaka ena vuku ni gunu yaqona ni valagi (€1034 na milioni).”

Ia, e sega ni veivosakitaki tiko ga e ke na ilavo e vakalusi ena leqa e vu mai na gunuvi vakasivia ni yaqona ni valagi, e sega ni taqei rawa tale ga na ka mosimosi e tarai keda ena vuku ni kena sega ni lewai vinaka na gunuvi ni yaqona ni valagi se yaqona ni viti. Me kena ivakaraitaki e Ositerelia, ena loma ni 12 ga na vula, era kune rarawa e sivia na veimama na milioni na tamata ena nodra veivakalolomataki na dau gunu yaqona ni valagi. E Varanise, e kainaki ni rauta ni 30 na pasede na ivalavala kaukaua kece e yaco e vale, e vu tiko ena kena sega ni lewai vinaka na gunuvi ni yaqona ni valagi. Ni vakasamataki na veitikina e cavuti oqori, e sega beka ni donu vinaka na ivakasala ni iVolatabu me baleta na gunuvi ni yaqona ni valagi se yaqona ni viti?

Vakatabui Keda Mai na Ka e Veivakadukadukalitaki

Me tekivu mai na 1942, na gauna e se raici tu kina me dua na ka dokai na vakatavako, na ivola sara ga oqo e vakasalataki ira na dauwilika mera raica ni veisaqasaqa kei na ivakavuvuli ni iVolatabu na vakatavako, mera vakatabui ira kina. Dua na ulutaga a taba ena yabaki oya e tukuni kina ni o ira na via vakamarautaka na Kalou e dodonu mera muria na ivakaro ni iVolatabu mera “vakasavasavataki . . . mai na dukadukali kecega ni yago kei na yalo.” (2 Korinica 7:1) Sega li ni donu na ivakasala vakaivolatabu oqo, dina ga ni sa oti oqo e rauta ni 65 na yabaki?

Ena 2006 e tukuna na World Health Organization ni “ikarua ni ka e vakavuna tiko na mate e vuravura” na vakatavako. Era mate kina ena veiyabaki e rauta ni limanamilioni na tamata. Ia, ni vakatauvatani kei na mate na HIV/AIDS e rauta ni tolunamilioni ga era vakaleqai kina ena veiyabaki. Ena ika20 ni senitiuri, era mate ena vuku ni vakatavako e 100 na milioni na tamata, e via tautauvata ga kei na iwiliwili era mate ena ivalu kece a yaco ena senitiuri oya. Io, e levu ena gauna oqo era sa vakadinata ni ka vakayalomatua mera vakuai ira sara ga mai na vakatavako.

“Drotani Mai na Veidauci”

Ena yasana kadua, e levu era sega ni ciqoma na ivakasala ni iVolatabu me baleta na veika e vauca na veiyacovi. Me veibasai kei na ka era vakabauta e levu, e sega ni vakacala na iVolatabu na gagadre kece ni veiyacovi. Ia, e koto kina na ivakasala veiganiti me baleta na vakacegui ni gagadre ni veiyacovi. E kaya ni yalani ga na veiyacovi vua na tagane kei na yalewa erau sa vakamau. (Vakatekivu 2:​24; Maciu 19:​4-6; Iperiu 13:4) Na veiyacovi e dua na sala erau vakaraitaka kina na veiwatini na nodrau veilomani kei na nodrau veitaleitaki. (1 Korinica 7:​1-5) Era kalougata gona na gone era sucu ena lomanibai ni vakamau ena vuku ni nodra veilomani vaka oqori na nodra itubutubu.​—Kolosa 3:​18-​21.

E veivakaroti na iVolatabu me baleta na veiyacovi vakaveitalia: “Drotani mai na veidauci.” (1 Korinica 6:​18, NW) Na cava e dua na vuna e tukuni kina vaka oqo? Tomana na tikina oqori: “Sa ka e taudaku ni yago na ivalavala ca kece ga sa kitaka na tamata, ia o koya sa veidauci sa ivalavala ca ina yagona.” Na cava ena yaco ni sega ni muri na ivakasala vakaivolatabu me baleta na veiyacovi?

