‘Gumatua Tiko ga . . . ena Veivakavulici’
“DOU kaya niu ‘Qasenivuli,’ niu ‘Turaga,’ e donu vinaka qori, niu Qasenivuli, au Turaga tale ga.” (Joni 13:13) A vakabibitaka o Jisu ena vosa qori na nona itavi vaqasenivuli vei ratou nona tisaipeli. Ni bera ni gole i lomalagi, a vakaroti ira nona imuri: “Ni lako moni vakavulici ira na lewe ni veivanua kece ga mera noqu tisaipeli, ni . . . vakavulici ira mera muria na ka kece au vakarota vei kemuni.” (Maciu 28:19, 20) Emuri, a qai vakabibitaka tale ga na yapositolo o Paula na bibi ni qasenivuli ni Vosa ni Kalou. A vakasalataki koya kina na qase ni ivavakoso vaKarisito o Timoci: “Gumatua tiko ga ena wilivola e matanalevu, ena nomu veivakadreti, kei na veivakavulici. . . . Vakasamataka vakabibi na ka kece qo; me tara sara na lomamu, mera raica na tamata kece na nomu toso.”—1 Tim. 4:13-15.
Me vaka ga ena gauna ya, e tiki bibi ni noda cakacaka vakavunau kei na soqoni vaKarisito nikua na veivakavulici. Eda na gumatua tiko ga vakacava ena veivakavulici, ena qai yaga vakacava qori ena noda toso meda qasenivuli ni Vosa ni Kalou?
Vakatotomuria na Qasenivuli Levu
Era taleitaka e levu na rogoci Jisu na iwalewale ni nona veivakavulici. Raica mada se uqeti ira vakacava na tiko ena valenilotu e Nasareci na vosa i Jisu. A vakamacalataka na dauvola Kosipeli o Luke: “Era vakacaucautaki koya kece, era qoroya tale ga na totoka ni nona vosa.” (Luke 4:22) Era muria tale ga na tisaipeli i Jisu na iwalewale ni nona vunau na nodra iLiuliu. A uqeti ira gona nona itokani lotu vaKarisito na yapositolo o Paula: “Moni vakatotomuri au, me vaka ga na noqu vakatotomuri Karisito.” (1 Kor. 11:1) Nona vakatotomuria na iwalewale i Jisu o Paula, a laulau kina nona ‘veivakavulici e matanalevu kei na nona cakacaka vakavunau e veivale.’—Caka. 20:20.
Veivakavulici “ena Makete”
E vakamacalataki ena Cakacaka wase 17 na ivakaraitaki uasivi i Paula, nona maqosa ni veivakavulici e matanalevu. Eda wilika ena wase ni ivola ya na nona gole i Aceni, e Kirisi. Na vanua kece e rai kina ena siti ya o Paula, era tu kina na matakau—e gaunisala kei na vanua era tu kina na tamata. Sa rauta me votivoti sara ga vua qori, ia a lewai koya vinaka ga. A ‘tekivu veivosaki ena valenilotu . . . E veivosaki tale ga e veisiga ena makete vei ira na dau tu kina.’ (Caka. 17:16, 17) E ivakaraitaki vinaka dina qori vei keda! Noda vunau ena veidokai vei ira na matatamata kece, da qai sega ni vakalewai ira, e rawa ni uqeti ira eso mera vakarorogo ra qai sereki mai na nodra bobula tu vei lotu lasu.—Caka. 10:34, 35; Vkta. 18:4.
E levu a vunau vei ira o Paula ena makete era sega ni rogoca nona itukutuku. Era maliwai ira qori na vuku, e veisaqasaqa nodra rai kei na ka dina a vunautaka o Paula. Nira sega ni duavata kei koya na vakarorogo, e dau kauai ena nodra ivakamacala. Era vakatokai koya eso me “karakivosa” (kena ibalebale, “tomi sorenikau”). Era kaya eso tale: “O ka qo e vaka e nodra mata tiko mai na kalou tani.”—Caka. 17:18.
