ULUTAGA NI VULI 7
Me Yaga Nomu Wili iVolatabu
“Na cava o wilika kina?”—LUKE 10:26.
SERE 97 Bula ena Vosa ni Kalou
KA ENA VULICIa
1. Eda kila vakacava ni bibi vei Jisu na iVolatabu?
VAKASAMATAKA mada ni o vakarogoci Jisu ni veivakavulici tiko. E dau cavuqaqataka vakalevu na Vosa ni Kalou. Na imatai mada ga ni ka e tukuna ni oti nona papitaiso, kei na so tale na ka e kaya ni bera ni mate, e cavuqaqataka sara tiko ga na ka e tukuni ena iVolatabu.b (Vkru. 8:3; Same 31:5; Luke 4:4; 23:46) Na tolu veimama na yabaki ena loma ni gauna qori, e dau wilika e matanalevu qai cavuqaqataka na veika e tukuni ena iVolatabu, e vakamacalataka sara na kena ibalebale.—Maciu 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luke 4:16-20.
E vakaraitaka o Jisu ena nona bula taucoko ni taleitaka na Vosa ni Kalou, e saga tale ga me muria (Raica na parakaravu 2)
2. Na cava e vukei Jisu me kila vinaka na iVolatabu ni tubucake tiko? (Raica na iyaloyalo ena waqana)
2 Ni vo e vica vata na yabaki me tekivuna o Jisu na nona cakacaka vakaitalatala, e wilika qai rogoca wasoma na Vosa ni Kalou. Ni tiko e vale, macala ga ni dau rogoci Meri kei Josefa ni rau cavuqaqataka na tikinivolatabu ni ratou veivosaki e veisiga.c (Vkru. 6:6, 7) E dau tiko tale ga o Jisu kei na nona vuvale ena valenilotu ena Siga ni Vakacecegu kece. (Luke 4:16) E dau vakarorogo vinaka sara o Jisu ni wiliki tiko na iVolatabu. Yaco na gauna e vulica kina me wilika ga vakataki koya na iVolatabu. E kila vinaka kina na iVolatabu, e taleitaka, e saga me muria sara. Me kena ivakaraitaki, vakasamataka lesu na ka e yaco ena valenisoro ni se qai yabaki 12 o Jisu. Era kila vinaka na qasenivuli na Lawa e vola o Mosese, era “druka . . . ena ka e kila [o Jisu] kei na nona isaunitaro.”—Luke 2:46, 47, 52.
3. Na cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?
3 Eda rawa tale ga ni kila da qai taleitaka na Vosa ni Kalou nida wilika wasoma na iVolatabu. Ia ena rawa ni yaga vakacava na ka eda wilika? Eda rawa ni vuli ena ka e tukuna o Jisu vei ira na kila na Lawa, okati kina o ira na vunivola, ira na Farisi, kei ira na Setoki. Era dau wilika na iliuliu ni lotu qori na iVolatabu, ia e sega ni yaga vei ira. E tukuna o Jisu e tolu na sala e sega ni yaga kina vei ira. Na ka e tukuna qori vei ira ena vukei keda (1) meda vakavinakataka noda kila na ibalebale ni ka eda wilika, (2) meda vakavinakataka noda vulica eso na iyau vakayalo, (3) me veisautaka noda bula na Vosa ni Kalou.
WILIWILI MO KILA NA KENA IBALEBALE
4. Na cava eda vulica ena Luke 10:25-29 me baleta na wiliki ni Vosa ni Kalou?
4 Eda via kila na ibalebale ni ka eda wilika ena Vosa ni Kalou. Ke sega ena sega ga ni yaga na noda wilika. Kena ivakaraitaki, vakasamataka nona veivosaki o Jisu kei na “dua [na tagane] e kila vinaka na Lawa.” (Wilika Luke 10:25-29.) Ni via kila na tagane qori na ka me cakava me rawata kina na bula tawamudu, e dusimaki koya o Jisu ina Vosa ni Kalou ni taroga: “Na cava e volai ena Lawa? Na cava o wilika kina?” E donu na ka e sauma na turaga qori ni cavuqaqataka sara ga na ka e tukuni tu ena iVolatabu me baleta nona lomana na Kalou kei na kainona. (Vunau 19:18; Vkru. 6:5) Ia dikeva na ka e taroga tarava: “O cei sara mada na kainoqu?” E vakaraitaka ni sega ni kila vinaka na ibalebale ni ka e wilika ya. E sega gona ni kila me muria vinaka vakacava na tikinivolatabu qori.
