iTabaqase Ra Sega ni Galeleti, Ra Qai Vakalolomataki

A CAKACAKA tiko ena bogi e dua na yadra. Nona wavoki voli a sega ni namaka me raica e dua na ka vakarisekete. Ena taudaku ni dua na tabavale rairai vinaka, a kunea kina na yagodrau e dua na veiwatini qase. Rau a rika mai na katubaleka ni nodrau itikotiko, e toka ena ikawalu ni itabavale oya. Dina ni kidroataki na nodrau vakamatei rau ga vakataki rau, ia e veivakidroataki sara nida kila na ka e vakavuna. A kunei ena taga ni tarausese i koya na kena turaga e dua na ivola, e kaya: “Keirau nakita me keirau tinia na neirau bula, baleta keirau sa sega ni vosota rawa na nodrau veivakalolomataki, kei na nodrau veivakararawataki na luvei keirau tagane kei na watina.”

Ena sega beka ni kilai na itukutuku matailalai ni italanoa oqo, ia e cadra e ke e dua na ka vakaloloma e sa yaco tu vakalevu nikua. Io, na nodra vakalolomataki na itabaqase e dua na ivalavala e sa tara tu na veiyasa i vuravura. Dikeva mada e so na kena ivakaraitaki:

• Ena dua na vakadidike, e laurai ni 4 na pasede vei ira na itabaqase mai Kenada era ripotetaka ni dau caka vei ira na ivalavala kaukaua se ra vakayagataki mera ivakarawa ni ka​​—⁠vakalevu ga mai vei ira na lewe ni nodra vuvale. Ia, e levu vei ira na itabaqase oqo era dau madua se rere ni talanoataka na ituvaki rarawataki era dau sotava. Ke ra ripotetaka kece na ka vakaloloma e dau caka vei ira, ena rairai volekata toka yani na 10 na pasede na kedra iwiliwili, e kaya o ira na daunivakadidike.

•  “Ena matanitu o Idia, e dina ni dau kena irairai ni qaqaco vinaka na nodra veiwekani vakavuvale ia e sa luluqa mai ena gauna oqo, ni laurai ni sa tubu na iwiliwili ni itabaqase era biu wale tu ena vuku ni nodra sa sega ni via veiqaravi na luvedra,” e kaya na ivola na India Today.

•  E laurai mai na itukutuku matata duadua e tauri rawa ni “rauta ni 1 ina 2 na milioni na lewe i Mereke e koto nodra yabaki ni bula ena 65 se sivia era vakamavoataki, ra vakalolomataki ra qai vakayagataki mera ivakarawa ni ka. Dau cakava oqori e dua sara ga e nuitaki me veiqaravi se veimaroroi,” e kaya na isoqosoqo na National Center on Elder Abuse. Dua na ivukevuke ni loya ni matanitu mai San Diego, e Kalifonia, e vakatoka na nodra vakalolomataki na itabaqase me “dua vei ira na leqa levu duadua era sotava tiko ena gauna oqo na tabana ni ovisa.” E tomana: “Au rawa ni kaya ni na tubu na leqa oqo ena vica na yabaki e tu mai.”

•  Mai Canterbury, e Niusiladi, e leqataki dina na kena sa laurai nira dau vakayagataki na itabaqase mera ivakarawa ni ka. Era cakava vakalevu oqo o ira na lewe ni nodra vuvale era dau vakayagataka na wainimate gaga, alakaolo, se ra dau veimauilavo. Laurai gona ni tubu totolo sara mai na 65 ena 2002 ina 107 ena 2003 na iwiliwili ni kisi e ripotetaki mai Canterbury me baleta na nodra vakalolomataki na itabaqase. Dua na iliuliu levu ni tabana e vakaduri me tarova na veivakalolomataki vaka oqori, e kaya ni kena irairai “na iwiliwili oya e lailai sara ni vakatauvatani kei na kena e sega ni ripotetaki.”

•  E veivakasalataki na isoqosoqo na Japan Federation of Bar Associations ni “dodonu mera kauaitaki vakalevu cake na itabaqase era vakalolomataki ni vakatauvatani kei ira na gone era vakacacani, se o ira era sotava e so tale na ivakarau kaukaua e vale,” e tabaka na ivola na Japan Times. Na cava na vuna? Tomana na ivola na Times, ni dua na vuna oya ni kevaka e “veidutaitaki na kena kilai totolo se sega na veivakalolomataki era sotava na itabaqase kei na ivakarau kaukaua e sotava e vale e dua na gone se dua e vakawati, e laurai ni dede cake na gauna e dau taura me qai kilai kina na nodra vakalolomataki na itabaqase. Ni o ira na itabaqase era dau beitaki ira ga ke cakava o luvedra vei ira na itovo kaukaua. Dua tale, oya ni matanitu kei ira na vakailesilesi era sega ni se kunea rawa na sala vinaka me wali kina na leqa oqo.”

Oqori e vica na ivakaraitaki ni ituvaki sa yaco tu ena veiyasa i vuravura, e vakavuna gona meda taroga: Na cava era vakalolomataki kina ra qai sega ni galeleti e levu na itabaqase? Ena rawa beka ni na vakavinakataki cake na leqa oqo? Era na vakacegui vakacava na itabaqase?