Alɔdlɛndónǔ Kplé Gbɛzán kpo Sinsɛnzɔ́ kpo Tɔn Sín Azɔ̌wema Tɔn Lɛ
2-8 SEPTEMBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 7-8
“Nyí Vɔsanúxwlémawutɔ́ Kaka Sɔyi Mɛlukisedɛki Ðɔhun”
it-2 249
Mɛlukisedɛki
Axɔ́su Salɛmu hwexónu tɔn tɔn wɛ é nyí, bo lɛ́ nyí Jehovah “Mawu Ajalɔnlɔn ɔ sín vɔsanúxwlémawutɔ́.” (Bǐ 14:18, 22) É wɛ nyí vɔsanú- xwlémawutɔ́ nukɔntɔn e xó Biblu ɖɔ é; é wà azɔ̌ enɛ táan kpɛɖé jɛ nukɔn nú 1933 J.H.M. tɔn. Ðó Mɛlukisedɛki wɛ nyí Axɔ́su Salɛmu tɔn e tinmɛ tɔn nyí “fífá” é wutu ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ xó dó wǔ tɔn bo ɖɔ ɖɔ é nyí “Axɔ́su fífánɔ,” enɛ wɛ zɔ́n bɔ è nɔ ylɔ́ ɛ ɖɔ “Axɔ́su hwɛjijɔnɔ.” (Eb 7:1, 2) É cí ɖɔ Salɛmu hwexónu tɔn wɛ nyí azinkan toxo e è wá ylɔ́ ɖɔ Jeluzalɛmu é tɔn ɖɔhun, nyikɔ enɛ ɖò nyikɔ Jeluzalɛmu ɔ mɛ; é wɛ è nɔ lɛ́ ylɔ́ hweɖelɛnu ɖɔ “Salɛmu.”—Ðɛ 76:3.
Ee tɔ́gbó Ablamu (Ablaxamu) ɖu ɖò Kedɔlaomɛ́ɛ kpo axɔ́su ɖěɖee xò kpóɖó n’i lɛ é kpo jí gudo é ɔ, é wá tɔdo Cawée tɔn alǒ “tɔdo Axɔ́su tɔn” mɛ. Tɔdo enɛ mɛ wɛ Mɛlukisedɛki “hɛn wɔxúxú kpo vɛ̌ɛn kpo wá” nú Ablaxamu ɖè bo xoɖɛ dó jǐ tɔn, bo ɖɔ: “Mawu Ajalɔnlɔn ni kɔn nyɔna dó Ablamu jí. Mawu Ajalɔnlɔn e bló jinukúnsin kpo ayikúngban kpo é ni kɔn nyɔna dó jǐ we. Susu nú Mawu Ajalɔnlɔn. É jó kɛntɔ́ towe lɛ nú we.” Enɛ gudo ɔ, Ablaxamu na “nǔ e é bɛ́ wá lɛ é bǐ sín maɖówǒ” axɔ́su e lɛ́ nyí vɔsanúxwlémawutɔ́ é, ye wɛ nyí “nǔ e é hɛn wá sín ahwangbenu” ɖó é ɖu ɖò axɔ́su ɖěɖee klán gbè xá ɛ lɛ é jí wutu lɛ é.—Bǐ 14:17-20; Eb 7:4.
it-2 250 akpá. 3
Mɛlukisedɛki
Nɛ̌ Mɛlukisedɛki ɔ, è ma ka “ɖɔ jiji tɔn abǐ kú tɔn xó ɖò fí ɖebǔ” nǔgbo ǎ gbɔn?
Pɔlu ɖè kúnnuɖenú taji e kan Mɛlukisedɛki é xlɛ́ nyi wɛn, bo ɖɔ dó wǔ tɔn ɖɔ: “È tuùn tɔ́ tɔn ǎ, è tuùn nɔ tɔn ǎ; è tuùn tɔ́gbó tɔn ɖebǔ ǎ; è ka ɖɔ jiji tɔn abǐ kú tɔn xó ɖò fí ɖebǔ ǎ; é cí Mawu ví ɔ ɖɔhun; é nyí vɔsanúxwlémawutɔ́ kaka sɔyi.” (Eb 7:3) Gbɛtɔ́ ɖevo lɛ ɖɔhun ɔ, è jì Mɛlukisedɛki, bɔ é lɛ́ kú. É ɖò mɔ̌ có, è ɖɔ tɔ́ tɔn kpo nɔ tɔn kpo sín nyikɔ ǎ, è ka lɛ́ ɖè tɔ́gbó tɔn lɛ kpo jijimɛ e bɔ dó ye wu lɛ é kpo xlɛ́ ǎ, mɔ̌ jɛn Biblu ma ɖɔ xó ɖebǔ dó jiji tɔn alǒ kú tɔn wu ǎ é nɛ. Mɔ̌ mɛ ɔ, Mɛlukisedɛki sixu sɔ́ afɔ Jezu Klisu tɔn ɖó te nǔgbo, ɖó Jezu na ɖò vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ wà wɛ tɛgbɛ. Lee mɛɖebǔ ma jɛ nukɔn nú Mɛlukisedɛki ɖò vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ tɔn kɔn, alǒ bɔ dó wǔtu tɔn ǎ gbɔn é ɔ, mɔ̌ ɖokpo ɔ wɛ mɛɖebǔ ma nyí vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó jɛ nukɔn nú Klisu ǎ gbɔn é nɛ; Biblu xlɛ́ ɖɔ mɛɖebǔ kún ka na bɔ dó wǔ tɔn gbeɖé ó. Gɔ́ na ɔ, è jì Jezu ɖò akɔta Judáa tɔn mɛ ɖò axɔ́su kúnkan Davidi tɔn mɛ có, tɔ́gbó tɔn agbaza tɔn lɛ ɖó kancica ɖebǔ xá vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ tɔn ǎ, é ka lɛ́ nyí ɖɔ é jɔ ɖò hɛ̌nnu ɖé mɛ wɛ zɔ́n bɔ é nyí vɔsanúxwlémawutɔ́, bo lɛ́ nyí axɔ́su ǎ. Nǔ enɛ lɛ ɖè akpá e Jehovah ɖesunɔ dó n’i é xlɛ́.
it-2 249
Mɛlukisedɛki
Xlɛ̌ Vɔsanúxwlémawutɔ́ E Klisu Na Nyí É Tɔn. Ðò nǔɖɔɖ’ayǐ nukúnɖeji e kúnkplá Mɛsiya ɔ é ɖé mɛ ɔ, Jehovah dó akpá elɔ nú “Aklunɔ” Davidi tɔn: “Vɔsanúxwlémawutɔ́ wɛ a nyí kaka sɔyi mavɔmavɔ, Mɛlukisedɛki ɖɔhun.” (Ðɛ 110:1, 4) Ðɛhan enɛ e Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛ bɔ è jì é zɔ́n bɔ Eblée lɛ mɔ ɖɔ Mɛsiya e sín akpá è dó é jɛn na nyí vɔsanúxwlémawutɔ́ kpo Axɔ́su kpo e xó ɖɔ wɛ è ɖè é. Ðò wema e Mɛsɛ́dó Pɔlu sɛ́dó Eblée lɛ é mɛ ɔ, é bló bɔ nǔxokpɔ́n ɖebǔ e na kúnkplá mɛ e sín akpá è dó é bǐ bú, bo ɖɔ ɖɔ “[Jezu] huzu vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó kaka sɔyi, Mɛlukisedɛki ɖɔhun.”—Eb 6:20; 5:10.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w00 15/8 14 akpá. 11
Vɔsisa E Nɔ Nyɔ́ Mawu Nukúnmɛ lɛ É
11 Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ: “vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɖebǔ ɔ, è nɔ sɔ́ ɛ nú é na xwlé nǔnina kpo vɔsanú kpo Mawu.” (Eblée lɛ 8:3) Ð’ayi wu ɖɔ Pɔlu má nǔ ɖěɖee vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó Izlayɛli hwexónu tɔn ɔ tɔn na nɔ xwlé Mawu lɛ é ɖó gbɛ̌nu we jí, ye wɛ nyí, “nǔnina lɛ” kpo “vɔsanú lɛ” kpo alǒ ‘vɔsanú e è xwlé Mawu ɖó hwɛ e gbɛtɔ́ lɛ hu lɛ wu lɛ é.’ (Eblée lɛ 5:1) Ðò kpaa mɛ ɔ, mɛ lɛ nɔ na nǔnina lɛ, bo na dó ɖè wanyiyi kpo nǔsumɛkúnmɛ kpo xlɛ́, lobo na lɛ́ zun xɔ́ntɔn, bonu nǔ yetɔn na nyɔ́ mɛ nukúnmɛ. (Bǐbɛ̌mɛ 32:20; Nǔnywɛxó 18:16) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, è sixu nɔ mɔ nǔnina e xó Sɛ́n ɔ ɖɔ lɛ é gegě dó mɔ ‘nǔ nina’ Mawu bonu nǔ mɛtɔn na nyɔ́ nukún tɔn mɛ. Sɛ́n ɔ gbigba nɔ byɔ ɖɔ è ni sú akwɛ e è gbò nú mɛ lɛ é bo savɔ̌ ‘ɖó hwɛ e gbɛtɔ́ lɛ hu lɛ wu lɛ é’ tamɛ. Wema Biblu tɔn atɔ́ɔ́n nukɔntɔn lɛ, taji ɔ, Tíntɔ́n, Levíi ví lɛ kpo Kɛ́nsísɔ́ kpo slɛ́ nǔ vovo e è na na ɖò vɔsisa kpo nǔnina alɔkpa vovo kpo hwenu lɛ é. É sixu vɛwǔ nú mǐ tawun bɔ mǐ na tuùn doyidoslɔ́ vɔsisa enɛ lɛ bǐ xwíi tɔn bo lɛ́ flín ye ganji có, nǔ taji ɖé lɛ ka tíìn bo ɖò vɔ̌ vovo e è nɔ sá lɛ é mɛ bɔ mǐ ɖó na tuùn.
