August

Nvèè kpíi ló bàà kà nu e kpá psalmá tẹ́lẹ bàlà kẽ: (1) Gbò lé lab dògò ólò kpeesĩ́ ló gã́bug tã̀àgã̀. (2) Jìhóvà ólò dùùlài lọl bá dénè bẹẹ tã̀àgã̀. Mósĩ́ deè ní e Jìhóvà ólò dùùlài é? Enè sĩ́deè dú gè nvèè bá nèi kọ é palàge dã́tẽ́ ló bé e bàlà booí meà naa. À dú kà-kà kọọ̀ Jìhóvà zigà kọ èé íe ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe be è fãèe, sõò níá náa tõó dọ̀ kọ èé dí pọ́ì aa bá tã̀àgã̀ kátogóí. (Àìz. 66:14) À síèi kpóó ló kọ é ká bùlà gbẹẹ́ boo dì deèsĩ́​—ea dú tṍó eé íe dùm ea gbĩ́ kọ é dé kpéè ló dọ̀ọ̀mà dè-dè. (2 Kọ́r. 4:​16-18) Kátogóí, à dì ea gé nveè bá nèi kọbé è láá kilsĩ́ gè fã̀e buù dee. (Làm. 3:​22-24) Éé ní eé láá nó lọl ló gbò gyóòlo Jìhóvà e ba beè di tṍó ea kil nvéeá, nè gbò e bà di mm̀ beélè deeí? Èé láá kpeesĩ́ ló gbò tã̀àgã̀ e née beè ẹ̀bmà dẽe. Sõò Jìhóvà é kilsĩ́ gè nvèè bá nèi be è dẹlẹ́ẹ nyíé boo.​—Ps. 55:22. w23.04 14-15 ¶3-4

Èé láá nó nu dòòmà bá Jósẹ̀f nè Mérì e ba beè gbàntṍ ló kpóó ea gé bẹl náa kal ló béè kọọ̀ a beè tàvàlà vá ló gè naa vó. (Lúùk 2:​1-6) Nvín ea beè di gbàà Mérì beè láá toolá sĩ́ìna òb ẽ́ tṍó e kpóó ea gé bẹl beè kọọ̀ Jósẹ̀f nè ẹ̀ẹ̀ á naa nú ea tavàlà. Méné Ọ̀gọ́stọ̀s ea géè bẹ̀l Róm̀ beè tenmà log kọọ̀ dénè nen á kil ba bon gé nvèè bée. A beè dú bíi kọọ̀ Jósẹ̀f nè Mérì á kyã̀à begè dẽe kyẽè ea é láá toolá 150 kìlómità (93 mi) tení boo kpá-kpá ńgù kil ba boǹ Bẹ́tlihèm. Kyẽèí beè tavala ló Mérì. Àé láá dú kọọ̀ dóm nè vaí beè palàge ié tã̀àgã̀ bùlà kilma ló ba nvín ea gáà mèàí. Bàé náa vàẹ beè gbàà nvín zọ Mérì gbẹá èèlèe? Bà náa beè gbĩ́ kọọ̀ tọ́ọ̀ nu á naaá ló nvíní, boo béè kọọ̀ níà nen ea é dú Mèsáíà e Bàrì beè zìgàẹ. É kọọ̀ vó é náa kọ bàá gá gbàntṍ ló gbò e bà gé bẹl? Jósẹ̀f nè Mérì náa beè sọ̀tọ́ deè kọọ̀ gbò tã̀àgã̀ bùlàí á naa kọ bàá gá gbàntṍ ló log e kpóó ea gé bẹl ténmá. Jìhóvà beè tãanè va dee bá boo béè kọ ba beè gbàntṍ ló. Mérì beè iná Bẹ́tlihèm mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló, màn nvín págbálà, vaá mm-mè kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí!​—Máí. 5:2. w23.10 8 ¶9; 9 ¶11-12

Éé ní eo é láá naa beè pọ̀ ólò sií ni ló gè aalá bel gbẹá nònù ẽ? Ge palàge kpoogá dee ló é láá nvèè bá nè ni. (Pró. 21:5) Be ò palàge tení boo, àé váli ní ló gè aalá bel. Nagé, o ààla bel á dú ńkpulu. (Pró. 15:23; 17:27) Pọ̀ náa é bọọgẹ̀ sií ni beè o ààla dú ńkpulu. Be ò áálá dẹ̀ẹ̀a boo bé eo dã́à ból ló naa vaá o ààla à dú ńkpulu, ò zógè kọọ̀ o beè kpoogá dee ló leevè vaá ò dã́à ból ló nú eo beè nò. Vaá be o tú gbò lọ̀ọ̀gà bùlàí siimá tóm, sõò pọ̀ gé kpáá sií nià? Agala boo kọọ̀ Jìhóvà mon o pììgà vaá nyíée ẹ́ẹ ní ló. (Lúùk 21:​1-4) Jìhóvà náa ẹbmà dẽe kọ ó naa gbò nú e nóo é láá naa. (Fíl. 4:5) Nyimá ló gbò nú eo é láá naa, noo nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ nyòòmà, vaá ò ban Bàrì kọ á neè ni dĩ̀ìnè ló bùlà. Túá ból, o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ é láá dú gè nè ààla ea dú ńkpulu. w23.04 21 ¶6-8

Neǹ tóm Pọ́ọ̀l túi doolé ló gbò bé e bà nveà nuù bé vaá di zìle. À ólò dù bíi kọọ̀ neǹ bé ea di ól bé á di kpènà ló gè bé-bé kọ̀láá tṍó. Níà bé ea bọ́ló kọọ̀ beele é naa nagé é. Èé kilsĩ́ gè di kpènà ló nyòòmà deè Jìhóvà tení dú ló gè bọá báà kpọ́gọ́lọ́ ea kpenài nù báná nyíe ea tõó dọ̀ zìgà nè vùlà, bií ló pẹ̀gẹ̀lẹ̀ ea tõó dọ̀ ból dẽe sĩ́. Báà kpọ́gọ́lọ́ ólò kpènà nu báná nyíè neǹ bé. Zìgà nè vulè ólò kpènà bẹẹ tàn ge naa nú ea léémá Bàrì. Gbò kpãaí é nveè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè fã̀ Bàrì vaá nyoone nvéè Jíízọ̀s. Zìgà ólò naa kọ é àgala boo kọọ̀ Jìhóvà é néi kpẽ́ boo béè kọọ̀ è gbĩ́ìe lọl mm̀ dénè bẹẹ nyíe. (Híb. 11:6) Àé náa kọ é kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè bẹẹ neǹ tùle, ea dú Jíízọ̀s, bã̀àna tṍó e gé téní bá tàvàlà dìtõ̀ò. Èé láá ié zìgà ea é náa kọ é láá emá gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá, tení dú ló gè nó nu dòòmà bá pá vígà e bà kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo gbẹá kèbá bíígá ló nè nání bá deè nieí. Vaá èé láá kìn ge dọ dáà gyẽ̀i ge gbó gyọ́ tení dú ló gè nó nu dòòmà bá gbò e bà tõó dùm ea válí bá vaá tú Boǹ Méné Bàrì naamá túá kà nú mm̀ ba dùm. w23.06 10 ¶8-9

