Mo Tudei Sara, Me Dei Nomu Vakanuinui

“Dau masulaki kemuni tiko ga vagumatua [o koya] qai kerea mo ni tudei sara, mo ni nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.”​​—KOLOSA 4:​12, NW.

1, 2. (a) Na cava era raica rawa e so me baleti ira na lotu Vakarisito taumada? (b) E laurai vakacava ena ivola na Kolosa na yalo ni veikauaitaki?

O IRA na imuri i Jisu era sokalou vata, era dau veikauaitaki dina vakataki ira. E vola o Tertullian (dauvolavola e bula ena ikarua kei na ikatolu ni senitiuri S.K.) nira dau lomani ira na luveniyali, dravudravua, kei ira na qase. Lauti ira dina na tawavakabauta nodra raica na veilomani vaka oya, nira kaya sara kina e so me baleti ira na lotu Vakarisito, ‘Raica mada nodra dau veilomani.’

² Eda raica ena ivola na Kolosa na levu ni nodrau kauai na yapositolo o Paula kei na nona itokani o Epafira ena vukudra na mataveitacini mai Kolosa. A vola o Paula vei ira: O Epafira e “dau masulaki kemuni tiko ga vagumatua qai kerea mo ni tudei sara, mo ni nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.” Ena 2001, ena nodra tikinivolatabu vakayabaki na iVakadinadina i Jiova na vosa oqo ni Kolosa 4:​12 (NW): “Ni tudei sara, mo ni nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.”

3. Na cava na rua na ka e masuta o Epafira?

³ Eda raica e ke ni rua na ka e masulaka tiko o Epafira me baleti ira na tacina lomani: (1) mera “tudei sara” kei na (2) mera “nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.” E volai na itukutuku oya ena iVolatabu me yaga vei keda. Tarogi iko gona, ‘Na cava e se vo vei au meu na tudei sara kina, meu na nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou? Ia niu vakayacora oya, na cava na kena yaga vei au?’ Meda raica mada.

Saga Mo “Tudei Sara”

4. Ni tukuni mera “tudei sara” na kai Kolosa, na cava na kena ibalebale?

⁴ Gadreva vakalevu o Epafira mera “tudei sara” na tacina vakayalo mai Kolosa. Na vosa “tudei sara” e taurivaka e ke o Paula e rawa ni dusia na ka e vinaka sara, me dusia e dua e sa tamatabula, se sa matua. (Maciu 19:21; Iperiu 5:​14; Jemesa 1:​4, 25) O na rairai kila ni nona sa papitaiso e dua me iVakadinadina i Jiova e sega ni kena ibalebale ni sa lotu Vakarisito matua o koya. E vola o Paula vei ira na kai Efeso era vakaitikotiko ena yasayasa vakara kei Kolosa ni dau nodra sasaga na ivakatawa kei na qasenivuli mera vukea na ‘tamata kece mera yacova sara na duavata ena nodra vakabauta kei na nodra kila na Luve ni Kalou, mera yaco mera tamata yalomatua ra qai ucuya na ivakarau taucoko i Karisito.’ Ena dua tale na vanua e uqeti ira kina na lotu Vakarisito o Paula mera ‘tamatabula ena vuku.’​​—Efeso 4:​8-​13, VV; 1 Korinica 14:⁠20.

5. Na cava meda cakava me noda isausau levu kina meda tudei sara?

⁵ Ke so mai Kolosa era se sega ni tamatabula vakayalo se matua vakayalo, e bibi me nodra isausau oya. Dodonu tale ga me vaka kina nikua vei keda, se vakaevei? Se da papitaiso ena vicasagavulu na yabaki sa oti se wale toka ga oqo, eda raici keda beka nida sa matua cake, qai maqosa cake na ivalavala ni noda dau vakamacala? Vakacava nida vakatulewa, eda dau vakasamataka mada e liu na ivakavuvuli vakaivolatabu? Sa qai bibi cake tiko ga ena noda bula na veika e baleta na Kalou kei na ivavakoso, se ra ka eda cakava wale tu ga me rawa? E sega ni rawa ni vakamacalataki e ke na sala kece meda vakaraitaka kina nida sa tudei sara, ia vakasamataka mada oqo e rua na ivakaraitaki.