it-1 79 akpá. 7
Akɔjijɛ
Nɛ̌ Akɔjijɛsɛ́n ɔ ka huzu “nǔ xóxó” gbɔn?
É ɖò mɔ̌ có, Akɔjijɛsɛ́n ɔ huzu “nǔ xóxó” ɖò ali ɖé nu hwenu e Mawu zán gbeyiɖɔ Jelemíi bo ɖɔ ɖɔ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ na bɛ́ azɔ̌ é. (Jel 31:31-34; Eb 8:13) Ðò 33 H.M. tɔn ɔ, è súnsún Akɔjijɛsɛ́n ɔ, ɖó kú e Klisu kú ɖò yatín jí é wutu (Kolo 2:14), bɔ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ jɛ tɛn tɔn mɛ.—Eb 7:12; 9:15; Mɛ 2:1-4.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
it-1 80 akpá. 5-7
Akɔjijɛ
Akɔjijɛ Yɔyɔ̌ Ɔ. Jehovah ɖɔ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ xó ɖ’ayǐ gbɔn gbeyiɖɔ Jelemíi jí ɖò xwè kanweko tɛnwegɔ́ ɔ J.H.M. tɔn, bo ɖɔ ɖɔ akɔjijɛ enɛ kún na cí Akɔjijɛsɛ́n e Izlayɛli-ví lɛ gbà é ɖɔhun ó. (Jel 31:31-34) Ðò zǎn e jɛ nukɔn nú kú Jezu Klisu tɔn, ɖò azǎn 14gɔ́ Nisáan 33 H.M. tɔn, hwenu e é ɖó Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ ayǐ é ɔ, é ɖɔ ɖɔ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ na bɛ́ azɔ̌ gbɔn vɔsisa emitɔn gblamɛ. (Lk 22:20) Ee fínfɔ́n sín kú tɔn bló azǎn 50, alǒ jixwé yiyi tɔn bló azǎn 10 é ɔ, é kɔn gbigbɔ mímɛ́ e Jehovah na ɛ é dó ahwanvu tɔn e kplé ɖò síngbó ɖé jí ɖò Jeluzalɛmu lɛ é jí.—Mɛ 2:1-4, 17, 33; 2Kɔ 3:6, 8, 9; Eb 2:3, 4.
Jehovah nyí akpáxwé akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ tɔn lɛ ɖokpo, bɔ “mɛɖeɖóvo Mawu tɔn lɛ” alǒ Izlayɛli Mawu tɔn e è sɔ́ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ gblamɛ bɔ ye ɖò bǔ xá Klisu, bo nyí agun tɔn alǒ agbaza tɔn é nyí akpáxwé ɖevo. (Eb 8:10; 12:22-24; Ga 6:15, 16; 3:26-28; Hlɔ 2:28, 29) Akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ bɛ́ azɔ̌ gbɔn hun Jezu Klisu tɔn e kɔn nyi ayǐ é (gbɛ̀ Jezu Klisu tɔn sísɔ́ dó savɔ̌) gblamɛ; Jezu sɔ́ lee hun enɛ xɔ akwɛ sɔ́ é xwlé Jehovah ɖò jixwé yiyi tɔn gudo. (Mt 26:28) Nú Mawu sɔ́ mɛɖé b’ɛ na yì jixwé ɔ (Eb 3:1), É nɔ dɔn mɛ ɔ dó akɔ e É jɛ gbɔn vɔsisa Klisu tɔn gblamɛ é mɛ. (Ðɛ 50:5; Eb 9:14, 15, 26) Jezu Klisu wɛ nyí Hwɛgbotɔ́ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ tɔn (Eb 8:6; 9:15), bo lɛ́ nyí Kún nukɔntɔn Ablaxamu tɔn. (Ga 3:16) Gbɔn hwɛgbotɔ́zɔ́ e wà wɛ Jezu ɖè ɖò akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ mɛ é gblamɛ ɔ, é nɔ d’alɔ mɛ ɖěɖee ɖò akɔjijɛ ɔ mɛ bo na wá huzu kún Ablaxamu tɔn jɔnwun sín akpáxwé lɛ é (Eb 2:16; Ga 3:29) gbɔn hwɛ yetɔn lɛ sísɔ́ kɛ ye gblamɛ. Jehovah nɔ ylɔ́ ye ɖɔ hwɛjijɔnɔ.—Hlɔ 5:1, 2; 8:33; Eb 10:16, 17.
Nɔví Klisu tɔn enɛ lɛ e è sɔ́ gbɔn gbigbɔ mímɛ́ gblamɛ lɛ é nɔ huzu vɔsanúxwlémawutɔ́, bo nɔ w’azɔ̌ ɖò Vɔsanúxwlémawutɔ́ Ðaxó ɔ sín acɛ glɔ́, alǒ “nyí vɔsanúxwlémawutɔ́ axɔ́su ɔ tɔn.” (1Pi 2:9; Nǔ 5:9, 10; 20:6) Ye mɛ enɛ lɛ nɔ wà vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́; “sinsɛnzɔ́ mímɛ́” ɖé wɛ (Fili 2:17, nwt), bɔ è nɔ ylɔ́ ye ɖɔ “akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ sín azɔ̌watɔ́” lɛ. (2Kɔ 3:6) Ye mɛ enɛ lɛ e è ylɔ́ lɛ é ɖó na nɔ xwedó afɔdomɛ Klisu tɔn lɛ télélé kpo gbejininɔ kpo kaka jɛ kú, enɛ gudo ɔ, Jehovah na sɔ́ ye dó ɖó vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ sín axɔ́suɖuto ɖé na, bɔ ye na ɖó mimǎ ɖò ninɔmɛ Mawu tɔn mɛ, lobo na sɔ́ jɔmakú kpo agbaza e ma nɔ nyɔ ǎ é kpo dó d’ajɔ ye, bɔ ye na xò kpóɖó nú Klisu ɖò jixwé. (1Pi 2:21; Hlɔ 6:3, 4; 1Kɔ 15:53; 1Pi 1:4; 2Pi 1:4) Linlin e wu è sɔnǔ nú akɔjijɛ enɛ é wɛ nyí ɖɔ è na sɔ́ togun ɖokpo nú nyikɔ Jehovah tɔn, bɔ é na nyí “kún” Ablaxamu tɔn sín akpáxwé. (Mɛ 15:14) Ye huzu “yawó” Klisu tɔn, bo nyí mɛ ɖěɖee é jɛ akɔ xá, bɔ ye na kp’acɛ xá ɛ ɖò Axɔ́suɖuto ɔ mɛ lɛ é. (Jn 3:29; 2Kɔ 11:2; Nǔ 21:9; Lk 22:29; Nǔ 1:4-6; 5:9, 10; 20:6) Linlin e wu è ɖó akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ ayǐ é byɔ ɖɔ akɔjijɛ ɔ ni kpó ɖò azɔ̌ wà wɛ kaka jɛ hwenu e è na fɔ́n “mɛɖeɖóvo Mawu tɔn lɛ” alǒ Izlayɛli Mawu tɔn bɔ ye na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò jixwé é. Nú linlin enɛ jɛnu ɔ, nyɔna lɛ na nɔ ayǐ kaka sɔyi, enɛ wu ɔ, è sixu ylɔ́ akɔ enɛ ɖɔ “akɔjijɛ mavɔmavɔ.”—Eb 13:20.