Ge lẹ̀ẹ̀là bel ló o bá tõó dọ̀ gè láá lẹ̀ẹ̀là bel ló bé e nu tọ́a ní ló naa, nè bé eo lábvì láb naa. À dú bíi kọbé è láá teelá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́, bọọ èlmà tõ̀ò, tṍó e tóm e gé sí tavàlà àbèè kọọ̀ náa taníi. Kẽea boo kọọ̀ gè lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá dṹùnà báàsĩ́ ea di ló ból súú nyómá káí Bàrì, vóà naa bàn Jìhóvà kọ á nveenìè bá neè ni kọbé ò láá toní nakà kpãa ea dú bíií. (Lúùk 11:13; Gàl. 5:​22, 23) Ò gá elá bànà tṍó e nu é palàge lee ní ló. Nu náa é láá bọọgẹ̀ leéí ló mm̀ nakà bàlà booí. Be è élá bànà tṍó e nu é palàge leeí ló, née é láá teá tùlà bẹẹ nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Tṍó e née láà teá tùlà gbò nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́, àé láá naa kọọ̀ é gá ié tàn nyòòmà. Be à meà naa vó ló olo, é kọ òó láá dùùlà bá lọl ló? Be o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè toní enè íb kpãa, òé láá dààmà togó tení dú ló gè labví láb ea zógè gbò kpãaá. Be o nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́ dú gè bugi zivè kpoò Kpá Káí lọ̀l, é kọ òé láá dààmà togó tení dú ló gè noo ńkem̀ tṍó eo é bugmà? w23.05 29 ¶11-13

Mm̀ gbò dee deè nvéè deeí, Jìhóvà dì ea gé tú a bõ̀ònatõ̀ò nèèmài gbò tùlè ea dẹẹa boo Kpá Káí, ea é nveè bá naa kọ dénè bẹ̀ì é kilsĩ́ ge kyãa boo “Èèlè Ea Di Káí” á. (Àìz. 35:8; 48:17; 60:17) Èé láá kọọ̀, kọ̀láá tṍó e nen zigà ge nó Kpá Káí, à íe nèà deè ge kyãa boo “Èèlè Ea Di Káí” á. Sìgà gbò kyãa boo èèlèá iná deèsĩ́ vaá aa boo. Sìgà gbò bééláfùl ge kilsĩ́ gè kyãa boo èèlèá dọ̀ọ̀mà tṍó e bàé íná kĩée e bà gé kil. Ãàe ní e bà gé kil é? Kilma ló gbò e bà íe ẹ̀b dẽesĩ́ gè kil káálá, “Èèlè Ea Di Káí” á, é tú va kilma ‘páladaìs Bàrì’ ea di káála. (Kùùà 2:7) Kilma ló gbò e bà íe ẹ̀b dẽesĩ́ gè tõó boo kunukẽ̀í, èèlèa é náa kọ bàá gbõoma tṍó e 1,000 gbááá ni íná kùbmà. Be à gá náa vaá ò gé kyãa boo èèlèí deè nieí, ó gá ẹ̀à nvée. Vaá ó gá aa boo dọ̀ọ̀mà tṍó eo é kyãà iná mm̀ ãa bàlà booá! w23.05 17 ¶15; 19 ¶16-18

Tṍó eo bugì togó boo dénè nú e Jìhóvà ni náa nè ni, àé náa kọ ó beeláfùl ge kìn lóó nèe. (Ps. 116:​12-14) Kpá Káí kọ́ọ̀ ‘Jìhóvà ní ea beè dõo kọ̀láá kà lé nu e kọ̀bèl á gé ló nèi ẽ́.’ (Jém̀z 1:17) Ní ea bọọ lọ̀l vaá à lee zẹ̀ẹ̀ gbò dõ̀ònùá dú vààa gyọ́ọ̀ a Sã́áná ea dú Jíízọ̀s. Zẹ́ẹ́ bugi togó boo níí! Nu ààaá a náa kọọ̀ ó láá ié kà lé gbaa ló kilma ló Jìhóvà. Vaá a né ni ból dẽesĩ́ gè tõó dùm dọ̀ọ̀mà dè-dè. (1 Jọ́ọ̀n 4:​9, 10) Ge kìn lóó nè Jíhóvà dú kà lé sĩ́deè ge zogè kọọ̀ nyíé ni ẹ́ẹ́ ló bé ea vulèè ni vaá tãanèè ni dee bá naa.​—Dìt. 16:17; 2 Kọ́r. 5:15. w24.03 5 ¶8

Tṍó e monì bé e sĩ́deè tõ̀ò dùm gbò e ba di bàlà booí dú pọ́lọ́ naa, à ólò tãagẽ́i belí bé ea beè tãagẽ Lọ́ọ̀t ea beè dú neǹ lé lab dògò naaá. Boo béè kọ a beè nyimá kọọ̀ bẹẹ Tẹ̀ ea di káála ọ́ví pọ́lọ́ lab dògò, “dùm nyaa ea è di mm̀ gbò pọ́lọ́í beè palàge bẽemáe.” (2 Pít. 2:​7, 8) Vulè nè síìà pọ̀ e Lọ́ọ̀t beè ié kilma ló Bàrì beè naa kọ á kìn pọ́lọ́ láb ea beè di mm̀ gbò e ba beè di mm̀ a deeá. Gbò e bà di kátogóí náa tõó boo àbèè ge nvèè nàgé ka ló gbò nòòkúù Jìhóvà ea õoà. Sõò èé láá kilsĩ́ gè tõó dùm ea õoà be è kilsĩ́ ge vulè Bàrì vaá siiáẹ pọ̀ ló mm̀ sĩ́deè ea bọ́ló. Kọbé è láá naa vó, Jìhóvà néi gbò bel ea é dọ bélè nèi ea di mm̀ kpá Próvẹẹ̀b. Dénè gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst, gbò gbálà nè gbò bia, pá nvín àbèè kà nen, é láá ié bélè lọl ló gbò bel nyìmànù ea di mm̀ kpáí. Tṍó e síìà pọ̀ ló Jìhóvà, née é zọ gbò pọ́lọ́ lab dògò bã̀àà kóò. w23.06 20 ¶1-2; 21 ¶5

