Nanumi Ira na Tiko ena Vale ni Malumalumu

1. Na cava e bibi kina meda tukuna vei ira na tiko ena vale ni malumalumu na itukutuku vinaka?

¹ E levu era sa qai vakila tiko ga mai na revurevu ni bula vaqase. (Dauv. 12:1-7) Era vakaitikotiko eso na itabaqase ena vale ni malumalumu, eda na sega ni sotavi ira nida vunau e veivale. E dau yaco mada ga qori ena vanua e dau kena ivakarau mera lai tiko na itubutubu itabaqase vei luvedra se so tale na wekadra. O ira na itabaqase era tiko ena vale ni malumalumu era sa sega ni veitosoyaki vakalevu se ra sa guiguileca, ia era se rawa ni vulica na veika me baleti Jiova, mera dokai koya ra qai lomani koya. Eda na rawa ni tukuna vakacava vei ira na itukutuku vinaka me baleta “na inuinui totoka”?—Taito 2:13.

2. Eda rawa ni kila vakacava na vanua se levu ni vale ni malumalumu meda sikova?

² Ka me Caka: E rawa ni kilai na vanua se na levu ni vale ni malumalumu nida rai ena ivola ni talevoni. Qori ena nomu cega ena vanua e volai kina na “social welfare services” kei na “aged persons’ support.” E rawa ni tuvanaka na ivakatawa ni cakacaka eso na dautukutuku matua mera rai ena vale ni malumalumu yadua. Ni dua na ituvatuva vinaka qai nuitaki o Jiova, e rawa ni tauyavutaki e dua na iwasewase ni vuli iVolatabu.—Vkai. 21:5; 1 Joni 5:14, 15.

3, 4. (a) O cei meda raica nida via tauyavutaka na vuli iVolatabu? (b) Eda na tuvanaka vakacava na vuli?

³ Na iwalewale e caka me tauyavutaki kina na vuli iVolatabu e vakatau ena ituvaki ni vale ni malumalumu. Nida gole ena itikotiko lelevu era tu kina e levu na malumalumu kei ira na veiqaravi kina, e vinaka meda dau raici vunivola rawa se o koya e dau sauma na noda qiri da qai kerea meda vosa vei koya e liutaka na qaravi ni vanua ya. Ia ena itikotiko lalai era tiko kina e vica ga na itabaqase—qai rua ga se tolu era veiqaravi kina—ena rairai veiganiti meda lokuca e dua na gauna meda vosa vei koya e liutaka na itikotiko ya.

⁴ Se mani vale ni malumalumu cava o gole kina, vakamacalataka ga ni o solia wale nomu gauna mo uqeti ira era dau taleitaka na wiliki kei na veivosakitaki ni iVolatabu. O rawa ni taroga ke taleitaka e dua e tiko e kea me lewena e dua na iwasewase e dau veivosakitaki kina na iVolatabu. Qori me caka vakadua ena loma ni macawa me rauta ni 30 na miniti. E rawa ni vakayagataki e levu na ivola, ia era raica e levu ni taleitaki na iTalanoa Mai na iVolatabu kei Na Tamata Rogo Duadua a Bau Bula. O na via vakaraitaka na ivola vei koya e liutaka na itikotiko qori. Drau rawa ni veivosakitaka na siga, gauna, kei na rumu me caka kina na vuli, rawa tale ga ni vakabiri na itukutuku qori ena nodratou vanua ni cakacaka se biu toka vei ratou. Kua ni madua mo vakaraitaka ni o iVakadinadina i Jiova. Mo vakaraitaka tale ga vei koya e liutaka na qaravi ni vanua qori ni o sega ni lai caka lotu yani, ia o veiuqeti ga ena kena vulici na iVolatabu.