9-15 SEPTEMBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 9-10
“Nǔ Ðagbe E Jawě lɛ Sín . . . Yɛ”
it-2 490 akpá. 7
Hwɛsɔ́kɛmɛ
Sɔgbe xá sɛ́n e Mawu na akɔta Izlayɛli tɔn é ɔ, cobonu ye na sɔ́ hwɛ kɛ mɛ e hu hwɛ dó Mawu alǒ nǔɖitɔ́ hatɔ́ ɖé é ɔ, é ɖó na tó jla nǔ e é wà nyi dò é ɖó lee sɛ́n ɔ zɔ́n gbɔn é hwɛ̌, enɛ gudo ɔ, ɖò ninɔmɛ gegě mɛ ɔ, é na zán hun dó savɔ̌ sɛ́dó Jehovah. (Lev. 5:5-26) Enɛ wu wɛ Pɔlu ɖè nǔgbododó elɔ xlɛ́: “Nǔgbo ɔ, ɖò sɛ́n ɔ mɛ ɔ, nǔ lɛ bǐ wɛ è nɔ ɖibla slá wǔ na kpo hun kpo, bɔ cobonu Mawu na sɔ́ hwɛ kɛ mɛɖé ɔ, hun jɛn nɔ kɔn nyi ayǐ.” (Eb 9:22) Hun kanlin e è sɔ́ dó savɔ̌ na é tɔn sixu súnsún hwɛ mɛ ɔ tɔn lɛ síìn, kaka bo na bló bonu mɛ ɔ sín ayixa na mɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ. (Eb 10:1-4; 9:9, 13, 14) Amɔ̌, akɔjijɛ yɔyɔ̌ e xó e ɖɔ ɖ’ayǐ é bló bɔ è sixu sɔ́ hwɛ kɛ mɛ bǐ gbídígbídí gbɔn vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn Jezu Klisu tɔn gblamɛ. (Jel 31:33, 34; Mt 26:28; 1Kɔ 11:25; Efɛ 1:7) Hwenu e Jezu tlɛ ɖò ayikúngban jí é ɔ, é gbɔn azɔn e é gbɔ nú ayǐsónɔ ɖé é gblamɛ dó ɖexlɛ́ ɖɔ emi ɖó acɛ bo na sɔ́ hwɛ kɛ mɛ.—Mt 9:2-7.
cf 183 akpá. 4
“Xwedó Mì”
4 Biblu ɖɔ xó ɖě dó jixwé yiyi Jezu tɔn, doo e è dó n’i é kpo mɔ e é mɔ Tɔ́ tɔn kpo awǎjijɛ kpo é wu ǎ. É ɖò mɔ̌ có, Biblu ɖè nǔ e na jɛ hwenu e Jezu na lɛkɔ yì jixwé gudo tlolo é xlɛ́ ɖ’ayǐ. Nú xwè kanweko donu 15 jɛji ɔ, Jwifu lɛ nyí kúnnuɖetɔ́ nú nǔwiwa mímɛ́ ɖé. Ðò azǎn ɖé jí ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ nɔ yì Tɛn Mímɛ́ Bǐ e ɖò tɛmpli ɔ mɛ é mɛ, bo nɔ fúnfún kanlin ɖěɖee è dó savɔ̌ na ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó Ɔ gbè lɛ é sín hun gbɔn akɔjijɛgbá ɔ nukɔn. Gbè enɛ gbè ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ nɔte nú Mɛsiya ɔ. Jezu bló bɔ nǔɖɔɖ’ayǐ e kúnkplá nǔwiwa enɛ é jɛnu azɔn ɖokpo géé bɔ xó fó hwenu e é lɛkɔ yì jixwé gudo é. É yì tɛn mímɛ́ bǐ ɔ mɛ ɖò Jehovah nukɔn ɖò jixwé, bo xwlé lee vɔsisa gbɛxɔnúmɛ tɔn tɔn xɔ akwɛ sɔ é Tɔ́ tɔn. (Eblée lɛ 9:11, 12, 24) Jehovah ka yí gbè na à?
it-2 548
Maɖóblɔ̌
Mɔyizisɛ́n ɔ ɖó blɔ̌ ǎ. Vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́wiwa kpo kanlin zinzan dó savɔ̌ vovo lɛ kpo ɖò Sɛ́n e è na togun Izlayɛli tɔn gbɔn Mɔyizi jí é mɛ. Mawu wɛ na Sɛ́n ɔ, b’ɛ lɛ́ ɖó blɔ̌ ǎ có, lee Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛsɛ́dó ɔ b’ɛ xlɛ́ gbɔn é ɔ, Sɛ́n ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ ɔ kpo vɔsisa lɛ kpo zɔ́n bonu mɛ ɖěɖee ɖò Sɛ́n ɔ glɔ́ lɛ é nyí mɛ maɖóblɔ̌ ǎ. (Eb 7:11, 19; 10:1) Sɛ́n ɔ tún kan nú mɛ sín hwɛhuhu kpo kú kpo sí ǎ, loɔ, é lɛ́ zɔ́n bɔ hwɛhuhu ɔ lɛ́ jɛ wě d’eji. (Hlɔ 3:20; 7:7-13) É ɖò mɔ̌ có, tuto enɛ lɛ e Mawu bló lɛ é jɛnu sɔgbe xá linlin e wu Mawu bló ye é; Sɛ́n ɔ wà nǔ “mɛkplɔntɔ́” ɖé ɖɔhun, bo xlɛ́ ali gbɛtɔ́ lɛ yì Klisu gɔ́n, bo nyí ‘nǔ ɖagbe e jawě lɛ sín yɛ’ e nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu é ɖé. (Ga 3:19-25; Eb 10:1) Enɛ wu ɔ, hwenu e Pɔlu ɖɔ ɖɔ “nǔ e Mɔyizisɛ́n ɔ ma kpéwú bo bló ǎ ɖó hwɛhuhu sín ninɔmɛ e gbɛtɔ́ ɖó ɔ zɔ́n bɔ é vɔ́da wutu” (Hlɔ 8:3) é ɔ, nǔwukpíkpé e vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó Jwifu agbaza tɔn ɔ (ee Sɛ́n sɔ́ b’ɛ na kpé nukún dó vɔsisa sín tuto lɛ wu bo na lɛ́ hɛn kanlin e è dó savɔ̌ na lɛ é sín hun byɔ Tɛn Mímɛ́ Bǐ ɔ mɛ ɖò Hwɛ Súnsún Sín Kɔ nú Mɛ Zán Ðaxó Ɔ gbè é) ma ɖó bo na “hwlɛn” mɛ ɖěɖee sín tamɛ é nɔ w’azɔ̌ dó lɛ é gán mlɛ́mlɛ́ ǎ é dó gesí wɛ é ɖè, lee Eblée lɛ 7:11, 18-28 tinmɛ gbɔn é. Nǔgbo wɛ ɖɔ vɔ̌ ɖěɖee è sá ɖò vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ e Aalɔ́ɔn sín kúnkan wà é hwenu lɛ é bló bɔ nǔ mɛ lɛ tɔn nyɔ́ Mawu nukúnmɛ, amɔ̌ é ɖè ye sín hwɛhuhu kannu bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ. Enɛ xó ɖɔ wɛ mɛsɛ́dó ɔ ɖè, bo ɖɔ ɖɔ hwɛ súnsún sín kɔ nú mɛ vɔ́ lɛ kún “sixu zɔ́n nú ye na nyí mɛ mímɛ́” ɖò ayixa yetɔn mɛ ó. (Eb 10:1-4; sɔ́ jlɛ́ dó Eb 9:9 wu.) Vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ kpéwú bo na sú axɔ́ e sín hudo è ɖó bo na xɔ gbɛ̀ nú mɛ sín hwɛhuhu sí nǔgbo nǔgbo é ǎ. Vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ Klisu tɔn e ma na ɖó vivɔnu ǎ é kpo vɔ̌ e é sá bɔ xó ɖě ma ɖ’ewu ǎ é kpo kɛɖɛ jɛn kpé nǔ enɛ wu.—Eb 9:14; 10:12-22.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w92 1/3 31 akpá. 4-6
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Pɔlu ɖɔ ɖɔ mɛɖé ɖó na kú dandan cobɔ akɔ e ɖò Mawu kpo gbɛtɔ́ lɛ kpo tɛntin lɛ é na w’azɔ̌. Kpɔ́ndéwú ɖokpo wɛ nyí Akɔjijɛsɛ́n ɔ. Mɔyizi wɛ nyí hwɛgbotɔ́ akɔjijɛ enɛ tɔn, bo dóhwɛ gbɔ ɖò Mawu kpo Izlayɛli agbaza tɔn kpo tɛntin. Mɔ̌ mɛ ɔ, Mɔyizi w’azɔ̌ taji ɖé, bo lɛ́ nyí mɛ e wà nǔ ɖó kpɔ́ xá Izlayɛli-ví lɛ hwenu e ye ɖò akɔjijɛ ɔ mɛ byɔ wɛ é. Enɛ wu ɔ, è sixu mɔ Mɔyizi dó mɔ akɔjɛtɔ́ Akɔjijɛsɛ́n e Jehovah dó wá é tɔn. Amɔ̌, hun Mɔyizi tɔn ɖó na kɔn nyi ayǐ cobɔ Akɔjijɛsɛ́n ɔ na bɛ́ azɔ̌ wɛ à? Eǒ. É nyɔ́ wà ɔ, kanlin lɛ wɛ è sɔ́ dó savɔ̌, hun yetɔn nɔ Mɔyizi sín hun tɛnmɛ.—Eblée lɛ 9:18-22.