Àé láá dú kọọ̀ o kpeesĩ́ ló nàà uú boo ea aa bá pá bọọ tọ, àbèè kọọ̀ o sọbá sìgà nu boo béè ge tú Boǹ Méné Bàrì naamá túá kà nu mm̀ o dùm. (Máát. 6:33) Be à dì naa vó, òé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà mon tóm eo gé sí mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. (Híb. 6:10) Àé láá dú kọọ̀ o mon bé e bel e Jíízọ̀s beè lòa dú kà-kà naa, a beè kọọ̀: “Nen ea sọbá tọ, àbèè pá a vígà, àbèè a kà, àbèè a tẹ̀, àbèè pá a nvín, àbèè a ól boo béè ge nyoone nvéè nda nè ge ló lé kpẹ̀aí, é íé vòò tub tóm tọ, nè pá vígà, nè kà, nè gbò pá nvín, nè ól bií ló bíígá ló mm̀ nakà bàlà booí, vaá mm̀ bàlà boo ea é dú, à íena gé dùm e bè náa tá.” (Máàk 10:​29, 30) Gbò tã́áná dee bá eo ni íe palàge bọọ èlmà gbò nú eo ni sọbá boo béè ge fã̀ Bàrì.​—Ps. 37:4. w24.03 9 ¶5

Kíì gyã́á beè dọ Jùdíà vaá a beè iná ló gbò níí Kráìst e ba beè di kĩá. Tṍó e pá vígà e bà di Ántìọ̀k dã́ naa vó, ba beè “bilá ló kọ buù ọ̀và á lọ̀làgì nu nyòòmà bé e bá buù ọ̀và tóólá naa domá, kọbé bà nveemàè bá nèe ba gbò vígà mm̀ Kráìst e bà di Jùdíà.” (Tóm 11:​27-30) Náa kal ló béè kọọ̀ pá vígà e kíi beè dọ lóá ólò tõó kpã́á, gbò níí Kráìst e bà di Ántìọ̀k beè beeláfùl ge nvèè bá nèva. (1 Jọ́ọ̀n 3:​17, 18) Beele é láá zogè nàgé kọ è íèè tóe sàn tṍó e dã́à kọọ̀ búùló kyọ̀àsĩ́ nu nááá ló pá vìgà. È ólò valẹ̀bá nè lóó​—tení dú ló gè bĩiná gbò kànen be à íe tóm eé láá sì mm̀ ge nvèèmà bá, ge nè lọ̀là-lọ̀là, àbèè ge tãagã ló Bàrì má pá vígà e búùló kyọ̀àsĩ́ nu nááá lóá. Pá vígà págbálà nè pábia é láá ié nágé bíi ló nvèè bá kọbé bà láá ié nu gè tõoma dùm. Tṍó e bẹẹ Méné Kráìst Jíízọ̀s, é dú gé tú bèèla bel tẹlẹ boo gbò pọ́lọ́ lab dògò, è gbĩ́ì kọ á mòn kọ è íè tóe sàn naa ní ea é kọ́ nèi kọọ̀, “dui gé bãí kĩée e Bàrì gé lẹẹlà bel.”​—Máát. 25:​34-40. w23.07 4 ¶9-10; 6 ¶12

Jíízọ̀s beè nó dùm gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló lọl bá Jìhóvà. A beè lẹ̀ẹ̀làẹ domá boo kunukẽ̀í kọ á gé kọ́ kpẹ̀a nè “pá Ízràẹ̀l e bà bélí naanà ból ea pe.” Sõò a beè zogè kọ à dúè gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló tṍó ea géè sí tómí. À íe tṍó e ene kà ńnváá e náa dú Ízràẹ̀l beè bànee kọ á bóè a nvín pábia e “zọ di m . . . , ea gé túe sĩ́ sĩg kẽ.” Jíízọ̀s beè tó sàn ńnvááá vaá bó a nvín pábia. (Máát. 15:​21-28) Bugi togó boo dõona kà nu dòòmà bá. Tṍó ea ã́àa dààmà togó a sìtóm kọ̀ kpẹ̀a, Jíízọ̀s beè kọọ̀, “Nen ea amam sàn . . . , nda é amànàe gé sàn.” (Máát. 10:33) Sõò, é kọ a beè àmà sàn Pítà ea beè àmàe sàn taà tómá? Ẽ́èe. Jíízọ̀s beè tó sàn Pítà boo béè kọ a beè ọgá vaá ié zìgà. Jíízọ̀s beè sila ló Pítà tṍó ea kẽeà aa kemà ú, vaá naa kọ á nyimá kọ à vulèèe nè ge kọ a beè iàẹ̀ ló neèe. (Lúùk 24:​33, 34) Jìhóvà nè Jíízọ̀s Kráìst íe dùm gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. Èé kọ́ vàẹ kilma ló beele é? Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ é dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. w23.07 21 ¶6-7

Mókà bel ge dẹlẹ nyíé boo ní eé láá kọ́ nè gbò e bà náa agala boo kọọ̀ gbò nú e Bàrì beè zìgà kilma ló Páradaìs é nááá ẽ́? Túá kà, Jìhóvà ní ea beè zìgà nuí ẽ́. Kpá Kùùà Nù kọ́ọ̀: “Nen ea di ĩ́ìtẽ́ boo kpòté ménéá beè gbóó kọọ̀: ‘Ẹ̀b! M̀ dì em gé nyááná dénè nu naamá ãa.’” À íe nyìmànù, kpóó, nè tàn ge mm-mè a tóm̀ bùlà. Ní ea égè bàà, ge kọọ̀ gbò zìgànùí é íè ge mm-má náa kọ Jìhóvà á ẹ̀b kọọ̀ a ḿḿ-má. Vó ní ea náa vaá à kọọ̀: “Gbò moǹ belí bọ́ló gè dẹlẹ nyíé boo vaá dú kà-kà [ẹ]. . . . Dénè nu a nááá!” Ní ea égè taa, tṍó e Jìhóvà daamà togó gè naa ene kà nu, à ólò naa lọl dẽe, dì belí bé e tã́á bel ea kọ́ọ̀: “Nda ní em dúù Álfà nè Òmégà ẹ” tẹ́lẹ bàlà kẽ naa. (Kùùà 21:6) Jìhóvà é zógè kọọ̀ Sétàn dú neǹ kyáá bel vaá náa é láá mm-mè a tóm̀ bùlà. Vóà naa, tṍó e nen kọ́ọ̀, “Gbò zìgànùí dú lé, sõò ním bùlà kọ àé láá naaá,” bugi vaá ò baatẽ́ kpá Kùùà Nù 21:​5, 6 nèe. Baatẽ́ bé e Jìhóvà zógè kọ àé ḿm̀-mèè gbò zìgànùí naa, ea bélí kọ à bii bá tẽ́ kpá nèi.​—Àìz. 65:16. w23.11 7 ¶18-19

