Internet lɛ Kɛ Nitsumɔ—Ha Ohiɛ Ahi Osharai ni Yɔɔ Mli lɛ Anɔ!
1 Yehowa webii náa amɛkɛ mɛi krokomɛi ateŋ naanyobɔɔ mli ŋɔɔmɔ. Eŋɔɔ amɛnaa akɛ amɛkɛ mɛi krokomɛi aaagba shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli niiashikpamɔ he sane, ni amɛyɛ he miishɛɛ akɛ amɛaabo saji ni kɔɔ Yehowa Odasefoi lɛ kɛ Maŋtsɛyeli nitsumɔ ni yaa nɔ yɛ jeŋ fɛɛ lɛ toi. Amɛmiisumɔ ni amɛle nɔ fɛɛ nɔ ni yɔɔ srɔto ni ekolɛ eyaa nɔ yɛ wɔnyɛmimɛi lɛ agbɛfaŋ, tamɔ haomɔi ni amɛkɛkpeɔ, aloo adebɔɔ mli oshara ni baa amɛnɔ, ni amɛmiisumɔ ni amɛle kɛji amɛbaanyɛ amɛfee nɔ ko koni amɛkɛye amɛbua. Enɛ he miishɛɛ ni ayɔɔ lɛ tsɔɔ ekomefeemɔ ni ayɔɔ yɛ nyɛmifeemɔ lɛ mli, ni emaa bɔ ni wɔsumɔɔ wɔhe lɛɛlɛŋ lɛ nɔ mi.—Yoh. 13:34, 35.
2 Ŋmɛnɛ lɛ wɔnuɔ saji ni yaa nɔ yɛ je lɛ mli lɛ he oya. Redio kɛ tɛlivishiŋ bɔɔ mɛi ni yɔɔ je lɛŋ hei srɔtoi fɛɛ lɛ nibii ni yaa nɔ lɛ he amaniɛ fitsofitso yɛ beaŋ ni nakai nifeemɔ lɛ miiya nɔ nɔŋŋ. Tɛlifoŋ hu haa anyɛɔ akɛ gbɔmɛi ni yɔɔ je lɛŋ hei srɔtoi fɛɛ lɛ gbaa sane amrɔ nɔŋŋ. Gbii-etɛ-nɛɛ Internet lɛ ebaafee gbɛ ni akɛtsuɔ nii waa ni atsɔɔ nɔ akɛ mɛi gbaa sane.—Kwɛmɔ July 22, 1997 Awake! lɛ mli.
3 Beni afee tɛlifoŋ lɛ, eye ebua ni mɛi kɛ amɛhe gbaa sane oya yɛ jeŋ fɛɛ. Eyɛ mli akɛ tɛlifoŋ he yɛ sɛɛnamɔ waa moŋ, shi ehe miihia ni akwɛ he nɔ jogbaŋŋ yɛ bɔ ni akɛtsuɔ nii ahaa lɛ mli, ejaakɛ ebaanyɛ efee gbɛ ni atsɔɔ nɔ abɔɔ naanyo gbonyo, aloo afeɔ nibii ni esaaa, ni kɛ atswa tɛlifoŋ fe nine lɛ ehaa afiteɔ shika babaoo. Tɛlivishiŋ kɛ redio nyɛɔ etsɔɔ mɔ nii. Shi kɛlɛ, dɔlɛ sane ji akɛ, nibii ni ajieɔ yɛ nɔ lɛ babaoo fiteɔ mɔ jeŋba, ni ekwɛmɔ hu fiteɔ mɔ be. Nilee gbɛ ji akɛ, esa akɛ wɔhala nibii ni wɔkwɛɔ loo wɔboɔ toi yɛ tɛlivishiŋ kɛ redio nɔ lɛ mli jogbaŋŋ.
4 Internet lɛ yeɔ ebuaa ni akɛ mɛi akpekpei abɔ gbaa sane yɛ je lɛŋ fɛɛ ní afiteee shika babaoo, ni ehaa aleɔ saji babaoo diɛŋtsɛ. (January 8, 1998 Awake!) Shi, kɛ akɛ internet lɛ tsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ lɛ, ebaanyɛ ekɛ mɔ awo mumɔŋ kɛ jeŋbaŋ oshara ni yɔɔ gbeyei waa mli. Yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
5 Mɛi pii sumɔɔ ni amɛle amaniɛbɔɔ heei ni yɔɔ ni kɔɔ bɔ ni afeɔ tui kɛ agbɛnɛ okplɛmii lɛ ahe. Jarayeli nitsumɔhei miiwie kɛmiishi be ni nitsulɔi fiteɔ yɛ Internet lɛ mlikwɛmɔ lɛ he. Saji babaoo yɛ wɔ woji lɛ amli ni tsɔɔ mumɔŋ osharai ni yɔɔ faŋŋ ni mɛi kɛkpeɔ yɛ Internet lɛ mli. Awuiyeli kɛ bɔlɛnamɔ he mfonirii ni ehiii kwraa kɛha Kristofoi ji nɔ ni akɛwo nɔ koni mɛi fɛɛ ni yɔɔ je lɛŋ lɛ anyɛ akwɛ. (Lala 119:37) Kɛfata osharai nɛɛ ahe lɛ, osharai lɛ ateŋ nɔ ni yɔɔ nigii waa ni titri lɛ esa akɛ Yehowa Odasefoi akwɛ amɛhe nɔ jogbaŋŋ yɛ he lɛ hu yɛ. Mɛni ji no?
