‘Na Tamata Yalomatua sa Lewa Vinaka na Nona iLakolako’

NA TAMATA yalomatua e dau lewa maqosa qai tu vua na kilaka, e rawa ni walia na leqa, e vuku, raiyawa, e qaseta sara tale ga na bula. E sega ni lawaki ca se dau veivakacalai. Kaya kina na Vosa Vakaibalebale 13:16: “Ko ira kece na yaloqaseqase [se yalomatua] era dauivalavala vakavuku.” Io, e itovo talei dina na yalomatua.

E rawa vakacava nida vakaraitaka na yalomatua ena noda bula e veisiga? Ena laurai vakacava na itovo oqo ena noda digidigi, noda veimaliwai, kei na ka eda cakava ni yaco na leqa? Na veivakalougatataki cava era na vakila o ira na yalomatua? Na leqa cava era na sega ni coko kina? A sauma vinaka na taro oqo na tui kei Isireli makawa, o Solomoni, ena Vosa Vakaibalebale 14:​12-​25.a

Lewa Vinaka Nomu iLakolako

Noda tamata yaco kei na noda digidigi vakavuku e vakatau vakalevu ena noda rawa ni vakaduiduitaka na vinaka mai na ca. Ia, e vakasalataki keda na iVolatabu: “Sa dua na sala sa rairai dodonu vua na tamata, ia na kenai otioti na sala ga ni mate.” (Vosa Vakaibalebale 14:12) E dodonu gona meda vulica meda vakaduiduitaka na ka dodonu mai na ka e rairai dodonu. Levu sara na sala e rawa nida vakacalai kina ia era “sala ga ni mate.” Dikeva mada e so na ituvaki meda qaqarauni kina.

O ira na tamata vutuniyau kei ira era kilai levu era raici tu mera tamata dokai ra qai sakitaki. Nodra rawati ira kei na nodra kilai ena rairai nanumi kina ni ka era cakava e dodonu. Ia, vakacava ga na sala era rawata kina na nodra ilavo se nodra itutu? Era dau itovo vinaka beka qai savasava na ivakarau ni nodra bula? Sa qai tu o ira era dau lotu. Ia, e vakadinadinataka beka oya ni dina na nodra vakabauta?​​—⁠Roma 10:​2, 3.

Ena rairai dodonu tu beka vei keda e dua na sala ena vuku ni veivakaisini ni lomada. Ke da yavutaka na noda vakatulewa ena ka eda nanuma ni dina, eda sa vakaisini keda tiko ga. (Jeremaia 17:⁠9) Ni sega ni tuberi se vakavulici na noda lewaeloma, e rawa ni vakacalai keda meda nanuma ni dodonu na sala e cala. Eda na digia gona vakacava na sala dodonu?

E bibi na kena vulici vagumatua na veika dina qai titobu ni Vosa ni Kalou me rawa kina nida ‘vakavulica na lomada meda vakaduiduitaka na vinaka mai na ca.’ Meda “vakavulica” tale ga na lomada me muria na ivakavuvuli ni iVolatabu. (Iperiu 5:​14, VV) Da qai qarauna me kua ni vakacalai keda na veika e rairai dodonu wale tu ga, ni rawa nida na tiva kina mai na ‘sala qiqo e basika ina bula.’​​—⁠Maciu 7:​13, 14.

Ni “Rarawa na Loma ni Tamata”

Eda na marau vakacava ke sega ni maravu tu na lomada? Ena vakaseavutaka beka na mosi ni yaloda na veidredrevaki kei na ka ni veivakamarautaki? E ka vakayalomatua beka na vakayagataki ni yaqona ni valagi se yaqona ni viti, na wainimate gaga, se na ivakarau ni bula vakasisila me ivakaseavu ni rarawa se yalolailai? Sega. Kaya na tui vuku: “Ni sa ia tiko na dredre sa rarawa na loma ni tamata.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 14:13a.

