Sauma O Jiova Nona Masu Mai Vu ni Lomana na Daunisame

“Me ra kila ko ira na tamata ni sai kemuni na yacamuni ga ko JIOVA, sa Cecere sara duaduaga e vuravura taucoko.”—SAME 83:18.

1, 2. Na ituvaki cava e dau yacovi ira e levu? Na taro cava ena vure kina?

ENA vica na yabaki sa oti, a rarawataka e dua na marama na ka vakaloloma a vakayacori ena nona itikotiko. Ni susugi mai na lotu Katolika vakaRoma, a lai kerea na nona veidusimaki na italatala, ia a sega mada ga ni via vosa vua. A mani masuta na Kalou: “Au sega ni kilai kemuni . . . , ia au kila ni oni bula tiko. Ni dusimaki au meu kilai kemuni!” Sega ni dede, era sa sikovi koya yani na iVakadinadina i Jiova, era vakacegui koya ra qai sauma na nona taro. Levu sara na ka a vulica, ra vakavulica tale ga vua ni yaca ni Kalou o Jiova. E uqeti koya sara ga na veika e vulica qori. E kaya, “Vakasamataka mada, qo sara ga na Kalou au dau via kila tu niu se gone!”

² E levu e yacovi ira tale ga na ituvaki va qori. Era dau raica ga na imatai ni gauna na yaca i Jiova nira wilika na Same 83:18 ena iVolatabu, e tukuni kina: “Me ra kila ko ira na tamata ni sai kemuni na yacamuni ga ko JIOVA, sa Cecere sara duaduaga e vuravura taucoko.” O bau vakasamataka beka na vuna e volai kina na Same 83? Na ituvaki cava era na qai kila kina na tamata kece ni o Jiova duadua ga e Kalou dina? Na cava eda vulica ena same qo? Ena veivosakitaki na taro qori ena ulutaga qo.a

Era Bukiveretaki na Dausokaloutaki Jiova

3, 4. O cei e vola na Same 83? Na ituvaki rerevaki cava e vakamacalataka?

³ E tukuni ena ivakamacala taumada ni “Same i Esafa” na Same 83. O koya e vola na same e rairai basika mai na yatukawa nei Esafa na Livai, e daunivakatagi kilai levu ena gauna i Tui Tevita. Ena same qo, e cikevi Jiova na daunisame me cakava e dua na ka me tabei tiko ga kina na cecere ni nona veiliutaki kei na kena kilai na yacana. A rairai vakacavari na volai ni same qo ni sa mate oti o Solomoni. Na vuna? Ni a sega ni meca kei Isireli o Tui Taia ena gauna a veiliutaki tiko kina o Tevita kei Solomoni. Na gauna e volai oti kina na Same 83, o ira na lewe i Taia sa ra tusaqati Isireli ra qai tovata kei ira na meca.

⁴ E vakamacalataka na daunisame e tini na matanitu era via bukiveretaki ira na tamata ni Kalou. Era a tiko wavoliti Isireli na meca ra qai tuvai va qo: “Na veivale i Itomi kei Isimeli; kei Moapi kei ira na Akiri; kei Kipali, kei Amoni, kei Amaleki; na kai Filisitia kei ira na kai Taia; sa dua vata talega kei ira ko Asiria.” (Same 83:6-8) Na itukutuku makawa cava a vola na daunisame? So era kaya ni a tukuna tiko na gauna i Jiosafati, na nodra tovata na Amoni, Moapi kei ira na tiko ena ulunivanua o Sia ena nodra ravuti Isireli. (2 Vei. 20:1-26) So tale era vakabauta ni tukuna tiko na nodra dau valavala kaukaua vei ira na Isireli o ira na tiko wavolita na vanua ya.

5. E yaga vakacava vei ira na lotu vaKarisito ena gauna qo na Same 83?

⁵ Se mani cava ga a yaco, e matata ni Kalou o Jiova a vakavuna na kena volai na Same qo, ena gauna a tu kina ena dua na ituvaki dredre na matanitu o Isireli. E veiuqeti tale ga na same vei ira na dauveiqaravi ni Kalou ena gauna qo, nira vakacacani tiko ga mera kua ni yalodina. Qori tale ga ena vakaukauataki keda, vakauasivi ni sa voleka na gauna me yavala kina o Koki mai Mekoki kei ira na nona mataivalu mera vakarusai keda na qarava tiko vakayalo, vakaidina tale ga na Kalou.—Wilika Isikeli 38:2, 8, 9, 16.

Veika e Kauaitaka Vakabibi na Daunisame

6, 7. (a) Na cava a masuta na daunisame ena itekitekivu ni Same 83? (b) Na cava a kauaitaka vakabibi na daunisame?