Vakasamataka mada na veika sa yaco tiko e Mereke. Mai na veimatanitu vutuniyau e vuravura, na vanua oqori e levu duadua kina na iwiliwili ni itabagone era buketeisala ​—rauta ni 850,000 ena veiyabaki. Vei ira na gone era sega ni vakalutumi, e macala ni levu era na sucu era na sega ni vakatamani. Sega ni vakabekataki nira dau solia nodra vinaka taucoko e so na tina gone ena nodra vakavulici ira na luvedra ra qai susugi ira vakayalololoma, e so era tauca sara na vua ni nodra buno. Ia, vakavuqa ga ni levu vei ira na tina gone vaka oqo era na bala i valeniveivesu na luvedra tagane, ra tini bukete gone tale ga na luvedra yalewa me vakataki ira ga. A vakadikeva lesu o Robert Lerman, e dua na daunivakadidike, na kedra iwiliwili era sotava na leqa oqo ena vica vata na yabaki sa sivi, e vola kina: “Sa takalevu sara na vuvale itubutubu le dua. E vakabauti ni oqo na ka e vakavuna na kena tubucake e so tale na leqa ena noda bula me vaka na nodra biu vuli dole e levu na gone, na vakayagataki vakaveitalia ni yaqona ni valagi kei na yaqona ni viti, vaka kina na wainimate gaga, ra basulawa na itabagone, ra bukete ra qai vakaluveni na goneyalewa lalai.”

O ira na veidauci vakaveitalia e rawa tale ga ni tauvi ira e levu sara na mate, okati kina na leqa ni nodra vakasama. Kena ivakaraitaki e volaitukutukutaka na ivola Pediatrics: “E tauri rawa ena fika e dikevi nira rawa ni lomabibi se ra tini vakamatei ira ga vakataki ira na itabagone era dau veiyacovi.” Me baleta e so tale na mate e rawa ni takavi ira era vaka oqo, e kaya na American Social Health Association: “Sivia na veimama ni lewe i [Mereke] sa tauvi ira ena dua na gauna na matedewa ni veiyacovi na STD.” Vakasamataka gona na kena rawa ni taqomaki iko na nomu muria na ivakasala vakaivolatabu ena veika e vauca na veiyacovi, me kua ni o qai veivutuni sa bera se mo na qai taqeya tu ena vo ni nomu bula na ca ni ka o cakava!

Vaqaqacotaka Nomudou Veimaliwai Vakavuvale

E sega ni veivakasalataki wale ga na iVolatabu ena itovo e rawa ni veivakaleqai. Dikeva mada na ivakasala yaga e tu kina me baleta na kena vakavinakataki na bula vakavuvale.

E kaya na Vosa ni Kalou: “E kilikili kei ira na tagane me ra lomani ira vakakina na watidra.” (Efeso 5:​28) Mera kua ni dau vakawaleni ira na watidra na tagane vakawati, era uqeti gona mera ‘dau tiko vata kei na watidra me vaka na tiko vakavuku, mera dau doka na yalewa, ni sa ka malumalumu.’ (1 Pita 3:7) Ke mani dua na veileti, era vakasalataki na tagane vakawati: “Dou lomani ira na watimudou, ka kakua ni yaloca vei ira.” (Kolosa 3:​19) Kevaka e muria o tagane vakawati na ivakasala oqori sega ni vakabekataki ni na lomani koya o watina, ena dokai koya tale ga.

E dusimaki ira na yalewa vakawati na iVolatabu: “Oi kemudou na yalewa vakawati, mo dou dui vakamalumalumutaki kemudou vua na watimudou, me vaka vei koya na Turaga. Ni sa ulu ni watina na tagane, me vaka sa ulu ni soqosoqo lewe ni lotu na Karisito . . . ia na yalewa, me vakarokorokotaka na watina.” (Efeso 5:​22, 23, 33) Kevaka era muria na yalewa vakawati na ivakasala oqori nira vosa se ra talanoataki watidra tiko, sega ni vakabekataki ni o ira na tagane vakawati era na lomani ira sara ga vakalevu na watidra.

E vakasalataki ira tale ga na itubutubu na iVolatabu ena nodra tuberi na luvedra, mera dau veivosaki kei ira nira ‘tiko e vale, nira lako voli ena sala, nira koto sobu, nira duri cake tale ga.’ (Vakarua 6:7) Vakauasivi vei ira na tama, mera dau dusimaki ira na luvedra ra qai vakavulici ira vakayalololoma. “Oi kemudou talega na qase [“tama,” NW], dou kakua ni vakacudrui ira na nomudou gone: ia dou vakavulici ira e na vunau kei nai vakavuvuli ni Turaga,” e kaya na Vosa ni Kalou. (Efeso 6:4) Sa qai tukuni vei ira na gone: “Kemudou na gone, dou talairawarawa vei ira na nomudou qase,” qai “vakarokoroko vei rau na tamamu kei na tinamu.”a​—Efeso 6:​1, 2.