Na veidredrevaki e rawa ni vakamamadataka na mosi, ia ena sega ga ni cavuraka mai lomada na leqa. E kaya na iVolatabu: “Sa dui vagauna na ka kecega.” Io, e tiko na “siga ni tagi, kei na siga ni dredre; na siga me ia kina na tagi yaso, kei na siga me ia kina na meke.” (Dauvunau 3:​1, 4) Kevaka e bikai keda tiko ga na yalolailai, da saga sara meda walia ena noda “bosea vakavuku” kei na dua na noda leqa. (Vosa Vakaibalebale 24:⁠6)b Dina ga ni yaga na veidredrevaki kei na ka ni veivakamarautaki, ia e vakaiyalayala ga na kena yaga. A veivakasalataki gona o Solomoni ena vakayagataki cala ni ka ni veivakalasai kei na kena caka vakasivia, e kaya: “Nai tinitini ni marau na lomabibi.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 14:13b.

O Koya e Tawavakabauta kei Koya na Tamata Vinaka​—Erau “Vakamamautaki” Vakacava?

E tomana na tui kei Isireli: “O koya sa suka tani tale na lomana [se “tawavakabauta,” NW] ena vakamamautaki e na nonai valavala: ia ena vu maivei koya na tamata vinaka na nona vakacegui.” (Vosa Vakaibalebale 14:14) Na cava e vakamamautaki ira na tamata tawavakabauta? Vakacava na tamata vinaka?

O koya e tawavakabauta e sega ni kauaitaka na nona na saumitaro vua na Kalou. O koya gona, e sega ni bibi vua nona cakava na ka e vinakata o Jiova. (1 Pita 4:​3-5) O ira era vaka oqo era vakamamautaki ga ena nodra iyau kei na levu ni ka era taukena. (Same 144:​11-​15a) Ia ena yasana adua, na tamata vinaka e kauai ni cakava na ka e vinakata na Kalou. E muria na ivakatagedegede savasava ni Kalou ena ka kece e cakava. E vakamamautaki ena ka e cakava baleta ni nona Kalou o Jiova, qai sega ni vakatauvatani rawa na nona marau ni qarava na Kalou Cecere Duadua.​​—⁠Same 144:15b.

Kua ni “Vakabauta na Vosa Kecega”

Ni veidutaitaka na nodra ivalavala na yalowai kei ira na yalomatua, e kaya kina o Solomoni: “O koya sa yalowai sa vakabauta na vosa kecega: ia na tamata yalomatua sa daulewa vakavinaka na nonai lakolako.” (Vosa Vakaibalebale 14:15) O koya e yalomatua e sega ni rawai rawarawa. E sega ni vakabauta na ka kece e rogoca se laivi ira na tani mera vakatulewa vua, e lewa vinaka tale ga na nona ilakolako. E dikeva na dina ni ka kece qai vakatulewa vakavuku.

Kena ivakaraitaki na taro, “E bula tiko na Kalou?” O koya e yalowai ena vakabauta na ka e ciqomi raraba tu se na ka era vakabauta o ira na kilai. Ia o koya e yalomatua ena vakadeuca vakataki koya na kena dina. Ena vakasamataka sara tale ga vakabibi e so na tikinivolatabu me vaka na Roma 1:​20 kei na Iperiu 3:⁠4. Ena veika e vauca nona qaravi Kalou, ena sega ni vakabauta tu ga vakaveitalia na nodra rai na iliuliu ni lotu. Ia, ena ‘vakatovolea’ na veika e tukuni ni vosa ni Kalou me ‘laurai kina se sa mai vua na Kalou se sega.’​​—⁠1 Joni 4:​1, VV.

E ka vakavuku dina na noda muria na ivakasala meda kua ni “vakabauta na vosa kecega”! Mera nanuma matua oqo o ira era vakacolati ena itavi mera dau veivakasalataki ena ivavakoso vakarisito. O koya e veivakasalataki me kua ni kila vakatikina ga na ka e yaco. Me vakarorogo vinaka, me taura na itukutuku mai na yasana ruarua me kua kina ni vakabi ga ena dua na yasana na nona veivakasalataki.​​—⁠Vosa Vakaibalebale 18:13; 29:⁠20.

‘Na Tamata Yaloqaseqase sa na Cati’

E tiko tale na kedrau duidui na lialia kei koya e vuku, e kaya kina na tui kei Isireli: “O koya sa vuku sa rere, ka sa lako tani mai na ca: ia na lialia sa cudru, ka sa viaqaqa. O koya sa daucudru vakatotolo sa na cakacaka vakalialia: kei na tamata sa daulawaki ca [se “yaloqaseqase,” NW] sa na cati.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 14:​16, 17.