5. Na cava ena rawa ni caka me marautaki qai yaga kina na vuli?

⁵ Kena Caka na Vuli: Na nomu caka vuli e vakatau sara ga ena ituvaki kei na ka e dau caka ena vale ni malumalumu, ena vinakati mo yalorawarawa qai yalomatua. E dodonu mo kauta tiko e vica na ivola me vulici, mo qai kumuna tale ni sa oti na vuli. Ena vinaka me kau tiko eso na ivola e matanivola lelevu me baleti ira eso. E rawa ni wiliki na parakaravu, tarogi qai saumi na taro me vaka ga na kena ivakarau. E rawa ni sureti mera wili parakaravu se tikinivolatabu o ira era kila na wiliwili ra qai taleitaka. Me bulabula na gauna ni vuli, me donu nomu rai, mo veikauaitaki tale ga. Ena nona veivakadonui o koya e liutaka na qaravi ni vanua qori, eso na gauna o rawa ni vakaraitaka na noda vidio ni isoqosoqo e uqeta na kena vakabauti na iVolatabu, se tiko kina na lesoni mai na dua na italanoa vakaivolatabu. E rawa ni tekivu na vuli ena masu kei na gauna sa oti tale ga kina. Eso na dautukutuku era dau uqeta mada ga na lagati ni noda sere.

6. Na cava mo cakava ni saqati na ka e vulici?

⁶ Ia vakacava ke dua e saqata na ka e wiliki se dua na ka e tukuni ena gauna ni vuli? Ena vinaka mo sauma vakayalomatua. (Kolo. 4:6) O rawa ni vakamacalataka vakalekaleka e dua na tikinivolatabu e sauma vinaka nona vakatataro. Ke sega ni veiganiti me caka qori, mo vakavinavinakataki koya qai tukuna vua mo drau qai veivosakitaka ni oti na vuli.

7. Na cava o rawa ni cakava ke dua e taro se tataleitaki?

⁷ Ni toso na gauna, ena rairai taro e dua se vakaraitaka ni via vulica e levu tale na ka. Qo na ka e dau tukuna e dua na tacida yalewa: “Taro vinaka qori. Ia daru qai veivosakitaka ni oti na wiliwili.” E rawa sara ga nida tuvanaka me duatani ga na gauna meda vakavulica kina e dua sa tataleitaki, me duidui tale ga na vanua ni vuli.

8. E rawa ni wiliki vakacava na vuli iVolatabu vakaiwasewase kei ira era vuli yadudua?

⁸ Ena vinaka mera taura tiko ga na vuli vakaiwasewase na tacida era sa veivakavulici tiko mai ena itikotiko qori. Na dautukutuku e vakaitavi ena vuli e rawa ni wilika e keri nona aua. Sa rawa vua na dautukutuku e liutaka na vuli me okata e dua na vuli e caka me dua nona veisikovi lesu, me wilika tale ga e veivula me dua na vuli iVolatabu ke sa vakadeitaki na vuli. Ke ra vuli yadudua ga na itabaqase, ra qai taleitaka se taura rawa na ka e vulici, eda rawa ni wilika qori me noda vuli iVolatabu kei na noda veisikovi lesu.

9, 10. Na itovo cava e vinakati vei ira na vakaitavi ena cakacaka qo? Vakamacalataka.

⁹ Mo Gumatua: E vinaka me tuvanaki e dua ga na siga kei na gauna me dau caka kina na vuli vakaiwasewase. Era namaka na vakaitikotiko ekea kei ira era veiqaravi kina ni na caka wasoma, ena tekivu qai oti tale ga ena kena gauna. (Maciu 5:37) E vinakati mo solia nomu vinaka taucoko, mo gugumatua qai tuvatuvanaki vinaka. E laurai ni dau vinaka me lesi e rua na dautukutuku matua, e dua me liutaka na vuli, dua tale me nona ivukevuke. (Dauv. 4:9, 10) Ena itikotiko lelevu, de dua ena vinakati e levu tale na dautukutuku.

¹⁰ E bibi tale ga meda dau veikauaitaki. (Fpai. 2:4) Ena imatai ni veisiko, saga mo veikilai kei ira na itabaqase era gole yani ena vuli. Mo vola qai saga mo nanuma na yacadra ni bera na vuli tarava. E vinaka meda dau kacivi ira ena yaca ni vakarokoroko. Era na taleitaka na itabaqase na vuli ke da dau vosovoso qai yalololoma.