E bibi meda wiliwili meda kila na kena ibalebale
5. E yaga vakacava ena noda kila na iVolatabu na noda masu kei na noda wiliwili vakamalua?
5 Eda rawa ni vakavinakataka noda kila na Vosa ni Kalou ni vinaka na ivakarau ni noda dau wili iVolatabu. Qo eso na vakatutu ena yaga vei iko. Masu ni bera ni o wiliwili. Eda vinakata na veivuke i Jiova meda kila kina na ka e tukuni ena iVolatabu, eda na kerea gona na veivuke ni yalona tabu me rawa ni kua tale ni dua na ka eda vakasamataka tiko. Oti wiliwili vakamalua. Qori o na kila kina na ka e tukuni tiko. Ena rairai yaga tale ga mo wiliwili vakadomoilevu, se vakarogoca tiko na kena katokatoni. O na kila vinaka, nanuma, qai vulica e levu tale na ka ena Vosa ni Kalou. (Josua 1:8) Ni sa oti nomu wiliwili, masu tale mo vakavinavinakataki Jiova ena nona iloloma na nona Vosa, kerei koya tale ga me vukei iko mo muria sara na ka o wilika.
Cava na yaga ni nomu vakavola eso na ka mo rawa ni kila se nanuma na ka o wilika? (Raica na parakaravu 6)
6. E yaga vakacava na taro kei na nomu vakavola eso na ka ni o wiliwili tiko? (Raica tale ga na iyaloyalo.)
6 Qo e rua tale na vakatutu mo kila vinaka kina na ibalebale ni ka o wilika ena iVolatabu. Me tiko eso na taro mo taroga me baleta na ka o wilika. Ni o wilika e dua na itukutuku, mo taroga: ‘O cei soti mada e tukuni tiko eke? O cei e vosa tiko? E vosa tiko vei cei, cava na vuna? E yaco tiko e vei kei na gauna cava?’ Na taro va qori ena vukei iko mo vakasama mo kila tale ga na itukutuku bibi e tukuni tiko. Mo vakavola tale tiko ga eso na ka ni o wiliwili tiko. Ni o volavola, o na vola na ka o vakasamataka, ena matata kina vei iko. Ena vukei iko tale ga mo nanuma na ka o wilika. O na rairai vakavola eso na taro, vola na ka o dikeva rawa, vola na veitikina bibi, raica na sala mo muria kina na ka o sa wilika, se vola ga na nomu rai. Ni o vakavola qori, o na raica kina na Vosa ni Kalou me vaka e nona itukutuku sara ga vei iko.
7. Na itovo cava e vinakati nida wiliwili tiko? Na vuna? (Maciu 24:15)
7 E tukuna o Jisu e dua na itovo e bibi meda kila kina na ibalebale ni Vosa ni Kalou, ya na yalomatua. (Wilika Maciu 24:15.) Cava na yalomatua? Qori na noda rawa ni kila nodrau veisemati e rua na vakasama, vaka kina na kedrau duidui, eda raica tale ga na ka e sega ni vakamacalataki vakamatata. Kena ikuri e vakaraitaka o Jisu ni vinakati na yalomatua meda rawa ni kila na vakayacori ni parofisai vakaivolatabu. E bibi na itovo qori me yaga kina vakalevu na ka kece eda wilika ena iVolatabu.
8. Na cava meda cakava meda wiliwili kina ena yalomatua?
8 O Jiova e vakayalomatuataki ira na nona dauveiqaravi. Kerei koya gona ena masu me vukei iko mo yalomatua. (Vkai. 2:6) E rawa ni salavata vakacava na ka o cakava kei na nomu masu? Vakasamataka vinaka na ka o wilika, oti mo dikeva se veisemati vakacava kei na ka o sa kila rawa tu. Ena yaga vei iko na ivukevuke ni vuli iVolatabu, me vaka na iDusidusi ni Vakadidike ni iVakadinadina i Jiova. O na kila kina na ibalebale ni dua na tikinivolatabu kei na sala mo muria kina. (Iper. 5:14) Ni o wiliwili tiko ena yalomatua, o na kila e levu tale na ka ena iVolatabu.
