Vakacaucautaki o Jiova ni Muri na iVakatagedegede Vakalou
“Au na vakacaucautaki koya ena vakavinavinaka.”—SAME 69:30, NW.
1. (a) Na cava e veiganiti kina me vakacaucautaki o Jiova? (b) Eda vakacaucautaki koya vakacava ena vakavinavinaka?
O JIOVA e Kalou kaukaua duadua, e Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura, e Dauveibuli tale ga. Oqo na vuna e dodonu me vakacaucautaki kina na yacana kei na nona inaki. Eda vakacaucautaki Jiova ena noda dokai koya da qai rokovi koya nida vosa kei na veika eda cakava. Nida cakava oqo “ena vakavinavinaka” ena vinakati meda dau vakamuduotaka na veika e cakava tiko vei keda ena gauna oqo kei na veika ena qai cakava ena gauna e se bera mai. E dodonu me tu vei keda na itovo ni rai e vakamacalataki ena Vakatakila 4:11, nira kaya kina na ka bula vakayalo era yalodina: “Kemuni na neitou Turaga kei na neitou Kalou [o Jiova], sa dodonu me ia vei kemuni na vakarokoroko kei na veidokadokai, kei na kaukauwa: ni sai kemuni ka bulia na ka kecega, era sa buli ga ka tu dei talega e na nomuni lewa.” Eda vakacaucautaki Jiova vakacava? Nida vulica na veika e baleti koya da qai cakava na veika e vinakata vei keda. Meda vakataki koya na daunisame ni kaya: “Ni vakavulici au me’u cakava na nomuni lewa; ni sai kemuni na noqu Kalou.”—Same 143:10.
2. Na cava ena vakayacora o Jiova vei ira na vakacaucautaki koya? Vakacava o ira na sega ni vakacaucautaki koya?
2 E kauaitaki ira vakalevu na vakacaucautaki koya o Jiova. Oya na vuna e dau ‘saumi ira kina na dauvakasaqarai koya.’ (Iperiu 11:6) Na cava e kedra isau? E kaya o Jisu ena nona masu vei Tamana vakalomalagi: “Sa i koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duadua ga, kei Jisu Karisito, o koya ko ni a tala mai.” (Joni 17:3, VV) Io, “era na taukena na vanua ko ira na yalododonu, ka tiko kina ka sega ni mudu” baleta nira “vakacaucautaki [Jiova] e na vakavinavinaka.” (Same 37:29) Ena yasana kadua, “ena sega ni dua na ka me nuitaka na tamata ca.” (Vosa Vakaibalebale 24:20, NW) E gadrevi vakatotolo ena iotioti ni veisiga oqo meda vakacaucautaki Jiova ni sa voleka na gauna me vakarusai ira kina na tamata ca qai vakabulai ira na yalododonu. “Sa takali tiko yani na vuravura kei na kena gagadre ca; ia ko koya ga sa vakayacora na loma ni Kalou sa tu dei ka tawa mudu.”—1 Joni 2:17, VV; Vosa Vakaibalebale 2:21, 22.
3. Na cava meda kauaitaka kina na ivola i Malakai?
3 E vakaraitaki ena iVolatabu na loma i Jiova, ni “Kalou sa vakavuna nai Vola Tabu kecega.” (2 Timoci 3:16) E vakamacalataka na Vosa ni Kalou e levu na ivakaraitaki ni nona vakalougatataki ira na vakacaucautaki koya o Jiova kei na ka e yacovi ira na sega ni vakacaucautaki koya. E dua vei ira na ivakaraitaki oqori e baleta na ka e yaco e Isireli ena gauna i Malakai na parofita. Rauta na yabaki 443 B.S.K., ena gauna e kovana tiko kina e Juta o Niemaia, a vola kina o Malakai na ivola e vakayacani vua. E volai tu ena ivola vakatubuqoroqoro oqo na itukutuku kei na parofisai “me da vakatavulici kina, oi keda sa yacovi keda nai vakataotioti ni veigauna.” (1 Korinica 10:11) Ke da kauai ina vosa i Malakai, ena vukei keda ena noda vakavakarau ina “siga i Jiova e levu ka rerevaki,” na gauna ena vakarusa kina na vuravura ca oqo.—Malakai 4:5.