6. Na cava e dua na tikina meda sasagataka meda vinaka sara kina me vakataki Jiova?

⁶ Kena imatai: Kaya mada nida susugi mai meda beca se cata e so baleta nira kaitani, matanitu tani, se yasayasa tani. Ia eda sa mai kila oqo ni sega ni veivakaduiduitaki na Kalou, o keda tale ga me kua. (Cakacaka 10:​14, 15, 34, 35) Nira tiko e so vei ira oya ena noda ivavakoso se tabacakacaka, eda na dau veimaliwai kina vakalevu kei ira. Ia vakacava e lomada, de dua eda se raici ira tiko ga vakatani? Vakaevei eda se lomacataki ira tiko ga, e totolo wale kina nida levaci ira ke ra cala vei keda ena dua na ka lailai wale? Dikevi iko mada, ‘De dua e vinakati vei au meu cakacaka vakalevu ena tikina qo, meu vakatotomuria na Kalou ena nona sega ni dau veivakaduiduitaki.’

7. Ena nona sasaga e dua na lotu Vakarisito me tudei sara, na rai cava me baleti ira e so tale ena tovolea me tiko vua?

⁷ Kena ikarua: E kaya na Filipai 2:3 meda ‘kakua ni cakava e dua na ka ena yalo ni nanumi keda ga, se na yalo dokadoka, ia meda yalomalumalumu da qai okati ira na tani mera uasivi cake vei keda.’ Vakaevei nida dikevi keda ena tikina oqo? E dui tu na ka eda malumalumu kina kei na ka eda kaukaua kina. Ke dau noda ivalavala e liu meda totolo ni dusia na nodra malumalumu e so, sa veisau beka noda rai ena gauna oqo, se da se nanuma tiko ga ni dodonu mera bau “tamata uasivi” toka o ira oya? (Jemesa 3:⁠2) Vakaevei ena gauna oqo, ni raici vata e liu, sa rawa nida raica se vakasaqara sara ga na sala e so era vinaka cake kina vei keda e so tale? ‘Io, au vakadinata ni vinaka cake vei au na taciqu yalewa qo ena nona dau vosovoso.’ ‘O ka ya e dei cake na nona vakabauta.’ ‘Meu tukuna vakadodonu, e sivi au ena veivakavulici o koya.’ ‘Niu raici au kei koya, au raica ni rawarawa cake vua me lewa nona cudru.’ De dua e vinakati vei ira na kai Kolosa mera cakacaka ena tikina oqo. Vakaevei o keda?

8, 9. (a) Na cava e vakaibalebaletaka o Epafira ni a masulaka mera “tudei sara” na kai Kolosa? (b) Ni dua e “tudei sara,” ena tini vakaevei na nona bula?

⁸ A masulaka o Epafira mera “tudei sara” na kai Kolosa. Macala e ke ni vakaibalebaletaka tiko o Epafira ena nona masu vua na Kalou ni nodra “tudei sara” na kai Kolosa ena vakatau tiko ga ena nodra sasaga mera tamatabula vakarisito mera yalomatua vakayalo.

⁹ Sega ni kena ibalebale oqo ni na dei tiko ga e veigauna o koya e sa mai lotu Vakarisito, wili kina o koya e matua. Kaya o Jisu ni “a sa sega ni vakabauta na ka dina” e dua na luve ni Kalou e agilosi. (Joni 8:​44) A vakadreti ira tale ga na kai Korinica o Paula me baleta e so e liu era qaravi Jiova tu mada ra qai biuti koya tale. E vakasalataki ira na mataveitacini era lumuti ena yalo tabu: “Me qai vakaraici koya ko koya sa nanuma sa tu dei, de bale ga mai.” (1 Korinica 10:12) Sa qai laurai ga e ke na bibi ni qaqanimasu mera “tudei sara” na kai Kolosa. Ke ra sa tudei ena yalomatua, ra tamatabula sara, e bibi mera gumatua tiko ga ena ituvaki oya, mera kua ni suka i muri, mera oca, se ra ciri tani yani. (Iperiu 2:1; 3:​12; 6:6; 10:39; 12:25) O koya gona, ni sa yaco na siga mera lakovi se ra lewai kina, ena kunei nira “tudei sara” tu, ra qai vakadonui.​​—2 Korinica 5:​10; 1 Pita 2:​12.