⁶ Rogoca mada na nona vakamamasu mai vu ni lomana na daunisame: “Mo ni kakua ni galu, na Kalou: mo ni kakua ni tiko lo, mo ni kakua ni tiko wale, na Kalou. Raica, era sa ue na nomuni meca: ka ra sa viavia levu ko ira era sa cati kemuni. Era sa buki kedra vere na nomuni tamata . . . Ni ra sa lomavata me ra bose vata: era sa tovata me ra bukia na kemuni vere.”—Same 83:1-3, 5.

⁷ Na cava a kauaitaka vakabibi na daunisame? A rairai lomaleqataka na nodratou taqomaki na nona vuvale vaka kina na nona bula. Ia, e usutu ni nona masu, oya na kena sega ni dokai na yaca i Jiova kei na kena vakarerei na matanitu era lewena na tamata i Jiova. Me tiko mada ga vei keda na rai dodonu qori me rawa nida vosota tiko kina na ituvaki dredre ni vuravura makawa qo.—Wilika Maciu 6:9, 10.

8. Na cava a nodra inaki na veimatanitu ena nodra bukiveretaki Isireli?

⁸ A lavetaka na daunisame na veika era cavuta na meca ni Isireli: “Me da mai vakawabokotaki ira me ra kakua ni matanitu tiko; me kakua ni nanumi tale na yaca i Isireli.” (Same 83:4) Dua na ka na nodra cati ira na tamata ni Kalou na veimatanitu qori! Ia a tiko tale e dua na vu ni nodra bukivere. Era kocova na nodra qele na Isireli ra qai raqataka: “Tou rawata me nodatou na veivale ni Kalou.” (Same 83:12) E sa bau yaco tale ga qori ena noda gauna qo? Io!

“Nomuni Tikotiko Tabu”

9, 10. (a) Na cava na itikotiko tabu ni Kalou ena gauna makawa? (b) Na veivakalougatataki cava era marautaka tiko ena gauna qo na ivovo ni lumuti kei ira na ‘so tani tale na sipi’?

⁹ Ena gauna makawa, e dau kilai tu me itikotiko tabu ni Kalou na Vanua Yalataki. Vakasamataka na sere ni qaqa era a lagata na Isireli ena gauna ra vakabulai mai kina i Ijipita: “E na nomuni loloma ko ni sa tuberi ira yani na tamata ko ni a volia: E na nomuni kaukauwa ko ni sa kauti ira ki na nomuni tikotiko tabu.” (Lako 15:13) E muri, sa qai tiko ena “[i]tikotiko tabu” qori e dua na valenisoro, kena matabete kei na kena koroturaga o Jerusalemi, kei ira na tui mai na iyatukawa i Tevita era veiliutaki ena itikotiko vakaturaga i Jiova. (1 Vei. 29:23) Sa rauta vinaka nona vakatokai Jerusalemi o Jisu me “nona koro na Tui levu.”—Maciu 5:35.

¹⁰ Ia vakacava ena noda gauna qo? Ena 33 S.K., a tauyavu e dua na matanitu vou, na “Isireli ni Kalou.” (Kala. 6:16) Era lewe ni matanitu qori na taci Jisu Karisito lumuti, era mai vakayacora na itavi a sega ni cakava vinaka o ira na Isireli vakayago, ya mera vakadinadinataka na yaca ni Kalou. (Aisea 43:10; 1 Pita 2:9) A yalataka vei ira qo o Jiova na ka ga a yalataka vei Isireli makawa: “Ka’u na nodra Kalou, ka ra na noqu tamata.” (2 Kor. 6:16; Vunau 26:12) Ena 1919, a vakadonui ira na ivovo ni “Isireli ni Kalou” o Jiova, ra qai taukena na “vanua,” qo na nodra vakabulabulataki tale vakayalo mera marautaka na parataisi vakayalo. (Aisea 66:8) Tekivu mai na 1930, e milioni na ‘so tani tale na sipi’ era sa tokoni ira tiko na Isireli ni Kalou. (Joni 10:16) Na marau kei na vutuniyau vakayalo era vakila tiko na lotu vaKarisito ena gauna qo e vakaraitaka na dodonu ni veiliutaki i Jiova. (Wilika Same 91:1, 2.) E vakacudrui Setani dina!

11. Na cava e nodra inaki levu na meca ni Kalou?

¹¹ Ena gauna ni vakataotioti qo, e uqeti ira tiko nona tamata o Setani mera vakacacani ira na vo ni lumuti kei na nodra itokani na so tani tale na sipi. A yaco qori mai na Ra kei Urope ena gauna ra veiliutaki tiko kina na ito nei Itala, vaka kina ena tokalau kei Urope ena matanitu vakominisi ni Rusia. A yaco tale ga qo ena levu na vanua, ia ena yaco tale, vakauasivi ena gauna sa na ravuravu kina ena iotioti ni gauna o Koki mai Mekoki. Ena veiraravui qori, era na taura na dauveitusaqati na nodra iyau na tamata i Jiova, me vaka ga era dau cakava na meca ena veigauna sa oti. Ia, e nona inaki levu o Setani mera kua ni veiyaloni na tamata i Jiova, me kua tale ni nanumi na yaca iVakadinadina i Jiova. E raica vakacava o Jiova na saqati ni nona veiliutaki? Raica tale mada na nona vosa na daunisame.

