Nuklea Hegbeyeiwoo lɛ Ajie Kɛtee Kwraa Kɛmiiya Naanɔ!
JEEE gbeyeishemɔ shihilɛ mli Nyɔŋmɔ taoɔ ni adesai ahi. Akɛ “miishɛɛ Nyɔŋmɔ” lɛ, eesumɔ ni amɛna toiŋjɔlɛ, ni amɛhi shi shweshweeshwe—yɛ kukufoo mli lɛ, ni amɛna miishɛɛ. (1 Timoteo 1:11, New World Translation) Eyɛ faŋŋ akɛ enɛ nyɛŋ aba kɔkɔɔkɔ yɛ jeŋ ni nuklea gbeyeishemɔ eyi mli obɔ nɛɛ mli.
“Toiŋjɔlɛ kɛ Shweshweeshwe Shihilɛ”—Amale Nɔ̃
Anaa faŋŋ akɛ nuklea gbeyeishemɔ lɛ jeee nɔ ni ajie kɛjɛ jɛmɛ kwraa. Yɛ maŋkwramɔ, shika gbɛfaŋ, kɛ shihilɛ mli basabasa feemɔi lɛ fɛɛ sɛɛ lɛ, etamɔ nɔ ni jeŋmaji lɛ ateŋ babaoo kã he amɛyɛ gbɛkpamɔ kpakpa lolo. Kɛjɛ Jeŋmaji Ekomefeemɔ lɛ Majimaji Ateŋ Toiŋjɔlɛ Afi ni aye yɛ 1986 lɛ sɛɛ kɛbaa nɛɛ, anaa bɔ ni abɔɔ mɔdɛŋ be fɛɛ be, ni akɛjie oshara lɛ kɛjɛ jɛmɛ kwraa lɛ faŋŋ.
The Bulletin of the Atomic Scientists wolo lɛ etsi ehiɛkpatamɔ gbi watsi—ni ji gbɛ ni etsɔɔ nɔ etsɔɔ bɔ ni nuklea ta fɛmɔ yɔɔ kpaakpa ha lɛ —nine lɛ kɛtee sɛɛ yɛ afii nyɔŋma ni eho lɛ mli, kɛjɛ minitii 3 ni ebaashɛ nyɔɔŋ teŋ, kɛtee minitii 17 ni ebaashɛ nyɔɔŋ teŋ. Yɛ 1989 mli lɛ, Stockholm International Peace Research Institute lɛ wie akɛ “anaa hiɛnɔkamɔ ni yɔɔ akɛ abaana béi anaa yɛ toiŋjɔlɛ mli lɛ jogbaŋŋ fe afi fɛɛ afi ni eho, kɛjɛ Jeŋ Ta II naagbee kɛbaa nɛɛ.”
Awaje Jeŋmaji Ekomefeemɔ lɛ waa yɛ nyɛsɛɛ afii fioo nɛɛ amli koni enyɛ etsu je lɛŋ hei ni bei kɛ nɔmɔ fɔɔ baa yɛ lɛ ahe nii jogbaŋŋ. Eyɛ mli akɛ eyeko omanye kɛmɔko shi moŋ, shi omanye ni eye lɛ fa bɔ ni sa, ni enɛ fata he ni eha ana gbɛkpamɔ kpakpa nakai lɛ. Eeenyɛ ebalɛ akɛ nɔyaa kɛ omanyeyelii krokomɛi baaba yɛ wɔsɛɛ be mli. Ekolɛ “toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ” bolɔmɔ lɛ naa baawa, ni emli baawa waa hu fe nɛkɛ. Ekolɛ amɛbaana mɛi ni baahe amɛ aye waa po.
Shi ohiɛ ahi ohe nɔ! “Ejaakɛ” Biblia lɛ bɔɔ kɔkɔ akɛ, “be mli ni amɛaakɛɛ akɛ: ‘Hejɔlɛ yɛ ni wɔyɛ shweshweeshwe!’ lɛ, no mli nɔŋŋ hiɛkpatamɔ aaabatutua amɛ trukaa, tamɔ kɔɔmɔ tuaa yoo ni musu eda lɛ, ni amɛjeŋ mli kɔkɔɔkɔ.” Enɛ hewɔ lɛ, “toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ” bolɔmɔ lɛ baakadi Nyɔŋmɔ be ni “[e]baafite mɛi ni [tsɔɔ mujiwoo, nuklea nɔ̃ kɛ gbɛi krokomɛi anɔ amɛ]fiteɔ shikpɔŋ lɛ.”—1 Tesalonikabii 5:3, 4; Kpojiemɔ 11:18.