A sega ni yalolailai o Paula ena veibeci ni ka era tukuna na vakarorogo. Ia ni kerei me vakamacalataka na ka e vakavuvulitaka, na momona ni nona ivunau ena gauna qori e laurai vinaka kina na maqosa ni nona veivakavulici. (Caka. 17:19-22; 1 Pita 3:15) Meda taleva mada vakamatailalai na ivunau i Paula da qai raica na lesoni eda rawa ni vulica me vakavinakataki kina noda veivakavulici.
Vakasamataka na ka era Taleitaka na Vakarorogo
A tukuna o Paula: “Kemuni na kai Aceni, au raica ni oni sa bau gumatuataka sara ga na sokalou ni vakatauvatani kei ira tale eso. Kena ivakaraitaki, niu . . . vakaraica na ka oni dau soro kina, au raica sara e dua na icabocabonisoro e volai kina ‘Vua na Kalou e Tawakilai.’ O koya sara ga na kalou tawakilai oni qarava tiko qori, au mai vunautaka qo vei kemuni.”—Caka. 17:22, 23.
E dau kauaitaka o Paula na veika era yaco wavoliti koya. Ni dau kauaitaka na ka e raica, a kila rawa kina e levu na ka me baleti ira. Ke da dau kauai va ya, eda na kila tale ga na ituvaki kei itaukeinivale. Me kena ivakaraitaki, levu na ka o rawa ni kila ena iyaya ni vakatatalo ena dua na lomanibai se ivakatakilakila ena katuba. Ke da bau kila rawa eso na ka me baleta na ituvaki kei itaukeinivale, eda na vakasamataka vinaka na ka meda tukuna kei na kena itautau.—Kolo. 4:6.
E sega ni dau veivakalewai o Paula ni kacivaka nona itukutuku. A raica rawa ni cala na kilaka e yavutaki kina nodra ‘veiqaravi’ na kai Aceni. A vakamatatataka o Paula na sala era rawa ni sokaloutaka kina na Kalou dina. (1 Kor. 14:8) E bibi gona meda vosa vakamatata, da kua tale ga ni veivakalewai nida vunautaka na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou!
Mo Maqosa Qai Kua ni Veivakaduiduitaki
A tomana nona ivunau o Paula ena nona kaya: “Na Kalou e buli vuravura kei na ka kece e tu kina, o koya qo na Turaga ni lomalagi kei na vuravura, e sega gona ni vakaitikotiko ena valenisoro e caka ena liga, e sega tale ga ni gadreva na veivuke ni tamata, ni o koya ga e solia vei keda na bula, na icegu, kei na ka kece ga.”—Caka. 17:24, 25.
A vakamacalataki Jiova e keri o Paula me Vunibula, a cakava vakamaqosa qori ena nona tukuna ni “Turaga ni lomalagi kei na vuravura.” E ka dokai dina noda vukei ira na yalomalumalumu e duidui nodra lotu kei na itovo vakavanua mera kila ni vunibula kece na Kalou o Jiova!—Same 36:9.
A tukuna tarava o Paula: “E bulia na matatamata kece mai na dua ga na tamata, . . . E lesia tale ga na Kalou na nodra gauna kei na vanua mera tiko kina, mera vakasaqara na Kalou, de dua era na vakayayamo ra qai kunei koya sara, ni sega ni yawa o koya vei keda yadua.”—Caka. 17:26, 27.
Na iwalewale ni noda veivakavulici ena vakaraitaka vei ira tale eso se Kalou vakacava eda qarava. Ni sega ni veivakaduiduitaki o Jiova, e rawa kina vei ira na veimatanitu mera “vakayayamo ra qai kunei koya sara.” Eda sega tale ga ni veivakaduiduitaki nikua ena noda vosa vei ira kece eda sotava. Eda saga meda vukei ira era vakabauta ni tiko na Dauveibuli, mera toro voleka vua, mera vakalougatataki tawamudu kina. (Jeme. 4:8) Ia eda na vukei ira vakacava era sega ni vakabauta ni bula tiko na Kalou? Eda na vakatotomuria na ivakaraitaki i Paula. Raica mada na ka a tukuna tarava.