4. Na cava na ono na tikina bibi e vakaraitaka vei keda na Malakai wase e 1?
4 E vukei keda vakacava na bula tiko ena ika21 ni senitiuri oqo na ivola i Malakai a volai ena 2,400 na yabaki sa oti, ena noda vakavakarau ina siga i Jiova e levu ka rerevaki? E vakaraitaka na imatai ni wase, e ono na tikina bibi ena vukei keda meda vakacaucautaki Jiova ena vakavinavinaka meda rawata kina na nona veivakadonui kei na bula tawamudu: (1) E lomani ira nona tamata o Jiova. (2) Meda doka na veika tabu. (3) E namaka o Jiova meda solia vua na noda vinaka taucoko. (4) Nida sokalou dina meda vakaraitaka na loloma dina, meda kua ni kocokoco. (5) E sega ni tarabi na veiqaravi e vakadonuya na Kalou. (6) Eda na dui saumitaro vua na Kalou. Ena imatai vei iratou na tolu na ulutaga e yavutaki ena Malakai, meda vakadeuca mada kina na ono na tikina e cake ena Malakai wase e 1.
Lomani Ira Nona Tamata o Jiova
5, 6. (a) Na cava e vu ni nona lomani Jekope o Jiova? (b) Ke da yalodina me vakataki Jekope, na cava eda na namaka?
5 E vakamatatataki sara ga ena imatai ni vica na tikina ni Malakai na loloma i Jiova. E tekivu na ivola ena veivosa oqo: “Na vosa ni parofisai bibi maivei Jiova vei ira na Isireli.” E kaya tale na Kalou: “Au a lomani kemudou.” Ni cavuta e dua na kena ivakaraitaki, e tukuna o Jiova ena tikina vata oqori: “Ka’u a lomani Jekope.” E dau vakabauti Jiova o Jekope. E qai veisautaka na yaca i Jekope o Jiova me Isireli, ni a qai yaco me tamadra na matanitu o Isireli. E lomani Jekope o Jiova baleta ni tamata vakabauta. E lomani ira tale ga o Jiova na Isireli era vakataki Jekope.—Malakai 1:1, 2.
6 Kevaka eda lomani Jiova da qai kabiti ira na nona tamata, ena vakacegui keda na vosa ena 1 Samuela 12:22: “Ni na sega ni laivi ira na nona tamata ko Jiova e na vuku ni yacana levu.” Ni lomani ira na nona tamata o Jiova, ena vakaicocovitaki ira ena bula tawamudu, nida wilika: “Vakararavi vei Jiova, ka caka vinaka; o na qai tiko ga e na vanua, ka vakani e na ka vakaidina. Ia mo rekitaki Jiova; ena solia vei iko ko koya na ka sa gadreva na yalomu.” (Same 37:3, 4) E okati ena noda lomani Jiova na ikarua ni tikina bibi e vakaraitaki ena Malakai wase e 1.
Doka na Veika Tabu
7. Na cava e cati Iso kina o Jiova?
7 Eda wilika ena Malakai 1:2, 3, ni oti nona tukuna o Jiova, “Ka’u a lomani Jekope,” e kaya tale ga, “Ia ko Iso, ka’u a cata.” Na cava erau duidui kina? E vakalevulevui Jiova o Jekope, ia e sega ni cakava vaka kina na kena isa ni drua o Iso. E vakatokai tale ga o Iso me o Itomi. Ena Malakai 1:4, e vakatokai na vanua o Itomi me vanua ca ra qai cudruvi na lewena. Na yaca Itomi (kena ibalebale “Damudamu”) e soli vei Iso ena gauna e volitaka kina na nona itutu ni ulumatua me isau ni rourou damudamu. E kaya na Vakatekivu 25:34 ni “beca ko Iso na nonai tutu ni ulumatua.” Na yapositolo o Paula e uqeti ira na nona itokani lotu Vakarisito mera qaqarauni de ra “daudara, se dua sa beca na ka tabu, me vakataki Iso, o koya ka volitaka na nona ulumatua e na kakana e dua bau.”—Iperiu 12:14-16.
