Buu-Mɔɔ INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Buu-Mɔɔ
INTANƐT NƆ WOJIATOOHE
Ga
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ɛ́
  • ɛ̃
  • ɔ̃
  • ã
  • ŋ
  • á
  • BIBLIA
  • WOJI
  • ASAFOŊ KPEEI
  • w90 12/15 bf. 3-4
  • Betlehem—Kristofoi A-Ekomefeemɔ Kɛ Suɔmɔ He Okadi?

Vidio ko bɛ kɛhã nɔ ni ohala nɛɛ.

Ofainɛ waa, be ni wɔtaoɔ wɔjie vidio lɛ, wɔná naagba ko.

  • Betlehem—Kristofoi A-Ekomefeemɔ Kɛ Suɔmɔ He Okadi?
  • Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
  • Saji Ni Tamɔ Enɛ
  • Mɛni Ji Anɔkwale Ni Kɔɔ Betlehem Kɛ Blonya He?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
  • Ani Ájie Kristo Kɛjɛ Blonyayeli Mli?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
  • Blonya He Kusumii—Ani Eji Kristofoi Anifeemɔ?
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—2000
  • Yesu Fɔmɔ Anɔkwa Sane Lɛ
    Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1998
Kwɛmɔ Ekrokomɛi Hu
Buu-Mɔɔ Eetswa Yehowa Maŋtsɛyeli He Adafi—1990
w90 12/15 bf. 3-4

Betlehem​—Kristofoi A-Ekomefeemɔ Kɛ Suɔmɔ He Okadi?

BETLEHEM . . . ji naanɔ suɔmɔ he odaseyeli, eji heshibaa he nikasemɔ.”​—Maria Teresa Petrozzi, yoo ni ŋma wolo, Bethlehem lɛ.

Ani Betlehem tsɔɔ nɔ ko ni tamɔ nakai kɛha bo? Ekolɛ nakai, ejaakɛ gbɔmɛi anɔkwafoi akpekpei ohai abɔ ni sumɔɔ toiŋjɔlɛ ni yɔɔ jeŋ fɛɛ lɛ kɛ woo kwɛɔ Betlehem, titri lɛ yɛ Blonya be mli. Amɛle akɛ nɛkɛ maŋ bibioo ni yɔɔ Boka Teŋgbɛ nɛɛ ji “Hejɔlɛ Lumɔ,” Yesu Kristo fɔmɔ he. Gbɛfalɔi kɛ afii ohai abɔ eho yuu kɛtee jɛmɛ koni amɛyakwɛ Kristendom krɔŋkrɔŋ hei lɛ ekome, ni ekolɛ amɛyaja yɛ jɛmɔ. No ji Grotto of the Nativity, he ni blemasane tsɔɔ akɛ eji Yesu Kristo fɔmɔ he lɛ. Eyɛ yinɔsane mli tsu agbo ni atsɛɔ lɛ Church of the Nativity lɛ mli.​—Yesaia 9:6; Mateo 2:⁠1.

Shi yɛ anɔkwale mli lɛ, ani nɛkɛ hei ni blemasaji tsɔɔ akɛ amɛji krɔŋkrɔŋ hei nɛɛ esɔmɔ akɛ Kristofoi a-ekomefeemɔ, suɔmɔ kɛ heshibaa shikwɛɛ he? Te obaajɛ nɔ ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ amli omu sane naa oha tɛŋŋ?