Na iVakarau ni Nona Dau Qaqa o Jiova

12-14. Na rua na itukutuku ni qaqa cava a vola na daunisame ni a yaco volekata na korolevu makawa o Mikito?

¹² Vakasamataka na nona nuitaki Jiova na daunisame me vakaseva na nodra inaki na meca. E vola ena same qo na nona qaqa vakarua o Isireli vei ira na meca, volekata na korolevu makawa o Mikitoni, e vakayacani tale ga kina na buca qo. Ena vulaikatakata, na mamaca ni Uciwai na Kisoni ena rawa sara ga ni laurai ena veibucabuca. Ia ni oti na vulaibatabata, e dau luvu na veibuca qori. De dua qori na vuna e kilai tale ga na uciwai qo me “wai mai Mikito.”—Dvei. 4:13; 5:19.

¹³ Volekata na 15 na kilomita mai na tai kadua ni buca o Mikito e toka kina na ulunivanua o More. Ena gauna i Kitioni na dauveilewai, era gole vata yani na kai Mitiani, Amalekaiti kei ira mai Natuicake ina vanua qori mera vala kina. (Dvei. 7:1, 12) Era lewe 300 ga na mataivalu nei Kitioni, ia ena veitokoni i Jiova era vakadruka kina e dua na iwiliwili ni meca levu. A vakayacori vakacava qori? Era muria vinaka na veidusimaki i Jiova, ra wavokita na keba ni meca ena bogi ra qai taura tiko na cina e tu ena loma ni bilo. Nira raica na sikinala i Kitioni, era voroka na tavaya ra qai taura cake na nodra cina. Ena gauna vata qori, ra uvuca na nodra davui ra qai kailavaka: “Ai selewau i Jiova kei Kitioni”! Era veilecayaki na meca, ra qai veivakamatei; so era dro bula ena tai kadua ni uciwai na Joritani. Levu tale na Isireli era cicimuri ira na meca. Era qai vakamatei e 120,000 na meca.—Dvei. 7:19-25; 8:10.

¹⁴ Volekata na 6 na kilomita ena daku ni ulunivanua o More, ena tai kadua ni buca mai Mikito, e tiko kina na ulunivanua o Tepori. Ena vanua qori, a soqoni ira kina na lewe 10,000 na mataivalu ni Isireli na dauveilewai o Peruki me valuta na mataivalu i Japini, na tui ni Kenani mai Asori, ena gauna a veiliutaki tiko kina na komada levu o Sisira. E 900 kece na iwiliwili ni nodra qiqinivalu kaukamea na mataivalu ni Kenani. Nira vakasoqoni yani ena ulunivanua o Tepori na mataivalu ni Isireli era sega ni vakaiyaragi vinaka, era qai bacani na mataivalu i Sisira mera gole ina buca. O “Jiova sa vakubutaki Sisira, kei na nona qiqi-ni-valu kecega, kei ira na nonai valu kecega.” Kena rairai, ni qai taubi vakasauri na uca, dave mai na uciwai na Kisoni, qai lobo ena soso na nodra qiqinivalu. Era vakamatei ira kece na sotia na Isireli.—Dvei. 4:13-16; 5:19-21.

15. (a) Na cava a masuta na daunisame me cakava o Jiova? (b) Na cava eda nanuma lesu me baleta na yaca e vakatokai kina na ivalu ni Kalou?

¹⁵ E vakamasuti Jiova na daunisame me vakayacora na ka vata ga ya vua na matanitu era veivakarerei tiko ena nona gauna. E masuta: “Mo ni cakacaka vei ira me vaka vei ira na kai Mitiani; me vaka vei Sisira, kei Japini, mai na uciwai ko Kisoni: era a rusa mai Edoa: ka ra sa yaco me vaka na de ni manumanu e na vanua.” (Same 83:9, 10) Koya gona, na iotioti ni nona vala na Kalou kei na vuravura i Setani e vakatokai na Amaketoni (kena ibalebale “Ulunivanua o Mekito”). Na yaca qori eda nanuma lesu kina na ivalu a vakayacori volekati Mekito. Na ivalu ni qaqa i Jiova ena gauna makawa qori e vakadeitaka vei keda ni na qaqa dina ena ivalu na Amaketoni.—Vkta. 16:13-16.

