Vakaiukuukutaki Ira Nona Tamata o Jiova ena Rarama

“Mo tucake [“yalewa,” NW], mo rarama mai; ni sa yaco na nomu rarama, ia na serau i Jiova sa cadra mai vei iko.”​—AISEA 60:1.

1, 2. (a) Na cava e vakaruguta tu na kawatamata? (b) O cei e vakavuna tiko na butobuto e solega tiko na kawatamata?

“SOBO, me a se bula mada ga o Aisea se o Sanito Paulo!” Oqori na vakamamasu nei Harry Truman, na peresitedi ni Mereke ena veiyabaki ni 1940. Na cava e vu ni nona vakamamasu? E raica ni ka e gadreva na vuravura ni gauna oya me so na iliuliu vinaka, era itovo savasava. E se qai vakanadakuya ga na vuravura na gauna dredre taudua ni ika20 ni senitiuri, na ikarua ni ivalu levu. Sa mudu na ivalu ia era se sega ni veisaututaki na lewe i vuravura. E solegi vuravura tu na butobuto. E se butobuto tu ga o vuravura dina ga ni sa oti tale e 57 na yabaki mai na gauna e mudu kina na ivalu oya. Ke bula tiko nikua, ena gadreva tiko ga o Peresitedi Truman na iliuliu vinaka me vakataki Aisea se na yapositolo o Paula.

² E sega ni macala se a kila o Peresitedi Truman se sega, e cavuta na yapositolo o Paula na butobuto e solega tu na kawatamata qai vakasala kina ena nona ivola. Me kena ivakaraitaki, a vakasalataki ira na tacina vakayalo o Paula: “Ni da sa sega ni veivala walega kei ira na tamata, eda veivala talega kei ira era sa liu, kei ira era sa kaukauwa, kei ira era sa veitaliataka na butobuto kei vuravura oqo, kei ira na veivavakoso yalo ca e na veiyasana vakalomalagi.” (Efeso 6:​12, neitou na matanivola kala.) E sega ni vakaraitaka ga o Paula ni kila ni solegi vuravura tu na butobuto loaloa ia e kila tale ga se o cei e vakavuna tiko, oya o ira na ivavakoso “yalo ca e na veiyasana vakalomalagi.” Nira vakabutobutotaka tiko na vuravura na ivavakoso yalo ca, na cava eda bau rawa ni cakava na tamata meda sabai ira kina?

3. Dina ni butobuto tu na kawatamata, na cava e parofisaitaka o Aisea me baleti ira na yalododonu?

³ E vakamacalataka tale ga o Aisea na butobuto e solega tu na kawatamata. (Aisea 8:​22; 59:9) Ia ni parofisaitaka na noda gauna butobuto oqo e tukuna o Aisea ni o Jiova ena vakararamataki ira na vinakata na rarama. Rau sa sega ni bula tu nikua o Paula kei Aisea, ia sa tu na nodrau ivola me dusimaki keda. Me vakadinadinataki na veivakalougatataki era na sotava na lomani Jiova, raica mada na vosa ni parofisai i Aisea ena ika60 ni wase ni nona ivola.

Rarama Mai na Yalewa e Parofisaitaki

4, 5. (a) Na cava e vakarota o Jiova vua na yalewa, kei na cava e yalataka vua? (b) Na itukutuku marautaki cava e tukuni ena Aisea wase e 60?

⁴ E cavuti na imatai ni vica na vosa ena Aisea wase e 60 vua e dua na yalewa e rarawa tu e davo koto vakatoboicu ena dua na vanua butobuto. E cilava vakasauri na butobuto oya na rarama qai kacivaka mai o Jiova: “Mo tu cake [“yalewa,”], mo rarama mai; ni sa yaco mai na nomu rarama, ia na serau i Jiova sa cadra mai vei iko.” (Aisea 60:1) Sa yaco mai na gauna me tucake kina na yalewa ni sa cilavi koya na serau ni Kalou. Baleta? Eda raica na kena isau ena tikina e tarava: “Raica, na butobuto, ena ubi vuravura; kei na butobuto loaloa, na veimatanitu; ia ena cadra mai vei iko ko Jiova; kei na nona serau, ena raici ni sa cilavi iko.” (Aisea 60:2) Ni muria na yalewa na ivakaro i Jiova, ena vakalougatataki. E kaya o Jiova: “Na veimatanitu tani era na lako voli e na nomu rarama; kei ira na tui, e na serau ni kemui cadracadra.”​—Aisea 60:3.