Jìhóvà beè zìgà nuí nè Ébràhàm tṍó ea beè toolá 75 gbáá vaá à gáà ie nvín. É kọọ̀ Ébràhàm beè mòn tṍó e zìgànùa ḿḿ-má? Náa beè naaá naa vó. A beè elá mm̀ 25 gbáá tṍó ea ni ful pene Ufrétìz lọ̀l, besĩ́ a nvín Áízèk à kalá mèà, vaá tṍó e dõona kà 60 gbáá téní ní e pá nvín Áízèk e bà kọlà Ísọ̀ nè Jékọ̀b beè meà ẽ. (Híb. 6:15) Sõò Ébràhàm náa beè mòn tṍó e pá a nvín dú gbele pọ̀bkà dó vaá bã boo Kunukẽ̀ Zìgànùa. Kọ̀láá bé ea dì naa, gbálà ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booí beè ié kà lé gbaa ló kilma ló a Neǹ Dèmnù. (Jém̀z 2:23) Ẹ̀b bé e nyíè Ébràhàm é ẹ́ẹ naa tṍó ea é kẽeà aa kemà ú vaá nyimá kọọ̀ a zìgà nè a ĩ̀ìmà beè màn tã́áná dee bá nè dénè dó naaà! (Jén. 22:18) Éé ní e níí nóòmài ẽ́? Be à sẹlẹ, dénè bẹ̀ì née é monmà dẽè dénè nú e Jìhóvà beè kọ àé nááá. Náa kal ló béè vó, be è ĩimà belí Ébràhàm, èé láá agala boo kọọ̀ Jìhóvà é néi kpẽ́ kátogóí, vaá èé íe nagé gã́bug tã́áná dee bá mm̀ ãa bàlà booá.​—Máàk 10:​29, 30. w23.08 24 ¶14

Méné Ùzáíà beè kìlmà kpá ló kẽ tṍó ea beè di mm̀ a deè ãa. A beè nó gè ‘siiá pọ̀ ló kà-kà Bàrì.’ Ùzáíà beè tõó dùm mm̀ 68 gbáá vaá mm̀ gbò tṍó ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá, Jìhóvà beè tãanèe dee bá. (2 Kró. 26:​1-4) Ùzáíà beè bé èlbá gã́bug dó e bà ọ́bví gbò níí Bàrì, vaá naa kọọ̀ Jèrúsalẹ̀m á ié kpènà. (2 Kró. 26:​6-15) Nyíè Ùzáíà beè palàge ẹẹ ló bé e Bàrì beè nvèè bá nèe naa. (Ẹ̀klì. 3:​12, 13) Méné Ùzáíà ní ea beè olòó kọ́ nú e dõona gbò é náa ẽ́. Àé láá dú kọọ̀ níà nú ea beè naa kọ á bugi togó kọọ̀ àé láá naanìè kọ̀láá kà nú ea tanìèe gè naa ẽ́. Enè dee, Ùzáíà beè bã mm̀ tọọ̀ káí Jìhóvà vaá gbĩ́ gè mùn ínsẹ̀ns boo gbàni vààla gyọ́ọ, ea dú tóm e náa bọ́ló kọọ̀ gbò méné á sì. (2 Kró. 26:​16-18) Pọ̀b Neǹ Vààla Gyọ́ọ ea bée kọlà Àzàráíà beè kọ á gá naa vó, sõò Ùzáíà beè palàge bã̀ súng nyòòmàe. À dú pọ́lọ́ kọọ̀ Ùzáíà náa beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, vaá Jìhóvà beè tú kom̀ kulè tẹlẹ̀ẹ́ ló boo béè a lọ̀l togó kèbá. (2 Kró. 26:​19-21) Nu gáẹ̀ beè leeé ló be a beè kilsĩ́ gè kìlmà kpá ló kẽ! w23.09 10 ¶9-10

Bã̀àna tṍó e Bàrì ni tú a nyómá káí tõomáe nóó ból, neǹ tóm Pítà beè ié sìgà ọ́ọ́-ọọ ea bọ́ló kọ á sí tóm boo. Mm̀ gbáá 36 C.E., Pítà beè ditõ̀ò tṍó e Bàrì tú a nyómá káí tõomá nóo ból Kọnílìọ̀s e náa dú Júù, ea tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ “tẽ̀ènè íb bá ní e Bàrì túúmá kọ̀láá nen” ẽ́, nè ge kọọ̀ gbò e bà náa dú Júù é láá dũunà bõ̀ònatõ̀ò gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst. (Tóm 10:​34, 44, 45) Tṍó e tṍó téní, Pítà beè taaá ló zọ̀ gbò e bà náa dú Júù deá gyã́á ea dú nu e náa gáẹ̀ beè naa tṍó ea kil nvéeá. Sõò, a beè tõó ló sìgà pá Júù e bà géè nyoone nvéè Kráìst kọ náa bọ́ló kọọ̀ gbò e bà náa dú Júù á zọẹ̀ va deá gyã́á. Tṍó e gbò e bà géè bugi togó naa vó íná Ántìọ̀k, àé láá dú kọọ̀ pọ̀ beè sii Pítà gè naa nú ea é bẽ́émá va, vaá níí beè naa kọ á gá zọ̀nà gbò e bà náa dú Júù deá ná gyã́á. Neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè mòn dùm bààsĩ́ ea di mm̀ Pítà vaá kọ́ẹ bel gbẹá kèsĩ́ gbò e bà di kĩá. (Gàl. 2:​13, 14) Náa kal ló béè kọọ̀ Pítà beè ié nakà lọ̀í, lóóe náa beè ọọ. w23.09 22 ¶8

Be ò tẹ́lẹ̀ dẽé kẽ vaá ẹ̀b o bá leevè, òé láá mòn gbò kĩée ea dú bíi kọ ó sí tóm boo, sõò níí á gá ọọvẹ́ ni ló. Nyimá kọọ̀, “Dõò dú lé” vaá àé nveè bá nè ni kọ ó naa leevè. (1 Pít. 2:3) Neǹ tóm Pítà kẽeí nyíe kọọ̀: “Bàrì . . . é gbóó bumái inmá kùbmà. Àé náa kọ lóói á àgà.” À íe tṍó ea beè tõó ló Pítà kọọ̀ náa bọ́ẹ̀ ló gè diè kpàn Sã́áná Bàrì. (Lúùk 5:8) Sõò tení dú ló nvèè bá ea aa bá Jìhóvà nè Jíízọ̀s, Pítà beè kilsĩ́ gè sí tóm vaá nyoone nvéè Kráìst. Tṍó e tṍó téní, Bàrì beè tenmà Pítà kọ á di zẹ̀ẹ̀ gbò e “Jíízọ̀s Kráìst, ea dú bẹẹ Tẹ̀ Íe nè bẹẹ Neǹ Dùùlà, é lẹẹlà bel ló dọ̀ dè-dè.” (2 Pít. 1:11) Ẹ̀b bé e nakà kpẽ́í dú dũ̀ùnè naaà! Be ò kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà belí Pítà vaá sọ̀tọ́ deè kọọ̀ Jìhóvà á bumá ni, òé íe nagé kpẽ́ dùm e bè náa tá. Vaá ‘Bàrì é duulà ni boo béè kọ ò dẹlẹ̀ nyíé boo Kráìst.’​—1 Pít. 1:9. w23.09 31 ¶16-17