WILIWILI MO VULICA ESO NA IYAU VAKAYALO
9. Na ka dina vakaivolatabu cava era sega ni vakabauta na Setoki?
9 Era kila vinaka na Setoki na imatai ni lima na ivola ena iVolatabu vakaIperiu, ia era sega ni vakabauta na ka dina e vakabibitaki kina. Me kena ivakaraitaki, dikeva nona sauma o Jisu nodra tarogi koya na Setoki me baleta na veivakaturi. E tarogi ira: “Oni sega beka ni wilika na itukutuku ni kau vakavotona ena ivola i Mosese, ni a kaya vua na Kalou: ‘O yau na Kalou i Eparama, na Kalou i Aisake, kei na Kalou i Jekope’?” (Mari. 12:18, 26) Era sa wilika vakalevu na Setoki na itukutuku qori, na nona taro gona o Jisu e vakaraitaka nira sega ni vakabauta e dua na ka dina vakaivolatabu, ya na ivakavuvuli ni veivakaturi.—Mari. 12:27; Luke 20:38.d
10. Na cava meda saga meda vaqara nida wiliwili tiko?
10 Na cava eda vulica kina? Nida wiliwili, eda na saga meda vaqara na ka kece eda rawa ni vulica ena dua na tikinivolatabu se itukutuku. Eda via kila na ivakavuvuli sa matata tu, vaka kina na ka dina titobu kei na ivakavuvuli dredre era vunitaki tu ena tikinivolatabu.
11. Me salavata kei na 2 Timoci 3:16, 17, o na kila vakacava na iyau vakayalo ena iVolatabu?
11 Eda na kila vakacava na iyau vakayalo nida wili iVolatabu tiko? Dikeva mada na ka e kaya na 2 Timoci 3:16, 17. (Wilika.) Dikeva ni “[yaga] na iVolatabu kece” me (1) veivakavulici, (2) veivunauci, (3) veivakadodonutaki, (4) veidusimaki tale ga. O rawa ni vulica na va na tikina qori ni o wilika eso na ivola vakaivolatabu o sega mada ga ni dau vakayagataka vakalevu. Dikeva na itukutuku qori mo kila na ka e vakavulica me baleti Jiova, nona inaki, se ivakavuvuli vakaivolatabu. Vakasamataka na kena yaga ena veivunauci. Ena vukei iko mo kila qai cata na rai cala se itovo ca, mo rawa ni yalodina tiko ga vei Jiova. Dikeva na kena rawa ni veivakadodonutaki, se ni vakadodonutaki kina e dua e cala nona rai o rairai donuya ena cakacaka vakaitalatala. Vulica tale ga na sala e veidusimaki kina, mo vulica me dau tiko vei iko na ivakarau ni rai i Jiova. Ni o vakasamataka na yaga ni va na tikina qori, o na kunea sara ga na iyau vakayalo ena vakavinakataki kina nomu wili iVolatabu.
ME VEISAUTAKI IKO NA KA O WILIKA
12. Na cava e tarogi ira kina na Farisi o Jisu “Vakacava, oni sega ni wilika?”
12 E taroga tale ga o Jisu “Vakacava, oni sega ni wilika?” me vakaraitaka ni cala nodra rai na Farisi me baleta na iVolatabu. (Maciu 12:1-7)e Era kaya na Farisi nira beca na tisaipeli i Jisu na Siga ni Vakacecegu. Ni sauma o Jisu, e tukuna e rua na ivakaraitaki vakaivolatabu, e cavuqaqataka tale ga e dua na tikina mai na Osea me vakaraitaka ni o ira na Farisi era sega ni kila na ka e vakaibalebaletaki ena lawa ni Siga ni Vakacecegu, era sega kina ni vakaraitaka na loloma. Na cava e sega ni veisautaki ira kina na tagane qori na ka era wilika ena Vosa ni Kalou? Nira wiliwili ena veivakalewai kei na dokadoka. Na nodra itovo sara ga e vakavuna mera sega ni kila na ibalebale ni ka era wilika tiko.—Maciu 23:23; Joni 5:39, 40.
13. Na itovo cava e vinakati nida wili iVolatabu? Na vuna?
13 Eda vulica ena vosa i Jisu ni bibi me donu tiko noda rai nida wili iVolatabu. Meda kua ni vakataki ira na Farisi, ia meda yalomalumalumu, meda yalorawarawa ni vakavulici. Meda “ciqoma ena yalomalua na kena teivaki vei [keda] na vosa ni Kalou.” (Jeme. 1:21) Ke da yalomalua, ena veisautaki keda na Vosa ni Kalou. Ke da sega ni dau vakalelewa se dokadoka, ena veisautaki keda na ka eda vulica ena iVolatabu me baleta na yalololoma, veinanumi kei na loloma.