Katolek niŋmalɔ Maria Teresa Petrozzi wieɔ yɛ wolo, Bethlehem lɛ mli akɛ: “Kɛjɛ afii ohai 16 lɛ mli kɛbaa lɛ, [Bethlehem] na amanehulu yɛ mpleshii ni jooɔ kɛ lashishwiemɔ ni tee nɔ yɛ Latinbii [Roma Katolekbii] kɛ Helabii [Hela Ortodɔks heyelilɔi] ateŋ yɛ Nativity sɔlemɔ lɛ mli hiɛnyiɛmɔ ni apeleɔ he lɛ hewɔ.” Yɛ be babaoo mli lɛ nɛkɛ “mpleshii ni lashishwiemɔ jɛɔ mli baa” ni baa yɛ be kɛ bei amli koni ana mɔ ni yeɔ nɔ lɛ kɔɔ ŋulami ko ni akɛ jwiɛtɛi efee ni yɔɔ Nativity Tɛkplo lɛ mli, yɛ Church of the Nativity lɛ shikpɔŋ lɛ shishi lɛ he. Akɛɛ nɛkɛ ŋulami nɛɛ kadiɔ he pɔtɛɛ ni afɔ Kristo yɛ. R. W. Hamilton bɔ amaniɛ yɛ ewolo, The Church of the Nativity, Bethlehem lɛ mli akɛ: “Ale jogbaŋŋ akɛ sanebimɔi ni yɔɔ bei ni baka France kɛ Russia teŋ lɛ ateŋ enyɔ, ni kɛ Crimea ta lɛ ba lɛ kɔɔ sɔlemɔtsu lɛ kɛ sɔlemɔtsu shishi tsu [Nativity Tɛkplo] lɛ shinaai lɛ anaa samfei lɛ, kɛ bɔ ni fee ni aju jwiɛtɛi ŋulami lɛ ni aŋmala saji yɛ Latin wiemɔ mli yɛ nɔ ni aju gbɛkɛ ko yɛ naakpɛɛ gbɛ nɔ yɛ 1847 ni aŋmɛɛ he awo marmaratɛ mli yɛ Nativity lɛ afɔleshaa latɛ lɛ shishi lɛ ahe.”

Yɛ nɔ ni jɛ jamɔ mli bei ni tee nɔ be fɛɛ be yɛ afii ohai abɔ lɛ amli ni kɔɔ hegbɛi ni ayɔɔ yɛ nɛkɛ he nɛɛ he lɛ hewɔ lɛ, “atsɔɔ hegbɛ ni jamɔ fɛɛ jamɔ yɔɔ lɛ mli jogbaŋŋ bianɛ. Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, akɛ kanei 53 ni yɔɔ tɛkplo lɛ mli lɛ ateŋ 19 haa Fransiskanbii lɛ. Helabii lɛ anɔ ji Altar of the Nativity lɛ, ni aŋmɛɛɛ Latinbii lɛ agbɛ ni amɛfee sɔlemɔ yɛ jɛmɛ.”​—Historical Sites in Israel.

Kɛ Blonya shɛ, ni naagba ko baŋ yɛ maŋkwramɔŋ saji amli lɛ, Kristendom jamɔ mli kui ni yɔɔ jɛmɛ lɛ feɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛ Blonya sɔlemɔi ni amɛkpaa shi kɛtsɔɔ Betlehem. Latinbii lɛ foɔ shi ni amɛfeɔ Mass yɛ nyɔɔŋteŋ yɛ Saint Catherine Church ni bɛŋkɛ Church of the Nativity lɛ yɛ December 24, kɛ 25, ni amrɔ nɛɛ Hela kɛ Armenia Ortodɔks sɔlemɔi lɛ fɛɛ yaa mli. Yɛ January 6 lɛ, Hela, Siria kɛ Koptik Ortodɔks sɔlemɔi lɛ feɔ amɛ Blonya Mass. Yɛ January 18 lɛ, Armenia Ortodɔks Blonya Mass lɛ yaa nɔ, ni amɛfoɔ shi yɛ January 19.

Ani nɔ ni wɔtsɔɔ kɛtsɔ hiɛ nɛɛ tsɔɔ akɛ Betlehem blema hei krɔŋkrɔŋi lɛ ji ‘naanɔ suɔmɔ he odaseyeli, nikasemɔ yɛ heshibaa mli? Kɛfata he lɛ, ani amɛjieɔ anɔkwalei ni kɔɔ shihilɛ ni ebɔle Yesu fɔmɔ lɛ he lɛ kpo? Akɛ nɔkwɛmɔ nɔ lɛ, mɛɛ be afɔ lɛ? Ani afɔ lɛ yɛ Nativity Tɛkplo lɛ diɛŋtsɛ mli? Ni ani esa akɛ bo loo mɔ kroko aja efɔmɔ he lɛ?

[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 3 lɛ Jɛ]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

    Ga Woji (1980-2025)
    Shi Mli
    Botemɔ Mli
    • Ga
    • Kɛmaje
    • Bɔ Ni Misumɔɔ Lɛ Mihãa
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mlai Ni Yɔɔ He
    • Ohe Saji
    • Ohe Saji Lɛ Ahe Gbɛjianɔtoo
    • JW.ORG
    • Botemɔ Mli
    Kɛmaje