Deè kéléá, tọ kàn káíá beè ié ene kà mm̀ be ea beè di ló​—ba beè bè nu tenmá ló, vaá kĩé ní e gbò vààla gyọ́ọ ólò tõo sí ba tóm ẽ́. Pọ̀bkà gbàni vààla gyọ́ọ e bà tú gbébílí naamá nè fẹ́ẹ́lẹ́ e bà tú gbébílí naamá e múú e gbò vààla gyọ́ọ ólò logá besĩ́ bà kálá sí ba tóm beè di mm̀ gba beá. (Ẹ́xọ. 30:​17-20; 40:​6-8) Deè nieí, gbò e Bàrì beè tṍ nóó ból e bà gáà kil káála ólò sí tóm mm̀ be ea di ló tọọ̀ káí e dẽè nen náa moàa gbẹá boo kunukèí. Pọ̀bkà bã́ e múú beè di m-má ólò kẽeé vá nyíe kọ à dú bíi kọ bàá tõó dùm ea õoà vaá fã̀ áá Jìhóvà, vaá à dú bíi kọọ̀ gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst á naa nagé vó. Beè vó, ãàe ní e ‘gbele gã́bug nená’ ólò tõo fã̀ Jìhóvàẹ? Neǹ tóm Jọ́ọ̀n beè mòn va tṍó e bà di “élá kè sĩ́ kpò té ménéá,” ea tõó dọ̀ boo beè tọọ̀ káí ea di boo kunukẽ̀í, vaá “bà gé tú bílá dee nè ẹ́ẹ́ èlà siimá tóm [nè Bàrì] gbẹá mm̀ a tọọ̀ káí.” (Kùùà 7:​9, 13-15) Nyíéi palàge ẹẹ kọọ̀ Jìhóvà néi nèà deè kọ é siè tóm neèe gbẹá mm̀ a tọọ̀ káí e dẽè nen náa moàa! w23.10 28 ¶15-16

Gbò kànen dú enè sĩ́deè e Jìhóvà ólò nvèèmà bá nèi. (Àìz. 32:​1, 2) Vóà naa, kọ́ gbò nú ea gé tãagẽ́ ni nèva tṍó eo íè tã̀àgã̀ bùlà, vaá ò tú ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe tuumá nvèè bá e bà né ni. Jìhóvà é láá tú gbò kànen siimá tóm mm̀ ge nè ni agẹ ló. Ból dẽesĩ́ e íè gè tõó dùm dọ̀ọ̀mà dè-dè ea é láá dú gè tõó dùm mm̀ Páradaìs boo kunukẽ̀í àbèè ge tõó káála ólò naa kọ é ié kói. (Róm̀ 4:​3, 18, 19) Bẹẹ ból dẽesĩ́ ólò sièi kpóó ló vaá naa kọ é ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá, kọ́ kpẹ̀a, vaá sí kele-kele íb tóm e bà néi mm̀ bõ̀ònatõ̀ò. (1 Tẹ̀s. 1:3) Tẽ̀ènè kà ból dẽesĩ́í ní ea beè siè kpóó ló neǹ tóm Pọ́ọ̀l ẹ. Ba beè nvèèe “tã̀àgã ló,” vaá sìgà tṍó a beè ié “bàà-bàà bùlà,” ‘ba beè biigèe ló’ vaá ‘ba beè konie uú kẽ.’ Kàsĩ́, a dùm beè di mm̀ gẹẹ-gẹẹ ló. (2 Kọ́r. 4:​8-10) Pọ́ọ̀l beè ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀í tení dú ló gè ká bùlà gbẹẹ́ boo a ból dẽesĩ́. (2 Kọ́rìnt 4:​16-18) Pọ́ọ̀l beè ká bùlà gbẹẹ́ boo dùm e bè náa tá ea é íe gbẹá káála. Pọ́ọ̀l beè olòó bugi togó boo ból dẽesĩ́á, vaá níí beè naa kọọ̀ a nyómá á “dú ãa buù dee.” w23.10 15-16 ¶14-17

Tṍó eo gé tãagã ló Bàrì, bugi togó boo beè níà tṍó ea bọ́ló kọọ̀ Jìhóvà á aalá o tã̀àgã lóé. Àé láá tõóí ló kọ à dú bíi kọọ̀ Bàrì á gbẹá boo aalá bẹẹ tã̀àgã ló. Sõò, Jìhóvà nyímá kà lèlà tṍó ea bọ́ló gè nvèèmà bá nèi. (Híb. 4:16) Tṍó e née íè nú e bĩ́ìnà tẽ̀ènè tṍóá, àé láá tõoí ló kọọ̀ Jìhóvà gé kọ́ọ̀ ‘Ẽ́èe.’ Sõò, àé láá dú kọọ̀ Jìhóvà gé áálá kọọ̀ ‘À gáà lee.’ Dì belí nu dòòmà bá, à íe ene kà nvín ãa gbálà ea beè tãagã ló Bàrì kọ á ièè bóa. Sõò kpá lóé náa beè valí. Be Jìhóvà beè bóe mm̀ sĩ́deè ea dú dũ̀ùnè, Sétàn gáẹ̀ beè láá kọọ̀ vígàá náa gáẹ̀ beè kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà be náa beè bóe. (Jóòb 1:​9-11; 2:4) Gbáló vó, Jìhóvà beè sẹlẹ tṍó ea é lọl dénè zọ̀ló. (Àìz. 33:24; Kùùà 21:​3, 4) Be à gáà dọ̀ tṍóá, née é ẹbmà dẽe kọ àé bói mm̀ sĩ́deè ea dú dũ̀ùnè. Vóà naa, vígà págbálàa gáẹ̀ beè láá bàn Jìhóvà kọ á neèe kói nè dĩ̀ìnè ló bùlà kọbé à láá ĩ̀ìmà zọ̀lóá, vaá kilsĩ́ gè fã̀e mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. w23.11 24 ¶1