Akɔjijɛ yɔyɔ̌ e ɖò Jehovah kpo Izlayɛli gbigbɔ tɔn ɔ kpo tɛntin é ka lo? Jezu Klisu ɖó azɔ̌ taji ɖé, é wɛ nyí ɖɔ é nyí hwɛgbotɔ́ ɖò Jehovah kpo Izlayɛli gbigbɔ tɔn ɔ kpo tɛntin. Jehovah wɛ dó akɔjijɛ enɛ wá có, Jezu jí wɛ é jinjɔn. Gbɔn vo nú hwɛgbotɔ́ e Jezu nyí é ɔ, é lɛ́ xlɛ́ ali mɛ nukɔntɔn ɖěɖee na byɔ akɔjijɛ enɛ mɛ lɛ é hwenu e é ɖò ayikúngban jí é. (Luki 22:20, 28, 29) Gɔ́ na ɔ, é jɛxa bo na savɔ̌ e ɖò dandan bonu akɔjijɛ enɛ na w’azɔ̌ é. Vɔsisa enɛ nyí kanlin lɛ tɔn kpowun ǎ, loɔ, gbɛ̀ maɖóblɔ̌ gbɛtɔ́ ɖé tɔn wɛ. Mɔ̌ mɛ ɔ, é sɔgbe ɖɔ Pɔlu ɖɔ dó Klisu wu ɖɔ é nyí akɔjɛtɔ́ Akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ tɔn ɖò gbɛtɔ́ lɛ gɔ́n. Enɛ gudo ɔ, ‘Klisu yì jixwé ɖesu,’ “finɛ wɛ é ɖò Mawu nukɔn ɖè dìn, dó ta mǐtɔn mɛ” bɔ akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ bɛ́ azɔ̌.—Eblée lɛ 9:12-14, 24.
Hwenu e Pɔlu ɖɔ xó dó Mɔyizi kpo Jezu kpo wu ɖɔ ye nyí akɔjɛtɔ́ lɛ é ɔ, é nyi ɖiɖɔ wɛ é ɖè ɖɔ ye mɛ we lɛ wɛ dó akɔjijɛ enɛ lɛ e Jehovah sɔnǔ na é wá ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye mɛ we lɛ nyí hwɛgbotɔ́ akɔjijɛ lɛ ɖokpo ɖokpo tɔn bo bló bɔ akɔjijɛ enɛ lɛ bɛ́ azɔ̌. Ðò ninɔmɛ lɛ ɖokpo ɖokpo mɛ ɔ, nǔɖe alǒ mɛɖé ɖó na kú dandan: è hu kanlin lɛ ɖó Mɔyizi tɛnmɛ, bɔ Jezu sɔ́ hun éɖesunɔ tɔn jó dó mɛ e ɖò akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ mɛ lɛ é tamɛ.
it-1 263-264
Baptɛm
Luki ɖɔ ɖɔ Jezu ɖò ɖɛ xò wɛ ɖò baptɛm tɔn hwenu. (Lk 3:21) Gɔ́ na ɔ, mɛ e wlan wema sɛ́dó Eblée lɛ é ɖɔ ɖɔ hwenu e Jezu “ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ na byɔ wɛ” é ɔ (é nyí hwenu e è jì i b’ɛ ma sixu xà nǔ bo ɖɔ xó ǎ é wɛ ǎ, loɔ, hwenu e é sɔ́ éɖée jó bo na bló baptɛm lobo bɛ́ sinsɛnzɔ́ tɔn é wɛ), é ɖè xó sín Ðɛhan 40:6-8 (LXX) mɛ bo ɖɔ: “A ba vɔsisa ǎ, a ka ba nǔnina ǎ; loɔ, a na agbaza ɖokpo mì. . . . Mawu è, nyɛ ɖíe, un ja bo na wà jlǒ towe lee è ko wlan gbɔn dó wǔ ce, ɖò sɛ́nwema ɔ mɛ é.” (Eb 10:5-9) Akɔta Jwifu lɛ tɔn mɛ wɛ Jezu jɔ ɖè, akɔta ɖé wɛ bo jɛ akɔ xá Mawu, bɔ è nɔ ylɔ́ akɔ ɔ ɖɔ Akɔjijɛsɛ́n ɔ. (Tí 19:5-8; Ga 4:4) Enɛ wu ɔ, Jezu ko ɖò akɔjijɛ sín kancica ɖé mɛ xá Jehovah Mawu hwenu e éɖesunɔ yì Jaan gɔ́n bo na bló baptɛm é. Jezu sɔ́ éɖée jó bo na wà nǔ hú nǔ e Sɛ́n ɔ byɔ ɖò así tɔn é. É sɔ́ éɖée jó nú Tɔ́ tɔn Jehovah bo na wà “jlǒ” Tɔn, gbɔn agbaza e è ko “na” ɛ é sísɔ́ dó savɔ̌, lobo ɖó nǔ kanlin lɛ sísɔ́ dó savɔ̌ e Sɛ́n ɔ byɔ é nu gblamɛ. Mɛsɛ́dó Pɔlu tinmɛ ɖɔ: “Ðó Jezu Klisu bló nǔ e Mawu jló ɖɔ ni bló é wu ɔ, è slá wǔ nú mǐ gbɔn agbaza éɖesunɔ tɔn e é sɔ́ dó savɔ̌ na azɔn ɖokpo bɔ xó fó ɔ gblamɛ.” (Eb 10:10) Axɔ́suɖuto ɔ sín azɔ̌ lɛ lɔ ɖò jlǒ Tɔ́ ɔ tɔn lɛ mɛ nú Jezu, bɔ Jezu ka zé éɖée jó nú sinsɛnzɔ́ enɛ lɛ lɔmɔ̌. (Lk 4:43; 17:20, 21) Jehovah yí gbè nú zě e Vǐ tɔn zé éɖée jó n’i é, lobo sɔ́ gbigbɔ mímɛ́ dó ɖè è bo ɖɔ: “Vǐ vívɛ́ná wɛ a nyí nú mì, bɔ xomɛ nɔ hun mì dó wǔtu towe tlala.”—Mk 1:9-11; Lk 3:21-23; Mt 3:13-17.
