Vakabulai Mai na Rarawa Kece Au Sotava

Talanoataka o Jean-Claude François

Ena vuku ni noqu lewaeloma e vakavulici ena ivolatabu, au vesu voli ena vitu na yabaki ena sivia na tini na valeniveivesu. dina niu sotava na rarawa, ia au raica oya me veivakalougatataki. Meu vakamacalataka mada.

AU SUCU e Algiers, mai Algeria, ena 9 Janueri, 1937. A liutaki Algeria tiko ena gauna oya o Varanise, a vakailesilesi ena mataivalu ni Varanise o tamaqu. E dau gole vakacakacaka i Ijipita, Iraki, Lepanoni, kei Siria. Dau vica na vula nona lako tu vakacakacaka, e sega kina ni levu na gauna e vakayagataka vei keitou na lima na luvena.

Au marautaka na noqu vuli e koronivuli, au rawata tale ga e so na maka vinaka. Ia a sega ni dau matata vei au na isau ni taro vaka oqo: Na cava e vu ni noda mate? E rawa vakacava me tiko na ca ni kaukaua sara qai vinaka na Kalou? E sega ni dua e sauma vinaka vei au na taro oya. Au via kila tale ga se a tekivu vakacava na bula. E donu toka vei au na ivakamacala ni bula vakaidewadewa i Darwin, oqo e lai vakavuna sara meu sega ni vakabauta na Kalou.

Qai Saumi Noqu Taro!

Ena 1954, a solia vei au o Georges, na noqu itokani sa iVakadinadina i Jiova, na ivola lailai Evolution Versus the New World.a Sa dua na ka na noqu taleitaka. Na ivola lailai oya e sega wale ga ni vakaraitaka na cala ni ivakavuvuli ni bula vakaidewadewa, e vakaraitaka tale ga ni veika makawa e kune e vakadinadinataka ga na itukutuku ena Vakatekivu, ni a bulia na Kalou na veika bula kece ga “e na kedra veimataqali.” (Vakatekivu 1:12, 25) Ia au se lomatarotarotaka voli ga na ka e baleta na ca.

E painia, se nona cakacaka tudei o Georges na vunau, e vakayagataka vakalevu na nona gauna ena nona veivakavulici ena iVolatabu, na ivola au se sega ni wilika. E rawa beka ni sauma na noqu taro? Au gole sara ina vale e tiko kina kei iratou e so tale na painia. E lai saumi mai kina vakaivolatabu e levu sara na noqu taro. Oti ga oya au sa tekivu marautaka sara na noqu vulica wasoma na iVolatabu. Mai na gauna oya au sega vakadua ni vakacauoca ena noqu vakasaqara na iyau vuni mai na Vosa ni Kalou e vakaukauataka na noqu vakabauta.—Vosa Vakaibalebale 2:1-5.

Au tekivu lako tale ga ina soqoni vakarisito a dau caka tiko ena tabavale e loma ni qele ena ruku ni dua na valenikana ena loma ni siti o Algiers. Era kidavaki au na iVakadinadina. Sega ni dede sa wasoma sara na noqu dau tiko ena soqoni. Ni kacivaki me lai caka na sota ena dua na gaunisala, au gole tale ga. Au qai lai kila e kea ni oya na vanua mera lai sota kina na iVakadinadina mera gole ena cakacaka vakavunau e veivale. (Cakacaka 20:20) Au sa mani tomani ira me tekivu tale ga kina na noqu cakacaka vakavunau.

Ena ikatolu ni gauna au lako kina ena cakacaka vakavunau, au vosa duadua sara ga vei ira na itaukeinivale. Ia au guilecava na tikinivolatabu au a cavuqaqataka ena dua na vale. “Cauravou,” e tukuna na taukeinivale oya, “qai vakavulici ira na tani ke o sa buta vinaka.” E sogota mai nona katuba. Ni sega ni cegu na yaloqu, au lai dabe ena dua na idabedabe meu vaqara na tikinivolatabu au sa guilecava oya. Ni oti ga e vica na miniti, au sa kunea na tikinivolatabu, au lesu vua na turaga oya meu lai vakaraitaka vua.

Au papitaiso ena 4 Maji, 1956, me ivakaraitaki ni noqu sa yalataki au vua na Kalou. A vinakati meu cakava e dua na vakatulewa bibi ni oti ga e ono na vula. Meu painia tudei, se meu lai qasenivuli ena koronivuli e lomanivanua kei Algeria, oqo ena vakavuna me lailai kina na gauna au vakayagataka ena cakacaka vakavunau. Au digitaka meu painia.

Ena levu ni katakata nei tamaqu e vakabira na yame ni isele ena noqu itagitagi qai vakaroti au meu dau lesu mai i vale e veiyakavibogi kece. E tukuna tale ga niu na sega ni vakani e vale dina ga niu a bolea meu sauma na noqu tiko e vale. Au dau biuta na neitou vale ena veimatakalailai niu waloloi, au vakasigalevu kei ira na painia, au qai dau kana saniwiji ena yakavi ni bera niu lesu i vale ena yakavibogi.