8. Na cava e vakatauvatani Iso kina kei na dua e veidauci o Paula?
8 Na cava e semai rau vata kina na ka e cakava o Iso kei na daudara se veidauci o Paula? Baleta ni kevaka e tiko na rai nei Iso vua e dua, ena sega tale ga ni doka na veika tabu. Ena rawa ni lai vakayacora sara na ivalavala ca bibi, me vaka na veidauci. E rawa gona meda dui tarogi keda: ‘Au dau bacani beka ena so na gauna meu volitaka na noqu ivotavota, oya na bula tawamudu, ina dua na ka e yaga ga vakalekaleka me vaka na veleti rourou? De dua au sega ni vakila niu sa beca sara tiko ga na veika tabu.’ E sega ni vosota o Iso nona via vakaceguya nona gagadre vakayago. E tukuna vei Jekope: “Yalovinaka, vakani au totolo mada ena rourou damudamu.” (Vakatekivu 25:30, NW) E ka ni rarawa nira dau kaya tale ga e so na tamata ni Kalou: “Au sega ni via wawa. Na cava meu waraka kina meu vakawati vakavinaka mada e liu?” Vei ira oya sa vaka me veleti rourou na nodra gadreva mera veiyacovi ni bera na vakamau.
9. E rawa vakacava meda rerevaki Jiova tiko ga?
9 Meda kua mada ga ni beca na veika tabu baleta nida sega ni kauaitaka na veika savasava, na noda yalodina tiko, kei na noda ivotavota vakayalo. Meda kua ni vakataki Iso, ia meda vakataki Jekope ga na tamata yalodina nida rerevaki Jiova tiko nida doka na veika tabu. Eda na cakava vakacava oqo? Ena noda qarauna matua meda muria na veika e vinakata o Jiova. Oqo e kauti keda ina ikatolu ni ka e vakamacalataki ena Malakai wase e 1. Na cava oya?
Solia Vei Jiova na Noda Vinaka Taucoko
10. Era vakawalena vakacava na teveli i Jiova na bete?
10 Era sega ni cabora vei Jiova na isoro vinaka duadua na bete e Juta era veiqaravi tiko ena valenisoro mai Jerusalemi ena gauna i Malakai. E kaya na Malakai 1:6-8: “Sa vakarokorokotaki tamana na gone; ka sa vakakina na tamata vua na nona turaga: ia ke’u sa tamamudou koi au, ko cei sa vakarokorokotaki au? ia ke’u sa turaga koi au, ko cei sa rerevaki au? sa taroga ko Jiova ni lewe vuqa vei kemudou, na bete, ka sa beca na yacaqu.” “Keitou sa beca vakaevei na yacamuni?” era taroga na bete. “Ni dou sa vakacabora e na noqui cabocabo-ni-soro na kakana sa sega ni savasava,” e sauma o Jiova. “Keitou sa vosavakacacataki kemuni vakaevei?” era taroga na bete. Sa qai kaya vei ira o Jiova: “Ni dou sa kaya, Na tepeli i Jiova sa ka wale sara.” Era vakaraitaka na bete na nodra vakawalena na teveli i Jiova nira vakacabora na isoro e sega ni savasava, ra qai kaya ni ‘sega ni ca.’
11. (a) Na cava e kaya o Jiova me baleta na isoro e sega ni vakadonuya? (b) Era cala vakacava na lewenivanua?
11 E kaya kina o Jiova me baleta na isoro e sega ni vakadonuya oya: “Mo cabora mada oqori vua na nomu kovana; ka na vinakati iko beka, se vakadonui iko ko koya?” Ena sega sara ga ni taleitaka na isolisoli oqori na kovana. Sa na qai torocake sara nona cata na isoro vaka oya na Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura! Ia, era sega ni cala ga na bete. Era vakaraitaka na nodra beci Jiova ena nodra vakacabora na isoro. Ia era galala beka kina na lewenivanua? Sega! O ira sara ga era digitaka mai na manumanu mataboko, lokiloki, qai tauvimate ra qai kauta mai vei ira na bete mera vakacabora. Sa dua na ivalavala ca levu!
12. Eda vukei vakacava meda solia vei Jiova na noda vinaka taucoko?
12 Eda vakaraitaka nida lomani Jiova dina nida solia vua na noda vinaka taucoko. (Maciu 22:37, 38) E sega ni vakataki ira na bete lakosese ena gauna i Malakai na isoqosoqo i Jiova ena gauna oqo baleta ni vakasalataki keda vinaka tiko ena ivakasala vakaivolatabu e vukei keda meda vakacaucautaki Jiova da qai vakavinavinaka vua nida saga tiko meda cakava na veika e vinakata. Oqo e salavata kei na ikava ni tikina bibi eda vulica ena Malakai wase e 1.
Rawati na Sokalou Dina ena Loloma, Sega ena Kocokoco
13. Na cava era cakava tiko na bete e vakaraitaka nira kocokoco?
13 O ira na bete ena gauna i Malakai era dau nanumi ira ga, era sega ni lomani ira na tani, era ulusede tale ga. Eda kila vakacava? E kaya na Malakai 1:10: “Ke dua mada vei kemudou ena via sogota na katuba! mo dou kua mada ni vakawaqa wale na buka e na noqui cabocabo-ni-soro. Au sa sega sara ni vinakati kemudou, sa kaya ko Jiova ni lewe vuqa, ia ka’u na sega talega ni vakadonuya mai na ligamudou e dua nai madrali.” Io, era lavaka na bete kocokoco oya na isau ni nodra qarava e so mada ga na itavi lalai me vaka na sogoti ni katuba kei na waqaci ni buka ni icabocabonisoro! Sa rauta me sega ni taleitaka o Jiova na veika era vakacabora!
14. Na cava eda kaya kina nira dau loloma na iVakadinadina i Jiova?
14 Nira dau kocokoco ra qai nanumi ira ga na bete valavala ca e Jerusalemi makawa, eda lai nanuma kina na ka e kaya na Vosa ni Kalou nira na sega ni rawata na Matanitu ni Kalou o ira na dau kocokoco. (1 Korinica 6:9, 10) Nida vakasamataka na nodra dau nanumi ira ga na bete oya eda lai nanuma sara na nodra vunau tiko e veiyasa i vuravura na iVakadinadina i Jiova. Era cakava wale na cakacaka oqo, era sega ni lavaka na isau ni dua na tiki ni nodra cakacaka. Eda “sega ni dauvakatanitaka [se, “volitaka,” NW] na vosa ni Kalou.” (2 Korinica 2:17) Me vakataki Paula e rawa nida kaya tale ga: “Au sega ni bau tukuna vei kemuni mo ni saumi au ena noqu marautaka na vunautaka na itukutuku vinaka vei kemuni.” (2 Korinica 11:7, NW) E “marautaka na vunautaka na itukutuku vinaka” o Paula. Oqo e dusia na ikalima ni tikina bibi e vakaraitaka vei keda na Malakai wase e 1.
Na Qaravi Kalou e Sega ni Tarabi
15, 16. (a) Era vakacaboisoro vakacava na bete? (b) Era vakacaboisoro vakacava na iVakadinadina i Jiova?
15 O ira na bete e lailai na nodra vakabauta e Jerusalemi makawa era cakava ga me rawa na vakacaboisoro baleta ni tarabi vei ira. E tukuna vei ira na Kalou ena Malakai 1:13: “Dou a kaya talega, Raica, sa dua na ka ni veivakaocataki! dou a beca vakakina.” Era beca na veika tabu ni Kalou na bete. Meda masulaka meda kua ni vakataki ira. Meda vakaraitaka ga na yalo e laurai ena 1 Joni 5:3: “Ni sai koya oqo na loloma vua na Kalou, me da muria na nona vunau: a sa sega ni ka bibi na nona vunau.”
16 Meda marautaka mada ga na noda vakacabora tiko na noda isoro vakayalo vua na Kalou, da qai kua ni raica na cakacaka oqo me tarabi. Meda muria ga na vosa ni parofisai oqo: “Mo ni kauta tani kece [Jiova] na neitou caka cala, ka mo ni yalovinaka mai vei keitou: keitou na qai cabora nai madrali ni tebenigusu i keitou.” (Osea 14:2) Na vosa “madrali ni tebenigusu i keitou” e vakaibalebaletaki ina noda isoro vakayalo, na vosa eda dau cavuta e vakalagilagi Jiova kei na nona inaki. E kaya na Iperiu 13:15: “Ia ko koya oqo me da qai vakacabora tikoga nai madrali ni vakavinavinaka vua na Kalou ena vukuna [Jisu Karisito], oqori na vua ni tebenigusuda, ni da tusanaka na yacana.” Eda marau nida sega ni cakava ga me rawa na noda vakacaboisoro vakayalo oqo, ia e vakaraitaka ga nida lomana dina na Kalou. Oqo e kauti keda ina ikaono ni tikina bibi eda vulica ena Malakai wase e 1.
Eda na Dui Saumitaro
17, 18. (a) Na cava e cudruva kina “na dauveivakaisini” o Jiova? (b) Na cava era sega ni vakasamataka na dauveivakaisini oya?
17 O ira na bula ena gauna i Malakai era dui vakatusai ira vua na Kalou, e vaka tale ga kina o keda. (Roma 14:12; Kalatia 6:5) Oya na vuna e kaya kina na Malakai 1:14: “Me cudruvi ga na dauveivakaisini ko ya sa dua na tagane e na nona qele ni manumanu [sa sega ni ca], ka sa bubului, ka vakacabora e dua na ka ca vua na Turaga.” O koya e vaqele ni manumanu e sega ni taukena ga e dua na manumanu, me dua ga na nona sipi, me sega kina ni rawa ni digidigi. Ni digitaka e dua na manumanu me vakacabora, e sega ni dodonu me digitaka na kena e mataboko, lokiloki, se tauvimate. Ke digitaka na manumanu ca vaka oya, sa na beca tiko na ivakarau ni vakacaboisoro e tauyavutaka na Kalou, baleta o koya e vaqele ni manumanu ena rawa ni kunea e dua e sega ni ca!
18 Sa rauta me cudruva o Jiova na dauveivakaisini e tiko e dua na nona manumanu tagane e vinaka ia e qai kauta mai, de dua e yaraka mai, e dua na manumanu e mataboko, lokiloki, se tauvimate me vakacabora na bete. Ia, e sega ni bau vakaraitaki ni a dua vei ira na bete e dusia mai na lawa ni Kalou ni vakatabui na manumanu e ca. (Vunau ni Soro 22:17-20) Era kila na tamata vakasama nira na cudruvi ke ra tovolea ni cabora na isolisoli vaka oya vua na nodra kovana. Ia oqo era vakacaboisoro tiko vua na Turaga Sau ni lomalagi kei vuravura o Jiova, o koya e uasivi cake sara mai vei ira na kovana. E kaya kina na Malakai 1:14: “Ni’u sa dua na Tui levu koi au, sa kaya ko Jiova ni lewe vuqa, ia na yacaqu sa ka rerevaki e na veimatanitu.”
19. Na cava eda vakanamata tu kina? Na cava e dodonu meda cakava tiko?
19 Nida dauveiqaravi ni Kalou, eda vakanamata tu ina gauna era na qai doka dina kina na kawatamata na Tui Levu, o Jiova. Ena gauna oya ena “roboti ko vuravura e na veikilai kei Jiova, me vaka sa ubia na wasa titobu na wai.” (Aisea 11:9) Meda saga ena gauna oqo meda cakava na veika e vinakata o Jiova nida vakadamurimuri koya na daunisame e kaya: “Au na vakacaucautaki koya ena vakavinavinaka.” (Same 69:30, NW) Me rawa nida cakava oya, ena yaga vakalevu vei keda e vica tale na ivakasala i Malakai. O koya gona meda vakasamataka matua na vo ni wase ni ivola i Malakai ena rua na ulutaga e tarava.
O se Nanuma?
• Na cava meda vakacaucautaki Jiova kina?
• Na cava e sega ni vakadonuya kina o Jiova na isoro era vakacabora na bete ena gauna i Malakai?
• Eda cabora vakacava na noda isoro ni veivakacaucautaki vei Jiova?
• Na cava e uqeti keda meda sokalou dina?
[iYaloyalo ena tabana e 9]
E dusia na noda gauna na parofisai i Malakai
[iYaloyalo ena tabana e 10]
E sega ni doka na veika tabu o Iso
[iYaloyalo ena tabana e 11]
Era cabora na bete kei ira na lewenivanua na isoro e sega ni vakadonui
[iYaloyalo ena tabana e 12]
Era cabora na isoro ni veivakacaucautaki na iVakadinadina i Jiova ena veiyasa i vuravura