16-22 SEPTEMBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 11
“Nǔɖiɖi Ðò Taji Tawun”
Ði Nǔ nú Akpá E Jehovah Dó lɛ É
6 Eblée lɛ 11:1 mɛ wɛ lee Biblu jlɛ́ nǔɖiɖi gbɔn é ɖè. (Xà.) Nǔ e è mɔ nɔ mɔ ǎ é we jí wɛ nǔɖiɖi dɔn ayi mɛtɔn dó: (1) “Nǔ e ɖó nukún wɛ è ɖè ɔ,” é sixu nyí nǔ ɖěɖee sín akpá è dó ɖɔ é na wá jɛ bɔ é ma ka ko jɛ ǎ lɛ é, ɖi nǔ nyanya lɛ bǐ sín vivɔ kpo gbɛ̀ yɔyɔ̌ e na wá é kpo. (2) ‘Nǔ e tíìn bɔ è ma mɔ ǎ é.’ Ðò wemafɔ elɔ mɛ ɔ, xókwín Glɛkigbe tɔn e è lilɛ dó “è ni ganjɛ . . . wu” é dó gesí “kúnnuɖenú e ɖò gannaganna” ɖɔ nǔ e è ma nɔ mɔ ǎ é tíìn nǔgbo é, ɖi Jehovah Mawu, Jezu Klisu, wɛnsagun lɛ, kpo nǔ e wà wɛ Axɔ́suɖuto jixwé tɔn ɔ ɖè lɛ é kpo. (Ebl. 11:3) Nɛ̌ mǐ ka nɔ xlɛ́ ɖɔ nukúnɖiɖó mǐtɔn ɖò gbɛ̀, bo nɔ lɛ́ xlɛ́ ɖɔ mǐ ɖi nǔ nú nǔ e è ma nɔ mɔ ǎ, bɔ Xó Mawu tɔn ɖɔ lɛ é gbɔn? Mǐ nɔ wà mɔ̌ gbɔn xó mǐtɔn lɛ kpo nǔwiwa mǐtɔn lɛ kpo gblamɛ, ye mɛvo ɔ, mǐ sixu ɖó nǔɖiɖi jɔ nǔɖiɖi ɔ ǎ.
w13 1/11 11 akpá. 2-5
“É Wɛ Nɔ Na Ajɔ Mɛ E Nɔ Ba Ɛ Nǔgbo Nǔgbo lɛ É”
Etɛ é ka byɔ cobɔ nǔ mɛtɔn na nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ? “Nú mɛɖé ma ɖó nǔɖiɖi ǎ ɔ, nǔ tɔn sixu nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ǎ,” wɛ Pɔlu wlan. Ð’ayi wu ɖɔ Pɔlu kún ɖɔ ɖɔ nǔɖiɖi mɛvo ɔ, é na vɛwǔ bɔ nǔ mǐtɔn na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ ó. É nyɔ́ wà ɔ, mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ sixu nyɔ́ . . . ǎ. Ðò xógbe ɖevo mɛ ɔ, nǔɖiɖi nyí ajɔxanú ɖé bo ɖò dandan cobɔ nǔ mɛtɔn na nyɔ́ Mawu nukúnmɛ.
Nǔɖiɖi alɔkpa tɛ ka nɔ nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ? Nǔɖiɖi e mǐ ɖó nú Mawu é ɖó na jinjɔn nǔ we jí. Nukɔntɔn ɔ, mǐ “ɖó na ɖi nǔ ɖɔ Mawu tíìn.” Lilɛdógbeɖevomɛ ɖevo lɛ ɖɔ, “ɖi nǔ ɖɔ é nyí mɛ nǔjɔnǔ tɔn ɖé” kpo “ɖi nǔ ɖɔ é ɖè” kpo. Enyi mǐ xò nǔ kpɔ́n ɖɔ Mawu ka tíìn à jí ɔ, nɛ̌ nǔ mǐtɔn ka sixu nyɔ́ nukún tɔn mɛ gbɔn? Amɔ̌, nǔɖiɖi jɔ nǔɖiɖi lɛ́ byɔ nǔ hú mɔ̌, ɖó awoví lɛ tlɛ ɖi nǔ ɖɔ Jehovah tíìn. (Jaki 2:19) Nǔɖiɖi e mǐ ɖó ɖɔ Mawu tíìn nǔgbo nǔgbo é ɖó na sísɛ́ mǐ bɔ mǐ na nɔ zán gbɛ̀ e nyɔ́ nukún tɔn mɛ é.—Jaki 2:20, 26.
Wegɔ́ ɔ mǐ “ɖó na ɖi nǔ ɖɔ” Mawu “nɔ na ajɔ” mɛ. Mɛ e ɖó nǔɖiɖi adodwé é nɔ kúdeji bǐ mlɛ́mlɛ́ ɖɔ gǎn e dó wɛ emi ɖè bo na nyɔ́ ɖò Mawu nukúnmɛ lɛ é kún na gú emi ó. (1 Kɔlɛntinu lɛ 15:58) Enyi mǐ nɔ xò nǔ kpɔ́n dó nǔwukpíkpé e Jehovah ɖó, alǒ jlǒ e é ɖó, bo na d’ajɔ mǐ é wu ɔ, nɛ̌ nǔ mǐtɔn ka sixu nyɔ́ nukún tɔn mɛ gbɔn? (Jaki 1:17; 1 Piyɛ́ɛ 5:7) Mɛ e wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ Mawu kún nɔ kpé nukún dó mɛ wu ó, nǔ mɛtɔn kún nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ ó, b’ɛ nɔ lɛ́ syɛn fɛn é tuùn Mawu e xó Biblu ɖɔ é ǎ.
Mɛ̌ mɛ̌ e Jehovah ka nɔ d’ajɔ? Pɔlu ɖɔ: “Mɛ e nɔ ba ɛ nǔgbo nǔgbo lɛ é.” Alɔdlɛndónǔ lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ Biblu tɔn lɛ tɔn ɖé ɖɔ ɖɔ xókwín Glɛkigbe tɔn e è lilɛ dó “ba ɛ nǔgbo nǔgbo” é sín tinmɛ kún nyí ɖɔ è ni “zɛ hwɛ bo mɔ” ó, loɔ, é byɔ ɖɔ è ni “sɛn” Mawu. Alɔ- dlɛndónǔ ɖevo tinmɛ ɖɔ alɔ e jí è wlan xókwín Glɛkigbe tɔn enɛ dó é xlɛ́ ɖɔ è ni zán hlɔnhlɔn, bo lɛ́ dó gǎn tawun. Nǔgbo ɔ Jehovah nɔ d’ajɔ mɛ ɖěɖee nǔɖiɖi yetɔn nɔ sísɛ́ ye bɔ ye nɔ sɔ́ wanyiyi dó sɛn ɛ kpo ayi yetɔn bǐ kpo, kpodo kanɖodónǔwu kpan lɛ é.—Matie 22:37.
Hɛn Nǔɖiɖi Towe Lidǒ Ðò Nǔ E Ðó Nukún Wɛ A Ðè ɔ Mɛ
10 Ðò Eblée lɛ wemata 11gɔ́ ɔ mɛ ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu tinmɛ tagba e nu Mawu sɛntɔ́ e è ma ɖɔ nyikɔ yetɔn ǎ lɛ é gegě dɛ ɖè é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ nyɔnu nǔɖitɔ́ ɖěɖee vǐ sunnu yetɔn lɛ kú bɔ è fɔ́n ye nú ye lɛ é xó. Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ mɛ ɖevo lɛ xó bɔ “ye gbɛ́ ɖɔ emi kún na gosin nǔ e ɖɔ wɛ emi ɖè ɔ gudo ó, bo na sixu wá fɔ́n sín kú, bo na mɔ gbɛ̀ e na nyɔ́ hú gbɛ̀ elɔ é.” (Ebl. 11:35) Mǐ sixu kánɖeji ɖɔ mɛ lě lě lɛ xó ɖɔ wɛ Pɔlu ɖè ǎ có, ye mɛ ɖé lɛ tíìn bɔ è nyi awinnyaglo dó ye kaka bɔ ye kú, ɖó ye setónú nú Mawu bo wà jlǒ tɔn wutu, ɖi Nabɔti kpo Zekaliya kpo. (1 Axɔ́. 21:3, 15; 2 Tan 24:20, 21) Ali hun nú Daniyɛli kpo xɔ́ntɔn tɔn lɛ kpo bɔ ye na sà gbejininɔ yetɔn bo “gosin nǔ e ɖɔ wɛ [ye] ɖè ɔ gudo.” Loɔ, nǔɖiɖi e ye ɖó dó hlɔnhlɔn Mawu tɔn wu é zɔ́n bɔ, nú è na ɖɔ ɔ, ye “sú kinnikinni lɛ sín nu dó” bo “xò myɔ e ɖò jiji wɛ hɛhɛ ɔ cí.”—Ebl. 11:33, 34; Dan. 3:16-18, 20, 28; 6: 14, 17, 22-24.