6 Ani obaasumɔ ni ohere mɔ ko kɛba oshia ni otsɔŋ hiɛ oleŋ mɔ ni eji dã? Ni kɛji akɛ gbɛ ko bɛ ni oootsɔ nɔ ole mɔ ni eji hu? Ani obaaŋmɛ gbɛ koni nakai gbɔ lɛ kɛ obii lɛ pɛ ahi shi? Enɛ ji nɔ ni nyɛɔ eyaa nɔ yɛ Internet lɛ nɔ ni anyɛŋ aje he ŋwane.
7 Obaanyɛ oŋmala woji kɛtsɔ kɔmpiuta lɛ nɔ kɛmaje mɛi ni oleee amɛ, aloo onine baanyɛ ashɛ nɔ kɛjɛ amɛ ŋɔɔ. Nakai pɛpɛɛpɛ eji, kɛji akɛ okɛ mɔ ko gba sane kɛtsɔ kpãai anɔ yɛ sanegbaa ni miiya nɔ yɛ mɛi ateŋ lɛ mli. Ekolɛ yɛ bei komɛi amli lɛ, mɛi ni kɛ amɛhe woɔ nɛkɛ nifeemɔi nɛɛ amli lɛ baakɛɛ akɛ Yehowa Odasefoi ji amɛ, shi bei pii lɛ amɛjeee eko. Ekolɛ mɔ ko baakɛɛ akɛ gbekɛ ji lɛ yɛ be mli ni ejeee nakai. Aloo ekolɛ mɔ ko baakɛɛ po akɛ yoo aloo nuu ji lɛ yɛ be mli ni jeee nakai eji.
8 Saji ni amɛkɛbaamaje bo lɛ feɔ tamɔ niiashikpamɔi loo saji ni kɔɔ wɔhemɛkɛyelii lɛ ahe. Akɛ nɛkɛ saji nɛɛ majeɔ mɛi krokomɛi, ni amɛhu amɛkɛmajeɔ mɛi krokomɛi koni amɛkɛdu amɛ. Bei pii lɛ, anyɛɛɛ ama saji nɛɛ anɔ mi, ni ekolɛ jeee anɔkwale ni. Ahàa saji lɛ anɔ koni akɛgbɛ hemɔkɛyeli kwamɔ susumɔi ashwã.—2 Tes. 2:1-3.
9 Yɛ oshara nɛɛ ni yɔɔ ojwɛŋmɔ mli hewɔ lɛ, kɛ okɛ Internet lɛ miitsu nii lɛ, belɛ bi ohe akɛ: ‘Mɛni mikɛfeɔ? Ani bɔ ni mikɛtsuɔ nii mihaa lɛ baanyɛ aye mimumɔŋ shidaamɔ awui? Ani ebaanyɛ efee akɛ miiye miibua mɛi komɛi koni aye mɛi krokomɛi awui yɛ mumɔŋ?’
10 He ni “Yehowa Odasefoi” lɛ a-Web Sites (Saji Kɛha Jeŋ Fɛɛ) lɛ Yɔɔ: Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ Internet lɛ mli nibii komɛi ni aŋkroaŋkroi komɛi ni kɛɔ akɛ Yehowa Odasefoi ji amɛ lɛ efee lɛ he okwɛ. Amɛfɔ̃ɔ bo nine koni okane saji ni amɛkɛwo nɔ lɛ, ni okane niiashikpamɔi ni mɛi krokomɛi ni kɛɔ akɛ Odasefoi ji amɛ eŋmala ewo mli lɛ. Amɛwoɔ bo hewalɛ koni otsɔɔ amɛ ojwɛŋmɔ kɛ osusumɔi yɛ Asafo lɛ woji lɛ ahe. Amɛteŋ mɛi komɛi jieɔ shiɛmɔ wiemɔi ni he baanyɛ aba sɛɛnamɔ yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ yi amɛhaa mɛi. Nɛkɛ saji ni yɔɔ Internet lɛ nɔ nɛɛ gbeleɔ gbɛ kɛhaa mɔ lɛ koni enyɛ ekɛ mɛi krokomɛi ni baabibii he saji lɛ agba sane, tamɔ akɛ mɔ wieɔ yɛ tɛlifoŋ nɔ pɛpɛɛpɛ. Bei pii lɛ, amɛtsɔɔ bo hei krokomɛi ni kɛ ogbele yɛ Internet lɛ nɔ lɛ obaaná hegbɛ okɛ Yehowa Odasefoi krokomɛi ni yɔɔ je lɛŋ hei srɔtoi fɛɛ lɛ abɔ naanyo. Shi ani obaanyɛ ole lɛɛlɛŋ akɛ jeee hemɔkɛyeli kwalɔi ji mɛi ni kɛ saji ni baaha okɛ mɛi krokomɛi ashara nɛɛ wo mli?