⁵ Na veivosa marautaki ena imatai ni tolu na tikina oqo e iucu qai usutu tale ga ni veika e vakamacalataki ena Aisea wase e 60. E tukuna na veika ena sotava na yalewa e cavuti ena parofisai oqo kei na sala e rawa ni cilavi keda kina na rarama i Jiova dina ga ni solega tu na kawatamata na butobuto. Na cava e vakatakarakarataka na veika e tukuni ena imatai ni tolu na tikina oqo?

6. O cei na yalewa e cavuti ena Aisea wase e 60, o cei era matataki koya tiko e vuravura?

⁶ Na yalewa e cavuti ena Aisea 60:​1-3 o Saioni, na isoqosoqo vakalomalagi i Jiova era lewena na kabula vakayalo. Ena gauna oqo era matataki Saioni tiko e vuravura o ira na ivovo ni “Isireli ni Kalou,” na ivavakoso lotu Vakarisito lumuti e vuravura, e nodra inuinui na lai veiliutaki vata kei Karisito mai lomalagi. (Kalatia 6:​16) Era le 144,000 na lewe ni matanitu vakayalo oqo, ia e vakayacori na Aisea wase e 60 ena noda itabagauna vei ira ga na kena vo era bula tiko ena “iotioti ni veisiga.” (2 Timoci 3:​1, VV; Vakatakila 14:1) E vakaibalebale tale ga vakalevu na parofisai oqo vei ira na nodra itokani na lotu Vakarisito lumuti, o ira “nai soqosoqo levu” ni ‘so tani tale na sipi.’​—Vakatakila 7:9; Joni 10:16.

7. Na cava e yacovi Saioni ena 1918, a parofisaitaki vakacava oqo?

⁷ A dua beka na gauna e davo koto kina ena butobuto na “Isireli ni Kalou,” me vaka e vakatakarakarataka na yalewa ena parofisai? Io, a yaco oqo ena 80 vakacaca na yabaki sa oti. Ena imatai ni ivalu levu, era sasagataka vakaukaua na lotu Vakarisito lumuti me toso tiko ga na cakacaka vakavunau. Ia ena 1918, na iotioti ni yabaki ni ivalu, e mai tu vakadua kina na cakacaka vakavunau. Eratou bala e valeniveivesu ni ratou beitaki vakailasu o Joseph F. Rutherford, o koya a liutaka tiko na cakacaka vakavunau e vuravura, kei iratou na le vica tale na lotu Vakarisito kilai. Ena ivola na Vakatakila, era vakamacalataki vakaparofisai na lotu Vakarisito lumuti oya me vaka e rua na yago mate sa biu tu “e na saqata ni koro levu, sa vakatokai vakaibalebale ko Sotoma kei Ijipita.” (Vakatakila 11:8) Oqo e gauna butobuto dina vei Saioni, se vei ira na luvena lumuti e vuravura!

8. Na veisau levu cava e yaco ena 1919, na cava e yaco kina?

⁸ Ia, e dua na veisau levu e qai yaco ena yabaki 1919. E vakararamataki Saioni o Jiova! Era yavala na ivovo ni Isireli ni Kalou nira vakaraitaka na rarama ni Kalou, nira sa tomana tale ena yalodoudou na vunautaki ni itukutuku vinaka. (Maciu 5:​14-​16) Nodra yavala na lotu Vakarisito oqo e lai cilavi ira kina e so tale na rarama i Jiova. E so vei ira oqo era yaco mera lumuti mera lewe ni Isireli ni Kalou. Era vakatokai mera tui ena Aisea 60:​3, nira na tui vata kei Karisito ena Matanitu vakalomalagi ni Kalou. (Vakatakila 20:6) Era qai vakayarayarataki e muri ina rarama i Jiova na isoqosoqo levu ni so tani tale na sipi. Oqo o ira na “veimatanitu tani” e cavuti ena parofisai.