11 Gbeyiɖɔ ɖé lɛ tíìn, ɖi Micée kpo Jelemíi kpo, bɔ “è ɖɔ slamɛ ye wu . . . bo sú ye dó gankpá mɛ,” ɖó nǔɖiɖi yetɔn wu. Ye mɛ ɖevo lɛ, ɖi Elíi, “nɔ ɖò gbetótló mɛ flú gbɔn wɛ, bo nɔ ɖò sókan mɛ sókan mɛ flú gbɔn wɛ, bo nɔ ɖò só xomɛ só xomɛ, dò mɛ dò mɛ gbɔn wɛ.” Ye mɛ bǐ dɛ ɖó ye “ɖeji dó nǔ e ɖó nukún wɛ [ye] ɖè ɔ wu.”—Ebl. 11:1, 36-38; 1 Axɔ́. 18:13; 22:24-27; Jel. 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-1 907 akpá. 7
Nǔɖiɖi
Kpɔ́ndéwú Nǔɖitɔ́ Hwexónu Tɔn lɛ Tɔn. “Mɛ tobutobu . . . e ɖè nǔɖiɖi yetɔn xlɛ́” bɔ Pɔlu ɖɔ xó yetɔn lɛ é ɖokpo ɖokpo (Eb 12:1) sín nǔɖiɖi jinjɔn nǔ e lidǒ é ɖé jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ Abɛli tuùn akpá e Mawu dó dó “kúnkan” e na nyínyɛ́ “dan ɔ” sín ta é wu é. É lɛ́ mɔ kúnnuɖenú e ɖò wɛn lɛ é dó wuvɛ̌ e Jehovah ɖɔ ɖò Edɛni mɛ ɖɔ mɛjitɔ́ tɔn lɛ na sè é sín jijɛnu wu. Hwenu e Adamu kpo xwédo tɔn kpo tɔ́n sín jikpá Edɛni tɔn mɛ é ɔ, ye nɔ xwá dɛ̌n ɖò nukɔn cobo nɔ mɔ nǔ ɖu, ɖó è ko dónu ayikúngban ɔ, bɔ enɛ zɔ́n bɔ wunkan kpo gběhan kpo nɔ wú ɖ’eji. É cí ɖɔ Abɛli lɛ́ mɔ bɔ Ɛvu nɔ tɛ́dó Adamu wu, lobɔ Adamu nɔ kp’acɛ n’i. É ɖò gaan ɖɔ nɔ tɔn na ko nɔ ɖɔ xó n’i dó wuvɛ̌ e é nɔ mɔ hwenu e é mɔ xò é jí. Enɛ gudo ɔ, celubɛ́ɛn lɛ kpo hwǐ ɖíɖá e ɖò myɔ kán wɛ é ɖé kpo ɖò jikpá Edɛni tɔn sín ali cɔ́ wɛ. (Bǐ 3:14-19, 24) Nǔ enɛ lɛ bǐ nyí kúnnuɖenú e ɖò wɛn é nú Abɛli, bo na ɛ ganjɛwu ɖɔ ‘kúnkan e sín akpá è dó é’ jí wɛ hwlɛngán na gbɔn. Enɛ wu ɔ, nǔɖiɖi sísɛ́ ɛ bɔ “é savɔ̌ e nyɔ́ hú Kanyɛ́ɛ tɔn é nú Mawu.”—Eb 11:1, 4.
‘Nǔ Tɔn Nyɔ́ Mawu Nukúnmɛ’
Ðò Eblée lɛ 11:5 ɖokpo ɔ mɛ ɔ, lilɛdógbeɖevomɛ ɖevo lɛ ɖɔ ɖɔ è ɖyɔ tɛnmɛ nú Henɔci bonu é ma mɔ kú ó. Etɛ ka nyí tinmɛ enɛ tɔn? Jehovah sixu ko bló bɔ Henɔci kú xwɛ́lɛ́ɛ ma mɔ kú sín wuvɛ̌ ɖebǔ. Amɔ̌, jɛ nukɔn ɔ, Henɔci sín ‘nǔ ko nyɔ́ Mawu nukúnmɛ [alǒ “mɔ kúnnuɖenú ɔ ɖɔ nǔ emitɔn nyɔ́ Mawu nukúnmɛ,” nwt].’ Gbɔn nɛ̌ é? Cobonu Henɔci na kú ɔ, Mawu sixu ko xlɛ́ ɛ ayikúngban ɔ ɖò nǔmimɔ ɖé mɛ b’ɛ nyí palaɖisi ɖé. Henɔci sín nǔ e nyɔ́ Jehovah nukúnmɛ é sín kúnnuɖenú gbɛɖe enɛ wɛ na ko ɖò ayi tɔn mɛ bɔ é bɔnu. Mɛsɛ́dó Pɔlu wlan dó Henɔci kpo gbejinɔtɔ́ sunnu kpo nyɔnu kpo ɖevo lɛ kpan wu ɖɔ: “Nǔɖiɖi mɛ wɛ ye bǐ kú dó.” (Eblée lɛ 11:13) Ðò nukɔnmɛ ɔ, kɛntɔ́ tɔn lɛ sixu ko ba cyɔ tɔn, amɔ̌, ye ka “sɔ́ mɔ ɛ ǎ,” vlafo ɖó Jehovah bló bɔ é bú bonu ye ni ma xò daka cyɔ ɔ wu alǒ sɔ́ dó nɔ gudo nú vodunsinsɛn ó.
23-29 SEPTEMBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | EBLÉE LƐ 12-13
“Nǔgbɛnúmɛ Nyí Xlɛ̌ Wanyiyi Mawu Tɔn Tɔn”
w12 15/3 29 akpá. 18
Ma Kpɔ́n “Gudo” Ó
18 Wěɖexámɛ syɛnsyɛn. Enyi wě e è ɖè xá mǐ wá yì é ɖé lɛ ɖ’akpɔ nú mǐ ɔ ka lo? Enɛ sixu vɛ́ nú mǐ, bo lɛ́ zɔ́n bɔ “awakanmɛ kú [mǐ].” (Ebl. 12:5) Enyi mǐ “dóvɛ̌” nú wěɖexámɛ ɔ, ɖó é ma jló mǐ ǎ, alǒ “awakanmɛ kú [mǐ]” ɖó mǐ yí gbè na bo ka lɛ́ wá gbɛ́ wutu ɔ, nǔ ɖokpo ɔ wɛ na jɛ: mǐ jó wěɖexámɛ ɔ dó bonu é w’azɔ̌ ɖò mǐ wu, lobɔ mǐ ɖu lè tɔn nǔgbo ǎ. É nyɔ́ tawun ɖɔ mǐ ni hɛn xó Salomɔ́ɔ ɖɔ lɛ é ayi mɛ, é ɖɔ: “Hɛn nǔ e a kplɔ́n é, ma jó dó ó; hɛn dó wǔ syɛnsyɛn, ɖó é wɛ nyí gbɛ̀ towe.” (Nǔx. 4:13) Hǔnkuntɔ́ e nɔ setónú nú wuntun ali ta tɔn lɛ é ɖɔhun ɔ, mi nú mǐ ni nɔ yí wěɖexámɛ, nɔ zán bo nɔ kpó ɖò nukɔn yì wɛ.—Nǔx. 4:26, 27; xà Eblée lɛ 12:12, 13.
w12 1/7 21 akpá. 3
“Mi Ðò Ðɛ Xò Wɛ Hǔn, Mi Nɔ Ðɔ: ‘Daa’”
Tɔ́ e yí wǎn nú vǐ tɔn lɛ é nɔ gbɛ̌ nǔ nú ye, ɖó mɛ alɔkpa e ye na nyí sɔ é nɔ mya nukún n’i. (Efɛzinu lɛ 6:4) Tɔ́ mɔhun nyí nuwenɔ ǎ, mɔ̌ jɛn é ma ka nɔ lɛ́ syɛn nukún dín hwenu e é ɖò nǔ gbɛ́ nǔ vǐ tɔn lɛ wɛ é ǎ é nɛ. Ali ɖokpo ɔ nu ɔ, Tɔ́ mǐtɔn jixwé tɔn sixu mɔ hweɖelɛnu ɖɔ é ɖò dandan ɖɔ emi ni gbɛ́ nǔ nú mǐ. Amɔ̌, hwebǐnu wɛ Mawu nɔ gbɛ́ nǔ nú mɛ kpo wanyiyi kpo, é nyí ɖó adaka mɛ gbeɖé ǎ. Jezu nɔ wà nǔ Tɔ́ tɔn ɖɔhun, bo syɛn nukún kpɔ́n ǎ, é tlɛ nyí hwenu e ahwanvu tɔn lɛ ma yawǔ wà nǔ sɔgbe xá nǔ e é gbɛ́ nú ye é ǎ é nɛ.—Matie 20:20-28; Luki 22:24-30.