Sámsìn beè ié kà agẹbá lọ̀, sõò a beè kilsĩ́ gè fã̀ Jìhóvà. A beè gbĩ́ nèà deè ge siimá tóm e Bàrì beè nèe, ea dú gè kyọ̀sĩ́ pá Fìlístìà. (Jọ́j. 16:​28-30) Sámsìn beè bàn Jìhóvà kọọ̀: “Naa kọ ḿ láá kpẽ́ pọ́lọ́ e pá Fìlístìà sím-mí.” Kà-kà Bàrì beè aalá tã̀àgã ló Sámsìn vaá naa kọ á kpáá ié kói ea síímá tóm dũ̀ùnè. Vó beè naa kọ Sámsìn á fẹ́ gã́bug pá Fìlístìà deeá èlmà bé ea beè zẹ́ẹ́ fẹ́ va naa. Náa kal ló béè kọọ̀ kà agẹbá pọ́lọ́ nu beè naaá ló Sámsìn boo béè a lọ̀, náa beè aa ló gè naa bùlà Jìhóvà. Be è lọ̀ vaá bà nèi kọ̀bèl, àbèè bà lọlíi dọ̀ tóm bá, náa bọ́ló kọ é òòà aa ló gè fã̀ Jìhóvà. Kẽea boo kọọ̀ Jìhóvà di kpènà ló gè ia ló nèi. (Ps. 103: 8, 9) Náa kal ló béè kọọ̀ è ólò ié lọ̀, Jìhóvà é láá túi siimá tóm belí bé ea beè tú Sámsìn siimá naaá. w23.09 6 ¶15-16

Ge ĩ̀ìmà ólò naa kọọ̀ Jìhóvà á tenmà nen. Níí náa tõó dọ̀ kọọ̀ nyíè Jìhóvà ólò ẹẹ tṍó e gé mon tã̀àgã̀. Olo ní e Bàrì ténmàe, níì o tã̀àgã̀ nì. Sõò, o ĩ̀ìmà ní ea é náa kọọ̀ Bàrì á tenmà ni ẽ́. Níà kà pọ̀bkà tã́áná dee bá! (Ps. 5:12) Kẽ̀èa boo kọọ̀ Ébràhàm beè tení bá gã́bug tã̀àgã̀, sõo a beè kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo, vaá níí beè naa kọọ̀ Jìhóvà á tenmà ẽ. Jìhóvà beè túe naamá a kóò vaá bugíe naamá neǹ lé lab dògò. (Jén. 15:6; Róm̀ 4:​13, 22) Àé láá naaá nágé ló beele. Bàrì náa ólò tenmà nen dẹ̀ẹ̀a boo gã́bug tóm ea sí nèe àbèè gã́bug nèà deè ea íe. À ólò tenmà nen ea ĩimà tã̀àgã̀ mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo. Dénè bẹ̀ì é láá ĩ̀ìmà, vaá níí náa dẹẹa boo gã́bug gbáá e ni tóólá, dìtõ̀ò e di bá, àbèè nú eé láá naa. É kọọ̀ à íe tã̀àgã̀ eo gé téní bá kátogóí vaá ò dì eo gé ĩ̀ìmà mm̀ bọ́ọ̀ló dẹ̀lẹ̀ boo? Beè vó, kẽ̀èa boo kọọ̀ ó gé náa kọọ̀ nyíè Jìhóvà á ẹẹ. Ge nyimá kọọ̀ Bàrì ténmài é láá ié kà agẹbá nú ea é náaí ló. Àé láá agẹlẹ ló bẹẹ ból dẽesĩ́. w23.12 11 ¶13-14

À bọ́ló kọọ̀ vígà págbálà ea gé nyoone nvéè Kráìst á nyimá bá gè láá zọ̀ọ̀mà dõona gbò loá bel. Nen ea ólò láá zọ̀ dõona gbò loá bel ólò pãane tṍ vaá nyimá tṍó e nu tọ́a vá ló, nè bé e bà bugi togó naa. (Pró. 20:5) À ólò dã́ ból ló dõona gbò tení dú ló bé e bà sẹlẹ mon naa, bé e bà sẹlẹ sĩ́ naa, nè bé e bà ló bel naa. Nóo é láá nyimá gbò nuí be nóo zọọ̀ gbò nen naaá nu. Be ò ólòó zọ̀ gbò nen loá bel boo fóòn àbèè kòmpútà dénè tṍó, àé láá naa kọ ó gá nyimá bé eo é zọ̀ nen loá bel naa tṍó eo monàì. Vóà naa, noo tṍó eo é zọọmà dõona gbò loá bel sĩ́ nè sĩ́. (2 Jọ́ọ̀n 12) À bọ́ nágé ló kọọ̀ vígà págbálà ea gé nyoone nvéè Kráìst á láá ẹ̀b nú ea kil ló a bá nè pá a tọ. (1 Tím. 5:8) À dú bíi kọ ó ié bá tóm ea é náa kọ ó ié tóm gè sì. (Tóm 18:​2, 3; 20:34; Ẹ́fẹ. 4:28) Naa kọ gbò nen á nyimá ni ló naamá nen ea ólò sí tóm agẹlẹ bá nè nen e náa ólò sọ̀bá a tóm gbẹẹ́ kẽ. Be ò náa vó, àé váli ní ló gè ié tóm vaá bà náa é dõogẽ kpó ni lọl ló. w23.12 27 ¶12-13

Tṍó e Kpá Káí ló bel kilma ló “deè Jìhóvà,” à gé ló bel kilma ló tṍó e Jìhóvà é kyọsĩ́ pá a gbò ọ́b vaá dùùlà pá a gbò. Tṍó ea kil nvéeá, Jìhóvà beè nè kpọ̀té sìgà dó. (Àìz. 13:​1, 6; Èzí. 13:5; Zèp. 1:8) Mm̀ beélè tṍóí, “deè Jìhóvà” é daaà togó tení dú ló kyọ̀àsĩ́ ea é dọ́ boo Gbele Bábilọ̀n vaá àé íná kùbmà tení dú ló bé gím Ámàgídòn. Kọbé è láá fùl zelí bá ‘deeá,’ à dú bíi kọ é kpoogá dee ló kátogóí. Jíízọ̀s beè noomài kọọ̀ níì áá gè élá bànà tṍó pọ̀b kpo tã̀àgã̀ ní eé náaé nì, sõò é kilsĩ́ gè “kpènà ló” nyòòmà deeá. (Máát. 24:21; Lúùk 12:40) Mm̀ túá kà kpá e neǹ tóm Pọ́ọ̀l beè emí má pá vígà e ba beè di Tẹ̀sàlónaikà, a beè tú gã́bug nu dòòle ló nvèèmà bá nè pá vígà kọ bàá kilsĩ́ gè di kpènà ló nyòòmà gbele deè bèèla bel Jìhóvà. Pọ́ọ̀l beè nyimá kọọ̀ deè Jìhóvà náa é dú kà lèlà tṍóá. (2 Tẹ̀s. 2:​1-3) Sõò, a beè siè kpóó ló pá vígà kọ bàá kpoogá dee ló belí kọ àé dú sṍóe, vaá beele é láá tú nagé nàkà dùùlà bá tṍí siimá tóm. w23.06 8 ¶1-2

