Dei Tiko ga ena Tatamusuki!

“O ira era sa tagi lako ni ra sa kabukaburaki voli, era na sere ga ni ra sa tatamusuka.”​—SAME 126:5.

1. Na cava meda ‘masuti koya kina na iTaukei ni were me talai ira mai na tamata cakacaka’ nikua?

NI SA oti na ikatolu ni ilakolako vakavunau i Jisu Karisito e Kalili, sa qai tukuna vei ira na nona tisaipeli: “Sa levu dina tu na ka me tamusuki; ia, era sa lewe lailai ga na tamata cakacaka.” (Maciu 9:​37, VV) Na leqa tale ga oqo a vakilai e Jutia. (Luke 10:2) A vakilai na lailai ni tamata cakacaka ena 2,000 na yabaki sa oti, ia vakaevei edaidai? Ena yabaki vakacakacaka sa oti, era gumatuataka na 6,000,000 vakacaca na iVakadinadina i Jiova na nodra tatamusuki vakaivakatakarakara ena kedra maliwa na 6,000,000,000 na lewe i vuravura, e levu vei ira era “vakaleqai ka biu wale tu, me vaka na sipi sa sega na kedra i vakatawa.” O koya gona, na veivakadreti i Jisu me ‘masuti na iTaukei ni were me talai ira yani na tamata cakacaka ina nona were,’ e se veiganiti tiko ga nikua me vaka ga ena vica na senitiuri sa oti.​—Maciu 9:​36, 38, VV.

2. Na cava e vu ni noda kilai levu?

² Sa rogoca na noda kerekere me so tale na dau cakacaka na Kalou o Jiova, na iTaukei ni were. Qai ka rekitaki dina meda vakaitavi ena tatamusuki oqo e liutaki tiko vakalou! Eda na le lailai beka ni raici vata kei na veimatanitu, ia e kilai keda ga o vuravura baleta na gu ni noda vunautaka na Matanitu ni Kalou kei na nodra vukei na so mera tisaipeli. Eda dau cavuti vakavuqa ena tabana ni itukutuku ena levu na vanua. Ena so na porokaramu ni retioyaloyalo, ni taqiri na lali e katuba, ena totolo sara ni kaya cake e dua ni oya o ira na iVakadinadina i Jiova. Io, e kilai levu ena ika21 ni senitiuri oqo na noda cakacaka vakarisito ena ka e vauca na tatamusuki vakaivakatakarakara.

3. (a) Eda kila vakacava ni vakilai ena imatai ni senitiuri na vunautaki ni Matanitu ni Kalou? (b) Na cava eda kaya kina nira tokona na agilosi na noda cakacaka vakaitalatala?

³ A kilai levu tale ga ena imatai ni senitiuri na vunautaki ni Matanitu ni Kalou ra qai vakacacani o ira na dau kacivaka na itukutuku vinaka. E vola kina na yapositolo o Paula: “Kena i rairai vei au ni sa solia vei keitou na i apositolo na Kalou me keitou i murimuri sara me vakataki ira sa lewai tu me ra mate, me keitou ka ni sarasara ki vuravura, ki vei ira na agilosi kei ira na tamata.” (1 Korinica 4:9, VV) Dina ga nida vakacacani, eda kilai levu baleta nida sega ni soro ni kacivaka na Matanitu ni Kalou, ia na tikina oqo e bibi vei ira na agilosi. E kaya na yapositolo o Joni ena Vakatakila 14:6 (VV): “Au sa qai raica e dua tale na agilosi, ni sa vuka tu e macawa, ka sa tu vua e dua na i Tukutuku Vinaka tawa mudu, me kacivaka vei ira era tiko e vuravura, ki vei ira kece ga na veimatanitu kei na veiyavusa, kei na veimataqali vosa kei na veimataqali tamata.” Io, era tokoni keda na agilosi ena noda cakacaka vakaitalatala​—na noda tatamusuki!​—Iperiu 1:​13, 14.

“Dou na Cati”

4, 5. (a) Na cava na ivakaro i Jisu vei ira na nona tisaipeli? (b) Na cava era “cati” kina na tamata ni Kalou edaidai?

⁴ Ni ratou sa talai yani na yapositolo i Jisu me ratou lai tatamusuki, eratou muria na veivakadreti i Jisu me ratou “vuku me vaka na gata, ka yalovinaka me vaka na ruve.” A kaya tale o Jisu: “Dou qarauni kemudou mai vei ira na tamata, ni ra na soli kemudou yani ki na mataveilewai, a ra na vakanakuitataki kemudou e na nodra veivale ni lotu; ia dou na kau ki na matadra na kovana kei na tui e na vukuqu, mei vakadinadina vei ira, vei ira talega na veimatanitu tani. . . . Ia dou na cati vei ira na tamata kecega e na vuku ni yacaqu: ia ko koya ena vosota me yacova nai vakataotioti, ena vakabulai.”​—Maciu 10:​16-​22.

⁵ Eda “cati” edaidai baleta ni ‘o ira kece ga na kai vuravura era sa koto ga vua na vunica,’ o Setani na Tevoro, na meca levu ni Kalou kei ira na nona tamata. (1 Joni 5:​19) Era raica na noda sautu vakayalo na keda meca, ia era sega ni via vakadinata ni o Jiova e vakavuna. Era raica na dau veitusaqati na noda matamamarau nida rekitaka tiko na noda tatamusuki. Era qoroya na noda duavata! De dua, nira gade ina dua tale na vanua, era na vakadinata ena yalovoraki ni tautauvata ga na nodra cakacaka na iVakadinadina i Jiova e kea kei na kena e caka tiko mai nodra vanua. Ia eda kila tu ni na qai yaco na gauna mera na kilai Jiova kina, o ira mada ga na keda meca, ni tokoni keda tiko qai vu ni noda duavata o koya.​—Isikeli 38:​10-​12, 23.

6. Na cava meda nuidei kina nida tatamusuki tiko, ia na taro cava e votu?

⁶ O koya na iTaukei ni were sa solia vua na Luvena o Jisu Karisito “na lewa kecega mai lomalagi kei vuravura.” (Maciu 28:18) E vakayagataki Jisu gona o Jiova me liutaka na tatamusuki ena nodra taurivaki na agilosi mai lomalagi kei koya na “dauveiqaravi yalo dina ka vuku” lumuti e tiko e vuravura. (Maciu 24:​45-​47, VV; Vakatakila 14:​6, 7) Ia, eda na vosota vakacava na nodra veivakacacani na meca da qai rekitaka tiko ga na tatamusuki?

7. Na mataqali yalo vakacava me tiko vei keda nida tusaqati se vakacacani?

⁷ Nida tusaqati se ra vakacacani keda sara e so, meda kere veivuke vua na Kalou me rawa ni tiko kina vei keda na yalo vata ga a tiko vei Paula. E vola: “Ni keitou sa vakasewasewani, keitou vosa vinaka ga; ni keitou sa vakacacani keitou vosota ga. Ia ni keitou sa vosa vakacacataki, keitou sa dau sauma e na vosa vinaka.” (1 Korinica 4:​12, 13, VV) Na mataqali yalo vaka oqo, lako vata na noda yalomatuataka na noda cakacaka vakaitalatala e rawa ni veisau kina na nodra rai na dau veitusaqati.

8. E vakayaloqaqataki iko vakacava na vosa i Jisu ena Maciu 10:28?

⁸ Se ra mani via vakamatei keda sara e so, ena dei tu ga na yaloda ena noda tatamusuki. Ena yalodoudou, eda na kacivaka tiko ga e matanalevu ena kena levu eda rawata na itukutuku ni Matanitu ni Kalou. E dau vakayaloqaqataki keda tale ga na vosa i Jisu e vaka: “Kakua ni rerevaki ira era sa vakamatea na yago, a ra sega ni rawata me ra vakamatea na yalo; ia dou rerevaki koya ga sa rawata me vakarusa na yalo kei na yago talega mai eli [se, “Qiena,” NW].” (Maciu 10:28) Eda kila ni iVurevure ni bula na Tamada vakalomalagi. E vakalougatataki ira na dau yalodina vua era tatamusuki tiko ga ena yalodina.

iTukutuku ni Bula

9. Na cava era cakava e so nira rogoca na vosa i Isikeli, ia sa yaco tiko vakacava nikua na ka vata ga oya?

⁹ Ni sa vakarogoya ena doudou na parofita o Isikeli na itukutuku i Jiova ina ‘matanitu vukitani’​—na matanitu o Isireli kei Juta​—era marau e so mera rogoca na ka e kaya. (Isikeli 2:3) “Raica”! e kaya o Jiova, “ko sa tautauvata vei ira kei na nona meke ni veilomani e dua sa domo vinaka, ka sa qiria vakavinaka nai qiriqiri.” (Isikeli 33:32) Era taleitaka na vosa i Isikeli, ia era sega ni cakava kina e dua na ka. Na cava sa yaco tiko nikua? Nira vakarogoya ena doudou na itukutuku i Jiova na vo ni lumuti kei na nodra itokani, era taleitaka e so na itukutuku me baleta na veivakalougatataki ena kauta mai na Matanitu ni Kalou, ia era sega ga ni cakava kina e dua na ka, mera tisaipeli, ra qai veitomani ena tatamusuki.

10, 11. Ena imatai ni veimama ni ika20 ni senitiuri, e vakarogoi vakacava na noda itukutuku ni bula, ia na cava e laurai kina?

¹⁰ Ena yasana adua, e levu e yaga vei ira na tatamusuki, ra qai mai vakaitavi sara ena kena kacivaki na itukutuku vakalou. Me kena ivakaraitaki, e voqa yani vakamatata na itukutuku ni veicudruvi ena tau ina ivakarau ni veika ca i Setani ena vica na soqo ni tikina a vakayacori mai na veiyabaki ni 1922 ina 1928. Sa qai kaburaki ena siteseni ni retio na itukutuku ni veicudruvi a tau ena soqo lelevu oya. Oti, sa ra qai veisoliyaka na tamata ni Kalou e vica vata na milioni na kena ilavelave tabaki.

¹¹ Ni sa voleka ni cava na veiyabaki ni 1930, mai dua tale na iwalewale ni cakacaka vakavunau​—na tayabe ni vakaraitaki itukutuku. Ni se qai tekivu, era dau tokara na tamata i Jiova na papa e volai tu kina na vunau soqovi levu. E muri sa ra qai kauta wavoki na papa e volai kina na usutu me vaka oqo, “Veicoriti Qai Dau Veivakacalai na Lotu” kei na dua tale, “Qarava na Kalou Kei Karisito na Tui.” Era vakararai na lewenivanua nira sa tayabe ena loma ni tauni. ‘Ra mai kilai levu sara na iVakadinadina i Jiova ena vuku ni cakacaka qo, e vakadoudoutaki ira tale ga,’ e kaya e dua na tacida e dau vakaitavitaki koya vakalevu ena cakacaka oya ena gaunisala osooso kei Lodoni mai Igiladi.

12. Na itukutuku cava tale eda sa mai kacivaka vata tiko kei na veicudruvi ni Kalou ena noda cakacaka vakaitalatala, ia o cei nikua era sa vunautaka tiko ena duavata na itukutuku vinaka?

¹² Nida kacivaka na itukutuku ni veicudruvi ni Kalou, eda vakarogoya tale ga na kena e rogo vinaka me baleta na nona Matanitu. Nida vunau yani ena doudou e vuravura, eda sa vakasaqarai ira sara tiko ga kina na tamata yaga. (Maciu 10:11) Levu vei ira era vakacavara na iwiliwili ni ilawalawa lumuti era rogoca na kaci ni veisureti ina tatamusuki e rogo matata yani ena veiyabaki ni 1920 kei na 1930. Ena soqo ni tikina ena 1935, sa qai vakarogoi kina na itukutuku uasivi me baleta na bula totoka dina ena vuravura parataisi sa waraki ira tu mai “nai soqosoqo levu” ni ‘so tani tale na sipi.’ (Vakatakila 7:9; Joni 10:16) Era sa ciqoma na itukutuku ni veicudruvi ni Kalou oqo ra qai mai duavata kei ira na lumuti ena kena vunautaki na itukutuku vinaka ni bula.

13, 14. (a) E veivakacegui vakacava na Same 126:​5, 6? (b) Na cava ena yaco kevaka eda kakaburaki da qai vakasuasuataka tiko ga na ka e kaburaki?

¹³ E vakacegui ira vakalevu na dau tatamusuki ni Kalou vakabibi vei ira na vakacacani tiko na veika e cavuti ena Same 126:​5, 6: “O ira era sa tagi lako ni ra sa kabukaburaki voli, era na sere ga ni ra sa tatamusuka. O koya sa lako yani ka tagi voli, ni sa kauta na sore ni sila; ena lesu tale mai e na marau, ni sa kauta vata kaya mai na nona veivau sila.” E laurai ena vosa ni daunisame me baleta na kakaburaki kei na tatamusuki ni o Jiova e kauaitaki ira qai vakalougatataki ira na kena vo era a lesu yani mai na tu vakavesu e Papiloni makawa. Era marautaka dina na nodra sereki, ia de dua era tagi nira sa lai kakaburaki ena vanua lala sa sega ni teivaki tu ena loma ni 70 na yabaki era tu kina vakabobula. O ira ga na sega ni tu vakasuka mera kakaburaki ra qai tarataravaki era marautaka na vua ni nodra cakacaka.

¹⁴ Eda na tagi beka nida sotava na dredre se da vakararawataki kei ira eda vakabauta vata baleta nida muria na ivalavala dodonu. (1 Pita 3:​14) Nida se qai tekivu ena tatamusuki, de dua ena sega soti ni vuavuaivinaka na noda cakacaka vakaitalatala. Ia kevaka eda kakaburaki da qai vakasuasuataka tiko ga na ka eda kaburaka, eda na kurabui ni sa vakatubura oqori na Kalou. (1 Korinica 3:6) E vakadinadinataki na tikina oqo ni raici na itukutuku ni noda veisoliyaka na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu.

15. Tukuna se yaga vakacava na ivola vakarisito ena noda tatamusuki.

¹⁵ Vakasamataka mada na ka e yacova e dua na turaga, o Jimi. Ni sa mate o tinana, e kunea ena nona iyaya e dau maroroya voli e dua na ilavelave ni ivola na Life​—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?a E wilika sara qai taleitaka na ka e wilika. Ni rau veitalanoa kei na dua na iVakadinadina erau veivosaki ena dua na tolonisala, mani vakadonuya o Jimi me sikovi, lai tini vulica sara na iVolatabu. Toso totolo vakayalo o Jimi, a yalataki koya vei Jiova, papitaiso sara. E tukuna tale ga vei iratou na lewe ni nona vuvale na ka e sa vulica. Erau mai iVakadinadina i Jiova kina na ganena kei na tacina, ia e muri, e qai lai veiqaravi sara ena Peceli e Lodoni o Jimi.

Vakacacani, ia Eda Reki Ga

16. (a) Na cava e vuavuaivinaka kina na noda tatamusuki? (b) Na cava sa tukuna rawa tu mai o Jisu ni na yacovi ira na rogoca na itukutuku vinaka, ia me vakaevei na ivalavala ni noda vosa vei ira?

¹⁶ Na cava e vuavuaivinaka kina vaka oqo na noda tatamusuki? Baleta ga nira muria na lotu Vakarisito lumuti kei na nodra itokani na ivakasala i Jisu e vaka: “A ka ka’u tukuna vei kemudou e na butobuto, dou tukuna e na rarama: kei na ka dou rogoca lo e na daligamudou, vunautaka e na dela ni vale.” (Maciu 10:27) Ia meda namaka tiko nida na sotava kina na dredre, ni sa tukuna rawa tu mai o Jisu: “Era na dui soli ira yani na veitacini me vakamatei, kei na tamana na luvena: ia era na tu cake na gone vei ira na nodra qase, ka vakavuna na nodra mate.” A kaya tale o Jisu: “Dou kakua ni vakasama ni’u sa lako mai me’u kauta mai ki vuravura na veivinakati: au sa sega ni lako mai me’u kauta mai na veivinakati, ai seleiwau ga.” (Maciu 10:​21, 34) E sega ni nakita o Jisu me tawasea na vuvale. Na itukutuku vinaka ga e vakavuna oya. Sega ni duidui oqori ena vukudra na tamata ni Kalou edaidai. Nida sikovi ira yani na veivuvale, e sega ni noda inaki meda lai tawasei ira na lewena. E noda gagadre ga mera ciqoma na itukutuku vinaka na tamata kece. Eda saga gona meda vosa vakayalovinaka vei ira na lewenivuvale kece da qai vakarogoya vei ira na noda itukutuku ena sala ena dreti ira na “sa vakarau tu me vinakata na bula tawa mudu.”​—Cakacaka 13:48.

17. Era kilai tani vakacava o ira na tutaka na veiliutaki cecere ni Kalou, ia na cava e dua na kena ivakaraitaki?

¹⁷ Na itukutuku ni Matanitu e vu ni nodra kilai tani na tutaka na veiliutaki cecere ni Kalou. Me kena ivakaraitaki, vakasamataki ira mada na tacida mai Jamani ena gauna i Itala, era kilai tani baleta nira ‘solia vei Sisa na ka sa nei Sisa, ia vua na Kalou na ka sa nona na Kalou.’ (Luke 20:25) O ira na tamata i Jiova era duidui sara mai vei ira na iliuliu ni lotu kei ira na lewe ni lotu ni Veivanua Vakarisito, baleta nira cata matua mera beca na ivakavuvuli ni iVolatabu. (Aisea 2:4; Maciu 4:​10; Joni 17:16) E kaya kina oqo o Parofesa Christine King, e vola na ivola The Nazi State and the New Religions: “A guce na matanitu i Itala vei ira duadua ga na iVakadinadina, dina ga nira vakamatea e vica vata na udolu, ia a sega ni tarovi na nodra cakacaka. Ena Me 1945, a se yavala voli ga na nodra isoqosoqo na iVakadinadina i Jiova, ia sa oti vua na matanitu i Itala.”

18. Dina ga nira vakacacani, ia na mataqali yalo vakacava e dau tu vei ira na tamata i Jiova?

¹⁸ E vakatubuqoroqoro dina na yalo e dau tu vei ira na tamata i Jiova nira vakacacani. Era na qoroya beka na iliuliu vakamatanitu na noda vakabauta, qai dua na ka era drukataka dina nira sega ni raica vei keda meda lomaca se meda via sauma lesu na ca. Me kena ivakaraitaki, o ira na iVakadinadina era bula mai na veivakamatei levu i Itala era dau talanoataka ena reki kei na lomavakacegu na ka era sotava. Era kila ni o Jiova ga a vakaukauataki ira ena “kaukauwa mana levu.” (2 Korinica 4:7) Sa tu na ivakadei ena vukudra na lumuti era se bula maliwai keda ‘ni sa volai na yacadra mai lomalagi.’ (Luke 10:20) Na nodra vosota e vakavotuya na vakanuinui ena sega ni tini ina madua, ia na yalodei vata ga vaka oqo e tiko vei ira na dau tatamusuki yalodina era nuitaka na bula e vuravura.​—Roma 5:​4, 5.

Dei Tiko ga ena Tatamusuki

19. Na cava e so na iwalewale laulau ni vunau sa taurivaki oti ena cakacaka vakaitalatala vakarisito?

¹⁹ Eda sega ni kila se na vakacava na balavu ni nona vakatara o Jiova meda cakava tiko kina na tatamusuki vakaivakatakarakara. Ia, ena gauna mada ga oqo, de vinaka me nanumi ni dau tiko ga na iwalewale ni tatamusuki era taurivaka na dau tatamusuki. O koya gona, kevaka eda taurivaka ena yalodina na iwalewale ni vunau sa vakadinadinataki ni laulau, eda na raica ni na vuavuaivinaka na noda cakacaka. A kaya vei ira na tacina lotu Vakarisito o Paula: “Au sa vakamasuti kemuni, . . . mo ni vakadamurimuri au.” (1 Korinica 4:​16, VV) Ni sa sota kei ira na qase ni ivavakoso mai Efeso o Paula e Milito, a kaya vei ira ni a sega vakadua ni tu vakasuka me vakavulici ira nira “sa soqoni vata, e na veivale talega.” (Cakacaka 20:​20, 21) Sa kila vinaka na itokani i Paula o Timoci na ivalavala ni nona vunau na yapositolo, ena rawa kina vua me vakadewataka oya vei ira na kai Korinica. (1 Korinica 4:​17) A vakalougatataka na Kalou na iwalewale ni veivakavulici i Paula, ena vakalougatataki keda tale ga nida dei tiko ga ena vunautaka na itukutuku vinaka e veivale, nida veisikovi lesu, nida lai caka vuli iVolatabu, se, nida vosa vei ira na tamata ena vanua cava ga era tu kina.​—Cakacaka 17:17.

20. A vakaraitaka vakacava o Jisu ni levu sara tu na tatamusuki vakayalo, ia e vakadinadinataki vakacava na tikina oqori ena veiyabaki se qai oti toka ga oqo?

²⁰ A cavuta o Jisu ni na dua na tatamusuki vakayalo ni sa vosa oti vua na yalewa ni Samaria volekati Saika ena 30 S.K. A tukuna vei ira nona tisaipeli: “Dou tacake ka rai yani ki na i teitei ka ra tu oqori; era sa matua mai ka ra sa waraka tu me ra tamusuki. Ko koya sa tatamusuki sa saumi sara tiko ka sa kumuna tiko na vuata ki na bula tawa mudu; me rau marau vata kina na daukabukaburaki kei koya na dautatamusuki.” (Joni 4:​34-​36, VV) De dua sa raica oti o Jisu na yaga ni nona veivosaki kei na yalewa ni Samaria, ni levu era sa mai vakabauti koya ena vuku ni nona lai talanoa. (Joni 4:​39) E so na matanitu, ena veiyabaki wale tiko ga oqo era sa laveta nodra vakatatabu me baleti ira na iVakadinadina i Jiova se vakadonui ira vakalawa, mani tatadoladola kina na yalava vovou ni tatamusuki. O koya gona, sa toso vinaka tiko ena gauna oqo na tatamusuki levu vakayalo. Io, e vakilai e vuravura taucoko na veivakalougatataki levu nida vakaitavi tiko ena yalomarau ena tatamusuki vakayalo.

21. Na cava meda marau da qai dei tiko ga kina ena tatamusuki?

²¹ Dodonu mera yavala totolo na daucakacaka ke sa matua na itei qai vinakati me tamusuki. Mera kua tale ni lokuyara. Nikua tale ga e bibi meda cakacaka vagumatua da qai yavala totolo baleta nida sa bula tu e “na gauna ni vakataotioti.” (Taniela 12:9) Io, eda na sotava na dredre, ia oqo na gauna ni tatamusuki levu duadua mera kumuni mai kina na tamata era sokalou vei Jiova. Na siga ni marau oqo. (Aisea 9:3) Ena yalomarau, meda dei tiko mada ga ena tatamusuki!

[iVakamacala e ra]

O na Sauma Vakacava?

• Sa rogoca vakacava na iTaukei ni were na kerekere me so tale na dau tatamusuki?

• Na mataqali yalo vakacava me dau tu ga vei keda e dina nida na “cati”?

• Eda na vakacacani beka, ia na cava eda na reki tiko ga kina?

• Na cava meda dei tiko ga kina ena tatamusuki da qai yavala totolo?

[iYaloyalo ena tabana e 16, 17]

Era dau veitokoni na agilosi vei ira na tatamusuki vakayalo

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Levu era mai kila na Matanitu ni Kalou ena tayabe ni vakaraitaki itukutuku

[iYaloyalo ena tabana e 18]

Eda tea da vakasuasuataka, ia e vakatubura na Kalou