“Mi Ðótó Nǔ E Un Kplɔ́n Mi lɛ; Enɛ ɔ, Mi Na Nyɔ̌nùí”
18 Nǔgbo wɛ ɖɔ nǔgbɛnúmɛ sixu zɔ́n bɔ è mɔ wuvɛ̌, amɔ̌, nǔ ɖevo tlɛ nɔ lɛ́ dɔn wuvɛ̌ wá hú mɔ̌, enɛ wɛ nyí nǔ nyanya e nǔgbɛnúmɛ xixo nyi kɛ́n sixu dɔn wá lɛ é. (Ebl. 12:11) Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú we: Kanyɛ́ɛ kpo Axɔ́su Sedesiyasi tɔn kpo. Hwenu e Kanyɛ́ɛ jɛ wǎn gbɛ́ nú Abɛli jí, bo jɛ biba na hu i jí é ɔ, Mawu ɖɔ nú Kanyɛ́ɛ dó nǔjɔnǔ mɛ ɖɔ: “Nɛ̌ wɛ gbɔn bɔ a sin xomɛ bo nyla nukúnmɛ sɔmɔ̌? Nú nǔ ɖagbe wɛ a ko wà ɔ, a na zé ta dó jǐ; ee a ma ka wà nǔ ɖagbe ǎ ɔ, hwɛhuhu ɖò ayǐ jinjɔn ɖò hɔn towe ta, bo jló na ɖu ɖò jǐ towe; ma ka lɔn ó.” (Bǐb. 4:6, 7) Kanyɛ́ɛ ka ɖótó Mawu ǎ. Bɔ hwɛhuhu ɖu ɖò jǐ tɔn. Nǔ enɛ zɔ́n bɔ Kanyɛ́ɛ dɔn wuvɛ̌ e ma nyí dandan tɔn ǎ lɛ é wá nú éɖée. (Bǐb. 4:11, 12) Enyi è jlɛ́ wuvɛ̌ e nǔgbɛnúmɛ Jehovah tɔn nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ é dó enɛ wu ɔ, è na mɔ ɖɔ é kún syɛn sɔmɔ̌ ó.
w15 15/9 21 akpá. 13
Ali Tɛ lɛ Nu Jehovah ka Yí Wǎn nú Mǐ Ðè?
13 “Mɛ e Aklunɔ yí wǎn na ɔ wɛ é nɔ kplɔ́n; mɛ e é sɔ́ dó ylɔ́ vǐ ɔ wɛ é nɔ dɔn tó na,” wɛ Pɔlu wlan. (Eb 12:6) É ɖò mɔ̌ có, nǔgbɛnúmɛ nyí tódɔnnúmɛ sín xó kɛɖɛ ǎ. Alɔkpa gegě wɛ ɖè. Kpɔ́ndéwú Mawu sɛntɔ́ gbejinɔtɔ́ e gbɔn tɛnkpɔn syɛnsyɛn lɛ mɛ é tɔn gegě wɛ ɖò Biblu mɛ; tɛnkpɔn enɛ lɛ sixu ko nyí nǔgbɛnúmɛ bo ka kplɔ́n azɔ̌ ye. Lin tamɛ dó Jozɛfu, Mɔyizi kpo Davidi kpo jí. Gbɛzán yetɔn sín tan ɖò tan ɖagbeɖagbe ɖěɖee Biblu gbajɛ̌mɛ na hugǎn lɛ é mɛ. Lee Jehovah nɔ gudo yetɔn ɖò mɛtɛnkpɔn yetɔn bǐ mɛ gbɔn é kpo lee Jehovah wá zán ye ɖò ali jiwǔ lɛ nu gbɔn é kpo zɔ́n bɔ mǐ mɔ ɖɔ Jehovah nɔ kpé nukún dó mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ wu bo lɛ́ yí wǎn nú ye.—Xà Nǔnywɛxó 3:11, 12.
Nǔ Xɔ kwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w11 15/9 17-18 akpá. 11
Dɛ Ðò Wezun ɔ Nu
11 “Mɛ tobutobu . . . e ɖè nǔɖiɖi yetɔn xlɛ́ lɛ” é nyí nǔkpɔntɔ́ lɛ kpowun ǎ; ye kpò nú mɛ e ɖò wezun ɔ kán wɛ lɛ é kpinkpɔn, alǒ wezunkantɔ́ e ye yí wǎn na é kabǐ gbɛ̌ta e ɖuɖeji é kpinkpɔn ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye lɔ ɖò wezun ɔ kán wɛ. Ye ka ko kán wezun ɔ kpé b’ɛ kpa ye. Ye ko kú dìn có, mǐ sixu mɔ ye dó mɔ wezunkantɔ́ titewungbe ɖěɖee sixu dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ yɔyɔ̌ ɖěɖee bɛ́ wezun ɔ lɛ é. Dǒ nukún lee nǔ na cí nú wezunkantɔ́ ɖé nú é tuùn ɖɔ mɛ e lɛlɛ̌ dó è lɛ é, alǒ mɛ e ɖò kpinkpɔn ɛ wɛ lɛ é ɖé lɛ, alǒ habǔ ko kán wezun yetɔn kpé é mɛ kpɔ́n. Akpakpa ka na sɔ́ ɛ b’ɛ na wà nǔ e wu é kpé é bǐ, alǒ tlɛ wà nǔ hú mɔ̌ à cé? Nǔ e kúnnuɖetɔ́ enɛ lɛ mɔ kpɔ́n lɛ é zɔ́n bɔ ye sixu ɖɔ ɖɔ è sixu kán gbɛ̀ wezun ɔ yì fó bo ɖuɖeji, enyi é na bo tlɛ nɔ vɛwǔ hweɖelɛnu ɔ nɛ. Mɔ̌ mɛ ɔ, Klisanwun Eblée xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ kpan akɔ́n bo lɛ́ dɛ ɖò wezun ɔ nu gbɔn ayi sísɔ́ ɖó kpɔ́ndéwú “mɛ tobutobu . . . e ɖè nǔɖiɖi yetɔn xlɛ́ lɛ” é tɔn jí síí gblamɛ; mǐ lɔ sixu kpéwú.
w89 15/12 22 akpá. 10
Savɔ̌ Ðěɖee Nɔ Nyɔ́ Jehovah Nukúnmɛ lɛ É
10 Enɛ wu ɔ, Eblée lɛ ɖó na “jó [yeɖée] dó [nú] kplɔ́n baɖabaɖa tɛnmɛ tɛnmɛ” mɛ e ɖò sinsɛn Jwifu lɛ tɔn mɛ lɛ é tɔn ǎ. (Galatinu lɛ 5:1-6) É nyí gbɔn nǔkplɔnmɛ enɛ lɛ gblamɛ ǎ, loɔ, ‘gbɔn fɛ́nú Mawu tɔn e na bló bɔ ayi na lidǒ’ bɔ è na gbí dɔn ɖò nǔgbo ɔ mɛ é gblamɛ wɛ. É cí ɖɔ mɛɖé lɛ ɖɔ xó dó nǔɖuɖu kpo vɔsisa lɛ kpo wu, ɖó Pɔlu ɖɔ ɖɔ “ni ma nyí sɛ́n e è dó dó nǔɖuɖu tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ wu ɔ wɛ na zɔ́n bɔ ayixa mǐtɔn na lidǒ ó; mɛ e nɔ nyi sɛ́n enɛ lɛ nɔ mɔ lè ɖé ɖ’emɛ gbeɖé ǎ.” Mɛɖée zízé jó nú Mawu kpo lee gbɛxixɔ ɔ sù nukún mɛtɔn mɛ gbɔn é kpo wɛ nɔ zɔ́n bɔ è nɔ ɖu lè gbigbɔ tɔn lɛ, é nyí nǔɖuɖu alɔkpa ɖé lɛ ɖuɖu kpo azǎn ɖé lɛ ɖiɖe ɖó vo kpo wɛ nɔ zɔ́n ǎ. (Hlɔmanu lɛ 14:5-9) Gɔ́ na ɔ, vɔsisa Klisu tɔn zɔ́n bɔ vɔ̌ e Levíi-ví lɛ nɔ sá é sɔ́ ɖu nǔ ǎ.—Eblée lɛ 9:9-14; 10:5-10.