11 Mɛi kɛ naanyobɔɔ yɛ Internet lɛ nɔ lɛ baanyɛ afee nɔ ni kɛ nɔ ni ajieɔ yi akɛ afee yɛ Efesobii 5:15-17 lɛ kpaŋ gbee. Bɔfo Paulo ŋma akɛ: “Nyɛkwɛa bɔ ni nyɛaafee ní nyɛkɛ hiɛtɛjemɔ anyiɛ, jeee tamɔ mɛi ni leee nii, shi moŋ tamɔ nilelɔi, mɛi ni tsuɔ amɛdekã he nii, ejaakɛ gbii nɛɛ gbii fɔji ni. No hewɔ lɛ nyɛkafea nyɛhe mɛi ni bɛ yitseiaŋ, shi moŋ nyɛyoa nii ni ji Nuntsɔ lɛ suɔmɔnaa nii lɛ.”
12 Kristofoi asafo lɛ ji teokrase gbɛ ni atsɔɔ nɔ akɛ mumɔŋ niyenii lɛɔ wɔ kɛtsɔɔ “tsulɔ anɔkwafo kɛ nilelɔ” lɛ nɔ. (Mat. 24:45-47) Nyɔŋmɔ gbɛjianɔtoo lɛ mli wɔnáa gbɛtsɔɔmɔ kɛ hebuu yɛ koni wɔtsi wɔhe kɛjɛ je lɛ he, ni agbɛnɛ hu akanya wɔ ni wɔhiɛ adɔ yɛ Nuntsɔ lɛ nitsumɔ lɛ mli. (1 Kor. 15:58) Lalatsɛ lɛ tsɔɔ mli akɛ, enáa miishɛɛ, ni enuɔ he akɛ eyɛ shweshweeshwe kɛji akɛ eyɛ Nyɔŋmɔ webii asafo lɛ mli. (Lala 27:4, 5; 55:15; 122:1) Agbɛnɛ hu asafo lɛ fiɔ mɛi ni kɛ lɛ bɔɔ lɛ asɛɛ ni eyeɔ ebuaa amɛ. Emli obaana naanyobɔɔ kuu ni yɔɔ suɔmɔ, ni susuɔ mɛi ahe, ni dɔɔ mɛi ahe hu—gbɔmɛi ni ole amɛ diɛŋtsɛ, ni amɛfee klalo ni amɛmiisumɔ akɛ amɛye amɛbua bo ni amɛshɛje omii yɛ jaramɔ beaŋ. (2 Kor. 7:5-7) Akɛ Ŋmalɛ naa gbɛjianɔtoo ni yɔɔ kɛha eshafeelɔi ni ejieee tsuitsakemɔ kpo amɛtsɔɔɔ aloo amɛkwaa hemɔkɛyeli lɛ tsuɔ nii, ní ashwieɔ amɛ kɛjɛɔ asafo lɛ mli, koni akɛbu asafo lɛ mli bii lɛ ahe. (1 Kor. 5:9-13; Tito 3:10, 11) Ani wɔbaanyɛ wɔkpa gbɛ akɛ wɔbaana gbɛjianɔtoo ni suɔmɔ yɔɔ mli tamɔ nɛkɛ kɛji akɛ wɔkɛ mɛi krokomɛi bɔ yɛ Internet lɛ nɔ?
13 Saji ni etee nɔ lɛ tsɔɔ faŋŋ akɛ ebaŋ lɛ nakai. Nibii ni afee awo Internet lɛ nɔ lɛ ekomɛi ji gbɛ diɛŋtsɛ ni atsɔɔ nɔ agbɛɔ hemɔkɛyeli kwamɔ he saji ashwãa. Nɛkɛ amaniɛbɔɔ ni yɔɔ Internet lɛ nɔ lɛ baanyɛ akɛɛ nɔ kroko ni jeee nakai eji, ni ekolɛ mɛi ni fi sɛɛ ni akɛwo mli lɛ hu kɛ saji fitsofitso baaha kɛma nɔ mi akɛ, Yehowa Odasefoi ji amɛ lɛɛlɛŋ. Ekolɛ amɛbaabi bo saji po koni amɛkɛle akɛ eji anɔkwale akɛ oji Yehowa Odasefonyo lo.
14 Yehowa miisumɔ ni okɛ sɛɛyoomɔ atsu nii. Mɛni hewɔ? Ejaakɛ ele akɛ ebaabu ohe kɛjɛ osharai srɔtoi ahe. Abɛi 2:10-19 lɛ je shishi ekɛɛ akɛ: “Ejaakɛ ŋaalee aaabote otsui mli ni nilee aaaŋɔɔ osusuma naa; jwɛŋmɔ aaabaa oyi jogbaŋŋ, sane shishinumɔ aaabu ohe.” Ebaabu ohe kɛjɛ mɛni he? Kɛjɛ nibii tamɔ “gbɛ fɔŋ nɔ,” mɛi ni ehiii shi yɛ gbɛ ni ja nɔ, kɛ gbɔmɛi ni bɛ jeŋba, ni tsɔ̃ɔ ŋaa fɔji lɛ ahe.
15 Kɛ wɔtee Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ lɛ, ŋwanejee ko bɛ he akɛ wɔnaa akɛ wɔnyɛmimɛi wɔkɛyɔɔ jɛmɛ lɛ. Wɔle amɛ. Mɔ ko taooo ale akɛ mɔ ko ji nyɛmi lɛɛlɛŋ, ejaakɛ suɔmɔ kpo ni ajieɔ yɛ jɛmɛ lɛ haa efeɔ faŋŋ. Abiii koni wɔkɛ nɔ ko atsɔɔ koni wɔkɛma nɔ mi akɛ Yehowa Odasefoi ateŋ mɔ ko ji wɔ lɛɛlɛŋ lo. Biɛ ji he ni wɔwowoɔ wɔhe hewalɛ jogbaŋŋ ni Paulo wie he yɛ Hebribii 10:24, 25 lɛ yɛ. Anyɛŋ akɛ he afɔ̃ saji kɛha sanegbaa ni aŋmala awo Internet lɛ nɔ lɛ nɔ kɛha hewalɛwoo ni tamɔ nɛkɛ. Kɛ wɔha wiemɔi ni yɔɔ Lala 26:4, 5 lɛ hi wɔjwɛŋmɔ mli lɛ, ebaanyɛ eha wɔhiɛ ahi wɔhe nɔ yɛ osharai ni baanyɛ aba yɛ gbɛ mlɛo nɔ beni wɔkɛ nibii ni akɛwo Internet lɛ mli kɛha jeŋ fɛɛ lɛ tsuɔ nii lɛ.
16 Husui bɛ saji fɛɛ saji ni mɛi kɛwoɔ Internet lɛ nɔ, loo amɛnáa kɛjɛɔ nɔ lɛ, ni naatsii ko hu bɛ ekɛ nitsumɔ mli. Bei pii lɛ, gbekɛbii kɛ mɛi ni eye kɛjɛ afii nyɔŋma kɛ etɛ kɛyaa ji mɛi titri ni atsɔɔ Internet lɛ nɔ ayeɔ amɛ awui. Gbekɛbii ji mɛi komɛi ni kɛ amɛhe fɔ̃ɔ mɔ nɔ, amɛsumɔɔ ni amɛle saji, ni amɛsumɔɔ koni amɛle nibii heei ni yaa nɔ yɛ kɔmpiuta gbɛjianɔtoi amli lɛ he nɔ ko. No hewɔ lɛ, ehe miihia ni fɔlɔi akwɛ amɛbii lɛ anɔ jogbaŋŋ, ni amɛkɛ Ŋmalɛ naa gbɛtsɔɔmɔ ni sa ni tsɔɔ bɔ ni esa akɛ amɛkɛ Internet lɛ atsu nii aha lɛ aha amɛ, tamɔ bɔ ni amɛkwɛɔ amɛnɔ yɛ amɛlala aloo sinii ahalamɔ mli lɛ pɛpɛɛpɛ.—1 Kor. 15:33.
17 Dɔlɛ sane ji akɛ ehe bahia ni ashwie mɛi ni kulɛ amɛji wɔnyɛmimɛi hii kɛ yei lɛ ekomɛi kɛjɛ asafo lɛ mli akɛni amɛkɛ jeŋbii yabɔ kɛtsɔ Internet lɛ nɔ sanegbaa nɔ, ni ha amɛkɛ amɛhe yawo jeŋba shara mli lɛ hewɔ. Ewa waa akɛ aaahe aye akɛ, woji ni onukpai eŋmala lɛ bɔɔ amaniɛ akɛ mɛi komɛi eshi amɛwumɛi kɛ amɛŋamɛi kwraa koni amɛya nɔ amɛkɛ mɔ ko ni amɛkɛ lɛ je naanyobɔɔ shishi yɛ Internet lɛ nɔ abɔ. (2 Tim. 3:6) Aŋkroaŋkroi komɛi hu eshi anɔkwale lɛ akɛni amɛyahe hemɔkɛyeli kwalɔi amɛye lɛ hewɔ. (1 Tim. 4:1, 2) Yɛ nɛkɛ saji ni yɔɔ oshara waa nɛɛ hewɔ lɛ, ani nilee bɛ mli akɛ aaakwɛ he nɔ jogbaŋŋ yɛ he ni akɛaawo sanegbai ni yaa nɔ yɛ Internet lɛ mli lɛ he? Eji anɔkwale akɛ, kɛ́ wɔkɛ ŋaalee, nilee, jwɛŋmɔŋ nyɛmɔi kɛ sɛɛyoomɔ ni awie he yɛ Abɛi 2:10-19 lɛ tsu nii lɛ, ebaabu wɔhe yɛ nɛkɛ sane nɛɛ mli.
18 Nɔ ni sa kadimɔ ji akɛ, aŋkroaŋkroi pii efee nibii amɛwo Internet lɛ nɔ koni mɛi anine ashɛ nɔ, ni amɛkɛshiɛ sanekpakpa lɛ. Saji nɛɛ pii ji nɔ ni nyɛmimɛi ni susuuu nii ahe kɛwo mli. Ekomɛi yɛ ni hemɔkɛyeli kwalɔi ji mɛi ni kɛwo nɔ koni amɛkɛlaka mɛi ni leee. (2 Yoh. 9-11) Beni November 1997 Wɔ Maŋtsɛyeli Sɔɔmɔ lɛ tsɔɔ kɛji akɛ ehe baahia akɛ nyɛmimɛi kɛ saji ni tamɔ nɛkɛ awo Internet lɛ nɔ lɛ, baafa 7 lɛ jaje akɛ: “Ehe ehiaaa ni aŋkroaŋkro aŋmala Yehowa Odasefoi ahe saji, amɛnitsumɔi, aloo amɛhemɔkɛyelii ahe saji amɛwo Internet lɛ nɔ. Nɔ ni asafo lɛ diɛŋtsɛ kɛha [www.watchtower.org] lɛ hiɛ saji ni ja kɛmɔ shi kɛha mɛi fɛɛ ni taoɔ akɛ amɛle nɔ ko.”