Dee deè nvéè mm̀ gbò gbáá 1970 a, ba beè tìb 60-kpãà tọ ea el gãboo dénè tọ ea di Tokyo, ea di Japan. Gbò nen beè bĩiná beè tọí é láá emá zùgà kunukẽ̀ ea ólò naaá gbẹá boní. Éé ní e gbò e ba beè tìb tọí beè naa kọbé à láá emá zùgà kunukẽ̀ ea ólò bọọgẹ̀ naaá pọ̀b boní ẽ́? Ba beè tìb tọí kọ á palàge agaló naa ní ea é láá bẽeá kọbé zùgà kunukẽ̀ náa láà kõoná. Gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst bélí tọ gbàn deèí. Mósĩ́ deè e? Nen ea gé nyoone nvéè Kráìst é íè ge ié agẹ ló vaá gbọọ́ ló belí tọí. Àé dú bíi kọ á palàge ié agẹló vaá beeláfùl ge tõó boo gbò nòòkúù Jìhóvà nè a log. Àé dí ‘kpènà ló gè gbàntṍ ló’ log Bàrì vaá náa é nyááná gã́. Boo dõona bá, àé dú bíi kọ á dú “gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló” tṍó ea dìtõ̀ò bĩ́íná kọ á naa vó. (Jém̀z 3:17) Nen Kráìst ea ólò ẹ̀b nú boo bá ea bọ́ló náa é ẹb kọọ̀ áá ńlẹ́ẹ̀ béèlàfùl ní ea dú léé, àbèè ge tẹlẹ̀ gbẹ́gẹ̀lẹ̀. w23.07 14 ¶1-2

Jíízọ̀s beè kìn ẹ̀bmà ea aa bá Sétàn ea dú Pọ́lọ́ Nyómá, bã̀àna tṍó ea beè kọ́ nèe kọ á gá bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Bàrì. (Máát. 4:​1-11) Sétàn beè gbĩ́ kọọ̀ Jíízọ̀s á sí pọ́lọ́ kọbé náa láà kpẽ́ nu ààaá. Tṍó e Jíízọ̀s géè kọ́ kpẹ̀a gbẹá boo kunukẽ̀í, a beè kpáá tení bá gã́bug ẹ̀bmà. A beè kpeesĩ́ ló nàà uú boo vaá ba beè gbĩ́ gè fẹ́ẹ. (Lúùk 4:​28, 29; 13:31) A beè ĩ̀ìmà nàgé gã́bug lọ̀ ea aa bá pá a gbò nyòòne nvée boo béè kọọ̀ bà náa beè gbõoma. (Máàk 9:​33, 34) Tṍó e bà géè beeláẹ bel ló, ba beè bòmie vaá nvèèmàẹ lẹ́. Tṍó e bà náa vó lọ̀l, ba beè gbóó fẹ́ẹ belí neǹ pọ́lọ́, vaá a beè ú mm̀ nyaaló. (Híb. 12:​1-3) Jìhóvà náa beè kpènàe lọl bá dee deè nvéè tã̀àgã̀ ea beè kpeesĩ́ ló tṍó ea beè di boo kunukẽ̀í. (Máát. 27:46) Mm̀ kà-kà, Jíízọ̀s beè mòn gã́bug tã̀àgã̀ kọbé à láá aalái. Tṍó e bugì togó boo bé e Jíízọ̀s beè tú a dùm aamái naa, é kọ náa bọ́ló kọ é palàge vùlèe? w24.01 10-11 ¶7-9

Gè ié ĩ̀ìmà ólò nvèè bá nèi kọ é láá zọ̀ dõona gbò naaá nu. À ólò nvèè bá nèi kọ é dĩine ló pãane tṍ ló dõona gbò tṍó e bà gé ló bel. (Jém̀z 1:19) Gè ié ĩ̀ìmà ólò naa kọọ̀ é zọ̀ dõona gbò dia mm̀ fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló. À ólò naa kọọ̀ é gá labví láb mm̀ gbala-gbala àbèè ge ló pọ́lọ́ bel tṍó e nyíéi biilà. Vaá be è íe ĩ̀ìmà, née é vàlẹ̀bá bã̀ súng tṍó e nen náa nú ea kyẽ́i. Tãa vó e kpẽ́è pọ́lọ́, èé ‘ĩimà ene vaá ia ló pọ́lọ́ nè ene.’ (Kọ́l. 3:​12, 13) Gè ié ĩ̀ìmà é láá naa nagé kọ é nè lé béèlàfùl. Tãa vó e gbálà labví láb àbèè ge nè béèlàfùl, èé noo tṍó bùgmà togó boo gbò nú e gbĩ́ gè naa vaá sà ní ea palàge dú lé. Dì belí nu dòòmà bá, be è gé gbĩ́ tóm, àé láá tànii gè sí túá kà tóm e monì. Sõò be è íe ĩ̀ìmà, èé bugi togó boo bé ea é tọ́a ló pá bẹẹ tọ nè bẹẹ gè fã̀ Bàrì naa. Gè ié ĩ̀ìmà é láá naa kọ é gá nè pọ́lọ́ béèlàfùl. w23.08 22 ¶8-9

Beè lóó ni ọọ boo béè ge bé pọ́lọ́ tàn ea dì ní m, ge bugi togó boo nú eo beè zìgà nè Jìhóvà, é nveè bá nè ni kọ ó láá bé gbò ẹ̀bmàí. Mósĩ́ deè e? Tṍó eo kiǹ lóó nè Jìhóvà, nóo íè nà kói ló o bá. Níí tõó dọ̀ kọọ̀ o bééláfùl kọ nóo é náà nàè nú ea léémá áá olo nè nú ea é bẽ́émá Jìhóvà. (Máát. 16:24) Vóà naa, tṍó eo kpeèsĩ́ ló ẹ̀bmà, náa bọ́ló kọ ó gbààga boo nu gè naa. O beè sọ̀bá kọ̀láá kà nú eo gáẹ̀ beè láá naa daalá lọl ló ene kà naamá gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà vaá beeláfùl ge olòó naa nú ea é léémá ẽ. Be ò náa vó, òé bélí Jóòb. Bã̀àna tṍó ea beè di kèbá kà agẹbá tã̀àgã̀, a beè kọọ̀: “Nda é kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo!”​—Jóòb 27:5. w24.03 9 ¶6-7