30 SEPTEMBRE–6 OCTOBRE
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | JAKI 1-2
“Nǔ E Nɔ Dɔn Hwɛhuhu kpo Kú kpo Wá É”
g17.4 14
Tɛnkpɔn
Mɛɖé nɔ jɛ tɛnkpɔn mɛ hwenu e nǔɖe dɔn ɛ é, taji ɔ, nǔ e nyla é ɖé. Nǔjlɛdonǔwu ɖé ɖíe: a ɖò axi xwlé wɛ bo mɔ nǔ e jɛji nú we é ɖé. Nǔ ɔ ɖɔ nú we ɖɔ a sixu fin nǔ ɔ fɛɛ cobɔ mɛɖé na dan ɛ. Amɔ̌, ayixa towe ka gbɛ́ nú we. Enɛ wu ɔ, a ɖè linlin enɛ sín ayi mɛ bo wlí ali. Hwenɛnu ɔ, tɛnkpɔn ɔ ba fí ɖé gbɔn bɔ a ɖuɖeji.
NǓ E BIBLU ÐƆ É
A jɛ tɛnkpɔn mɛ wɛ ko zɔ́n bɔ a huzu mɛ nyanya ǎ. Biblu yí gbè ɖɔ mǐ mɛ bǐ wɛ nɔ mɔ tɛnkpɔn. (1 Kɔlɛntinu lɛ 10:13) Nǔ e ɖò taji é wɛ nyí lee mǐ nɔ wà nǔ gbɔn hwenu e mǐ jɛ tɛnkpɔn mɛ é. Mɛɖé lɛ nɔ lin tamɛ dó jlǒ masɔgbe ɔ jí, b’ɛ lín oo, é yá oo, ye nɔ wá dó nǔ ɔ sín. Mɛ ɖevo lɛ nɔ yawǔ ɖè sín ayi yetɔn mɛ.
“È nɔ jɛ tɛnkpɔn mɛ hwenu e jlǒ nyanya mɛɖesunɔ tɔn dɔn mɛ, bɔ è jɛ mɔ mɛ é.”—Jaki 1:14.
g17.4 14
Tɛnkpɔn
Biblu ɖɔ afɔ ɖěɖee è nɔ ɖè b’ɛ nɔ kplá mɛ yì nǔnyanyawiwa kɔn lɛ é. Jaki 1:15 ɖɔ: “Jlǒ nyanya ɔ nɔ jì hwɛhuhu.” È na ɖɔ kpowun ɔ, nú mǐ lin tamɛ dó jlǒ nyanya lɛ jí ɔ, mǐ nɔ wá jɛ fí ɖé bɔ nǔ wà sɔgbe xá jlǒ enɛ sɔ́ nɔ ɖó xokpɔ́n ǎ, bo nɔ cí nyɔnu e mɔ xò bo ja vǐ jì gbé é ɖɔhun. Nǔ ɖò mɔ̌ có, mǐ sixu nyi alɔ nú kannumɔ nyínyí nú jlǒ nyanya lɛ. Mǐ sixu ɖu ɖò ye jí bǐ mlɛ́mlɛ́.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-2 168 akpá. 3
Weziza
Jehovah wɛ nyí “weziza jixwé tɔn lɛ sín Tɔ́.” (Ja 1:17, nwt) É “wɛ bló hwe, bɔ é nɔ zawě kéze; é wɛ bló sun kpo sunví lɛ kpo, bɔ ye nɔ zawě zǎnmɛ.” (Jel 31:35) É ka nyí nǔ enɛ lɛ kɛɖɛ wɛ é bló ǎ, loɔ, é wɛ lɛ́ nyí Jɔtɛn weziza gbigbɔ tɔn lɛ bǐ tɔn. (2Kɔ 4:6) Sɛ́n tɔn lɛ, gbetakɛ́n tɔn lɛ kpo xó tɔn kpo nyí weziza ɖé nú mɛ ɖěɖee nɔ jó yeɖée dó bɔ ye nɔ xlɛ́ ali ye lɛ é. (Ðɛ 43:3; 119:105; Nǔx 6:23; Eza 51:4) Ðɛhanwlantɔ́ ɔ ɖɔ: “Ðó hwi gɔ́n wɛ gbɛ̀ ɔ jɔ sín, weziza towe wɛ nɔ na weziza mǐ.” (Ðɛ 36:10; sɔ́ jlɛ́ dó Ðɛ 27:1; 43:3 wu.) Lee weziza hwesivɔ tɔn nɔ ɖò hinhɔ́n wɛ kpɛɖé kpɛɖé, kaka “bo nɔ wá hɔ́n bǐ” gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ ali nǔjlɔjlɔwatɔ́ lɛ tɔn e jí nǔnywɛ Mawu tɔn nɔ hɔ́n dó é nɔ fɔ́n bo nɔ ɖò hinhɔ́n wɛ gbɔn é nɛ. (Nǔx 4:18) Tuto e Jehovah bló é xwixwedó wɛ nyí ɖɔ è ni ɖi zɔnlin ɖò weziza tɔn nu. (Eza 2:3-5) Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, hwenu e mɛɖé kpɔ́n nǔɖe ɖò ali bliblí nu é ɔ, ablu gɔngɔn gbigbɔ tɔn mɛ wɛ é ɖè. Lee Jezu ko ɖɔ gbɔn é ɔ, “enyi nukún towe lɛ ma ɖò ganji ǎ ɔ, agbaza towe bǐ na nɔ zinflu mɛ; ɖó nú weziza e ɖò wǔtu towe ɔ huzu zinflu ɔ, zinflu gɔngɔn tɛ mɛ wɛ a ka na ɖè nɛ?”—Mt 6:23; sɔ́ jlɛ́ dó Sɛ́ 15:9; 28:54-57; Nǔx 28:22; 2Pi 2:14 wu.
it-2 162 akpá. 7
Sɛ́n
“Sɛ́n Axɔ́su Tɔn Ɔ.” Lee axɔ́su ɖé nyí mɛ nukúnɖeji, bo lɛ́ nyí mɛ taji hú toví tɔn lɛ gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ “Sɛ́n axɔ́su tɔn ɔ” ee ɖɔ è ni yí wǎn nú nɔzo mɛtɔn é nyí nukúnɖeji, bo lɛ́ ɖò taji hú sɛ́n ɖevo lɛ gbɔn é nɛ. (Ja 2:8) Wanyiyi jí wɛ Akɔjijɛsɛ́n ɔ bǐ jinjɔn; bɔ “a na yí wǎn nú nɔzo towe hwiɖesu ɖɔhun” ɔ (sɛ́n axɔ́su tɔn ɔ) nyí sɛ́n wegɔ́ e jí “Mɔyizisɛ́n lɛ bǐ, kpodo nǔkplɔnmɛ gbeyiɖɔ Mawu tɔn lɛ tɔn bǐ kpo jinjɔn” é. (Mt 22:37-40) Klisanwun lɛ sɔ́ ɖò Akɔjijɛsɛ́n ɔ glɔ́ ǎ có, ye ka nɔ hwíhwɛ́ yeɖée dó sɛ́n Jehovah e nyí Axɔ́su ɔ é kpo Vǐ tɔn Axɔ́su Jezu Klisu kpo tɔn glɔ́. Sɛ́n enɛ cá kan xá akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ.