Na Cava e Rui Levu Kina na Leqa Tubukoso?
E ROGOCI vakalevu ena nius na leqa tubukoso. De dua e duidui na leqa e sotavi, ia e levu sara era vakaleqai ni vakatauvatani kei na veigauna sa sivi. E ripotetaka na Epidemiology of Disasters mai Belgium, ni yaco ena 2010 e 373 na leqa tubukoso ra qai mate kina e rauta ni 296,000.
E laurai ena veiyabaki sa sivi ni tubu tiko ga na iwiliwili ni leqa tubukoso e volaitukutukutaki. Me kena ivakaraitaki, ena maliwa ni 1975 kei na 1999, e voleka ni 300 na leqa tubukoso e volaitukutukutaki e veiyabaki. Ni laurai na kena ivakatautauvata ena maliwa ni 2000 kei na 2010, e voleka ni 400 na leqa tubukoso e yaco e veiyabaki. De dua o taroga tale ga, ‘Na cava e rui levu kina na leqa tubukoso nikua?’
Era nanuma eso ni “vakavuna na Kalou” na leqa tubukoso, ia e sega ni dina qori. E sega ni vakavuna na Kalou na leqa e yacovi ira e levu nikua. Ia a parofisaitaki ena iVolatabu na leqa tubukoso ena yaco ena noda gauna. Me kena ivakaraitaki, eda wilika ena Maciu 24:7, 8 na vosa i Jisu: “Ena vakilai na leqa ni kakana qai yaco tale ga na uneune ena levu na vanua. Na ka kece qo era itekitekivu ga ni veika rarawa.” Na cava e parofisaitaka kina o Jisu ni na yaco qori? Na cava na kena ibalebale vei keda?
A tukuna qori o Jisu na Luve ni Kalou me sauma kina na taro a tarogi vua: “Na cava . . . na ivakatakilakila . . . ni . . . ivakataotioti ni veika vakavuravura?” (Maciu 24:3) A vakamacalataka na veika ena yaco, wili kina na leqa tubukoso sa cavuti oti mai. Sa qai tukuna na itukutuku bibi qo: “Ni dou raica ni sa yaco na ka kece qo, dou kila sara ni sa voleka na matanitu ni Kalou.” (Luke 21:31) Na leqa tubukoso e vakaibalebale vakalevu vei keda nikua ni dusia sa voleka sara ni yaco e dua na veisau levu.
Ka e Vakavuna
Ia era se taroga ga e levu, ke sega ni vakavuna na Kalou na leqa tubukoso o cei se na cava e vakavuna? Ke da via kila na kena isau, e bibi meda kila mada e liu na ka dina e tukuna na iVolatabu: “E lewa tiko na Vunica na vuravura taucoko.” (1 Joni 5:19) Na tikinivolatabu qori e vakaraitaka ni sega ni vakavuna tiko na Kalou na rarawa e tarai vuravura tu nikua, levu na gauna e vakavuna ga na kena meca na “Vunica” se “na Tevoro” me vaka e tukuna na iVolatabu.—Vakatakila 12:9, 12.
Ni nanumi koya ga na meca ni Kalou qo, e okati keda na tamata meda tawayaga. Ni lewa tu na vuravura taucoko, e takalevu kina nikua na yalo vata ga e tu vua. E parofisaitaki qori ena iVolatabu ni tukuna na ka ena yaco ena “iotioti ni veisiga,” era na “dau lomani ira ga na tamata, era na lomana na ilavo, era na dau tukutukuni ira, era na qaciqacia.” (2 Timoci 3:1, 2) E sega gona ni kurabuitaki ni takalevu tu e veiyasa i vuravura na yalo e vakavuna na Tevoro, kei na itovo tawavakalou tale eso. E uqeta na yalo ni nanumi keda ga kei na kocokoco e vakacacani kina na iyaubula, qai rawa ni veivakaleqai.
E vakavuna vakacava na leqa tubukoso na kocokoco sa takalevu tu nikua? E tukuna me baleta na leqa tubukoso e veiyasa i vuravura e dua na ripote ni Matabose kei Vuravura: “E levu era via lai vakaitikotiko ena vanua e dau yaco kina na leqa me vaka na vanua luvuluvu. Kena ikuri, ena yaco tale ga vakalevu na leqa tubukoso ni sa vakarusai na veikauloa kei na veivanua lolobo. Ia e leqataki sara na veiveisau ni draki kei na tubu ni iyalayala ni ua e vu mai na levu ni kasi e kaburaka e maliwalala na tamata, lai katakata kina na noda vuravura.” E levu na ka “eda cakava” e tukuni ni vukea na bula vakailavo, ia e laurai ga kina na kocokoco kei na yalo ni nanumi koya ga e takalevu tu nikua.
Era raica rawa e levu na vuku ni vakacaca ga vakalevu na leqa tubukoso ena noda lewa ca. Nida cakava qori, eda sa tokona tiko na sasaga ni Tevoro meda rarawa vakalevu ena leqa tubukoso.
Eda raica ni levu na leqa tubukoso e vu ga mai na noda lewa ca na tamata. Ena so na gauna, na vakacaca ni leqa tubukoso ena vakatau tale ga ena vanua e yaco kina. Ena levu na yasa i vuravura, e vakavuna vakalevu na vakacaca ni leqa tubukoso na nodra ivakarau ca eso, na duidui tale ga ni rawaka vakailavo kei na ivakarau ni bula nikua e sa vakavuna na nodra lai vakaitikotiko e levu ena vanua e dau yaco kina na leqa tubukoso. Eso tale e tarai ira na leqa nida “sotava kece na gauna kei na veika tawanamaki,” e sega gona ni beitaki kina e dua.—Dauvunau 9:11, NW.
Se mani cava na vuna, na cava meda cakava ni tarai keda na leqa tubukoso? Meda raica mada na ka meda cakava meda kua ni vakaleqai vakalevu ena leqa tubukoso.
[iYaloyalo ena tabana e 5]
Sivia na iwiliwili ni lewenivanua
[iYaloyalo ena tabana e 5]
Musu kau vakaveitalia
[iYaloyalo ena tabana e 5]
Vagagai na maliwalala
[iTaba ni Credit Line ena tabana e 5]
iMawi: © Mark Henley/Panos Pictures
Lomadonu: © Jeroen Oerlemans/Panos Pictures