19 Ani Abaanyɛ Atsɔ Internet lɛ Nɔ Akase Nii? Mɛi komɛi esusu akɛ amɛmiiye amɛmiibua nyɛmimɛi lɛ akɛni amɛkɛ saji amlitaomɔ he amaniɛbɔɔ ni kɔɔ teokrase nitsumɔi lɛ ahe lɛ woɔ Internet lɛ nɔ lɛ hewɔ. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, ekolɛ mɔ ko baagbɛlɛ shi etao saji amli kɛha maŋshiɛmɔ wiemɔ ko, kɛkɛ lɛ ekɛwo nɔ kɛ jwɛŋmɔ lɛ akɛ nakai saji lɛ baaye ebua mɛi ni miisaa amɛhe kɛha nakai maŋshiɛmɔ wiemɔ lɛ nɔŋŋ. Mɛi krokomɛi hu kɛ ŋmalɛi fɛɛ ni yɔɔ Buu-Mɔɔ Nikasemɔ ni baanyiɛ sɛɛ lɛ mli lɛ haa, aloo amɛkɛ woji amli ni abaajɛ atsu Teokrase Sɔɔmɔ Skul lɛ he nii lɛ haa aloo amɛkɛ nɔ ni mli ni abaajɛ akase Asafo Woloŋ Nikasemɔ haa. Ekolɛ mɛi komɛi hu kɛ shiɛmɔ wiemɔ lɛ he ŋaawoo baaha. Ani enɛ baanyɛ eye ebua lɛɛlɛŋ?
20 Woji ni Yehowa gbɛjianɔtoo lɛ kɛha lɛ kɛ susumɔi ni tswaa mɔ emaa shi kanyaa wɔjwɛŋmɔ ‘koni wɔle ekpakpa kɛ efɔŋ mlikpamɔ.’ (Heb. 5:14) Ani wɔbaanyɛ wɔkɛɛ akɛ wɔnine shɛɔ nifeemɔ ni tamɔ nɛkɛ nɔ kɛji akɛ mɛi krokomɛi taoɔ saji amli amɛhaa wɔ?
21 Awie Kristofoi ni yɔɔ Beroia lɛ he akɛ mɛi ni ‘amɛsu hi fe mɛi ni yɔɔ Tesalonika lɛ.’ Mɛni hewɔ? Ejaakɛ “amɛjie amɛyitsoŋ amɛmɔ wiemɔ lɛ mli, ni daa amɛkpaa ŋmalɛi lɛ amli amɛkwɛɔ akɛ nibii nɛɛ yɛ mli nakai lo.” (Bɔf. 17:11) Eyɛ mli akɛ Paulo kɛ Sila shiɛ tsɔɔ amɛ moŋ, shi amɛha anɔkwale lɛ tsɔ amɛnɔ kɛtsɔ bɔ ni amɛ diɛŋtsɛ amɛkpa mli amɛkwɛ lɛ nɔ.
22 Mɔ kroko saji ni etao mli ni mɔ ko kɛaaha wiemɔ aloo ekɛaasaa ehe kɛfee nakai lɛ tsuuu yiŋtoo hewɔ ni afeɔ teemɔŋ nikasemɔ lɛ he nii. Ani jeee oshwelɛ ji akɛ otswa bo diɛŋtsɛ ohemɔkɛyeli oma shi yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ naa? Kɛ ojɛ bo diɛŋtsɛ ohemɔkɛyeli mli ofee nakai lɛ, no lɛ, obaanyɛ ojaje ohemɔkɛyeli lɛ yɛ maŋ—yɛ omaŋshiɛmɔ wiemɔi amli, yɛ osane hetoohamɔ mli yɛ kpeei ashishi, kɛ agbɛnɛ hu yɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli. (Rom. 10:10) Mɔ kroko saji amli ni etao ni akɛaatsu nii lɛ kɛ nɔ ni atsɔɔ mli yɛ Abɛi 2:4, 5 lɛ kpãaa gbee akɛ mɔ diɛŋtsɛ ‘atao Nyɔŋmɔ he nilee lɛ sɛɛgbɛ ni atao tamɔ jwetrii ni aŋɔtee lɛ.’