Masuta me Vakacerecerei na Veiliutaki i Jiova

16. E ‘vakamaduataki’ vakacava na matadra na dauveitusaqati nikua?

¹⁶ Ena “iotioti ni veisiga,” sa latia tu o Jiova na nodra sasaga na meca mera vakawabokotaki na nona tamata. (2 Tim. 3:1, NW) Ra vakamaduataki kina na dauveitusaqati. Sa tukuna oti tu mai na Same 83:16: “Mo ni vakamaduataka vakalevu na matadra; me ra qarava kina na yacamuni, Jiova.” Era sa guce na dauveitusaqati ena levu na vanua mera vagalui ira na iVakadinadina i Jiova. Ena vanua qori na nodra tudei kei na nodra vosota na dausokaloutaki Jiova e ivakadinadina vei ira na tamata yalomalumalumu, qai levu era sa ‘vakasaqara na yaca i Jiova.’ Ena vanua ra dau vakacacani kina na iVakadinadina i Jiova, ena gauna qo sa ra tiko kina e tini vakacaca na udolu, se drau vakacaca na udolu era vakalagilagi Jiova tiko. E nei Jiova dina ga na qaqa! Era qai vakamaduataki kina na meca!—Wilika Jeremaia 1:19.

17. Na veika bibi cava meda na vakatulewa kina? Na vosa cava eda vakarau nanuma tale?

¹⁷ Eda kila vinaka ni se bera ni oti na veivakacacani. Meda tomana tiko ga na noda vunautaka na itukutuku vinaka—vei ira mada ga na dauveitusaqati. (Maciu 24:14, 21) Ia, sa na vakarau mai tini na gauna e soli tu vei ira na dauveitusaqati mera veivutuni ra qai vakabulai. Na vakacerecerei ni yaca i Jiova e bibi mai na veivakabulai ni tamata. (Wilika Isikeli 38:23.) Na gauna era na tovata kina na veimatanitu ra qai saga mera vakarusai ira na tamata ni Kalou, eda na qai nanuma na nona masu na daunisame: “Me ra vakamaduataki ka taqaya tikoga; ia me ra vakamaduataki, ka kawaboko.”—Same 83:17.

18, 19. (a) Na cava sa waraki ira tu na dau tusaqata kaukaua na lagilagi i Jiova? (b) E uqeti iko vakacava na kena sa vakarau vakacerecerei na veiliutaki i Jiova?

¹⁸ Na itinitini veivakamadualaki sa waraki ira tu na dau tusaqata kaukaua na nona lagilagi o Jiova. E vakaraitaka na Vosa ni Kalou ni o koya “sa sega ni vakabauta nai tukutuku-vinaka”—ena vakarusai ena Amaketoni—ena ‘rusa tawamudu.’ (2 Ces. 1:7-9) Na nodra vakarusai kei na nodra vakabulai na dausokaloutaki Jiova ena vakadinadinataki kina ni Kalou dina ga o Jiova. Ena sega vakadua ni guilecavi na qaqa qori ena vuravura vou. Era na qai kila tale ga na qaqa qori o ira “na tu cake mai na mate . . . ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.” (Caka. 24:15) Ena vuravura vou, era na vakadinadinataka ni ka vakayalomatua na nodra vakamalumalumu ina veiliutaki cecere i Jiova. Ena rawarawa sara vei ira na yalomalumalumu mera vakadinadinataka ni sa Kalou dina ga o Jiova.

¹⁹ Sa dua dina na bula totoka e vakarautaka tu na Tamada vakalomalagi o Jiova vei ira na dausokalou yalodina! Sega li ni uqeti iko qori mo masuta ni o Jiova sa na vakarau sauma nona masu na daunisame: “Me ra vakamaduataki [nomuni meca], ka kawaboko: me ra kila ko ira na tamata ni sai kemuni na yacamuni ga ko JIOVA, sa Cecere sara duaduaga e vuravura taucoko”?—Same 83:17, 18.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• Na ituvaki cava a tu kina o Isireli ena gauna a volai kina na Same 83?

• Na cava a kauaitaka vakabibi o koya a vola na Same 83?

• O cei era meca i Setani ena gauna qo?

• Ena sauma vakacava o Jiova na masu ena Same 83:18?

[Mape ena tabana e 15]

(Raica tale na ivola)

E veisemati vakacava na noda bula sa tu mai liu kei na ivalu era a vakayacori volekati Mekito makawa?

Uciwai na Kisoni

Eroseci

Ulu i Kameli

Buca o Jesirieli

Mikito

Teenaki

Ulu i Kilipoa

Mataniwai i Eroti

More

Edoa

Ulu i Tepori

Wasa o Kalili

Uciwai na Joritani

[iYaloyalo ena tabana e 12]

Na cava e uqeta e dua na daunisame me vola kina nona masu mai vu ni lomana?