10, 11. (a) Na cava na ivalavala ni masu i Epafira eda vuli kina? (b) Me salavata ga kei na ka e vakayacora o Epafira, na cava o na via nakita?

¹⁰ Eda sa veivosakitaka oti na bibi ni noda cavuta sara ga na yacadra eda masulaka tiko, meda kerea vakadodonu vei Jiova me vukei ira, vakacegui ira, vakalougatataki ira, qai solia vei ira na yalo tabu. E vaka oya na nona masulaki ira na kai Kolosa o Epafira. Rawa tale ga vei keda, se dodonu vei keda meda vulica mai na qaqanimasu yaga oya na veika meda masulaka vei Jiova me baleti keda. Sa dodonu kina meda kerei Jiova me vukei keda ena inaki oqo, oya meda na dui “tudei sara.” Vakaevei, o dau vakayacora oya?

¹¹ Vakaevei mo masulaka mada na kemu ituvaki? Tukuna vua na Kalou na vanua o sa yacova ena nomu sasaga mo “tudei sara,” mo tamatabula, mo matua vakayalo. Masuti koya me vukei iko mo liaca na nomu malumalumu vakayalo, mo rawa ni qai cakacaka kina. (Same 17:3; 139:​23, 24) Sega ni vakabekataki ni na tiko dina na vanua e so mo cakacaka kina. Ia kua ni yalolailai, kerea vakamatata, vakadodonu tale ga vua na Kalou me vukei iko kina. Kua ni kerekere ga vakadua. Vakacava mo nakita dei mo na masuta vagumatua ena macawa sara ga sa roro mai mo vukei mo “tudei sara.” Qai lalawataka mo masuta vakalevu oqori me salavata kei na tikinivolatabu vakayabaki eda na vakasamataka tiko. Ni o sa masu, kerea vakatabakidua na veivuke mo kua kina ni suka i muri, oca mai, se ciri tani yani mai na nomu qarava na Kalou, mo vukei tale ga ena sala mo valuta kina na veika oqori.​​—Efeso 6:​11, 13, 14, 18.

Masuta me Dei Nomu Vakanuinui

12. Na cava e gadrevi kina vakabibi vei ira na kai Kolosa me ‘dei na nodra vakanuinui’?

¹² Dua tale na ka e masuta o Epafira e bibi me laurai vei ira na kai Kolosa kevaka me vakadonui ira na Kalou. Gadrevi tale ga vei keda oya. Na cava beka? E masuta mera na “nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.” Donuya na gauna oya, e levu sara kina na ivakavuvuli tani vakalotu kei na ivakavuvuli vuku vakatamata, e so e kena irairai ga nira muria na ivalavala ni sokalou dina. Me kena ivakaraitaki, ra vakaukauataki na kai Kolosa mera dau lolo se ra soqo ena so na siga me vaka a dau vakayacori ena sokalou vakajiu. E so na qasenivuli lasu era vakabibitaki ira na agilosi, o ira na ibulibuli vakayalo kaukaua era vakayagataki mera vakadewataka vei Mosese na Lawa. Vakaevei ke o donuya na ituvaki dredre vaka oya? E sega ni caka rawa na ivakavuvuli ena kedra veimataqali era cawi mai na veiyasana kece.​​—Kalatia 3:​19; Kolosa 2:​8, 16-​18.

13. Nodra kila na tikina cava na kai Kolosa ena yaga vei ira, ia vakaevei o keda, ena yaga vakacava vei keda?

¹³ E sabaya na ile kece oya o Paula ena nona vakabibitaka na itavi i Jisu Karisito. “Ni ko ni sa vakabauti Karisito Jisu me Turaga, mo ni bula tiko vata kaya. Me tei sobu sara vua na wakamuni, ka tara cake tiko mai vua na nomuni bula, ka me kaukauwa cake tiko ga na nomuni vakabauta, me vaka ko ni a vakatavulici kina.” Io, e vinakati mera nuitaka dei (na kai Kolosa kei keda tale ga) na itavi e lesi vei Karisito me baleta na vakayacori ni inaki ni Kalou kei na yaga ni nona itavi oya ena nodra bula kei na noda. E vakamacalataka o Paula: “Ni sa tiko vakayago vua na i tovo taucoko ni Kalou. Ka sa taucoko na nomuni bula ni ko ni tu vata kaya, o koya sa ulu ni lewa kei na kaukauwa kece ga.”​​—Kolosa 2:​6-​10, VV.

14. Na cava e dei kina na nodra vakanuinui na kai Kolosa?

¹⁴ O ira na kai Kolosa era lotu Vakarisito era lumuti ena yalo tabu. Era nuitaka vakatabakidua na bula i lomalagi, qai yavutaki dei na inuinui mera vakanamata tiko ga kina oya. (Kolosa 1:⁠5) E ‘inaki ni Kalou’ me dei na lomadra ena ka era vakanuinuitaka, ni na yaco dina. Mera na lomalomaruataka beka na nodra inuinui? Sega! Vakaevei o ira kece na vakanuinuitaka na bula soli vakalou ena vuravura parataisi, mera na lomalomarua tale ga? Sega sara! Sa macala vinaka tu ni inuinui oya e wili ena veika e “nakita na Kalou.” Ia vakasamataka na taro oqo: Ke nomu sasaga mo dua vei ira “nai soqosoqo levu” era na bula yani ena “veivakararawataki levu,” e vakacava sara mada na dei ni nomu vakanuinui? (Vakatakila 7:​9, 14) E vaka beka na nomu ‘nuitaka dei na ka kece sa nakita tu na Kalou’?

15. Na cava soti e cavuta veitaravi o Paula e wili kina na inuinui?

¹⁵ Na ‘inuinui’ oqo e sega ni ka e vakanananutaki wale tu ga. Eda raica rawa oqo mai na vica na tikina era cavuti veitaravi a vakabibitaka taumada o Paula vei ira na kai Roma. Era veisemati vinaka na veika era cavuti veitaravi oya. Raica mada na vanua e biuta kina na “i nuinui” o Paula ena nona ivakamacala: “E da sa dau marau tale ga e na noda sota kaya na veika rarawa ni da sa kila sa dau tubu mai na dauvosota e na noda sota kaya na veivakararawataki, na dauvosota sa vakavuna me da vakadeitaki kina mai vua na Kalou, ia na noda vakadeitaki sa tara cake na noda i nuinui. Na i nuinui oqo e na sega ni vakamaduataki keda, ni sa sovaraka mai na Kalou ki na yaloda na nona loloma e na cakacaka ni Yalona Tabu.”​​—Roma 5:​3-5, VV.

16. Ni o sa vulica na iVolatabu, na cava o sa mai vakanuinuitaka?

¹⁶ Nira se qai vakarogoya vei iko ena imatai ni gauna na iVakadinadina i Jiova na itukutuku ni iVolatabu, de dua e dreti iko na ivakamacala me baleta na kedra ituvaki dina na mate se na veivakaturi. E levu e vou vei ira na yavu vakaivolatabu e dusia ni na bula tawamudu na tamata ena vuravura ni sa parataisi. Vakasamataka mada ni o se qai rogoca vakadua na ivakavuvuli oya. Sa tu tu na inuinui totoka​​—sa na sega tale na tauvimate kei na qase, o na bula tu ga mo marautaka na vua ni nomu cakacaka, ena veisaututaki tale ga na tamata kei na manumanu! (Dauvunau 9:​5, 10; Aisea 65:​17-​25; Joni 5:​28, 29; Vakatakila 21:​3, 4) Na bula lagilagi dina sa rawa ni o nuitaka oqo!