23 Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, kɛ oogbele ŋmalɛ ko yɛ o-Biblia lɛ mli lɛ, obaanyɛ okɛ be fioo ko asaa akane saji ni tsɔ hiɛ ni ha aŋmala ŋmalɛ lɛ eko fɛɛ eko lɛ mli. Obaanyɛ ‘otao nii amli fitsofitso’ taakɛ Luka fee beni eŋmaa e-Sanekpakpa lɛ. (Luka 1:3) Mɔdɛŋbɔɔ kroko ni okɛaafata he lɛ baaha ohe asa yɛ ŋmalɛi lɛ agbelemɔ mli yɛ sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli, kɛ agbɛnɛ hu kɛ ooha maŋshiɛmɔ. Mɛi pii ewie akɛ amɛhiɛ sɔɔ Yehowa Odasefoi waa yɛ bɔ ni amɛnyɛɔ amɛkɛ amɛ Bibliai lɛ tsuɔ nii amɛhaa lɛ hewɔ. Gbɛ pɛ ni wɔɔtsɔ nɔ wɔfee nakai ji ni wɔɔha efee wɔsu akɛ wɔ diɛŋtsɛ wɔɔtao ŋmalɛi lɛ yɛ wɔ Bibliai lɛ amli wɔha wɔhe.
24 Wɔbe ni Wɔkɛaatsu Nii yɛ Nilee Mli: Nɔ kroko ni esa akɛ wɔsusu he yɛ enɛ gbɛfaŋ ji be ni wɔfiteɔ kɛtoɔ gbɛjianɔ koni wɔkɛ nibii awo Internet lɛ nɔ, be ni wɔfiteɔ kɛkaneɔ emli nibii, kɛ be ni wɔfiteɔ kɛhaa saji ni wɔkaneɔ kɛjɛɔ Internet lɛ nɔ lɛ nɔ lɛ hetoo. Lala 90:12 wo wɔ hewalɛ ni wɔsɔle akɛ: “Tsɔɔmɔ wɔ wɔgbii lɛ kanemɔ, beni afee ni wɔná nilee tsui!” Paulo jaje akɛ: “Be lɛ faaa dɔŋŋ.” (1 Kor. 7:29) Ni ekɛfata he akɛ: “Belɛ akɛ nɔ ni wɔyɔɔ dekã hewɔ lɛ, nyɛhaa wɔfea mɛi fɛɛ ejurɔ, shi titri lɛ mɛi ni ji hemɔkɛyeli lɛ webii lɛ.”—Gal. 6:10.
25 Ŋaawoi nɛɛ maa bɔ ni esa akɛ wɔkɛ nilee tsuɔ wɔbe he nii jogbaŋŋ lɛ nɔ mi. Kwɛ bɔ ni eji nɔ ni sɛɛnamɔ yɔɔ he akɛ aaafite be kɛkase Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ! (Lala 1:1, 2) No ji naanyobɔɔ ni fe fɛɛ ni wɔɔná. (2 Tim. 3:16, 17) Fɔlɔi, ani nyɛmiitsɔɔ nyɛbii lɛ bɔ ni be ni akɛaatsu nii yɛ nilee mli yɛ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛtiumɔ mli he hiaa ha? (Jaj. 12:1) Be ni akɛtsuɔ nii yɛ teemɔŋ nikasemɔ kɛ weku Biblia nikasemɔ mli, kpeeiyaa mli, kɛ shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli lɛ he baa sɛɛnamɔ kwraa fe be ni afiteɔ kɛtaoɔ nɔ ni yɔɔ Internet lɛ nɔ kɛ gbɛkpamɔ akɛ aaaná nɔ ko ni he baaba sɛɛnamɔ.
26 Yɛ enɛ gbɛfaŋ lɛ, eji nilee gbɛ akɛ wɔkɛ wɔjwɛŋmɔ aaafɔ̃ mumɔŋ nibii anɔ kɛ nibii krokomɛi ni he hiaa wɔ yɛ wɔ Kristofoi ashihilɛ mli. Enɛ biɔ koni wɔsusu nibii ahe jogbaŋŋ kɛhala nibii kpakpai ni kɔɔ saji ni he hiaa yɛ be ni wɔyɔɔ nɛɛ mli lɛ he ni wɔsusu nomɛi ahe. Ákɛ Kristofoi lɛ, Kristo mu nibii ni he hiaa yɛ wɔ shihilɛ mli lɛ naa akɛ: “Shi nyɛtaoa Nyɔŋmɔ maŋtsɛyeli lɛ kɛ ejalɛ lɛ tsutsu, ni akɛ nii nɛɛ fɛɛ aaafata he aha nyɛ.” (Mat. 6:33) Ani onáaa miishɛɛ babaoo kɛji akɛ owala shihilɛ mli yi obɔ kɛ Maŋtsɛyeli lɛ sɛɛtiumɔ moŋ fe ni oootiu nibii krokomɛi asɛɛ?
27 Woji ni Aŋmalaa Kɛtsɔɔ Internet lɛ Nɔ: Eyɛ mli akɛ esa akɛ agbaa wekumɛi kɛ nanemɛi ni yɔɔ he ko shɔŋŋ lɛ niiashikpamɔi kɛ bɔ ni asusuɔ nibii ahe ahaa he sane moŋ, shi ani etsɔɔ suɔmɔ diɛŋtsɛ akɛ akɛ nɛkɛ saji nɛɛ aaamaje mɛi krokomɛi ni ekolɛ amɛleee oweku lɛ loo onanemɛi lɛ? Aloo ani esa akɛ akɛ enɛ awo Internet lɛ nɔ koni mɔ fɛɛ mɔ kɛkɛ anyɛ akane? Ani esa akɛ afee mɔ diɛŋtsɛ saji nɛɛ ahenɔi krokomɛi ni akɛmajemajee gbɔmɛi kɛkɛ ni ekolɛ ole amɛ aloo oleee amɛ? Yɛ nakai gbɛ nɔŋŋ nɔ lɛ ani etsɔɔ suɔmɔ akɛ, kɛ onine shɛ sane ko nɔ kɛjɛ mɛi krokomɛi aŋɔɔ, ní oona yɛ faŋŋ mli akɛ jeee onɔ̃ kɛkɛ lɛ, okɛ saji nɛɛ emaje mɛi krokomɛi hu?