Eda kila vakacava ni sa veisautaki keda tiko na Vosa ni Kalou? (Raica na parakaravu 14)f
14. Ena kilai vakacava ni sa veisautaki keda na iVolatabu? (Raica tale ga na iyaloyalo.)
14 Na ka eda cakava vei ira eso tale ena vakaraitaka ke sa veisautaki keda tiko na Vosa ni Kalou. Era sega ni vinakata na Farisi me veisautaki ira na Vosa ni Kalou, era tini ‘vakalewai ira kina na sega ni cala.’ (Maciu 12:7) Ena va tale ga qori na noda rai kei na ka eda cakava vei ira eso tale, ena kilai kina ke sa veisautaki keda na Vosa ni Kalou se sega. Me kena ivakaraitaki, eda dau via tukuna na ka vinaka eda raica vei ira, se totolo ga nida dusia na nodra cala? Eda dau loloma, eda tu vakarau ni veivosoti, se dau veivakalewai da qai yalo ca tiko ga? Nida dikevi keda va qori ena laurai kina ke sa veisautaka tiko noda vakasama, na lomada, kei na ka eda cakava na ka eda wilika.—1 Tim. 4:12, 15; Iper. 4:12.
WILIWILI ENA TINI ENA MARAU
15. Na cava nona rai o Jisu me baleta na iVolatabu?
15 E taleitaka o Jisu na iVolatabu, e volai na ivakarau ni lomana ena parofisai ena Same 40:8: “Na noqu Kalou, au marautaka vakalevu meu cakava na lomamuni, qai tu e vu ni lomaqu na nomuni lawa.” E marau gona o Jisu qai qaravi Jiova tiko ga. Eda rawa tale ga ni marau qai qaravi Jiova tiko ga ke da saga me uqeta na lomada na Vosa ni Kalou.—Same 1:1-3.
16. Ena yaga vakacava vei iko na nomu wilika na Vosa ni Kalou? (Raica na Kato “Rawa ni Vukei Iko na Vosa i Jisu Mo Kila Vinaka na ka o Wilika.”)
16 Me salavata kei na vosa i Jisu vaka kina nona ivakaraitaki, meda vakavinakataka mada ga na ivakarau ni noda wili iVolatabu. E rawa nida kila na ibalebale ni dua na tikinivolatabu ke da dau masu, wiliwili vakamalua, eda taro qai vakavola eso na ka. E bibi meda yalomatua nida vakadikeva vinaka na ka eda wilika kei na noda vakayagataka na veidusimaki ni ivola vakaivolatabu me vukei keda. Eda rawa ni vakayagataka vinaka na iVolatabu nida dikeva e dua na tikinivolatabu eda sega ni kila vinaka na kena ibalebale, ena noda qara tiko na iyau vakayalo. Ena veisautaki keda tale ga na Vosa ni Kalou ni donu tiko noda rai nida wiliwili. Nida cakava qori, ena yaga sara vakalevu na noda wili iVolatabu qai toro volekati Jiova kina.—Same 119:17, 18; Jeme. 4:8.
SERE 95 Sa Qai Ramase Tiko Ga
a O keda kece na sokaloutaki Jiova eda na saga meda wilika e veisiga na nona Vosa. Levu era cakava qori era sega ni kila na ibalebale ni ka era wilika tiko. E yaco tale ga qori vei ira eso ena gauna i Jisu. Nida dikeva na ka e tukuna o Jisu vei ira na wilika na Vosa ni Kalou, eda na vulica na ka meda cakava me yaga kina noda wili iVolatabu.
b Na gauna e papitaiso kina o Jisu, e lumuti ena yalo tabu, e macala ga ni vakalesui tale vua nona vakanananu ena nona bula tu mai lomalagi.—Maciu 3:16.
c E kila vinaka o Meri na iVolatabu, e dau cavuta tale ga. (Luke 1:46-55) Kena irairai ni rau sega ni volia rawa e dua nodrau iVolatabu o Josefa kei Meri. Rau vakarorogo vinaka ni wiliki tiko na Vosa ni Kalou ena valenisoro, me rawa ni rau nanuma.
d Raica na ulutaga “Toro Voleka Vua na Kalou—‘E Nodra Kalou ga na Bula’” ena Vale ni Vakatawa ni Feperueri 1, 2013.
e Raica tale ga na Maciu 19:4-6, ni tarogi ira na Farisi o Jisu ena taro vata ga qori: “Vakacava, oni sega ni wilika?” Era sa wilika na ka me baleta na bulibuli, ia era sega ni vakabauta na ka e tukuni kina me baleta na rai ni Kalou ena vakawati.
f IVAKAMACALA NI IYALOYALO: Ni caka tiko na soqoni, e cala vakavica na ka e cakava e dua na tacida tagane e qarava tiko na misini kei na vidio. Ia ni oti na soqoni rau vakavinavinakataka nona sasaga e rua na tacina vakayalo, me kua ni kauaitaka vakasivia na nona cala.