Na tamata vuku ena vakasamataka e liu na ka ena yaco ke muria na sala cala. Oya na vuna ena dau qaqarauni kina qai ciqoma na ivakasala me kua ni coko ina ca. Ia e sega ni vaka oya na tamata lialia. Ni nuitaki koya ga vakasivia, ena sega kina ni ciqoma na nodra ivakasala e so. E dau cudrucudru totolo, e tini cakava kina na ka lialia.

Na vosa taumada e vakadewataki me “yaloqaseqase” e via vaka na vosa vakaviti​​—⁠e rua na kena ibalebale. Ena yasana vinaka, e vakaibalebaletaki ena kilaka kei na lomavuku. (Vosa Vakaibalebale 1:4; 2:​11; 3:​21) Ia ena yasana e sega ni vinaka, e vakaibalebaletaki ina vakasama ca se lawaki ca.​​—⁠Same 37:7; Vosa Vakaibalebale 12:2; 24:⁠8.

Kena ibalebale ke dua e “yaloqaseqase” ca, sa rauta me na cati. Ia e rawa ni cati tale ga ke yaloqaseqase vinaka. Kena ivakaraitaki, o ira na yaloqaseqase era digia mera “sega ni vakavuravura” ena cati ira o vuravura. (Joni 15:19) O ira na itabagone lotu Vakarisito era yaloqaseqase ena nodra sega ni veimurimuri mera kua kina ni coriti ina ivalavala tawasavasava, era na dau cati tale ga. Sega ni vakabekataki ni vuravura e liutaka tu o Setani na Tevoro e cati ira kece na tamata yalodina ni Kalou.​​—⁠1 Joni 5:​19.

Era na “Cuva na Tamata Ca”

E tiko e dua tale na sala e laurai kina na kedrau duidui o koya e sega ni vuku kei koya e yalomatua. “O koya sa sega ni vuku sa taukena na ka sesewa: ia ko ira na yalomatua era na vakaisalataki e na vuku.” (Vosa Vakaibalebale 14:18) Ena dau cakava ga na ka sesewa o koya e yalowai, se sega ni vuku. Oqo sa ivakarau tudei ni nona bula. Ena yasana adua, o koya e yalomatua e nona iukuuku na vuku me vaka na isala ni tui.

“Sa cuva na tamata ca vei ira na tamata vinaka”; e kaya na tui vuku, “kei ira nai valavala ca, era cuva e na mata ni katuba ni yalododonu.” (Vosa Vakaibalebale 14:19) Kena ibalebale nira na qaqa ga vei ira na ivalavala ca o ira na tamata vinaka. Vakasamataka mada na kena sa qai tubu ga na kedra iwiliwili na tamata ni Kalou kei na totoka ni nodra bula. Nodra raica na veivakalougatataki oqo na dauveitusaqati, e sega ni vakabekataki ni so vei ira e rawa ni tukuni nira na “cuva” vua na yalewa vakalomalagi i Jiova, o koya e vakatakarakarataki ira na lumuti era tu oqo e vuravura. Ia ke ra sega mada ga ni cuva vua na yalewa vakalomalagi na dauveitusaqati ena gauna oqo, era na qai kila ena Amaketoni ni isoqosoqo ni Kalou e vuravura e vakatakarakarataka na kena e tiko mai lomalagi.​​—⁠Aisea 60:​1, 14; Kalatia 6:​16; Vakatakila 16:​14, 16.

“Yalololoma Vei Ira na Dravudravua”

Nona dusia tiko o Solomoni e dua na ka e dau noda ivalavala na tamata, e kaya: “Sa cati koya na dravudravua ko ira na kai nona: ia era veiwekani kei na vutuniyau ko ira na lewe vuqa.” (Vosa Vakaibalebale 14:20) E dina sara ga oqo vei keda na tamata ivalavala ca! Eda dau dokai ira na vutuniyau qai beci ira na dravudravua. Dina ga ni dau levu na nona itokani na tamata vutuniyau, ia me vaka ga na iyau, e rawa ni sega ni dede era sa na yali tale. Macala gona ni sega ni vinaka meda vakayagataka na ilavo meda rawata kina na noda itokani.