17, 18. (a) E lai tini vakacava sara ina inuinui na veika e cavuta veitaravi o Paula vei ira na kai Roma? (b) Na inuinui vakacava e vakaibalebaletaki tiko ena Roma 5:​4, 5, vakaevei e tiko vei iko oqori?

¹⁷ De dua, ena toso ni gauna, o tusaqati se vakacacani. (Maciu 10:​34-​39; 24:⁠9) Ena veiyabaki se qai sivi toka ga oqo, e butakoci nodra vale na iVakadinadina ena levu na vanua se ra drovaki bula sara. E so era moku vakaca, tauri vakaukaua nodra ivola vakaivolatabu se vakau na kedra itukutuku lasu ena walesi kei na niusiveva. Se o mani vakacacani vakacava, e kaya ga na Roma 5:3 ni o rawa ni reki ena veika dredre o sotava, o qai vakila na kena itinitini vinaka. Yaco kina na ka sara ga e vola o Paula, na rarawa o sotava e vakatubura na vosota vei iko. Na dau vosota sa qai tini ena veivakadeitaki. O kila ni o sa cakava tiko na ka e dodonu, o sa muria tiko na loma ni Kalou, kena ibalebale, o sega tale ni qai lomalomaruataka ni sa vakadonui iko o koya. Me vaka e kaya o Paula, o vakila ni vaka me ‘sa vakadeitaki iko na Kalou.’ Kuria nona vakamacala o Paula qai vola ni ‘veivakadeitaki ni Kalou sa tara cake na inuinui.’ De na rogorogo duatani oya. Na cava e vola kina na “i nuinui” o Paula me via toka sara e muri ena veitaravi ni ka e cavuta? Sega li ni o se rawata makawa na inuinui ena nomu se qai rogoca ga na itukutuku vinaka?

¹⁸ Macala e ke ni a sega ni vakaibalebaletaka tiko o Paula na vakanuinui e tuburi keda taumada me baleta na bula e vinaka vakaoti. Na ka e vosa tiko kina o koya e ulabaleta oya; e titobu cake, e veivakauqeti cake. Nida vosota ena yalodina da qai vakila ni vakadonui keda kina na Kalou, sa vaka me qai dei cake ga qai qaqaco cake ga kina na ka eda vakanuinuitaka taumada. Na ka eda vakanuinuitaka e sa qai dina ga vakalevu vei keda, sa vaka me votu mamaca e matada. Sa qai serau cake ga na inuinui sa vakataudeitaki oqo. E curuma na lomada kei na noda ivalavala kece. “Na i nuinui oqo e na sega ni vakamaduataki keda, ni sa sovaraka mai na Kalou ki na yaloda na nona loloma e na cakacaka ni Yalona Tabu.”

19. Mo masuta wasoma vakacava na veika o vakanuinuitaka tu?

¹⁹ A masuta tiko o Epafira me yavalati ira me uqeti ira na tacina mai Kolosa na nodra nuitaka dei na veika sa tu mai matadra, mera ‘nuitaka dei kina na ka kece sa nakita na Kalou.’ O keda tale ga me vaka oya na noda torova wasoma na Kalou me baleta na noda inuinui. Ni o dau masu vakataki iko, cavuta kina na nomu nuitaka tu mo bula ena vuravura vou. Vakaraitaka vei Jiova ena yalo e vakanuinui dei na levu ni nomu gadreva me yaco oqori. Masuti koya me vukei iko mo vakatitobutaka qai vakarabailevutaka na nomu vakanuinui. Me vakataki Epafira ga, ni a masuta ena vukudra na kai Kolosa mera ‘nuitaka dei na ka kece sa nakita na Kalou,’ cakava tale ga oqori o iko. Cakava e veigauna.