O nanuma ni na yaga vei ira na vuvale nodra muria na ivakasala oqori? O na rairai kaya ‘io,’ ia ‘e rawarawa wale tu ga na kena tukuni, vakacava ena yaga dina beka?’ Oni sureti mo ni gole ina nodra Kingdom Hall na iVakadinadina i Jiova e voleka ena nomuni itikotiko. E rawa ni oni na maliwai ira kina na vuvale era saga mera muria na ivakasala vuku mai na iVolatabu. Ni lai veivosaki mada kei ira. Vakadikeva na nodra veimaliwai na veimatavuvale. O na raica nira marau dina ena nodra bulataka na ivakavuvuli ena iVolatabu!

Dau CakaCaka Gugumatua, iTaukei Vinaka ni Cakacaka

Na cava e tukuna na iVolatabu me baleta nona sasaga vagumatua e dua me dei ena nona cakacaka saumi? E tukuna ni na vakacaucautaki qai vakalougatataki o koya e saga me kenadau ena nona cakacaka. “Ko sa kunea li e dua na tamata daugumatua e na nona cakacaka?” e taroga na tui vuku o Solomoni. “Ena tu ko koya e matadra na tui; ena sega ni tu e matadra na tamata wale.” (Vosa Vakaibalebale 22:29) Ena yasana kadua, na tamata “vucesa” ena votivoti vua na itaukei ni cakacaka me vaka na ‘kubou e matana.’ (Vosa Vakaibalebale 10:26) E uqeti ira na tamata na iVolatabu mera gumatua ena cakacaka ra qai dau dina. “Me kakua ni butako tiko ko koya ka daubutako, ka me daucakacaka ga, ka kitaka e na ligana na ka sa yaga.” (Efeso 4:​28) E yaga na ivakasala oqo ena gauna mada ga era sega ni wanonovi keda tiko kina na itaukei ni cakacaka. “Mo ni dau talairawarawa vei ira na nomuni turaga vakayago e na ka kece ga, ka kakua ni caka ga ni ra sa wanono tiko, me ka ga mo ni vinakati kina vakatamata, ia me ka ni lomamuni dina, e na nomuni rerevaka na Kalou [o Jiova].” (Kolosa 3:​22, VV) Kevaka o itaukei ni cakacaka, o na sega beka ni taleitaka na nomu tamata cakacaka e muria na ivakasala oqori?

Vei ira na itaukei ni cakacaka, oqo na ivakasala ni iVolatabu vei ira: “Soli[a] vua na tamata cakacaka na kena i sau dodonu.” (1 Timoci 5:​18, VV) E dusimaki ira na Isireli na Lawa ni Kalou mera saumi ira na nodra tamata cakacaka ena kena gauna dodonu, ra saumi tale ga ena isau dodonu. “Kakua ni vakasaurarataka na kai nomu, se butakoca: na kenai voli [“isau,” NW] ni nomu tamata cakacaka, me kakua ni tiko vei iko e na bogi ka siga,” e vola o Mosese. (Vunau ni Soro 19:13) O na sega beka ni taleitaka na cakacaka vua e dua na itaukei ni cakacaka e dau saumi iko ena kena gauna dodonu, e solia tale ga na isau dodonu?

iVurevure Cecere ni Vuku

O kurabuitaka beka ni kune ena dua na ivola makawa sara me vaka na iVolatabu na ivakasala e yaga nikua? Io, na iVolatabu e “vosa ni Kalou,” e sega ni vosa ni tamata, oya na vuna e sega ni madra rawa kina me vaka na veivola tale e so.​—1 Cesalonaika 2:​13.

Oni uqeti mo ni dau vakatikitikitaka na gauna mo ni vulica vinaka kina na Vosa ni Kalou. Ke o cakava oqo, drau na veivolekati kei koya e vakavuna na iVolatabu, na Kalou o Jiova. Muria na nona vosa ena qai taqomaki iko mai na ca, ena vakavinakataka tale ga nomu bula. O na qai “toro voleka yani vua na Kalou, ka na toro voleka mai . . . ko koya.” (Jemesa 4:8) Sega ni dua tale na ivola me na rawa ni vukei iko me vaka na ivola oqo.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 4]

O nanuma beka ni yaga na ka e kaya na iVolatabu me baleta na gunuvi ni yaqona ni valagi se yaqona ni viti?

[iYaloyalo ena tabana e 5]

O duavata beka kei na ivakasala vakaivolatabu me kua na vakatavako?

[iYaloyalo ena tabana e 7]

Na muri ni ivakasala ena iVolatabu ena vakavinakataka na bula vakavuvale

[iTaba ni Credit Line ena tabana e 5]

Mape: Based on NASA photo