Jìhóvà dú “Bàrì ea ólò vulèi” vaá à dìí ló! (2 Kọ́r. 13:11) À íe lèèma mm̀ buù bẹ̀ì. È agàla boo kọọ̀ a vulè “ea kyãa mm̀ bọ́ọ̀lọ́ dẹ̀lẹ̀ nyíé boo” dìí ló. (Ps. 32:10) Buù bé e gé bugi togó boo bé ea zógè kọọ̀ à vulèi naa, níà bé eé mon kọ à gé ẹb nú ea kilíí ló naa ẽ́, vaá vó é náa kọ é dũ̀ùà bã̀é kpàn. Èé láá taaá ló tã̀àgã ló Bàrì vaá kọ́ bé e íè bíi ló a vulè naa. Èé láá kọ́ kọ̀láá kà nú ea gé tãagẽ́i nèe, vaá àgala boo kọ àé dã́ ból ló, nè ge kọ à di kpènà ló gè nvèè bá nèi. (Ps. 145:19) Dì belí bé ea ólò leemái gè ĩìtẽ́ kpàn sã́ deé e agẹ bá tọ́ọ dì naaá, níà bé vulè e Jìhóvà ié ólò naa kọ é dũ̀ùà bã̀é kpàn naa ẽ́. Vulè e Jìhóvà íe kìlmàí ló palàge boo, vaá dú gbọ́ọ́-gbọọ̀ ló. Vóà naa, nyíé ni á ẹẹ boo béè kọọ̀ Jìhóvà vulè ni. Naanii mè buù bẹ̀ì é zógè kọ è vulèe tení dú ló gè kọọ̀: “Nda vulè Jìhóvà”!​—Ps. 116:1. w24.01 31 ¶19-20

Jíízọ̀s beè naa èlmà áá gè kọ́ nè gbò nen kọọ̀ béè Bàrì kọlà Jìhóvà. Pá Júù e Jíízọ̀s géè noomà nuá beè nyimá béè Bàrì. Sõò, Jíízọ̀s ní ea beè gyasĩ́ mm̀ ge ‘kọ́ nú ea kilíé ló tẹlẹ bàlà kẽ nè gbò nen ẽ́.’ (Jọ́ọ̀n 1:​17, 18) Dì belí nu dòòmà bá, gbò dọ̀ Kpá Káí e ba beè emí mm̀ dém bel Híbrù tẹ́lẹ bàlà kẽ kọọ̀ Jìhóvà dú Bàrì ea ólò ié sàn nyíe nè tóè sàn. (Ẹ́xọ. 34:​5-7) Jíízọ̀s beè naa kọọ̀ nakà kà-kà belí á palàge dọà bàlà kẽ tṍó ea géè nè nu dòòle ló ea kil ló nvín pèè gyọ́á nè a tẹ̀. Mm̀ nòòtẽ́á, tṍó e tẹ̀a mon a nvín ea beè ọgáá ea “di dí kpã́á ea gé dú,” a beè gbóó teelà gé bũ̀ùnàe, pììlàẹ bá ló, vaá ia ló nèe. Níí zógè bé e Jìhóvà íe sàn nyíè nè tóè sàn naa. (Lúùk 15:​11-32) Jíízọ̀s beè nvèè bá nè gbò nen kọ bàá nyimá ló íb nen e Jìhóvà dú. w24.02 10 ¶8-9

Jìhóvà ólò nè dĩ̀ìnè ló vaá nvèè nyíé gbàà gbò e bà di bá tã̀àgã̀ bùlà. Mósĩ́ deè ní eé láá nó bé e Jìhóvà ólò ié tóè sàn vaá nvèè nyíé gbàà dõona gbò naa ẽ́? Enè sĩ́deè èé láá naamá vó dú gè toní gbò kpãa ea é náa kọ á tànii gè nvèè nyíé gbàà dõona gbò. Níà mókà kpãa ẽ́? Éé ní ea é nveè bá nèi kọ é kilsĩ́ gè ié vulè ea dú bíi kọbé è láá ‘kilsĩ́ gè nvèè nyíé gbàà ene’ buù dee é? (1 Tẹ̀s. 4:18) À dú bíi kọ é ié tẽ̀ènè íb bùlà, vùlè pá vígà, vaá ié tóè sàn. (Kọ́l. 3:12; 1 Pít. 3:8) Mósĩ́ deè ní e gbò kpãaí é láá nvèè bá nèi ẽ́? Tṍó e íè tóè sàn nè gbò kpãa ea bélí nágé tóè sàn, àé náa kọ é nvèè nyíé gbàà gbò e bà gé téní bá tã̀àgã̀. Dì belí bé e Jíízọ̀s beè kọ́ naa, “bel ea aa gã́ nen ní ea zógè nú ea dìé bùlà ẹ. Lé nen ólò ló lé bel lọl mm̀ bùlà ea dú lé.” (Máát. 12:​34, 35) Ge nvèè nyíé gbàà pá vígà págbálà nè pábia ní ea dú kà lé sĩ́deè ge zogè kọ è vulè va ẹ́. w23.11 10 ¶10-11

À dú bíi kọ é gbĩ́ nvèè bá kọbé è láá dã́ ból ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí. Bugi togó boo nakà nu dòòle lóí. Dòòmà dẽe ló kọọ̀ ò gé sĩ́ kĩée e nóo nyímà deè, sõò o kóò ea palàge nyimá deè gé zọ́ ni gbá tọ. À nyímá kà lèlà kĩée eo dii nè kĩée e buù kà èèlè é túi tẹlẹ̀. Nyíé ni é palàge ẹẹ kọọ̀ o kóò zọẹ̀ ni gbaẹ̀ tọ! Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, Jìhóvà nyímá bé e dìtõ̀ò bàlà booí meà naa, vaá à nyímá nágé bé e dì deèsĩ́ é beè meà naa. Vóà naa, kọbé è láá dã́ ból ló kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea di mm̀ Kpá Káí, à dú bíi kọ é bàn nvèè bá lọl bá Jìhóvà. (Dán. 2:28; 2 Pít. 1:​19, 20) Dì belí kà lé tẹ̀ nè kà, Jìhóvà gbĩ́ kọọ̀ nyíè pá a nvín á ẹẹ dì deèsĩ́. (Jèr. 29:11) Sõò Jìhóvà náa bélí bẹẹ tẹ̀ nè kà, boo béè kọ àé láá kọ́ nú ea é nááá dì deèsĩ́ vaá à nááá kà lèlà bé ea beè kọ́ naa. A beè kọ bàá emí gbò kọ́ọ̀ bùlà Bàrìí mm̀ Kpá Káí, kọbé è nyímá gbò nú ea palàge dú bíi kọ é nyimá besĩ́ à kálá naaá.​—Àìz. 46:10. w23.08 8 ¶3-4