11. E rawa vakacava nida dokai ira na veiqaravi ena vale ni malumalumu kei ira na wekadra na itabaqase?

¹¹ E bibi tale ga meda dau veidokai da qai yalovinaka vei ira na veiqaravi ena vanua ya kei na wekadra na itabaqase. Ni sa dua na ituvatuva ni vuli, e vinaka meda kua ni veisautaka na ituvatuva qori. Ia ke da via veisautaka meda veivosakitaka rawa kei koya e liutaka na qaravi ni vanua qori. Ni toso na gauna, dau taroga tale ga nona nanuma me baleta na vuli. Nira veisiko yani na wekadra ni caka tiko na vuli, vakaliuliu mo kidavaki ira. Vakamacalataka vei ira na inaki ni vuli. Vakadeitaka vei ira na nomu kauaitaki ira dina na wekadra. Sureti ira mera dabe ra qai vakarorogo ena gauna ni vuli.

12, 13. Tukuna na yaga ni noda vunau ena vale ni malumalumu.

¹² Ka e Rawati: Era tukuna na ivakatawa dauveilakoyaki kei na ivavakoso ni yaga vakalevu na iwalewale ni vunau va qo. Kena ivakaraitaki, e laurai ni imatai ni gauna e veivosakitaki kina na iVolatabu era tiko e kea e 20 na itabaqase. E yaco mera vulica yadudua na iVolatabu e ono na itabaqase, e mani papitaiso sara e dua. Ena dua tale na itikotiko, dua na marama yabaki 85 e uqeti koya na vuli me tiko ena soqoni kei ira na lewe ni ivavakoso, e vakaraitaka tale ga ni via papitaiso. Ena dua tale na itikotiko, a vakatulewataki me sa kua ni caka na vuli iVolatabu, ia era qai kudruvaka qori na itabaqase vua e liutaka na qaravi ni vanua ya! E mani tomani tale na vuli, ra qai tiko kina e rauta ni 25 ina 30 na lewenivanua.

¹³ Era na sega ni guilecava ga o ira na vakaitikotiko ena vale ni malumalumu na loloma eda dau vakaraitaka. Kena ivakaraitaki, e laurai ni sega ni ka vou mera dau vakarorogo se vakaitavi ena vuli o ira era veiqaravi ena itikotiko va qori. Na sasaga eda cakava meda vakaraitaka kina noda kauaitaki ira na malumalumu e ivakadinadina vinaka tale ga vei ira na lewenivanua era tiko e kea. (1 Pita 2:12) Ni tukuni oti ga vua e dua na vakailesilesi na inaki ni vuli, e tukuna sara: “Na cava tale dou waraka? Gauna cava dou sa rawa ni tekivu?” E vola e dua na marama e liutaka na qaravi vanua va qo: “Au na vakatututaka sara ga na vuli qo vei ira na vo tale ni vale ni malumalumu ena yasayasa qo. Era vakarautaka na iVakadinadina i Jiova na cakacaka sega ni saumi qo me tiki ni nodra cakacaka vakaitalatala e veivanua.” Dua na vale ni malumalumu e Hawaii e solia na icocovi ni Volunteer Service Award vei ira na tacida e kea, qai vakamacalataki kina nira “iyau talei” ena itikotiko ya.

14. Na cava meda kauaitaki kina na tiko ena vale ni malumalumu?

¹⁴ O Jiova e sureti ira na itabaqase mera vakacaucautaki koya. (Same 148:12, 13) Na veisureti qori e baleti ira tale ga na tiko ena vale ni malumalumu. Vakacava e tiko ena nomu yalava na vale ni malumalumu e rawa ni o tukuna kina na itukutuku vinaka vei ira na itabaqase? Ena nodra veivuke na qase ni ivavakoso kei ira na liutaka na qaravi ni vanua qori, eda na rawa ni vunau vakavinaka vei ira na vakaitikotiko e kea. Nida nanumi ira na itabaqase, eda sa vakatotomuri Jiova sara tiko ga.—Same 71:9, 18.