Levea na Bomu kei na Sicini ni Dakai

Ni vakavakarau tiko vakaivalu o Algeria me rawa kina ni tugalala vei Varanise, e kacakacabote na bomu qai kaukaua sara na veitusaqati e Algiers. Ena dua mada ga na vula, e kacabote e sivia e 100 na bomu. Era biu na bomu e loma ni basi, ena otela kei na veivalenisarasara. E ka ni bolebole dina na cakacaka vakavunau. Era rere ni dolava nodra katuba na tamata, vakalevu me vakatabui na veilakoyaki ena bogi, keimami dau vakatarogi tale ga vakalevu.

Ena Sigatabu, 30 Sepiteba, 1956, ni keimami samaka tiko na painia na neimami valenisoqoni, e kacabote e valenikana e cake e dua na bomu, era mate ra qai mavoa tale ga kina e lewe levu. Keimami vakavinavinaka na tiko e ruku ni vale ni sega ni dua e mavoa. Ena Tiseba ni keirau a vunau tiko kei na dua na tacida yalewa ena dua na gaunisala osooso, e tacoka mai e dua na motoka qai vanavana mai vakaveitalia e dua mai na kena katubaleka. Keirau cici ina dua na katuba ni vale e dola tu, au biligi taciqu me davo au qai davo tale ga. Era cacawiwi ga e dela i keirau na sicini ni dakai. Oti oya keimami sa qaqarauni vinaka sara ena gauna ni neimami vunau.

Au Sega ni Via Tauri iYaragi

Au kacivi meu curu ena mataivalu ena 1 Maji, 1957. Ni sega ni vakatara na noqu lewaeloma vakarisito meu tauri iyaragi, au masuta me soli vei au na kaukaua nira na vakatarogi au na vakailesilesi. Au kerea tale ga me keirau kua ni lai sota kei tamaqu. Au marau dina ni tukuni vei au meu gole ina siti o Lille e Varanise, ni yawa sara mai vale.

Oti e ono na siga, au sa yaco yani ena vale baivatu e Lille e se tara sara ena ika17 ni senitiuri ena gauna i Tui Louis XIV. Au vakayagataka na iVolatabu meu vakamacalataka vei ira na vakailesilesi ni mataivalu na vu ni noqu tawaveitovaki, ia era balati au ga i valeniveivesu. Ena dua na mataka era tauri au vakaukaua mai na noqu rumu na ovisa ni valeniveivesu ra qai raica ni tiko vei au e dua na iVolatabu lailai. Era kolotaki au meu davo vakatoboicu ena waicevata me 30 na miniti, ra kolotaka e yasaqu na noqu iVolatabu ra qai vakabira toka na kubu ni dakai e kesuqu. Au marautaka ni ratou solia lesu vei au na ovisa ni valeniveivesu na noqu iVolatabu, e se tiko ga oqo ena noqu vatanivola. Na ka e caka vei au ena siga oya e vakavuna me tauvi au voli kina na mosi ni kete me vica na yabaki.

Ni oti e vica na siga e wilika vei au na ivola i tamaqu na iliuliu ni mataivalu. “Dou vakasoroi koya. Ke vinakati, dou vakamalumalumutaka na yalona,” e kaya na ivola. Niu sega ni soro, era qai kolotaki au ena dua na rumu buto, au moce tu ga ena dua na tiki ni kau raraba au qai tutuvi ena dua na itutuvi lailai. E sega na kena valelailai, au valelailai toka ga ena dua na yasa ni rumu oya. Au sega ni sili, masia na batiqu, se savata na noqu iyaya ni kana. Ni oti e rua na macawa, au sa tokitaki ina valeniveivesu e Fresnes e Parisi.

Ena ono na yabaki e tarava, au totogitaki vakava i valeniveivesu, au sogo ena 14 na valeniveivesu. Ena vulaililiwa, au vesu tu ena Fontevrault, na valenilotu a se tara ena ika12 ni senitiuri e Loire Valley, ia sa vakayagataki tiko me valeniveivesu. E tauri vakaukaua na noqu iyaya kece ena gauna au yaco yani kina. Era biuti au ena dua na rumu buto ni valeniveivesu meu tiko duadua ena loma ni dua na vula na ovisa ni valeniveivesu baleta niu via taura toka ga na noqu iVolatabu. E tarai au sara vakaca e kea na kequ meca na batabata, e vakavuna meu kasivi dra.

Au qai tokitaki ina valeniveivesu e bau vinaka cake, oya na Château de Turquant, volekati Saumur, na vanua era dau qaravi ira kina na turaganilewa vakacegu o ira na kaivesu. A dua vei keimami na kaivesu o Ahmed Ben Bella, e qai yaco me peresitedi ni ripabuliki o Algeria. Au vunau toka vua ena loma ni vica na vula. E tukuna vei au ena dua na gauna: “O iko o kai Algiers, ia o tiko e ke baleta wale ga ni o sega ni vinakata mo vala kei ira na kai Algeria.” E dokai au dina ena noqu vakatulewa.