20. Ke so era goletani mai na sala vakarisito, na cava meda kua kina ni yalolailai?

²⁰ Kua ni yalolailai se yalodatuvu ni o raica ni so era sega ni tudei sara, se dei ena vuku ni nodra vakanuinui. De ra na guca, vagolei tani, se ra soro wale. Na ka oqori e yaco ena kedratou maliwa na imuri voleka i Jisu, o iratou na yapositolo. Ni sa lai volitaki Jisu o Jutasa, eratou yalolailai beka kina se ratou soro na nona yapositolo? Sega sara! E cavuta o Pita na Same 109:8 me dusia ni na dua na isosomi kei Jutasa. Mani digitaki e dua me sosomitaki koya, ra qai gumatua o ira na yalodina tiko vua na Kalou mera tosoya tale na nodra cakacaka vakavunau. (Cakacaka 1:​15-​26) Sa lomadra mera na tudei tiko ga, mera dei tale ga ena vuku ni nodra vakanuinui.

21, 22. Ena vakasama cava e tukuni kina ni na sega ni guilecavi na nomu tudei tiko ga kei na nomu dei ena ka o vakanuinuitaka?

²¹ Mo kila tiko ni nomu tudei kei na nomu dei tiko ga ena nomu vakanuinui vua na Kalou ena sega sara ni guilecavi. E so era na raica ra qai marautaka dina. O cei beka?

²² Dua mada oqo, era na raica na tacimu vakayalo, era kilai iko ra lomani iko. Ke ra sega mada ga ni vakaraitaka na lomadra vei iko ena vosa, ia na kena yaga ena tautauvata ga kei na kena eda wilika ena 1 Cesalonaika 1:​2-6: “Keitou sa vakavinavinaka tikoga vua na Kalou e na vukumudou kecega ni keitou sa cavuti kemudou e na neitou masu; keitou sa sega ni mudu ni nanuma na nomudou daucakacaka e na vakabauta, kei na nomudou oca e na loloma, kei na nomudou vosota e nai nuinui vua na noda Turaga ko Jisu Karisito, e na mata ni Kalou ko Tamada; . . . ni sa sega ni yaco vei kemudou na neitoui tukutuku-vinaka e na vosa walega, e na kaukauwa talega, kei na Yalo Tabu, ka ni sa vakadinadinataki vakalevu; . . . ia dou a dauvakadamurimuri keitou, kei na Turaga.” Ena vaka tale ga oqori na lomadra na lotu Vakarisito yalodina nira raica nomu ‘tudei sara kei na nomu nuitaka dei na ka kece e nakita na Kalou.’​​—Kolosa 1:​23.

23. Ena loma ni yabaki kece oqo, na cava me lomada?

²³ Na Tamamu vakalomalagi tale ga ena raica qai marautaka dina. Mo kua ni lecava na tikina oya. Baleta na cava? Baleta ga ni o tudei tiko o qai nuitaka dei tale ga ‘na ka kece e nakita na Kalou.’ A vakayaloqaqataki ira na kai Kolosa o Paula ena nona vola nira sa ‘cakava tiko na ivalavala e kilikili kei Jiova, ena vinakata sara o koya.’ (Kolosa 1:​10, VV) Io, e rawa vei keda na tamata ivalavala ca meda cakava na ivalavala ena vinakati keda kina o koya. Era cakava rawa oya na tacida mai Kolosa. Sa ra cakava tale tiko ga na tacida vakarisito ena gauna sara ga oqo. O iko tale ga o rawa ni cakava! O koya gona, ena loma kece ni yabaki sa roro mai oqo, me vakadinadinataka mada ga na nomuni masu e veisiga kei na veika oni vakayacora ni sa lomamuni mo ni “tudei sara, mo ni nuitaka dei tale ga na ka kece sa nakita na Kalou.”

O se Nanuma Tiko?

• Na cava e vauci tiko ena noda “tudei sara”?

• Na cava e so na ka o rawa ni okata ena veika o masuta me baleti iko?

• Me vaka e kau cake mai ena Roma 5:​4, 5, na inuinui vakacava meda saga meda kakavaka?

• Mai na noda vuli oqo, na isausau cava sa lomamu mo sauva ena loma ni yabaki?

[iYaloyalo ena tabana e 20]

E masuta o Epafira nira na tudei sara na tacina, me dei na nodra vakanuinui vua na Karisito, vaka kina ena ka era nuitaka

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Vica tale na milioni e duavata kei iko na nodra inuinui kei na dei ni nodra vakanuinui