A Lewe ni Vuvale i Kaiava
Ena so na gauna, na veika e volai tu ena iyaya era kunea na dauvakekeli e dau vakadinadinataka sara ga ni bula dina e dua e cavuti ena iVolatabu. Ena so tale na gauna, na iyaya e kune e rawa ni nona e dua e veiwekani se dau veimaliwai kei koya e cavuti ena iVolatabu. Dua na kena ivakaraitaki qori e laurai ena 2011, era tabaka kina na vuku mai Isireli na itukutuku ni dua na ka era kunea na dauvakekeli. Qori na kato sa 2,000 na yabaki na kena maroroi voli mai, e buli mai na vatucule qai ukutaki tu, e dau biu kina na nona sui e dua sa mate ni sa vuca na lewena.
E volai tu ena kato qori: “Miriam na luvenayalewa o Yeshua na luvenatagane o Kaiava, na bete ni Measaia mai Beth ʹImri.” Na nodra bete levu na Jiu o Kaiava a vakaitavi ena veilewai kei na nona vakamatei o Jisu. (Joni 11:48-50) Na daunitukutuku makawa o Flavius Josephus e tukuni koya na bete levu qori me o “Josefa, e dau vakatokai me o Kaiava.” Kena ibalebale na kato e kune ya e nona e dua na wekana. Na kato a kune ena dua na gauna yani e liu e nanumi ni nona na bete levu e vakatokai koya me Yehosef bar Caiapha, se Josefa, na luve i Kaiava,a erau veiwekani gona o Miriam kei Kaiava.
E laurai ena nodratou itukutuku na Israel Antiquities Authority (IAA), na kato nei Miriam a qai lai kau mai vei ira na daubutako era kelia e dua na ibulubulu makawa. Na vakadidike ni iyaya makawa qori kei na ka e volai tu kina e vakadeitaka na kena dina.
Dua na ka vou eda kila ena kato nei Miriam. E cavuti tiko kina na “Measaia,” na ika24 qai iotioti ni lawalawa vakabete era veiqaravi ena valenisoro i Jerusalemi. (1 Vei. 24:18) E tukuna na Israel Antiquities Authority ni ka e volai ena kato qori e vakaraitaka “ni tiko na kedratou isema na vuvale na Kaiava ina ilawalawa na Measaia.”
E volai tale ga ena kato ya na Beth ʹImri. E rawa ni rua na ibalebale ni vosa qori. E tukuna na Israel Antiquities Authority: “Ena imatai ni kena ibalebale, na Beth ʹImri e yaca ni dua na vuvale vakabete—era luvei Ima (Esera 2:36-37; Niem. 7:39-42) na nona kawa era wili ena ilawalawa na Measaia. Na ikarua ni kena ibalebale, na [Beth ʹImri] e yaca ni vanua e cavutu mai kina o koya sa mate se na nona vuvale taucoko.” Se mani cava na kena ibalebale dina, na kato i Miriam e vakadeitaka nira bula dina o ira era volatukutukutaki ena iVolatabu kei na lewe ni nodra vuvale.
a Na kato nei Kaiava e vakamacalataki ena ulutaga “Na Bete Levu a Lewa me Mate o Jisu,” ena Vale ni Vakatawa ni 15 Janueri, 2006, tabana e 10-13.