Me Raici Vakacava na Sucu i Jisu?

‘Ni sa sucu vei kemudou ena siga oqo, na iVakabula, o koya na Karisito na Turaga.’​—Luke 2:11.

RAUTA ni ruanaudolu na yabaki sa oti, a vakasucuma e dua na gonetagane e dua na marama ena koro o Peceliema. E vica ga vei ira na vakaitikotiko e kea era a kila na bibi ni vakasucu oya. Ia, o ira na ivakatawa era a vakatawana voli nodra sipi ena bogi oya, era a raica e lewe vuqa na agilosi ra qai rogoca na nodra lagata: “Sa nona na Kalou na vakarokoroko e na veiyasana ecake sara! A sa veivinakati rawa ko ira e vuravura: sa lomani ko ira na tamata.”​—Luke 2:8-14.

O ira na ivakatawa ni sipi era a kunei Meri kei Josefa na watina, ena nodra vale na manumanu me vaka ga a kaya na agilosi. A vakayacana na gone o Meri me o Jisu, qai vakadavori koya ena nodra tikina na manumanu. (Luke 1:31; 2:12) Ena gauna oqo, ni sa oti e ruanaudolu na yabaki, e rauta ni duanaikatolu ni kawatamata era kaya nira imuri i Jisu Karisito. Na veika gona e yaco ena siga e sucu kina o Jisu e yavu ni italanoa makawa e rogoci vakalevu duadua ena bula ni kawatamata.

O Sipeni, e dua na vanua era lotu Katolika kaukaua na lewena ra qai dau solevu. Era bucina kina e levu na sala mera vakananuma kina na bogi kilai levu oqo mai Peceliema.

Na Kirisimasi Mai Sipeni

Me tekivu mai na ika13 ni senitiuri, e kunei ni dau vakayagataki sara vakalevu mai Sipeni ena gauna e solevutaki kina na siga oqo, na ivakatakarakara ni nona davo koto o Jisu ena valenimanumanu. Vuqa na vuvale era na bulia na ivakatakarakara lailai ni valenimanumanu a davo koto kina o Jisu. Era na vakayagataka na qele mera bulia tale ga na kedratou ivakatakarakara na ivakatawa ni sipi, o iratou na tamata vuku (se “tolu na tui”), vaka kina o Josefa, Meri, kei Jisu. Ena gauna ni Kirisimasi, e dau vakaduri vakavoleka ena veivalenisoqo na ivakatakarakara lelevu vaka oqori vaka kina na ivakatakarakara ni nona davo koto o Jisu ena valenimanumanu. E nanumi ni o Francis na bete rogo mai na koro o Assisi a tekivuna na ivalavala oqo mai Itali, me uqeta na tamata mera kauaitaka na Kosipeli e volaitukutukutaka na sucu i Jisu. E muri, o ira na ilawalawa bete era imuri i Sanito Francis, era a vakabulabulataka sara ga na ivalavala oqo mai Sipeni kei na so tale na matanitu.

Eratou dau vakabibitaki na tamata vuku ni solevutaki na Kirisimasi mai Sipeni, me vaka ga na nona vakabibitaki o Santa Claus ena so tale na matanitu. E vakabauti ni ratou dau soli iloloma vei ira na gone ni Sipeni ena ika6 ni Janueri, na siga ni Día de Reyes (Nodratou Siga na Tui), me vaka ga na kena vakabauti raraba tu ni ratou a soli iloloma na tamata vuku ena gauna a sucu kina o Jisu. Ia, e le vica ga era kila ni a sega ni bau cavuti ena ivolatukutuku ena Kosipeli se ratou a lewe vica na tamata vuku eratou a lai sikovi Jisu. E dodonu tale ga me ratou vakatokai me dauraikalokalo, sega ni ratou tui.a Kuria oya, ni ratou veisiko oti na tamata vuku, a talatala yani o Eroti mera vakamatei na gonetagane lalai kece “era yabaki yarua kei ira era lalai sobu” era tiko mai Peceliema, ena nona vinakata me mate o Jisu. Kena ibalebale ni a qai caka na veisiko oqo ni sivi toka e dua na gauna ni sucu oti o Jisu.—Maciu 2:11, 16.

Tekivu mai na ika12 ni senitiuri, e so na koro mai Sipeni era dau dramataka na sucu i Jisu, okati kina na nodra veisiko na ivakatawa ni sipi qai tarava na nodratou veisiko na tamata vuku. Edaidai, so na korolevu mai Sipeni era dau vakayacora ena ika5 kece ni Janueri na cabalgata, se tayabe. Ena siga oqo eratou na vodo na “tolu na tui” ena qiqi ukutaki ena loma ni korolevu, ratou qai veisoliyaka na loli vei ira na sarasara. Dau qai kuria na bulabula ni solevu oqo na iukuuku ni Kirisimasi kei na villancicos (na kena sere).

E kena ivakarau tale ga vei ira e levu na vuvale e Sipeni mera kanavata ena Kirisimasiivi (24 Tiseba). Na kakana ni vanua era dau vakarautaka oya na turrón (na loli e caka mai na tavola ni valagi qai veiwaki kei na oni), marzipan, vuanikau sigani, sipi tavu, kei na sasalu ni waitui. O ira mada ga na lewenivuvale era vakaitikotiko vakayawa, era na saga ena nodra igu mera tiko ena soqo oqo. Ena dua tale na kakana vakarautaki ena ika6 ni Janueri, ena kania na vuvale na roscón de reyes, oqo e dua na keke mokimokiti e dau tiko e loma na sorpresa se kedratou ivakatakarakara na tamata vuku. E tautauvata oqo kei na dua na nodra ivalavala na kai Roma ena gauna makawa, na bobula e kunea ena kena tiki ni keke na ivakatakarakara vaka oqo ena yaco o koya me “tui” ni siga dua.

“Gauna Osooso Qai Marautaki Duadua ena Loma ni Yabaki”

Se mani itovo vakavanua cava e sa bucini, na Kirisimasi e dua na soqo e dau solevutaki vakalevu e vuravura. Na World Book Encyclopedia e vakamacalataka na Kirisimasi me “gauna osooso qai marautaki duadua ena loma ni yabaki vei ira na le vica vata na milioni na lotu Vakarisito, kei na so era sega ni lotu Vakarisito ena vuravura raraba.” E dua beka na kena yaga?

E macala ni vakairogorogo dina na siga e sucu kina na Karisito. Na nodra vakayagataki na agilosi mera kacivaka na ‘veivinakati kei na nodra lomani na tamata’ e dusia na kena bibi, a yaco dina tale ga.

Ia, “ena nodra gauna na lotu Vakarisito taumada, a sega ni dau solevutaki na ivakatakarakara ni nona davo koto o Jisu ena valenimanumanu,” e kaya e dua na dauvolaitukutuku ni Sipeni, o Juan Arias. Ke dina oqo, a tekivutaki sara mai vei na solevutaki ni Kirisimasi? Na sala uasivi cava e dodonu meda nanuma kina na sucu kei na bula i Jisu? Ena saumi na veitaro oqo ena ulutaga e tarava.

[iVakamacala e ra]