“O koya ga a buli keda, e vakatau tale ga vua na noda bula tiko kei na noda yavala me vaka ga era kaya eso na nomuni dauniserekali, ‘Eda nona kawa tale ga o keda.’ O koya gona nida kawa ni Kalou, meda kua ni nanuma ni Kalou e vaka na koula se siliva se vatu.”—Caka. 17:28, 29.
Me rawa nira rogoci koya, a cavuqaqataka o Paula na ka era kaya na dauniserekali era kila ra qai ciqoma tale ga na kai Aceni. Eda na saga tale ga mera taleitaka noda itukutuku na vakarorogo ena noda vakamacalataka na ka eda kila nira na ciqoma. Me kena ivakaraitaki, na vosa vakatautauvata i Paula vei ira na Iperiu e se yaga tiko ga nikua: “Ni tiko o koya e tara na vale yadua, ia o koya e tara na ka kece ga na Kalou.” (Iper. 3:4) Noda veitalanoa kei ira na itaukeinivale ena vosa vakatautauvata rawarawa qori e rawa nira vakabauta kina ni dina na ka eda tukuna. E laurai ena ivunau i Paula e dua tale na ka e bibi me laulau kina na veivakavulici—ya me veiuqeti.
Vakabibitaka na Lekaleka ni Gauna sa Vo
A tukuna o Paula: “Dina ni vakalaiva voli mai na Kalou na gauna ni lecaika ya, ia qo sa tukuna o koya vua na kawatamata ena veivanua kece mera veivutuni. Baleta ni sa lokuca e dua na siga me lewai vuravura kina ena yalododonu ena ligai koya e lesia.”—Caka. 17:30, 31.
Nona vakatara vakalekaleka na Kalou me yaco tiko mada na ca, e solia vei keda na gauna meda vakaraitaka kina vua na ka e tu dina e lomada. Meda vakabibitaka tale ga na lekaleka ni gauna sa vo, da qai tukuna ena nuidei na veivakalougatataki ni Matanitu ni Kalou sa voleka sara qo ni vakayacori.—2 Tim. 3:1-5.
Duidui na ka ena Sotavi
“Nira rogoca na veivakaturi mai na mate, eso era veivakalialiai. Eso tale era kaya: ‘Keimami na via rogoci iko tale ena ka qo.’ Mani biuti ira o Paula me gole yani. Eso na tagane era mai tomani koya ena nodra sa vakabauta.”—Caka. 17:32-34.
Eso ena sega ni bera nodra ciqoma na ka eda vakavulici ira kina, ia eso tale ena taura toka na gauna mera qai vakabauta noda ivakamacala. Ia ni rawata e dua na kilaka dodonu me baleti Jiova, matata qai rawarawa noda vakamacalataka vua na ka dina, dua na ka noda marau ni vakayagataki keda na Kalou meda veivakayarayarataki vei Luvena!—Joni 6:44.
Na ka Eda Vulica
Nida vakasamataka na ivunau i Paula, eda na vulica kina e levu na ka me baleta na iwalewale ni noda tukuna na ka dina vei ira tale na so. Ke lesi vei keda na itavi dokai ni vunau soqovi levu ena ivavakoso, meda maqosataka noda vosa me vakataki Paula me rawa ni kila qai ciqoma na ka dina vakaivolatabu e dua e tawavakabauta. Eda na tukuna vakamatata na ka dina, ia eda na qaqarauni meda kua ni vakalewa na ka e vakabauta e dua e sega ni qaravi Jiova e rairai tiko ena soqoni. Eda na saga kece me veirawai noda vosa ena cakacaka vakavunau, ia me maqosataki tale ga. Nida cakava qori, eda sa muria sara tiko ga na ivakasala i Paula meda ‘gumatua ena veivakavulici.’
[iYaloyalo ena tabana e 30]
A matata, rawarawa, qai maqosa na veivakavulici i Paula
[iYaloyalo ena tabana e 31]
Eda vakatotomuri Paula ena noda kauaitaka nodra rai eda vunau vei ira