Vakaukauataki ena So Tale na Veivakatovolei

Sa lutusobu tiko ga na noqu bula, ni sa tauvi au na matenigacagaca, au vakauti sara ina kena valenibula ena ceva kei Varanise meu lai davo tu kina me vica vata na vula. E vakatura na noqu vuniwai meu sele me kau laivi mai e dua na noqu yatevuso sa leqa tiko. Au vakadonuya meu sele kevaka e ‘sega ni soli vei au na dra.’ (Cakacaka 15:29) E sega ni via seleti au o vuniwai ena levu ni nona cudru. Oqo sa ikaono ni yabaki ni noqu vesu.

Au biuta mai na valenibula ena vulaililiwa, kei na isulu ga au sulumaka toka. Me vaka ga nona talai Onesiforo o Jiova me lai vukea na yapositolo o Paula, e tala tale ga mai e dua me vukei au. Oqo o Brother Adolphe Garatoni, e maroroi au toka qai “veivakacegui” dina vei au. (Kolosa 4:11, VV; 2 Timoci 1:16-18) Nona vukei au oya kei na dua na vuniwai ena ceva kei Varanise, sa mai daumaka cake sara na noqu bula.

Donuya na gauna oqo sa mai levu na veika meu sauma vakailavo. Au sega sara ga ni kila se meu sauma vakacava. E basika mai ena dua na siga e dua keirau sega ni veikilai. “Au dua na loya,” e kaya na marama oya. “E talai au mai na peresitedi kei Algeria, o Mr. Ben Bella, meu mai solia vei iko oqo.” E solia vei au e dua na waqanivola. E tawa tu kina na ilavo au sauma kece kina na veika e dodonu meu sauma qai vo tale na ilavo. Au vakavinavinakataki Jiova sara ga mai lomaqu, o koya e “daurogoca na masu.”—Same 65:2.

iTavi Uasivi e So kei na Kequ Isa Totoka

Au tekivu painia tale ena gauna ga au suka mai kina e valeniveivesu. Keirau veikilai sara kei na dua na yada e yabaki 35 o Andrée Morel ena ivavakoso o Melun, volekati Parisi. E iVakadinadina tale ga o watina e leqa ena dua na vakacalaka e gaunisala. Keirau vakamau ena 26 Sepiteba, 1964. Keirau lesi me keirau painia lavotaki ena 1 Okosita, 1965. E sega ni bulabula vinaka sara o Andrée, ia e marautaka voli na nona cakacaka vakapainia ena loma ni 28 na yabaki!

Au lesi meu ivakatawa ni tabacakacaka se italatala dauveilakoyaki ena 1967, meu dau lai sikova qai vakayaloqaqataka na veivavakoso ni iVakadinadina i Jiova. Keirau lai veiqaravi ena ceva kei Varanise me tekivu mai Bordeaux me yacovi Monaco, oti oya keirau qai lai veiqaravi e Parisi me dua na yabaki. Ni keirau sega ni bulabula vinaka sara, e bau ka ni bolebole toka vei keirau na cakacaka ni veisikovi, ia ena nona vukei keirau o Jiova keirau veiqaravi rawa kina ena cakacaka oqo me 20 na yabaki me yacova na 1986, na yabaki keirau lesi tale kina me keirau painia lavotaki.

Noqu Bula ena Gauna Oqo

Au sa voleka ni yabaki 70 ena gauna oqo, au vakadinadinataka vakawasoma na nona dau vakaukauataki ira na nona tamata o Jiova ena gauna era vosota tiko kina na veivakatovolei. E rawati tale ga e so na kaukaua oqori ena kena dau vulici na nona Vosa, na ivola au dau tovolea meu wilika tasevu ena veiyabaki.​—Aisea 40:28-31; Roma 15:4; 2 Timoci 3:16.

E dau veivakauqeti sara vei keirau kei Andrée na neirau raica na nodra rogoca na itukutuku vinaka e so ra qai yalataka na nodra bula vei Jiova. Keirau vukei ira rawa e 70 keirau vakavulici ira ena iVolatabu mera yalataki ira, keirau sega ni tukuna rawa na levu ni neirau marau. Niu raica lesu na neirau bula, au rawa ni kaya ni a vosa tale ga na daunisame ena vuku i keirau ena nona vola: “Sa tagi na tamata dravudravua oqo, ka sa vakarorogo ko Jiova, ka vakabulai koya mai na nona rarawa kecega.”​—Same 34:6.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Noqu vesu tu e valeniveivesu ena Château de Turquant, volekati Saumur

[iYaloyalo ena tabana e 23]

O yau kei watiqu ena 1967, vaka kina nikua