Kadimɔ akɛ Biblia lɛ ewieee akɛ jeŋmaji lɛ anine baashɛ “toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe” shihilɛ nɔ. Abaana faŋŋ akɛ amɛmiiwie he yɛ gbɛ krɛdɛɛ nɔ, ni amɛmiijie gbɛkpamɔ kpakpa kɛ nɔmimaa ni amɛnuko he nakai dã lɛ kpo yɛ he. Hegbɛ ni yɔɔ akɛ amɛnine baashɛ toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ nɔ lɛ baafee tamɔ nɔ ni ebɛŋkɛ kpaakpa fe bei fɛɛ ni eho. Eyɛ mli akɛ nuklea gbeyeishemɔ lɛ miiya nɔ moŋ, shi abaalaka jeŋmaji lɛ awo amale shweshweeshwe shihilɛ henumɔ ko mli.
Shi, enɛ lakaŋ anɔkwa Kristofoi kɔkɔɔkɔ. Amɛbaakwɛ nɔ ko ni hi kwraa fe enɛ gbɛ, kɛteke adesai atoiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ lɛ, kɛ gbɛkpamɔ ni mli wa waa!
Toiŋjɔlɛ kɛ Shweshweeshwe Shihilɛ—Anɔkwale Nɔ Diɛŋtsɛ
Taakɛ Lala 4:9 tsɔɔ lɛ, Yehowa Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ mli pɛ abaana anɔkwa toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ yɛ, akɛ: “Hejɔlɛ mli kwraa po ni makã shi mawɔ yɛ; ejaakɛ bo, Yehowa, okome ohaa mihiɔ shi shweshweeshwe.” “Toiŋjɔlɛ kɛ shweshweeshwe shihilɛ” he bolɔmɔ ni jɛɛɛ Yehowa Maŋtsɛyeli gbɛjianɔtoo lɛ mli lɛ baafee amale nɔ. Enyɛŋ ekɛ sɛɛnamɔ ni sɛɛ tsɛɔ aba.
Nyɔŋmɔ Maŋtsɛyeli ni yɔɔ Kristo shishi lɛ nyaaa nibii ni eeefee lɛ fã-kɛ-fã lɛ he. Ŋwɛi nɔyeli baafee babaoo fe nuklea tawuu nibii ni eeetse nɔ kɛkɛ; ebaakpata nomɛi kɛ tawuu nii krokomɛi fɛɛ ni eshwɛ lɛ ahiɛ kwraa. Lala 46:10 woɔ shi akɛ: “Ehaa tai asɛɛ foɔ kɛyaa shikpɔŋ lɛ naagbee hei lɛ. Ekuɔ gai mli, ni efoɔ akplɔ mli, ta shwiilii lɛ hu eshãa kɛ la.”
Nakai nɔŋŋ hu, nuklea hegbeyeiwoo ni jɛɔ nuklea hewalɛ nitsumɔ hei ni tsuuu nii jogbaŋŋ, aloo nuklea nibii ni efite mli kɛbaa lɛ baafee nibii ni eho etee. Kɛ jeee nakai lɛ, no lɛ wiemɔi nɛɛ baŋ mli anɔkwale akɛ: “Ni mɔ fɛɛ mɔ aaata eweintso kɛ egbamitso shishi, ni mɔ ko woŋ amɛhe gbeyei; ejaakɛ Yehowa Zebaot naabu ewie.” Nyɔŋmɔ nyɛŋ emale. Wɔbɛ yiŋtoo ko kwraa ni wɔɔdamɔ nɔ wɔje ewiemɔi ahe ŋwane.—Mika 4:4; Tito 1:2.
Ani obaana gbɛkpamɔ akɛ ooohi shi yɛ jeŋ ni ajie nuklea gbeyeishemɔ kɛjɛ mli kɛmiiya naanɔ lɛ mli lɛ he miishɛɛ? Obaanyɛ ona, ejaakɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ etsɔɔ taomɔ nii ni he hiaa lɛ mli faŋŋ. Kɛji okase enɛɛmɛi ahe nii ni ohi shi yɛ naa pɛpɛɛpɛ lɛ, no lɛ ekolɛ gbi ko lɛ, ooona miishɛɛ akɛ okɛ heyeli henumɔ ko baawie akɛ: “Nuklea hegbeyeiwoo lɛ—eba naagbee agbɛnɛ!”
[Mfoniri ni yɔɔ baafa 7]
Toiŋjɔlɛ baaye nɔ yɛ Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ mli ni nuklea gbeyeishemɔ ko kwraa bɛ mli
[He ni Sane lɛ Jɛ]
M. Thonig/H. Armstrong Roberts
[He ni Mfoniri ni yɔɔ baafa 6 lɛ Jɛ]
U.S. National Archives mfoniri