28 Ni kɛ niiashikpamɔ ni okɛmajeɔ mɛi lɛ ejaaa hu? Ani efeŋ akɛ oofata mɛi ahe kɛmiiha apasa miigbɛ eeshwã? (Abɛi 12:19; 21:28; 30:8; Kol. 3:9) Yɛ anɔkwale mli lɛ, ni wɔkɛ ‘hiɛtɛjemɔ aaanyiɛ, jeee tamɔ mɛi ni leee nii, shi moŋ tamɔ nilelɔi’ lɛ baakanya wɔ koni wɔsusu enɛ he. (Efe. 5:15) Kwɛ miishɛɛ ni wɔyɔɔ akɛ Yearbook lɛ, Buu-Mɔɔ lɛ, kɛ Awake! lɛ amli eyi obɔ kɛ niiashikpamɔi ni ji anɔkwale ni woɔ wɔ hewalɛ ni kanyaa wɔ koni wɔnyiɛ “gbɛ lɛ” nɔ!—Yes. 30:20, 21.
29 Oshara kroko hu yɛ. Bɔfo Paulo wie mɛi komɛi ahe akɛ: “Amɛkaseɔ hejɔ̃feemɔ, amɛkpaa shi yɛ shiai, ni jeee hejɔ̃lɔi kɛkɛ amɛtsɔmɔɔ, shi amɛwiewieɔ mɛi ahe hu, ni amɛjeɔ shi, amɛwieɔ nii ni ejaaa.” (1 Tim. 5:13) Enɛ miiwie eeshi be ni afiteɔ koni abɔ mɔdɛŋ ni akɛ saji ni he ehiaaa amaje wɔnyɛmimɛi lɛ.
30 Agbɛnɛ hu, susumɔ be ni eheɔ ni akɛtsuɔ saji babaoo ni akɛmaje kɛtsɔ Internet lɛ nɔ lɛ he nii hu he okwɛ. Miishɛɛ sane ji akɛ, wolo ni ji Data Smog jaje akɛ: “Yɛ be mli ni mɔ ko fiteɔ be babaoo ni ekɛ mɛi sharaa kɛtsɔɔ kɔmpiuta nɔ lɛ, sane kɛmajemɔ ni feɔ tamɔ nɔ̃ hee ni haa mɔ náa miishɛɛ lɛ tsakeɔ nɔŋŋ ni ebatsɔɔ be babaoo diɛŋtsɛ fitemɔ, akɛni esa akɛ akane saji babaoo ni tipɛŋfoi, nanemɛi, wekumɛi eŋma kɛmaje, ni esa akɛ aha fɛɛ hetoo daa gbi lɛ hewɔ, . . . kɛ agbɛnɛ hu jarayeli he adafitswai ni akpaaa gbɛ.” Ewie kɛfata he akɛ: “Mɛi ni sumɔɔ ni amɛle nɔ fɛɛ nɔ yɛ woji ni aŋmalaa ni akɛmajeɔ kɛtsɔɔ kɔmpiuta nɔ lɛ ateŋ mɛi pii ekɔ su fɔŋ diɛŋtsɛ ni ji hiɛtserɛjiemɔ he saji fɛɛ ni amɛnine shɛɔ nɔ lɛ ni amɛkɛmajeɔ—naaŋmɔlɔwoo wiemɔi, adesãi, woji ni akɛha koni mɛi krokomɛi hu nine ashɛ nɔ, kɛ ekrokomɛi babaoo—amɛkɛmajeɔ mɔ fɛɛ mɔ ni edrɛs yɔɔ amɛ kɔmpiuta nɔ lɛ.”
31 Enɛ ebafee anɔkwale yɛ nyɛmimɛi lɛ ateŋ mɛi pii ni kɛ saji majeɔ kɛtsɔɔ kɔmpiuta lɛ nɔ lɛ ahe—amɛkɛ naaŋmɔlɔwoo wiemɔi aloo sɔɔmɔ nitsumɔ lɛ mli sane ko ni yɔɔ ŋmɔlɔ; lalafoo wiemɔi ni ekolɛ edamɔ wɔhemɔkɛyeli lɛ nɔ; nɔkwɛmɔnii srɔtoi ni yɔɔ maŋshiɛmɔ wiemɔi ni aha yɛ kpeei, kɛ kpeei wuji ashishi aloo yɛ Maŋtsɛyeli Asa lɛ nɔ; shiɛmɔ nitsumɔ lɛ mli niiashikpamɔi; kɛ ekrokomɛi in fata he—nibii ni anaaa tɔmɔ yɛ he tsɔ. Mɛi pii kɛfee amɛsubaŋ ni amɛkɛ nɛkɛ saji nɛɛ majeɔ mɛi kɛtsɔɔ kɔmpiuta lɛ nɔ ni amɛtaooo he ni ejɛ, ni amɛhaa ewaa akɛ aaale mɔ diɛŋtsɛ ni je shishi, ni ehaa mɔ yiŋ feɔ lɛ kɔshikɔshi yɛ anɔkwale diɛŋtsɛ ni eji lɛ he.—Abɛi 22:20, 21.