Vakacava ke da dikevi keda matua da qai raica nida dau tabetabe vei ira na vutuniyau, da qai beci ira na dravudravua? Dodonu meda kila ni veivakaduiduitaki vaka oqori e sega ni vakadonuya na iVolatabu. E kaya: “Sa cala ko koya sa beca na kai nona: ia sa kalougata ko koya sa yalololoma vei ira na dravudravua.”​​—⁠Vosa Vakaibalebale 14:⁠21.

Meda kauaitaki ira era bula dredre tu. (Jemesa 1:​27) Eda na cakava vakacava oqo? Ena noda solia “nai yau ni vuravura oqo,” e okati kina na ilavo, kakana, vale, isulu, kei na noda vakaraitaka sara ga nida kauaitaki ira. (1 Joni 3:​17) Eda na marau nida cakava oqori, baleta e “ka ni marau na soli ka mai na taura na ka.”​​—⁠Cakacaka 20:​35, NW.

Na Cava ena Yacovi Ira?

Na ivakavuvuli oqo, “na ka kecega sa kaburaka na tamata ena tamusuka,” ena dina vei rau ruarua na tamata yalomatua kei koya e yalowai. (Kalatia 6:⁠7) O koya e yalomatua ena cakava na ka vinaka; ia o koya e yalowai ena cakava na ka ca. E taroga na tui vuku: “Era sega li ni cala ko ira era vakananuma ki na ca?” Na kena isau na io; era “na lakosese.” (An American Translation) “Ia na loloma ga kei na ka dina ena nodra era vakananuma ki na vinaka.” (Vosa Vakaibalebale 14:22) O ira na caka vinaka era na tamata lomani se taleitaki, era na vakila tale ga na yalololoma ni Kalou.

O Solomoni e sema na gugumatua kei na rawaka, vaka kina, na vosa wale ga e sega ni vakavatukanataki kei na dravudravua. “Sa vakabetena na cakacaka kecega: ia e na vosa ni tebenigusu sa yaco ga kina na dravudravua.” (Vosa Vakaibalebale 14:23) Na ivakavuvuli oqo e yaga sara ga ena noda cakacaka vakaitalatala. Nida gugumatua ena cakacaka vakavunau, eda vakalougatataki nida wasea na itukutuku vinaka ni Vosa ni Kalou vei ira tale e so. Noda yalodina ni vakayacora na itavi e dau lesi vei keda ena ivavakoso, ena vakamarautaki keda, eda na lomavakacegu tale ga kina.

“A nodrai sala na vuku na nodrai yau: ia na nodra lialia na lialia sa ka lialia ga,” e kaya na Vosa Vakaibalebale 14:24. E rawa ni kena ibalebale oqo ni ka e saga tiko e dua na tamata vuku me rawata e vaka na nona iyau, e nona isala, se nona iukuuku. Ia na tamata lialia ena rawata ga na veika lialia. E kaya e dua na ivola me baleta na vosa vakaibalebale oqo ni rawa ni kena ibalebale na “iyau e nodra iukuuku o ira na vakayagataka vakavinaka . . . [ia] o ira na lialia era rawata ga na ka lialia.” Se mani cava e yaco, na tamata vuku ena uasivi cake tiko ga vei koya e lialia.

“Sa ia na veivakabulai ko koya na dautukutuku dina” e kaya na tui kei Isireli, “ia na dauveivakaisini sa cavuta na ka lasulasu ga.” (Vosa Vakaibalebale 14:25) E dina oqo ena kisi ni veilewai, ia e yaga tale ga ena noda cakacaka vakavunau. Na noda cakacaka vakavunau kei na veivakatisaipelitaki e okati kina na noda dau tukuna se vunautaka na ka dina ena Vosa ni Kalou. Na itukutuku oya e sereki ira na tamata lomadina mai na lotu lasu qai veivakabulai. Noda vakaraici keda vinaka kei na ka eda vakavulica, eda na vakabulai kina, vaka kina o ira na rogoci keda. (1 Timoci 4:​16) Nida tomana tiko oqo, meda tu vakarau mada ga ni vakaraitaka noda yalomatua ena basoga ni noda bula kece.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 18]

E bibi me vulici vagumatua na veika dina qai titobu ni Vosa ni Kalou me rawa nida vakaduiduitaka kina na vinaka mai na ca

[iYaloyalo ena tabana e 18]

E veivakacegui beka na domodomoiyau?