Era Lesu Mai na Luvena na Yalewa!

9, 10. (a) Na cava e raica na yalewa e veivakacegui, na cava e kena ibalebale? (b) Na cava e marautaka o Saioni?

⁹ Sa qai tekivu sereka na ibalebale ni Aisea 60:​1-3 o Jiova. E vakarota tale na yalewa. Rogoca na ka e kaya: “Ta cake, ka rai.” E cakava vaka kina na yalewa. E veivakacegui dina na ka e raica! Era sa lesu tiko mai vale na luvena. E tomana na tikinivolatabu: “Ko ira kece, era sa soqoni vata, era sa lako mai vei iko; a luvemu tagane, era na lako vakayawa mai; kei ira na luvemu yalewa, era na roqoti mai.” (Aisea 60:4) Na kacivaki ni Matanitu ni Kalou e veiyasa i vuravura a tekivutaki ena 1919 e kumuni ira mai e vica na udolu ina cakacaka i Jiova. Era yaco o ira oqo mera ‘luvetagane’ kei na ‘luveyalewa’ i Saioni, se mera lewe ni Isireli ni Kalou. A ukutaki Saioni o Jiova ena nona kumuni ira na vo ni 144,000 ina nona rarama.

¹⁰ E rawa mo vakila na reki nei Saioni nira sa kumuni vata mai vua na luvena. Ia, e vakamarautaki Saioni tale o Jiova. Eda wilika: “Ko na qai raica, ka vakamarautaki; ia na lomamu, ena vakacegu ka vakalevutaki; ni na vakalesui mai vei iko na kamunaga ni wasawasa; ia nai yau ni veimatanitu, ena rawa mai vei iko.” (Aisea 60:5) Me vakayacori na parofisai oya, era sa tabili i Saioni e dua na ilawalawa levu e nodra inuinui na bula tawamudu e vuravura. Era lamata mai na “wasawasa” ni kawatamata e veimecaki kei na Kalou nira vaka na iyau ni veimatanitu. Era “ka sa domoni e na veimatanitu.” (Akeai 2:7; Aisea 57:20) O ira na “ka sa domoni” oqo era sega ni dui lewa ga na ivalavala ni nodra qaravi Jiova. Era mai ukutaki Saioni nira sokalou vata kei ira na tacidra lumuti, mera qai “dua bau ga na qele ni sipi,” ka “dua bau nai vakatawa.”​—Joni 10:16.

Sota e Saioni na Dauveivoli, Dauvolivolitaki, kei na iVakatawa ni Sipi

11, 12. Vakamacalataki ira na ilawalawa levu era mua tiko mai Saioni.

¹¹ Na sota e parofisaitaki oqo e lai tubu sara kina na kedra iwiliwili na dauqaravi Jiova. E laurai oqo ena vosa ni parofisai e tarava. Raitayaloyalotaka mada ni o tucake tu kei na yalewa ivakatakarakara oqo ena Ulunivanua o Saioni. Na cava o raica ni o rai vaka ina tokalau? “A qele ni kameli ena lako levu mai vei iko; na luve ni kameli ni Mitiani kei Ifa: ko ira kecega mai Sipa, era na lako mai; era na kauta mai na koula kei na ka boi vinaka; ka ra na vakacaucautaki Jiova e na nodrai tukutuku vinaka.” (Aisea 60:6) E dua na ilawalawa levu ni dauvolivolitaki era sa mua tiko mai Jerusalemi ena nodra kameli. E robota na vanua na kameli me vaka ni waluvu na vanua! Era kauta tiko mai na dauveivoli na iyau saulevu, “na koula kei na ka boi vinaka.” Era lakova mai na rarama i Jiova mera ‘mai vakacaucautaki Jiova’ ena matanalevu.

¹² Era sega ni toso ga mai na dauvolivolitaki. Era tabili tale ga mai i Saioni na ivakatawa ni sipi. E kuria na parofisai: “A qele ni sipi kecega ni Kitari, ena vakasoqoni mai me nomu; na sipi tagane ni Nepeioci, era na qaravi iko.” (Aisea 60:7a) Era gole ina koro tabu na ivakatawa ni sipi mera mai vakacabora na nodra sipi vinaka duadua vei Jiova. Era bau soli ira tale ga mera veiqaravi e Saioni! E ciqomi ira vakacava na vulagi oqo o Jiova? E sauma na Kalou: “Era na vakadonui nira cabeta na noqu icabocabonisoro, au na qai vakaiukuukutaka na noqu vale totoka.” (Aisea 60:7b, NW) E vakadonuya o Jiova na nodra isolisoli kei na nodra veiqaravi na vulagi oya. Nodra mai tiko oqo e vakaiukuukutaka na valenisoro.

13, 14. Na cava e laurai nira gole mai ena yasayasa vakara?

¹³ Vuki mo rai ina yasayasa vakara. Na cava o raica rawa? E laurai vakayawa sara ni vaka e ciri koto ena dela ni wasawasa e dua na ka e vaka na o vulavula. E taroga o Jiova na taro o na rairai taroga tale ga: “Ko cei oqo era sa vuka mai me vaka na o, ka vaka na ruve ki na nodrai sogo cicila?” (Aisea 60:8) E sauma ga na nona taro o Jiova: “Era na waraki au ga na veiyanuyanu, ia na waqa ni Tasisi sa na liu, me kauti ira mai na luvemu mai na vanua vakayawa, na nodra siliva kei na nodra koula talega, ki na yaca i Jiova na nomu Kalou, me nei Koya na Yalosavasava ni Isireli, ni sa vakalagilagitaki [se, “vakaiukuukutaki,” NW] iko.”​—Aisea 60:9.

¹⁴ Vakasamataka mada na veika o raica tarava oqo. Ni toso voleka mai na o vulavula o a raica, sa vuki me vaka e vica vata na digo. Nira toso tiko mai sa ra vaka tale na irairai ni manumanu era vuka toka mai e dela ni ua. Ia nira sa votu, o qai kila ni oqo e vica vata na waqavakalaca. E vaka e dua na qele ni ruve na levu ni waqa era soko tiko mai i Jerusalemi. Era tasiri mai na ibinibini waqa mai na veivanua tani nira vakaleleci ira mai na tamata vakabauta mera mai sokalou vei Jiova e Jerusalemi.

Tete na iSoqosoqo i Jiova

15. (a) Na tubu cava a parofisaitaki ena Aisea 60:​4-9? (b) Na yalo cava era vakaraitaka na lotu Vakarisito dina?

¹⁵ E vakamacalataka vinaka ena vosa vakaparofisai na tikina e 4 ina 9 na tete ni isoqosoqo me tekivu mai na 1919! Na cava e vakalougatataki Saioni kina o Jiova ena tubu vakaitamera oqo? Baleta me tekivu mai na 1919, e sega tale ni cegu na Isireli ni Kalou ena nona vakacila tiko na rarama i Jiova. O raica rawa ni o ira na vulagi oqo era ‘cabeta na icabocabonisoro ni Kalou’? E dau cabo na isoro ena icabocabonisoro, e kena ibalebale ni tiki ni parofisai oqo e vakamacalataka tiko na cakacaka i Jiova e vinakati meda vakacabori keda kina. E vola na yapositolo o Paula: “Au sa vakamamasu kina vei kemuni mo ni vakacabori kemuni vua na Kalou, mo ni i madrali bula, me savasava ka vinaka. Sa i koya oqo na lotu dina vakayalo mo ni vakayacora vua.” (Roma 12:​1, VV) Me salavata kei na vosa i Paula, era na sega ni dau lakova ga vakadua e veimacawa na soqo ni lotu na lotu Vakarisito dina. Era vakayagataka ga na nodra gauna, nodra kaukaua, kei na nodra iyau ena kena vakatetei na sokalou savasava. Era sega li ni vukea na kena ukutaki na vale i Jiova o ira oqori? E kaya na parofisai i Aisea ni vaka kina. Eda rawa ni vakadeitaka ni totoka dina na kedra irairai ena mata i Jiova na dausokalou gugumatua vaka oya.