32 Nɛkɛ saji ni bei pii lɛ akɛmajeɔ ni he ehiaaa tsɔ nɛɛ jeee tsámɔ wiemɔi ni yɔɔ Paulo jwɛŋmɔ mli beni eŋma eyaha Timoteo akɛ: ‘Hiɛmɔ tsámɔ wiemɔi ni onu yɛ minaa lɛ akadi lɛ mli yɛ hemɔkɛyeli kɛ suɔmɔ ni yɔɔ Kristo Yesu mli lɛ mli.’ (2 Tim. 1:13) “Wiemɔ krɔŋŋ” ni ji anɔkwale ni yɔɔ Ŋmalɛ lɛ mli lɛ hiɛ ‘tsámɔ wiemɔi lɛ akadi’ ni damɔ Biblia mli saneyitso lɛ nɔ titri, ni ji jeŋ muu fɛɛ maŋtsɛ ni Yehowa ji lɛ bembuu kɛtsɔ e-Maŋtsɛyeli lɛ nɔ. (Zef. 3:9) Esa akɛ wɔbɔ mɔdɛŋ fɛɛ ni wɔɔnyɛ koni wɔtuu wɔbe fɛɛ ni wɔyɔɔ lɛ kɛ wɔhewalɛ fɛɛ kɛfi Yehowa jeŋ muu fɛɛ maŋtsɛyeli bembuu nɛɛ sɛɛ.
33 Akɛni wɔyɛ nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ naagbee be lɛ mli vii hewɔ lɛ, be nɛɛ ji be ni esa akɛ wɔkwɛɔ wɔhe nɔ jogbaŋŋ. Biblia lɛ woɔ wɔ ŋaa akɛ: “Nyɛhiɛ akaa shi, nyɛsraa; ejaakɛ nyɛhenyɛlɔ, abonsam lɛ, nyiɛ tamɔ jata ni huɔ eetao mɔ ni eeemi.” (1 Pet. 5:8) Ewie kɛfata he akɛ: “Nyɛwoa Nyɔŋmɔ tawuu nii lɛ fɛɛ, koni nyɛnyɛ abonsam ŋaatsɔɔi lɛ anaa nyɛdamɔ.”—Efe. 6:11.
34 Kɛ akɛ Internet lɛ tsu nii yɛ gbɛ ni ejaaa nɔ lɛ, no lɛ, ebaanyɛ efee nɔ ni Satan baatsɔ nɔ koni enine ashɛ mɛi ni enɛ ená amɛnɔ hewalɛ lɛ anɔ. Eyɛ mli akɛ ekolɛ ehe ehiaaa tsɔ moŋ, shi kɛ akɛ henɔkwɛmɔ tsuuu he nii lɛ ebaafee oshara. Titri lɛ, ehe miihia ni fɔlɔi akwɛ amɛbii lɛ anɔ jogbaŋŋ yɛ bɔ ni amɛkɛ Internet lɛ tsuɔ nii amɛhaa lɛ mli.
35 Eji hebuu akɛ aaakwɛ jogbaŋŋ yɛ gbɛ ni aaatsɔ nɔ akɛ Internet lɛ atsu nii aha lɛ mli. Wɔhiɛ sɔɔ Paulo kaimɔ ni yɔɔ ebe naa lɛ: “Mɛi ni tsuɔ je nɛɛ he nii lɛ afee tamɔ mɛi ni tsuuu he nii: ejaakɛ je nɛŋ subaŋ lɛ hoɔ yaa.” (1 Kor. 7:29-31) Kɛ wɔha nibii nɛɛ hi wɔjwɛŋmɔ mli lɛ, ebaaye ebua wɔ kɛ wɔwekumɛi koni nibii fɛɛ ni yɔɔ je lɛŋ, ni Internet lɛ fata he lɛ akalaka wɔ.
36 Ehe miihia akɛ wɔkɛ wɔnyɛmimɛi ni yɔɔ asafo lɛ mli lɛ abɔ gbagbalii ni wɔkɛ be ni eshwɛ lɛ atsu nii yɛ nilee mli, ni no baaha wɔkɛ wɔhe aha koni Maŋtsɛyeli lɛ he nibii lɛ ashwere. Yɛ be mli ni nibii agbɛjianɔtoo nɛɛ bɛŋkɛɔ enaagbee nɛɛ lɛ, ‘wɔkanyiɛ tamɔ bɔ ni jeŋmajiaŋbii krokomɛi lɛ hu nyiɛɔ yɛ amɛyaka jwɛŋmɔ lɛ mli lɛ dɔŋŋ,’ shi moŋ nyɛhaa ‘wɔyoa nii ni ji Nuntsɔ lɛ suɔmɔnaa nii lɛ.’—Efe. 4:17; 5:17.