16. O cei e veivuke ena kena tara na valenisoro ena gauna sa oti, o cei e veivuke tale tiko ga ena gauna oqo?

¹⁶ Era via cakacaka na dausokalou vou oqo. E tomana kina na parofisai: “Era na viria na nomu bai ko ira na kai tani, ia ko ira na nodra tui era na qaravi iko.” (Aisea 60:10) Ni vakayacori ena imatai ni gauna na parofisai oqo nira sa sereki mai na nodra tu vakavesu e Papiloni na Isireli, era veivuke sara ga na tui ni veimatanitu ena kena tara vou na valenisoro ena siti o Jerusalemi. (Esera 3:7; Niemaia 3:​26) Ena gauna oqo era sa tokoni ira tiko na ivovo ni lumuti na ilawalawa levu ena kena tarai cake tiko na sokalou dina. Era veivuke ena kena vakaukauataki na ivavakoso vakarisito me vakaukauataki kina na “bai” ni isoqosoqo i Jiova. Era vakaitavi tale ga ena kena tara na veivale dina me vaka na Kingdom Hall, Assembly Hall, kei na valenitabana. Oqo na sala era tokoni ira kina na tacidra lumuti ena kena qaravi na veika e vinakati ena isoqosoqo i Jiova e tubu tiko ga!

17. Na cava e dua na sala e vakaiukuukutaki ira kina na nona tamata o Jiova?

¹⁷ E veivakauqeti dina na vo ni vosa ena Aisea 60:10! E kaya kina o Jiova: “Ni’u a cudru, ka’u a yaviti iko, ia ni’u sa yalololoma, ka’u na lomani iko.” Io, a vakavulici ira nona tamata o Jiova ena yabaki 1918/19. Ia sa sivi na gauna oya. Oqo sa gauna me vakaraitaka kina o Jiova nona yalololoma vei ira na nona dauveiqaravi lumuti kei ira na nodra itokani so tani tale na sipi. E laurai votu oqo ena nona vakatuburi ira vakalevu, e vaka e ‘vakaiukuukutaki’ ira sara ga.

18, 19. (a) Na cava e yalataka o Jiova vei ira na mai lewena vou na nona isoqosoqo? (b) Na cava e vakaraitaka na iotioti ni vica na tikina ni Aisea wase e 60?

¹⁸ Ena veiyabaki, e drau na udolu na “kai tani” era mai lewe ni isoqosoqo i Jiova, ia e se dola tu ga vei ira e vuqa tale. E kaya o Jiova vei Saioni: “Ia na nomu matamata-ni-koro ena dola tikoga; ena sega ni sogo e na siga se na bogi, me kau mai kina vei iko nai yau ni veimatanitu, ka me ra tuberi mai ko ira talega na nodra tui.” (Aisea 60:11) Era saga e so na dauveitusaqati mera sogota na “matamata-ni-koro,” ia eda kila ni na dreve na nodra sasaga. Ni kaya o Jiova ena dola tu ga na matamata ni koro. Era na tubu tiko ga.

¹⁹ E vica tale na sala e vakalougatataki ira tiko kina nona tamata o Jiova, ni vakaiukuukutaki ira tiko ena iotioti ni veisiga oqo. Oqori ena vakaraitaki ena iotioti ni vica na tikina ena Aisea wase e 60.

Vakamacalataka Mada

• O cei na “yalewa” e vaka voli na wati ni Kalou, o cei era matataki koya tiko e vuravura?

• Ena gauna cava era davo koto kina vakatoboicu na luve i Saioni, era qai “tucake” vakacava ena gauna cava?

• Ni vakayagataka e vica na ivakatakarakara, e parofisaitaka vakacava o Jiova na tubu ni kedra iwiliwili na dauvunautaka na Matanitu ni Kalou?

• Ena sala cava soti e vakacila kina o Jiova na nona rarama vei ira na nona tamata?

[iYaloyalo ena tabana e 10]

Vakaroti na “yalewa” e vaka voli na wati Jiova me tucake

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Era vaka na qele ni ruve na waqa era soko tiko mai